LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 5: Die post-apartheid verhaal?
p264
Stevens (2006:302) kom tot dieselfde gevolgtrekking as Bell in sy beoordeling van die
WVK. Hy wys uit dat “apartheid as a systemic form of oppression and human rights
violations were not addresses overtly” en “the foundations of the apartheid system
received no overt attention from the TRC.” Die gevolg hiervan was dat sekere persone
en groepe hulle hierdeur kon verontskuldig van enige skuld aan apartheid.
Die grootste tekort van die WVK lê myns insiens daarin dat dit nie die onderliggende
vertrekpunte van rassemeerderwaardigheid en die gevolglike aantasting van
menswaardigheid uitlig as die skuld van wit inwoners van die land nie. Deurdat dit nie
gedoen is nie, het wit mense ʼn agterdeur ontdek waardeur hulle op slinkse wyse
skuldloos uit apartheid probeer ontsnap.
In haar boek oor haar ervaring van die WVK, haal Krog (1998a:95) die psigiater Kaliski
aan wat praat oor hierdie “disservice done by the Truth Commission.” Hy beskryf dit
verder: "Some individuals are targeted as the scapegoats for past atrocities. And that
allows other citizens to deny any complicity." Wanneer Krog (1998b:13) skryf oor die
rituele van die WVK, praat sy oor hierdie subtiele “scapegoat” ritueel: Niemand erken
dat hulle in die minste mate skuldig was nie, dis altyd iemand anders se skuld. Sy skryf
verder:
We have reached the stage where people like Verwoerd and P.W.
Botha have been demonised as the sole sources of evil in the past.
They were responsible for all the ugly events of the past, while we are
not. Because they are evil or bad, it is self-evident that we are good.
They are the devils and we the angels (Krog 1998b:14).
Krog se devils en angels het op ʼn meta-vlak waar geword. Dit was nie alleen binne die
WVK-proses waar hierdie ritueel beoefen is nie, maar ook deur diegene van buite. Vir
hulle was die devils duidelik. Dit was diegene wat voor die WVK moes gaan bieg oor ʼn
wandaad uit hulle verlede. En as hulle die devils was, is dit voor die hand liggend dat
diegene wat nie hoef te gaan bieg het nie, die angels moet wees.
2.4 Waarmee die WVK nie gehelp het nie
ʼn Ander persoon wat raakgesien het dat die WVK net met sommige sake gehelp het,
maar met ander nie, is Thabo Mbeki. In sy parlementêre toespraak oor die WVK praat