LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...
Share Embed Flag
Download ePaper

LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ... LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

etd.uovs.ac.za
from etd.uovs.ac.za More from this publisher
25.12.2013 Views

Bylaag 2: Gesprek 2 (13 Augustus 1998) p418 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 nou maar xxx, want ek wil nou nie die man se van hier noem nie. Hy is dan nou Piet xxx. En toe het die man vir hom gesê ek gaan vir tien minute weg en as ek terugkom en jou van is nog xxx, dan kry jy nie werk by my nie. Dit hele idee is maar, jy kan nie my van hê nie, ons kan nie onder dieselfde van bekendstaan nie. Daarom wil ek net sê, ek het tog van kleins af het ek geweet wat aan die gebeur is, is verkeerd was. Ek kan nie vandag as verskoning gebruik "dit is op my afgedwing", of "dit is deur die regering op my afgedwing" en ek was nie bewus daarvan nie. Frans: Vertel ons iets van die geweld wat by politieke vergaderings plaasgevind het. Die gooi van stoele, tamaties… Elsa: Wat Hanlie nou vertel het, sulke goed ontstel my verskriklik, in my wese is ek 'n humanis, en ek kan nie hierdie wrede goed… kan ek nie hanteer nie. Ek het nie saam met swartmense grootgeword nie, die kennis wat ek van swartmense gehad het was die enkele kere wat my ma – sy het gewoonlik haar huiswerk self gedoen – ʼn bediende gehad het. Dit is die kontak wat ek met swart mense gehad het. Ek het nooit aan hulle gedink as iets anders as 'n werker nie, dit het gister skielik by my opgekom, ek het iets op die TV gesien van 'n swart man en vrou wat liefdevol teenoor mekaar optree. Ek het nooit gedink aan swartmense as “mense” wat opgroei, trou, liefde maak, kinders het en weet wat lewe soos ons nie. Ek het hulle gesien as daai swart persoon wat daar by jou kom werk. En wat ek verder van die swartes geweet het was wat ek in die geskiedenis geleer het. Ons het geleer die boere was hierdie heilige mense wat nooit iets verkeerd gedoen het nie, en die swartes was hierdie barbare wat babatjies se koppies teen die wawiele stukkend geslaan het. Dis die persepsie wat ek gehad het van swartmense. Ek was half bang vir hulle, totdat ek groter geword het en agtergekom het dis nie rêrig so nie. Albert: Die hele gedagte van die trekarbeid-stelsel het dan ook bygedra dat ons selde swartes gesien het in terme van gesinne, jy het 'n klomp swart mans gesien wat in 'n hostel bly, hierso op die myn byvoorbeeld, hulle het waarskynlik iewers vroue maar ons dink nie daaroor nie. Naomi: Ek wil graag by Hanlie aansluit. Ek het 'n aanknopingspunt daarso. Ek het ook as 'n Sap grootgeword, ek was nog in die Laerskool toe het Sir de Villiers Graaff Prieska toe gekom, waar ek grootgeword het, en dit was 'n verskriklike optog gewees, want die groot slagspreker kom Prieska toe! En toe is die Nasionale Party, dis daai tyd

Bylaag 2: Gesprek 2 (13 Augustus 1998) p419 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 wat die skeuring gekom het tussen Nasionale Party en Sap. Toe het die Nasionale Party aan die bewind gekom en so het Sir de Villiers Graaff verdwyn, en so het ek ook gevoel dat ons politieke party verdwyn het en so het my belangstelling in die politiek begin verdwyn want die Sappe het verdwyn. En so is ons grootgemaak, en nou sit ek in die situasie waar ek is 'n Sap, ek het NP saam met my, ek het ANC saam met my (my broer is 'n ANC speaker in _____), en alles gevolg van goed wat verkeerd geloop het daardie tyd al. As ek nou moet sê of daar rassisme was, kan ek nie sê dit is rassisme nie, want die manier, hy kom op vir die swartes, hy is 'n speaker vir hulle, en die manier waarop hy sy swart – nie swart nie, maar kleurlinge – werkers hanteer op die plaas, hy sal sommer met 'n sambok inspring en begin links en regs slaan. Waar kom dit vandaan? Mike: Hier wil ek nou graag iets byvoeg. As 'n mens sê jy is anderste omdat jy vir 'n ander party stem, omdat jy wil anderste lyk, maar intussen behandel jy die mense erger. Dan is dit nie meer politiek nie. Dis hoekom ek sê, die politiek van daardie tyd het ons nie so aangegaan nie, die leefwyse wat ons aangeleer was, was vir ons meer van belang. Ek verkies liewerste om polities moderate te wil bly, as wat ek geweldig polities na een rigting toe dryf, maar ek behandel mense erger as wat die ver-regses dit doen. En hierdie is 'n tipiese geval. Hanlie: Maar kom Christenskap nie hier tot 'n groot mate ter sprake nie? Mike: Daarom dat ek wil sê, daardie tyd van die Sappe en Nasionaliste. Ons eet saam, ons bid saam, doen alles saam en ons is almal Christene, en ons is gelukkig getroud. Maar wat maak jou anderste as ek omdat jy voel 'n ding is verkeerd, en daarom stem jy anderste. Ek voel dinge is verkeerd maar ek het geleer, dis hoe ek grootgeword het. Vir my gaan dit nou nie meer oor die politieke situasie nie, dit gaan oor hoe ek as 'n mens 'n situasie hanteer, ek sien dit daagliks gebeur. Mens kan nie glo dat mense op TV sê, die blankes het hierdie land se swartes so sleg behandel, en dan gaan hy terug plaas toe en die eerste een wat hy kry dam hy sommer met die vuis by dat hy op sy agterend gaan sit. As ons begin politiek sien as hoe ons moet glo mense moet behandel word, dan het ek 'n groot probleem daarmee. Albert: So wat jy eintlik sê, is dit gaan nie oor die politieke party nie, maak nie saak wie aan bewind sou wees nie, al het die NP nie in 1948 gewen nie, sou ons waarskynlik 'n soortgelyke stelsel gehad het op die boeke. Die beginsel daaragter, die onderliggende meerderwaardigheid of minderwaardigheid sou nog deurgekom het op 'n manier.

Bylaag 2: Gesprek 2 (13 Augustus 1998)<br />

p419<br />

365<br />

366<br />

367<br />

368<br />

369<br />

370<br />

371<br />

372<br />

373<br />

374<br />

375<br />

376<br />

377<br />

378<br />

379<br />

380<br />

381<br />

382<br />

383<br />

384<br />

385<br />

386<br />

387<br />

388<br />

389<br />

390<br />

391<br />

392<br />

393<br />

394<br />

395<br />

396<br />

397<br />

398<br />

399<br />

400<br />

401<br />

wat die skeuring gekom het tussen Nasionale Party en Sap. Toe het die Nasionale<br />

Party aan die bewind gekom en so het Sir de Villiers Graaff verdwyn, en so het ek ook<br />

gevoel dat ons politieke party verdwyn het en so het my belangstelling in die politiek<br />

begin verdwyn want die Sappe het verdwyn. En so is ons grootgemaak, en nou sit ek<br />

in die situasie waar ek is 'n Sap, ek het NP saam met my, ek het ANC saam met my<br />

(my broer is 'n ANC speaker in _____), en alles gevolg van goed wat verkeerd geloop<br />

het daardie tyd al. As ek nou moet sê of daar rassisme was, kan ek nie sê dit is<br />

rassisme nie, want die manier, hy kom op vir die swartes, hy is 'n speaker vir hulle, en<br />

die manier waarop hy sy swart – nie swart nie, maar kleurlinge – werkers hanteer op<br />

die plaas, hy sal sommer met 'n sambok inspring en begin links en regs slaan. Waar<br />

kom dit vandaan?<br />

Mike: Hier wil ek nou graag iets byvoeg. As 'n mens sê jy is anderste omdat jy vir 'n<br />

ander party stem, omdat jy wil anderste lyk, maar intussen behandel jy die mense<br />

erger. Dan is dit nie meer politiek nie. Dis hoekom ek sê, die politiek van daardie tyd<br />

het ons nie so aangegaan nie, die leefwyse wat ons aangeleer was, was vir ons meer<br />

van belang. Ek verkies liewerste om polities moderate te wil bly, as wat ek geweldig<br />

polities na een rigting toe dryf, maar ek behandel mense erger as wat die ver-regses dit<br />

doen. En hierdie is 'n tipiese geval.<br />

Hanlie: Maar kom Christenskap nie hier tot 'n groot mate ter sprake nie?<br />

Mike: Daarom dat ek wil sê, daardie tyd van die Sappe en Nasionaliste. Ons eet saam,<br />

ons bid saam, doen alles saam en ons is almal Christene, en ons is gelukkig getroud.<br />

Maar wat maak jou anderste as ek omdat jy voel 'n ding is verkeerd, en daarom stem jy<br />

anderste. Ek voel dinge is verkeerd maar ek het geleer, dis hoe ek grootgeword het. Vir<br />

my gaan dit nou nie meer oor die politieke situasie nie, dit gaan oor hoe ek as 'n mens<br />

'n situasie hanteer, ek sien dit daagliks gebeur. Mens kan nie glo dat mense op TV sê,<br />

die blankes het hierdie land se swartes so sleg behandel, en dan gaan hy terug plaas<br />

toe en die eerste een wat hy kry dam hy sommer met die vuis by dat hy op sy agterend<br />

gaan sit. As ons begin politiek sien as hoe ons moet glo mense moet behandel word,<br />

dan het ek 'n groot probleem daarmee.<br />

Albert: So wat jy eintlik sê, is dit gaan nie oor die politieke party nie, maak nie saak wie<br />

aan bewind sou wees nie, al het die NP nie in 1948 gewen nie, sou ons waarskynlik 'n<br />

soortgelyke stelsel gehad het op die boeke. Die beginsel daaragter, die onderliggende<br />

meerderwaardigheid of minderwaardigheid sou nog deurgekom het op 'n manier.

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!