LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 5: Die post-apartheid verhaal?
p284
Vice (2010:335) reken wat wit mense moet doen is “to make themselves invisible and
unheard” omdat hulle geen morele grond sou hê om ʼn bydrae tot die post-apartheid
Suid-Afrika te maak nie. Hulle moet terugtrek in “humility and silence” omdat alles wat
hulle sou kon sê “tainted” sou wees deur hulle “whiteliness” (Vice 2010:340). Hiermee
stem die meeste kommentators egter nie saam nie.
Thamm (2011:elektroniese bron) haal haar swart gespreksgenoot aan wat sê “least
white South Africans could do, is acknowledge that my/our ‘good’ childhood memories,
our (white people’s) so called successes were gained at a terrible and tragic cost to
fellow South Africans.” Dan gaan sy egter voort: “But for white South Africans
particularly, withdrawing from the debate, retreating into denial, self-indulgent
victimhood or belligerent defensiveness will keep us running on the same emotional
and political spot.” Thamm se kritiek word onderstreep deur dié van Eusebius McKaiser
(2011:35). Hy prys Vice se eerlikheid, “an honesty often culpably missing from the lives
of too many white people”, maar reken ook dat wit mense juis moet deelneem aan die
gesprek “but be mindful of how your whiteness still benefits you and gives you
unearned privileges.” Hy nooi wit mense om saam te stap op die pad: “The journey will
be worth it. But it requires discomforting honesty. We owe it to ourselves as a nation in
the making” (McKaiser 2011:35).
Alhoewel Van Niekerk (2011:elektroniese bron) wel erken “as wit mense het ons geen
onwrikbare morele locus standi van waar ons links en regs oor ander kan oordeel nie”
is hy tog van mening dat “die stilte wat sy [Vice] bepleit, nie ’n passiewe oorgawe is nie,
maar ’n aktiewe luister en ’n stille werksaamheid om reg te stel waar moontlik.”
Comestor (2011:elektoniese bron) voer aan dat wit mense ʼn “onontbeerlike bate” in die
nuwe Suid-Afrika is. ʼn Sinvolle betrokkenheid by die gesprek sal van wit mense vra om
eers hulle eie wit-wees te verreken voordat hulle – losgemaak van hierdie posisie – kan
deelneem. Die dae van ʼn meerderwaardige, paternalistiese ons-weet-alles houding is
verby, maar dit beteken nie dat wit mense nie ʼn positiewe bydrae te lewer het nie.
Truscott (2011:92) sluit by die grondwet aan as hy positief oor hierdie standpunt skryf:
The preamble to the South African constitution begins, ‘We, the people
of South Africa, recognise the injustices of our past’. It is a collective
recognition of the apartheid past as an injustice that has constituted the
post-apartheid nation. The commandment of the post-apartheid nation,
in other words, is to live against, be affectively opposed to, apartheid...