LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ... LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

etd.uovs.ac.za
from etd.uovs.ac.za More from this publisher
25.12.2013 Views

Hoofstuk 5: Die post-apartheid verhaal? p312 Met verloop van tyd het daar al meer ʼn aandrang gekom dat regstellende aksie aangepas moet word. Jongbloed (2012:elektroniese bron) vra vir ʼn nuwe nadenke oor regstellende aksie vanweë die “skade wat die proses toenemend aan onderlinge verhoudinge aanrig”. Sy skryf verder: Die ANC moet weer ’n slag dink oor die manier waarop kaderontplooiing in die naam van regstellende aksie bevorder word deur mense in onvanpaste posisies aan te stel en dikwels in poste waarvoor hulle nie gekwalifiseer is nie en waarin hulle nie die mas kan opkom nie. Sy raak die kern van die probleem aan as sy sê dat die goeie bedoelings van die beleid “besoedel” word deur “baantjies vir boeties” en die “oorhaastige aanstelling van onbekwame mense in poste waarvoor hulle nie gekwalifiseer is nie en waarvoor hulle boonop ook nie die potensiaal het nie” (Jongbloed 2012:elektroniese bron). Vanuit Afrikaner geledere skryf Hermann (2007) ʼn boek oor regstellende aksie. Die boek se subtitel – Waarom regstellende aksie misluk het – gee alreeds sy standpunt weer. Gebaseer op sy doktorale navorsing, skryf Hermann (2007:13) oor wat hy noem “die vierde nalatenskap” van oud-president Mbeki: “Dit is ʼn rasse-ideologie wat die Suid-Afrikaanse samelewing diep verdeel.” Hy bekyk die proses van verskillende kante en vergelyk dit met wat in ander lande soos Maleisië, Sri Lanka en Amerika, gebeur. “Die boek vra... nie dat regstelling beëindig moet word nie, maar staan krities teenoor die regstellende instrumente wat tans in Suid-Afrika gebruik word” (Hermann 2007:15). Uit die swart gemeenskap, wat die meeste te wen het met regstellende aksie, is daar ook kritiese stemme. So skryf Ncayiyana (2011) die redakteur van die Suid-Afrikaanse Mediese Tydskrif oor die kriteria wat gebruik word vir toelating tot mediese skole. Alhoewel hy begrip het vir die noodsaak van bevordering van agtergeblewenes, is hy van mening dat so ʼn beleid net enkelinge bevoordeel en nie die breë gemeenskap nie, en dat ras nie noodwendig meer ʼn geldige aanduiding van benadeling is nie: “the use of race as a proxy for disadvantage will become increasingly inappropriate” (Ncayiyana 2011:elektroniese bron). Strauss (aangehaal in Oosthuizen 2009:1) sluit by hierdie tema aan as hy sekere “onregte” van regstellende aksie uitwys, soos: “Growwe rasgebaseerde veralgemenings wat terme soos ‘agtergeblewene’, ‘arm’ en ‘minderbevoorreg’ outomaties aan swart mense van die land koppel.”

Hoofstuk 5: Die post-apartheid verhaal? p313 Die kwessie van regstellende aksie is nie ʼn eenvoudige een nie. Aan die een kant is daar die baie oortuigende redes waarom so ʼn beleid noodsaaklik is in post-apartheid Suid-Afrika. Aan die ander kant is daar stemme uit verkillende rigtings, van wit én swart, wat ontevrede raak met die wyse waarop die beleid toegepas word. Verskeie van die mede-navorsers [onder andere Danie 13-022 en Isak 14-022] het gewys op die negatiewe gevolge wat die beleid persoonlik op hulle het. ʼn Ene andries.pretorius (skuilnaam) reageer op Jongbloed (2012) se artikel. Sy samevatting is waarskynlik die mening van meer mense as net hyself: My persoonlike slotsom is dat die korrekte toepassing van Regstellende Aksie geregverdig en aanvaarbaar is om bepaalde regstellings in die Suid-Afrikaanse gemeenskap te maak. Maar, soos wat Regstellende Aksie tans verkeerdelik toegepas word, is dit tog niks anders as ʼn vorm van institusionele rassisme nie. Die kerk sal uiteraard ook moet saampraat wanneer die beleid so toegepas word dat die oorgaan in ʼn nuwe vorm van rassisme. Wat egter van ewe veel belang is, is die pastorale versorging van lidmate wat deur regstellende aksie geraak word. Pieterse (2009:267) skryf oor mense wat deur regstellende aksie geaffekteer word: Indien ʼn mens nie in ʼn geestelik-geoefende persoonlike verhouding met God staan nie, kan dit gebeur dat God se hoedanighede soos sy liefde, goedheid en almag, wat op ʼn redelike abstrakte wyse geglo is, nie meer sin maak nie. Pieterse (2009:270) vra die vraag of die prediking “in hierdie veranderende konteks regtig die nood van hierdie mense aanspreek”. Hy gaan selfs verder: “Nog ʼn vraag is of ons predikers die erns van die situasie begryp” (Pieterse 2009:270). Hy sluit sy artikel af met ʼn uitdaging aan die kerk: Die vaderlike sorg van God vir sy kinders volgens die Skrif sal ook vir die persoonlike omstandighede van mense geïnterpreteer en geaktualiseer moet word vir die prediking in ons konteks van regstellende aksie (Pieterse 2009:271). Die kerk sal lidmate moet help om sinvol te leef in post-apartheid Suid-Afrika. Hier word nie net verwys na die impak van regstellende aksie nie, maar veral na ʼn lewe van versoening in die algemeen.

Hoofstuk 5: Die post-apartheid verhaal?<br />

p313<br />

Die kwessie van regstellende aksie is nie ʼn eenvoudige een nie. Aan die een kant is<br />

daar die baie oortuigende redes waarom so ʼn beleid noodsaaklik is in post-apartheid<br />

Suid-Afrika. Aan die ander kant is daar stemme uit verkillende rigtings, van wit én<br />

swart, wat ontevrede raak met die wyse waarop die beleid toegepas word. Verskeie<br />

van die mede-navorsers [onder andere Danie 13-022 en Isak 14-022] het gewys op die<br />

negatiewe gevolge wat die beleid persoonlik op hulle het.<br />

ʼn Ene andries.pretorius (skuilnaam) reageer op Jongbloed (2012) se artikel. Sy<br />

samevatting is waarskynlik die mening van meer mense as net hyself:<br />

My persoonlike slotsom is dat die korrekte toepassing van<br />

Regstellende Aksie geregverdig en aanvaarbaar is om bepaalde<br />

regstellings in die Suid-Afrikaanse gemeenskap te maak. Maar, soos<br />

wat Regstellende Aksie tans verkeerdelik toegepas word, is dit tog niks<br />

anders as ʼn vorm van institusionele rassisme nie.<br />

Die kerk sal uiteraard ook moet saampraat wanneer die beleid so toegepas word dat<br />

die oorgaan in ʼn nuwe vorm van rassisme. Wat egter van ewe veel belang is, is die<br />

pastorale versorging van lidmate wat deur regstellende aksie geraak word. Pieterse<br />

(2009:267) skryf oor mense wat deur regstellende aksie geaffekteer word:<br />

Indien ʼn mens nie in ʼn geestelik-geoefende persoonlike verhouding<br />

met God staan nie, kan dit gebeur dat God se hoedanighede soos sy<br />

liefde, goedheid en almag, wat op ʼn redelike abstrakte wyse geglo is,<br />

nie meer sin maak nie.<br />

Pieterse (2009:270) vra die vraag of die prediking “in hierdie veranderende konteks<br />

regtig die nood van hierdie mense aanspreek”. Hy gaan selfs verder: “Nog ʼn vraag is of<br />

ons predikers die erns van die situasie begryp” (Pieterse 2009:270). Hy sluit sy artikel<br />

af met ʼn uitdaging aan die kerk:<br />

Die vaderlike sorg van God vir sy kinders volgens die Skrif sal ook vir<br />

die persoonlike omstandighede van mense geïnterpreteer en<br />

geaktualiseer moet word vir die prediking in ons konteks van<br />

regstellende aksie (Pieterse 2009:271).<br />

Die kerk sal lidmate moet help om sinvol te leef in post-apartheid Suid-Afrika. Hier word<br />

nie net verwys na die impak van regstellende aksie nie, maar veral na ʼn lewe van<br />

versoening in die algemeen.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!