LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 2: Gesprek 2 (13 Augustus 1998)
p426
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
toe 'n klomp boere wat dadelik afstig. Dié wat Brandfort se kant toe bly gaan daar kerk
toe, party gaan na die AGS toe, nou is daar vreeslike ongelukkigheid daaroor. Omdat
die dominee nie toestemming by die kerkraad gevra het nie.
Albert: Nou is ons weer by die Nat en Sap kerk van destyds.
Naomi: Ek wil net graag aansluit by Isak, wat hy gesê het van die
verantwoordelikheidsin as mens op dieselfde vlak is. Op hierdie stadium is
Distriksgesondheidsdienste heeltemal so uitgefaseer, dat almal wat in 'n hoë posisie
sit, is almal swart. En myself kon ek nog nie so ver gekry het om iemand wat in 'n
posisie hoër as ek is, op sy naam te noem nie. En hoeveel keer is ek nou al oor die
vingers gehaal omdat ek vir die dame, wat dan nou my hoof is bly mevrou sê, en sy bly
vir my sê om haar op haar naam te noem, maar ek myself net nie sover kry om dit te
doen nie, en dit is nie omdat ek voel ek wil dit nie doen nie, ek respekteer haar vir haar
posisie waarin sy is. Ek het net daai selfde gevoel teenoor dominee Albert, ek kan nie
net sê Albert nie, dit pas net nie vir my nie, dis hoe ek grootgeword het. Iemand wat in
die posisie bokant jou is, of dit 'n man of vrou is wat ouer as jy is, sê jy tannie, so as die
persoon dan sit in 'n posisie bokant my, dan respekteer ek hom daarvoor en spreek ek
hom aan as mnr of mev of dominee. Vandag word dit van jou verwag om informeel te
wees in formaliteit uit te skakel.
George: Sondagaand het dokter Anton Prinsloo oor RSG, 'n besprekingsprogram
gehad oor die hoflikheidsvorm van aanspreekwyse. Toe het die spesifiek gegaan oor
die aanspreekvorm van dominee, as die ou jonger as jy is en jy ken hom goed, noem jy
hom op sy naam of spreek jy hom nog aan as dominee? En ek het al lankal 'n
probleem daarmee, dat ampte, amptelike ampte word vervlak. Hulle lees nuus, dan sê
hulle, die minister van Arbeid, Tito Mboweni, hulle sê nie meneer nie. Die eerste
minister, of die president, Bill Clinton, as is die ou wat die amp beklee, nie altyd eer
waardig nie, dan moet die amp nog altyd gerespekteer word. Dit net so terloops.
Mike: Daar is baie mense wat praat van skuldgevoelens, en christendom, ek wil graag
my opinie lig. Ek sien rassisme en apartheid as twee totale issues. Apartheid was
miskien 'n regeringsbeleid wat jy deur wetgewing kan wegvat of nie wegvat nie, maar
dit was 'n vrye keuse. Rassisme is 'n ingebore karaktertrek. As jy iemand haat, jy is 'n
rassis, ek haat iemand van 'n ander ras, het dit niks met apartheid te doen nie, en ek
dink baie mense ken nie die skeiding nie. Ek voel nie skuldig as 'n rassis nie, want ek
het hulle nooit gehaat of benadeel nie. Maar ek was deel van die apartheidstorie, maar