LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 2: Gesprek 2 (13 Augustus 1998)
p416
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
gesit. In ons jong dae hoe het ons mekaar, as ons praat van die Rooinekke en die
souties en die Dutchman en daai goed, daar was net so 'n vete en feitlik 'n apartheid
tussen die Engelssprekendes en die Afrikaanssprekendes in die klein dorpies. Ons het
mekaar vermy soos pes. As die regering nou gekom het en gesê het, Engels en
Afrikaans is nou apart, die boere is dommer so hulle moet nou onderdanig aan die
Engelse wees, dan het presies dieselfde gebeur. Ek dink die 1948 se wet het meer 'n
klem op die kleurskeiding gelê as wat ons as mense self gedoen het. Ons het
outomaties gekies met wie ons wou assosieer, die wetgewing het eintlik vir ons dan
nou voorgeskryf met wie ons mag assosieer. Ek dink die enigste verskil, waar
apartheid vir my ingekom het, dit was altyd daar, maar ek het dit gesien as andersheid,
maar die wetgewing het dit nou verander na: dit is soos julle sál – julle mag daar sit en
nie daar nie en julle moet hierdie toilette gebruik en nie daardie nie. Dis waar apartheid
ingekom het, daai geskrewe wetgewing wat vir my sê hoe moet ek dit hanteer, en ons
aanvaar die wet, ons is wet-liefhebbende burgers van die land. So as 'n wet geskryf is,
dan gaan ek volgens die wet. Van my beste maats wat saam met my groot geword het,
wat saam met my gespeel het…. Maar hy sou nie saam met my dinge gedoen het nie,
want dit was nie reg nie…. Baie moeilik.
Ben: Voor 1930 het daar nege-uur in die aand 'n klok gelui, as jy dan 'n swartman kry
het hy 'n maand tronkstraf gekry.
Mike: Dit was amper in die sestigerjare nog so gewees.
Frans: Na aanleiding van wat Danie nou daar gesê het (dit was baie interessant). Die
antwoord is basies – ons het dit geërf, die geskiedenis, die hele aanloop van
omstandighede. En in 1948 het daai regering dit toe geërf en hy het dit verfyn op die
wetboeke.
Mike: Dit het nie in ons lewe ingekom nie, maar ons het in apartheid ingekom.
Albert: Sê jy met ander woorde Frans dat ons nie gedink het daaroor nie?
Frans: Nee. Dit was amper 'n natuurlike uitvloeisel van die voorafgaande. Dit was
amper die logiese ding wat die regering van die dag moes doen om dit iewers te
konstrueer.