LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ... LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

etd.uovs.ac.za
from etd.uovs.ac.za More from this publisher
25.12.2013 Views

Bylaag 3: Gesprek 3 (27 Augustus 1998) p430 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 vrae vra. So ek dink daar is ook weer twee groepe daar wat heeltemal anders gevoel het oor apartheid. Ek dink die jonger geslag is die wat uiteindelik die ding nou verder gevat het en gesê het tot hier toe en nie verder nie. Hanlie: Ek dink jy is absoluut korrek. Een van my kollegas het vir my gesê dat ongeletterdheid het 'n geweldige groot rol gespeel in die houding van die mense, en natuurlik toe die media ook nog bygekom het. En dit was die enkelinge wat wel geletterd was, as ons nou ver genoeg teruggaan, dat dit die dominees kon gewees het, skoolhoofde, of die paar, soos wat hulle een vir een uitgeskiet het, wat wel kennis gedra het van wat alles gebeur het, wat toe begin het om stadigaan tot die ander mense deur te dring. Isak: My ervaring is dat in die groepe waar ek werk, sal dit vir my baie moeilik wees, is dit vir my baie moeilik, ek het dit nog nie eers probeer nie, om vir 'n persoon te sê "hoe het jy oor apartheid gevoel. Die ou sit op my raad en het 'n redelik hoë profiel in die swart gemeenskap. Ek kry soms die gevoel dat ons op 'n gelyke vlak is, totdat jy begin idees gebruik, die oomblik as jy in 'n gesprek daardie tipe meerderwaardige houding begin inneem gebruik, veral dan mense rondom jou wat nie so sensitief is nie, dan kom die emosies net so uit. Maar in 'n normale gesprek… Ons was nou vir twee dae by 'n seminaar in Durban waar die voorsitter van my raad saam was – wat 'n redelike hoë politieke profiel het, ek meen in 1991 was hy 'n absolute riller. Daar was net twee swart persone, dit was hy en dan 'n swart vrou uit die Durban omgewing. Die aanbieder is 'n erg Afrikaanse ou en ons ander is almal blankes. Dit het gegaan uit Labour relations en die ouens is baie uitgesproke. As hulle van die punt af gaan, dan val hulle die ANC aan, dan val hulle die regering aan, dan val hulle COSATU aan. En hierdie persoon is 'n groot unie-man gewees, 'n groot ANC man gewees. Toe ons terug ry gistermiddag vra ek vir hom "hoe het jy dít ervaar?" Toe sê hy hy het nou geleer, as hy tot die debat toegetree het en sy opinie gelig dan het die ander mense onttrek en dan het die hele seminaar platgeval, omdat hy baie vurig sou wees. So dit lyk vir my, dit wat ek kan waarneem, hulle verkies om nie dit op so 'n vlak te hou waar ek nie my emosies met julle moet deel nie. Albert: Hulle praat nie maklik daaroor nie. Isak: Hulle sal nie maklik daaroor praat nie. Hulle sal eerder probeer sê "ek is 'n mens en jy is 'n mens", ek is nou nie meer wit en swart nie.

Bylaag 3: Gesprek 3 (27 Augustus 1998) p431 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 Albert: Maar jy sê tog, dit sit daar agter. As jy hom op die verkeerde plek druk gaan daai goed tog uitkom. Het een van julle die fliek op M-Net gesien "Bopha". Elsa het hom vir my opgeneem. (Niemand het nie) Dit is 'n interessante storie, die storie van 'n swart polisieman wat tydens die onluste daar in die Oos-Kaap, dan het hy seun wat so in st. 9, Matriek rond is wat dan nou een van die leiers word van die studenteopstande. En dan nou die stryd tussen pa en seun, pa wat nou half in die apartheidsisteem staan en wet en orde probeer handhaaf en die seun wat sê maar pa dit waarvoor jy staan is nie vir my aanvaarbaar nie. Daar het mens 'n kykie gekry in hoe die swartmense werklik geleef het. Hanlie: Is dit B-o-p-a? Albert: B-o-p-h-a. Bopha is 'n die Xhosa woord vir arresteer. Hanlie: Is die fliek in Engels? Elsa: Ja, die fliek is in Engels. Marius Weyers speel ook daarin. Hanlie: Ek het net nie M-Net nie, maar ek sou graag die band wou leen en die fliek kyk. Ben: Ek sal 'n bietjie met daardie hoërskool onderwyser reg oorkant my diaken gaan gesels. Hy is 'n baie aangename mens, maar hy sê hy behoort nie aan die ANC nie. Maar ek sal met hom gaan gesels. Albert: Praat 'n bietjie, Ben, dan hoor ons. Ben: Hy was nou 'n ruk in Amerika gewees. Maar is hy is baie vriendelik om mee te gesels. Albert: Nou wat sê julle. Hoe dink julle het swartmense apartheid ervaar? Ons het nou die afgelope twee sessies redelik, ek wil amper sê, baie eenstemmig geklink dat ons nooit rassisties was nie, nooit NP gestem het nie… Wat is die term wat hulle destyds gebruik het? Lilly-white Ons was amper sondeloos gewees rondom apartheid, en tog was daar apartheid. Hoe dink julle het die swartmense apartheid beleef? Hoe rym dit met wat hulle sê of destyds gesê het?

Bylaag 3: Gesprek 3 (27 Augustus 1998)<br />

p431<br />

109<br />

110<br />

111<br />

112<br />

113<br />

114<br />

115<br />

116<br />

117<br />

118<br />

119<br />

120<br />

121<br />

122<br />

123<br />

124<br />

125<br />

126<br />

127<br />

128<br />

129<br />

130<br />

131<br />

132<br />

133<br />

134<br />

135<br />

136<br />

137<br />

138<br />

139<br />

140<br />

141<br />

142<br />

143<br />

144<br />

Albert: Maar jy sê tog, dit sit daar agter. As jy hom op die verkeerde plek druk gaan<br />

daai goed tog uitkom. Het een van julle die fliek op M-Net gesien "Bopha". Elsa het<br />

hom vir my opgeneem. (Niemand het nie) Dit is 'n interessante storie, die storie van 'n<br />

swart polisieman wat tydens die onluste daar in die Oos-Kaap, dan het hy seun wat so<br />

in st. 9, Matriek rond is wat dan nou een van die leiers word van die studenteopstande.<br />

En dan nou die stryd tussen pa en seun, pa wat nou half in die<br />

apartheidsisteem staan en wet en orde probeer handhaaf en die seun wat sê maar pa<br />

dit waarvoor jy staan is nie vir my aanvaarbaar nie. Daar het mens 'n kykie gekry in hoe<br />

die swartmense werklik geleef het.<br />

Hanlie: Is dit B-o-p-a?<br />

Albert: B-o-p-h-a. Bopha is 'n die Xhosa woord vir arresteer.<br />

Hanlie: Is die fliek in Engels?<br />

Elsa: Ja, die fliek is in Engels. Marius Weyers speel ook daarin.<br />

Hanlie: Ek het net nie M-Net nie, maar ek sou graag die band wou leen en die fliek kyk.<br />

Ben: Ek sal 'n bietjie met daardie hoërskool onderwyser reg oorkant my diaken gaan<br />

gesels. Hy is 'n baie aangename mens, maar hy sê hy behoort nie aan die ANC nie.<br />

Maar ek sal met hom gaan gesels.<br />

Albert: Praat 'n bietjie, Ben, dan hoor ons.<br />

Ben: Hy was nou 'n ruk in Amerika gewees. Maar is hy is baie vriendelik om mee te<br />

gesels.<br />

Albert: Nou wat sê julle. Hoe dink julle het swartmense apartheid ervaar? Ons het nou<br />

die afgelope twee sessies redelik, ek wil amper sê, baie eenstemmig geklink dat ons<br />

nooit rassisties was nie, nooit NP gestem het nie… Wat is die term wat hulle destyds<br />

gebruik het? Lilly-white Ons was amper sondeloos gewees rondom apartheid, en tog<br />

was daar apartheid. Hoe dink julle het die swartmense apartheid beleef? Hoe rym dit<br />

met wat hulle sê of destyds gesê het?

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!