LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 2: Gesprek 2 (13 Augustus 1998)
p415
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
Isak: Ons het niks anders geken as apartheid nie. Nou kan mens maklik terugkyk en sê
al hierdie agtergrond wat ons nou gekry het, dis gegewe feite. Maar ons kan sê in 1948
het die regering wel 'n keuse gehad, of ons kan dit verfyn of ons kan die ander pad
loop.
Albert: Maar was daar nie ook ander stemme nie?
Danie: Met hierdie verfyning, of andersheid dink ek moet ons begrip hê vir hoekom dit
gedoen is. Ewe skielik is die Afrikaner aan bewind, en wat doen hy nou, dit gaan nou
om oorlewing, om dit waarvoor hy soveel jare geveg het, ewe skielik is hy in beheer,
wat gaan hy nou doen? Wat is die mees moontlike wat nou gaan gebeur?
Albert: Charity begins at home.
Hanlie: Ek dink dit is deel van die mens se sonde. Die oomblik wat enige persoon,
maak nie saak watter kleur of ras hy is nie, die mag in die hande kry, dan misbruik hy
dit. Dan noem hy dit ook oorlewing vir sy groep, en dan sê ek kan ons baie verder
teruggaan as George van Riebeeck en ons kan na baie ander wêrelddele ook kyk,
gaan jy dit oral kry. Die groep wat die mag in die hande het, misbruik dit.
Elsa: 'n Mens sou net dink, dat soos die mens meer beskaaf of slimmer raak, dat 'n
mens sou agterkom – jy kan nie 'n ander mens so behandel nie. Apart sit, en hy mag
nie dit en dat nie.
Albert: Is dit wat met ons gebeur het? Dat ons op 'n punt gekom het wat ons besef het,
jy kan nie… Ons het nou gehoor van 'n klompie stemme, die geskiedenis praat hard as
mens so grootgeword het maak jy maar so jou ma en pa en ouma en oupa gemaak
het. Daar was tog ook ander stemme wat ons koppe geswaai het.
Hanlie: Wat vir my moeilik is in hierdie gesprekke, jy het gesê ons moenie hou by die
ding nie, maar nou gaan ons al by was daar ander stemme, terwyl ek nog wil praat oor
hoe het apartheid in jou lewe gekom. Mag ek nou teruggaan na dit toe?
Albert: Ja jy mag teruggaan.
Mike: Ek dink vir my wat gebeur het, ons het die andersheid, – ek wil 'n ander woord vir
apartheid gebruik – dit was daar gewees, en ek dink die regering het 'n kleur daarby