LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 1: Apartheid onder die loep geneem
p14
revolusies toe op die bevrydingstryd in Suid-Afrika en Mangaliso (1994) skryf oor postonafhanklikheid
konflik en die huidige konflik-dinamika in Suid-Afrika.
Die politici het ook hulle eie idees voorgelê oor hoe die toekoms moet lyk. Adam en
Moodley (1993) voer gesprekke met prominente Suid-Afrikaners en skryf dan oor "what
is likely to happen in the near future." Naidoo (1991) bring 'n aantal swart skrywers
bymekaar wat skryf oor sake soos die ekonomie, arbeid en veral ook die politiek. Direk
na die historiese verkiesing in 1994 het hierdie stroom idees nie opgehou nie.
Freedman (1995) beskryf profetiese scenario’s oor die moontlike toekoms in sy boek
“Quest for blue skies – South Africa in 2004” terwyl ander (Friedman & Atkinson 1994;
Murray 1994) se hoop vir die toekoms gebou word op die vreedsame aard van die
verkiesing wat hulle heeltemal oorweldig het. Een kwessie word egter nie aangespreek
nie.
Te midde van al hierdie publikasies is daar in die tyd voor die aanvanklike navorsing
bitter min geskryf oor die wit Afrikaner. Net meer as ʼn dekade later sou Davies
(2009:Flapteks) steeds dieselfde skryf: “Much has been written about the African
National Congress, its support base and alliance partners in the post-apartheid era, but
Afrikaner politics and identity remain underexplored.” 8 Die dominante diskoers van die
tyd voor 1998 het gefokus op die verbetering van die lewens van swart mense. Tog
was die wit Afrikaner juis belangrik in die post-apartheid Suid-Afrika. As groep het hulle
’n baie spesifieke geskiedenis; hulle was die bedrywers van apartheid, die
ondersteuners of ten minste dan die bevoordeeldes van apartheid. Ek kies doelbewus
vir die uitdrukking bedrywers van apartheid om die Engelse perpetrators of apartheid
mee te vertaal, eerder as 'n konsep soos daders. Iemand wat iets bedryf is met baie
meer besig as bloot met die pleeg van sekere dade. 'n Bedrywer is ook besig met die
onderliggende filosofie van dit wat bedryf word. In die lig van die debat tydens die
sesde gesprek [6-052 tot 6-100] oor die onderskeid tussen die dade van apartheid en
die onderliggende uitgangspunte, is dit meer omskrywend om eerder van bedrywers as
daders te praat.
8 In die jare tussen die twee rondtes navorsing het daar wel ʼn aantal boeke verskyn wat spesifiek fokus
op die Afrikaner. Hier kan verwys word na die boek van Botha (2008) en die twee van Giliomee (2004 en
2012).