LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ... LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

etd.uovs.ac.za
from etd.uovs.ac.za More from this publisher
25.12.2013 Views

Hoofstuk 5: Die post-apartheid verhaal? p286 Krog 1998a:3). Die beleid van apartheid, en die onreg wat daarmee saamgegaan het, was die breinkind van die Afrikaner. Daarom is dit ook net reg dat versoening ook direk die Afrikaner sal betrek. Krog (1998a:45) haal ʼn swart kollega aan wat versoening so beskryf: “Reconciliation will only be possible when the dignity of black people has been restored and when whites become compassionate.” Omdat die onreg van apartheid die menswaardigheid van swart mense aangetas het, sal versoening ook by menswaardigheid moet begin. Daar is bedenkinge oor hierdie moontlikheid. Nico Smith (aangehaal in Oosthuizen 2010:15) wonder: “As mense vir só lank in ʼn staat van onversoendheid geleef het, is daar dan enige hoop dat hulle tóg eendag op ʼn wonderbaarlike wyse tot versoening sal kom?” Vir sommige is die oplossing eenvoudig: los net die verlede en gaan aan. Dis gewoonlik wit mense wat so praat. Kollapen (aangehaal in Kassiem 2008:1) sê: "In South Africa, reconciliation has been given a restricted meaning. It was just a case of move on and not dwell on the past." So ʼn benadering doen egter die waarheid en die slagoffers se ervarings geweld aan. In die Suid-Afrikaanse konteks het Asmal, Asmal en Roberts (1997:46) die volgende oor versoening geskryf: it is the facing of unwelcome truths in order to harmonise incommensurable world views so that inevitable and continuing conflicts and differences stand at least within a single universe of comprehensibility... Reconciliation is as shared and painful ethical voyage from wrong to right, and also a settling of moral and political indebtedness. Gibson (2006:88) dink wyer as net die menseregtevergrype en wil alle bevoordeeldes van apartheid insluit in sy definisie van versoening: “Reconciliation may therefore be thought of as a continuum describing the relationship between those who were masters and slaves under the old apartheid system, not just those who were victims or perpetrators of gross human rights violations.” In die lig van die fokus van hierdie navorsing, is hierdie definisie belangrik.

Hoofstuk 5: Die post-apartheid verhaal? p287 Boraine (2000:353) haal uit die verslag van die WVK die woorde van ʼn slagoffer aan as sy praat oor versoening. Cynthia Ngewu se seun is doodgeskiet as een van die sogenaamde Guguletu Sewe. Sy “explained to the Commission that reconciliation, in her view, involved the healing of perpetrators as well as victims: ‘What we are hoping for when we embrace the notion of reconciliation is that we restore the humanity to those who were perpetrators. We do not want to return evil by another evil. We simply want to ensure that the perpetrators are returned to humanity.’” Versoening het dus te make met die herstel van menswaardigheid van die slagoffers, maar ook van die apartheidsagente en die bevoordeeldes. 5.2 Die groot onwilligheid ʼn Enkele voorbeeld of twee sal die onwilligheid om skuld te erken, onderstreep. Tydens die WVK-proses is ʼn Register of Reconciliation bekendgestel. Almal is genooi om hierin te kom skryf as teken van berou oor hulle aandeel aan apartheid. In die tydperk van 15 Desember 1997 tot 29 Desember 2000 was daar maar slegs 176 handtekeninge van Suid-Afrikaners aangebring asook ʼn verdere 74 vanuit die buiteland. Volgens die vanne van hierdie groep uit die buiteland, is hulle Afrikaners wat die land tydelik of permanent verlaat het (TRC 1997:elektroniese bron). Alhoewel daar ook ander redes sou kon wees waarom mense nie die register wou teken nie – soos die invloed van die postmoderne tydsgees – bly dit ʼn uiters lae getal mense wat wel geteken het. ʼn Soortgelyke veldtog, Home for all, wat in 2000 deur Niehaus en Burton geloots is, het ewe-eens misluk, waarskynlik om dieselfde rede (Hawthorne 2001:elektroniese bron). Hierdie onwilligheid van die bevoordeeldes van apartheid om skuld te erken word ʼn groot hindernis vir die pad van versoening. Jansen (2009:63) sê: “This incapacity to acknowledge the terrible past is a treat to the long-term prospects for democracy and stability in South Africa.” Die politieke ontleder Albert Venter (2012:elektroniese bron) vra: “Hoekom weier soveel Afrikaners 18 jaar ná die koms van demokrasie steeds om onomwonde te erken: apartheid was verkeerd; onverskoonbaar?” Hy stel dit onomwonde: “Die meerderheid Afrikaners het tussen 1960 en 1990 uit hierdie politieke teologie voordeel getrek.” Om nou hierdie voordeel te erken, sal allerlei implikasies hê. Daarom is dit blykbaar vir baie mense voordelig om hulle, volgens Weingarten se tipologie, te beroep op onkunde en onmag eerder as om te erken dat hulle wel (iets) geweet het, en tog iets daaraan kon gedoen het. Die spreekwoord is weereens waar

Hoofstuk 5: Die post-apartheid verhaal?<br />

p286<br />

Krog 1998a:3). Die beleid van apartheid, en die onreg wat daarmee saamgegaan het,<br />

was die breinkind van die Afrikaner. Daarom is dit ook net reg dat versoening ook direk<br />

die Afrikaner sal betrek.<br />

Krog (1998a:45) haal ʼn swart kollega aan wat versoening so beskryf: “Reconciliation<br />

will only be possible when the dignity of black people has been restored and when<br />

whites become compassionate.” Omdat die onreg van apartheid die menswaardigheid<br />

van swart mense aangetas het, sal versoening ook by menswaardigheid moet begin.<br />

Daar is bedenkinge oor hierdie moontlikheid. Nico Smith (aangehaal in Oosthuizen<br />

2010:15) wonder: “As mense vir só lank in ʼn staat van onversoendheid geleef het, is<br />

daar dan enige hoop dat hulle tóg eendag op ʼn wonderbaarlike wyse tot versoening sal<br />

kom?”<br />

Vir sommige is die oplossing eenvoudig: los net die verlede en gaan aan. Dis<br />

gewoonlik wit mense wat so praat. Kollapen (aangehaal in Kassiem 2008:1) sê: "In<br />

South Africa, reconciliation has been given a restricted meaning. It was just a case of<br />

move on and not dwell on the past." So ʼn benadering doen egter die waarheid en die<br />

slagoffers se ervarings geweld aan.<br />

In die Suid-Afrikaanse konteks het Asmal, Asmal en Roberts (1997:46) die volgende<br />

oor versoening geskryf:<br />

it is the facing of unwelcome truths in order to harmonise incommensurable<br />

world views so that inevitable and continuing conflicts and<br />

differences stand at least within a single universe of<br />

comprehensibility... Reconciliation is as shared and painful ethical<br />

voyage from wrong to right, and also a settling of moral and political<br />

indebtedness.<br />

Gibson (2006:88) dink wyer as net die menseregtevergrype en wil alle bevoordeeldes<br />

van apartheid insluit in sy definisie van versoening: “Reconciliation may therefore be<br />

thought of as a continuum describing the relationship between those who were masters<br />

and slaves under the old apartheid system, not just those who were victims or<br />

perpetrators of gross human rights violations.” In die lig van die fokus van hierdie<br />

navorsing, is hierdie definisie belangrik.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!