LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 4: Gesprek 4 (10 September 1998)
p456
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
jy 'n blanke kry wat sulke kru uitlatings maak, so kry jy die swart man wat saam met my
werk, wat dit reguit vir jou sê: hy haat die blanke. Watter kant toe mens nou daaroor wil
redeneer. Ek dink ons sit met mense, ons moet ophou om in kleur vas te kyk. Dit is vir
my belangrik. As ons daardie bruggie kan oorkom, dan dink ek gaan ons baie ver kom
met mekaar. Dit het met ons gebeur. Ek werk nou al van 1976 saam met
anderskleuriges, ek is nou al gewoond daaraan om hom of haar as jou gelyke te sien.
Fyn opgevoede mense, uiters beskaafde maniere, praat 'n baie goeie Engels, baie
keer beter as wat ek dit kan doen. So ek dink ons moet die kleur uithaal.
Albert: Hoe? Hoe gaan ons dit doen? Ons het verlede keer ook daaroor gepraat dat
ons altyd dink in terme van kleur, ons dink nie anders as in terme van wit en swart nie.
Hoe gaan ons dit stopsit?
Ben: Ek dink dit gaan van die klein kindertjies tot so by vier jaar gaan dit maklik
vorentoe wees.
Albert: As ons as ouers hulle reg grootmaak. Dit is wat my baie bekommer deesdae,
dat ouers hulle kinders nog steeds in daai kategorieë grootmaak. DANIE, jy het die
opmerking gemaak so 'n paar gesprekke terug, wat kinders sê as hulle met swart
mense praat. Hierdie artikel in Insig waarna ek verwys het, Vusi Mona is die ou wat
skryf, hy was 'n oud onderwyser, en tans die redakteur van die tydskrif Tribune. Hy
skryf daaroor dat rassisme iets is wat mens aanleer, dit is aangeleerde gedrag. Ek wil
vir u twee paragrafies lees, ons het ook al hieroor gepraat: "Die verhouding tussen
rassisme en sosialisering" hy bedoel jy leer rassisme aan deur sosialisering, by jou
ouers en dit wat jy sien en so aan, "beteken egter nie dat die mense hulpelose pionne
is met geen gewete of persoonlikheid nie, want dit sal neerkom op die versaking wat
die rol wat menslike optrede speel. Dit is waarom baie van ons 'n probleem het met die
argumente wat wit mense opper dat hulle nie bewus was van die ellende wat apartheid
onder miljoene swartmense veroorsaak het nie, of dat daar nie veel was wat hulle kon
doen om die ellende te stop nie. Dit is naïef om te dink dat 'n mens slegs optree op die
manier waarop hy of sy gesosialiseer is, met geen onafhanklike denke of gewete nie."
Danie: Ek sal daarmee saamstem, en ek hou nou al by 'n vorige geleentheid gesê dat
hoe jy jou kinders grootmaak. Vir my as 'n Christen ouer, en ek het met my kinders
gepraat daaroor en dit is iets interessants wat ek besef het, dat ons praat nie met ons
kinders oor apartheid en oor wat gebeur het nie, die geskiedenis rondom dit en van die
ontstaan hier in ons land nie. Ek as Christen ouer maak my kind groot dat hy respek