LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 5: Die post-apartheid verhaal?
p283
op gewys dat die WVK sommige wit mense laat wegkom sonder enige skuld, maar
selfs diegene wat nie skuldig is aan enige blatante diskriminasie of wreedheid nie, is
wel op ander vlakke skuldig. Daar is “still obvious vices like indifference or callousness,
cowardice and dishonesty, the failure of imagination and empathy or just plain laziness”
(Vice 2010:327).
Vice (2010:326) voer hierdie argument na ʼn dieper vlak as sy probeer aantoon dat witwees
in die ou Suid-Afrika, soos in die res van die Westerse wêreld, die
“unacknowledged norm” is waaraan alles gemeet word. Sy toon aan dat wit mense se
“bevoorregte posisie in Suid-Afrika op ’n onontkenbare wyse te make het met die
sistematiese bevoorregting wat ons en ons voorsate oor dekades en eeue ten koste
van swart Suid-Afrikaners gehad het” (Van Niekerk 2011:elektroniese bron). Dit is
hierdie “white privilege” wat volgens haar behoort aanleiding te gee tot gevoelens van
skuld en skaamte. Hierin sluit sy aan by Steyn (2001:xxvi):
As the privileged group, whites have tended to take their identity as the
standard by which everyone else is measured. This makes white
identity invisible, “even to the extent that many whites do not
consciously think about the profound effect being white has on their
everyday lives” … In sum, because the racialness of their own lives is
edited out, white people have been able to ignore the manner in which
the notion of race has structured people’s life opportunities in society
as a whole.
Hoe waar Steyn se woorde oor die onsigbaarheid van wit identiteit is, is duidelik uit die
tipe reaksies wat Vice ontlok het. So skryf ʼn ene Anton B (skuilnaam)
(2011:elektroniese bron): “So intens is hierdie verdwaalde siel se haat vir blankes en
dus ook vir haarself, dat blankes se blote bestaan volgens haar aanstoot gee…” Of Jan
Rap (skuilnaam) (2011:elektroniese bron) wat aanvoer sy bou haar “10 000 woorde
diskoers op ’n vals basis, naamlik die onderdrukking van swartes deur die Afrikaner.”
Daar is egter ook ander kommentators wat (gedeeltelik) met haar saamstem. So noem
Van Niekerk (2011:elektroniese bron) Vice se artikel ʼn “fyn beredeneerde bespreking…
van die onomstootlike morele predikament verbonde aan wit-wees in Suid-Afrika.”
Hierdie saamstem met haar ontleding beteken egter nie instemming met haar
gevolgtrekkings oor wat wit mense nou te doen staan nie.