LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 5: Die post-apartheid verhaal?
p257
Teen wil en dank moes almal in Suid-Afrika in 1994 afskeid neem van die bekende
apartheidsdae. Die bekende leefwêreld het onherroeplik verander en plek gemaak vir ʼn
nuwe, onseker een. Hierdie verandering het nie noodwendig saamgegaan met ʼn
innerlike transformasie nie. Van die mede-navorsers bevind hulle in die neutrale sone
met ʼn hunkering na die verlede, ʼn tema wat ook in koerantbriewe na vore kom.
Sommige gee blykbaar moed op. Só sê Johan [11-251] ons geslag is amper
verby. Daar is ook diegene wat wel aanbeweeg na die derde fase. Christa [9-058]
vertel dat sy op ʼn meer persoonlike vlak by die bruin en swart mense
betrokke geraak het. Sy, en ander, het die ou patrone van die apartheidstyd gelos.
As ons deur die bril van Rendle se siklus na dieselfde transformasieproses kyk, word
soortgelyke patrone opgemerk. In hoofstuk twee is daar gewys op die aanvanklike
opwinding wat die verandering in Suid-Afrika gekenmerk het. Die opwinding het
stelselmatig plek gemaak vir onsekerheid en selfs ontnugtering by sommige.
Sommige individue en gemeentes het deurgedruk en die uitdagings op kreatiewe wyse
aangegryp om aan te beweeg in die post-apartheid Suid-Afrika. Ongelukkig is daar
ook individue en gemeentes wat gekies het om ten alle koste die status quo soos dit
voor 1994 was, te behou.
Die NG Kerk sal deeglik rekening moet hou met die fases waardeur lidmate gaan. ʼn
Sensitiwiteit hiervoor sal beter leiding tot gevolg hê. Soos in die res van die hoofstuk
aangetoon sal word, sukkel baie nog om afskeid te neem van apartheid. Skuldbesef en
skuldbelydenis kom vir baie wit Afrikaanse Christene nie maklik nie. Die NG Kerk sal
hulle hierin moet begelei en ook self die voorbeeld stel deur die amptelike
skuldbelydenis konkrete gestalte te gee.
Die vraag wat Ariel Dorfman (1994:49) na aanleiding van Chili se Rettig-kommissie 39
vra, is ook die vraag waarmee in die post-apartheid Suid-Afrika geworstel word: “How
can those who tortured and those who were tortured co-exist in the same land?” In
hierdie navorsing word die vraag uitgebrei om ook te vra na meer as net “those who
tortured”. Die groter vraag, wat vir baie meer mense relevant is, is: Hoe kan
bevoordeeldes en benadeeldes van apartheid in een land saam leef? Óf jy moet jou oë
sluit vir die werklikheid, óf jy moet die werklikheid erken en die gevolge dra. Hiermee
39 Die Rettig-kommissie was die algemene naam vir Chili se Nasionale Kommissie vir Waarheid en
Versoening.