LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ... LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

etd.uovs.ac.za
from etd.uovs.ac.za More from this publisher
25.12.2013 Views

Hoofstuk 4: Die verhaal oor apartheid – teenswoordige tyd p226 wees wat versoening definieer nie en wil voorskryf wat reggestel moet word nie. Daar sal na die slagoffers van apartheid geluister moet word: “Overall, 46% of South Africans agree that reconciliation is ‘impossible’ while people who were disadvantaged under apartheid continue to be poor. A further 33% were uncertain or did not know, while only 17% feel reconcilition is possible under these circumstances” (Lefko-Everett, Nyoka & Tiscornia 2011:31). Die vraag wat egter gevra moet word, is of die Kerk vir sy lidmate hierin ʼn voorbeeld stel? Loop die Kerk voor in belangrike sake, soos skulderkenning en belydenis en versoening, en indien wel, volg die lidmate die Kerk hierin? 4.5 Die Kerk Ek het ʼn pleitbesorger daarvoor geword dat die Ned Geref Kerk sy skuld aan die apartheidsbestel onomwonde moet bely en ook die forum van die Waarheids-en-Versoeningskommissie daarvoor moes benut. Ek het meer as een van my rubrieke (“Kerk en Media”) in Die Kerkbode gebruik om hierdie standpunt te stel. Toe die Algemene Sinodale Kommissie nie so ʼn besluit wou neem nie, was ek diep teleurgesteld en het ek besluit om die Ope Brief wat onder predikante gesirkuleer het, te teken. Daarmee het ek uiting gegee aan my diepgevoelde behoefte om my skuld aan die apartheidsideologie te bely (Müller 2000a:23). Na die dood van die diktator Idi Amin in Uganda, het kerkleiers in die buurstaat, Kenia, die volgende verklaring opgestel: “Ons bely dat ons te dikwels stilgebly het toe ons eerder met die lydende en vervolgde mense op die kontinent van Afrika en spesifiek in Uganda moet vereenselwig het. Al wat nodig is om boosheid te laat floreer, is dat goeie mense moet stilbly” (aangehaal in Van Rensburg 2009:61). Dit is ook die woorde van Kerk en Samelewing 1990: “Die Ned Geref Kerk erken egter dat hy te lank die beleid van apartheid op grond van bogenoemde oorwegings te abstrak en teoreties, en daarom ook te onkrities beoordeel het” (Ned Geref Kerk 1990:39). Piet Meiring vertel van ʼn besoek van die Rwandese ministers in Januarie 1997 om uit te vind oor die WVK. In Rwanda, na die slagting in 1994, “was alles aan skerwe. Geraamtes het oor die vlaktes gelê.” Volgens alle bronne is dit ʼn besonder Christelike land, met 85% van die bevolking wat aan ʼn kerk behoort. Teen hierdie agtergrond vra Meiring dan vir die minister van justisie: “Watter rol het die kerke gespeel terwyl dit alles

Hoofstuk 4: Die verhaal oor apartheid – teenswoordige tyd p227 gebeur het... Het die kerke ʼn bydrae tot versoening gelewer?” (Meiring 2010:14). “‘Die kerke?’ het die minister uitgebars. ‘Hulle het géén rol gespeel nie. Nee, dis erger: Die Christene was deel van die probleem. Van die predikante en priesters en nonne, die gemeentelede, was net so skuldig as al die ander.’” In Suid-Afrika is na die NG Kerk verwys as die NP in gebed. Sommige van die mees prominente politici, soos die leier van die Konserwatiewe Party dr. Andries Treurnicht, was ʼn voormalige leraar van die NG Kerk. Die NG Kerk het amptelik die beleid van apartheid gesteun en selfs teologies regverdig. Eerwaarde Frank Chikane (Goodman 1999:26) vertel selfs dat een van die polisielede wat hom gemartel het, ʼn diaken in een van die wit buurgemeentes was. Dit waarvan die kerke in Rwanda beskuldig word, is klaarblyklik net so waar van kerke in Suid-Afrika. Die verhaal van Rwanda eindig egter nie soos hierbo vertel is nie: “Met aandete was Minister Ntesilyao al afgekoel. Terwyl ons op die kelner gewag het, het hy met ʼn skewe glimlaggie na my gedraai. ‘Dis mos jy wat die vraag oor die kerke gestel het. Ek het vir jou ook een. Suid- Afrika, so hoor ek, is ook een van die mees Christelike lande op aarde. Daar is miljoene gelowiges in die land. Oraloor sien ons kerke staan. Sê my tog, met al die dinge wat in julle verlede gebeur het, al die onreg en die pyn, het die Christene enige rol gespeel? Het die kerke die mense se nood ernstig opgeneem, hulle gehelp om versoen te raak? Meer nog, met die probleme wat julle vandag in die gesig staar – maak dit ʼn verskil dat daar Christene in die land is?’” (Meiring 2010:14). Dit is inderdaad die vraag wat elke Christen in Suid-Afrika moet antwoord: Maak dit ʼn verskil in post-apartheid Suid-Afrika dat die oorweldigende meerderheid van die land Christene is? Meer relevant vir hierdie navorsing is die vraag na die rol wat wit Afrikaanse Christene speel: Is hierdie groep deel van die versoening, of nie? In die Algemene Sinode se roepingsverklarings van 2007 en 2011 word die belang van versoening beklemtoon (Ned Geref Kerk 2011b:elektroniese bron). Ongelukkig opereer die NG Kerk met bepaalde bagasie wat sy invloed op lidmate aansienlike inkort.

Hoofstuk 4: Die verhaal oor apartheid – teenswoordige tyd<br />

p227<br />

gebeur het... Het die kerke ʼn bydrae tot versoening gelewer?” (Meiring 2010:14).<br />

“‘Die kerke?’ het die minister uitgebars. ‘Hulle het géén rol gespeel nie. Nee, dis erger:<br />

Die Christene was deel van die probleem. Van die predikante en priesters en nonne,<br />

die gemeentelede, was net so skuldig as al die ander.’”<br />

In Suid-Afrika is na die NG Kerk verwys as die NP in gebed. Sommige van die mees<br />

prominente politici, soos die leier van die Konserwatiewe Party dr. Andries Treurnicht,<br />

was ʼn voormalige leraar van die NG Kerk. Die NG Kerk het amptelik die beleid van<br />

apartheid gesteun en selfs teologies regverdig. Eerwaarde Frank Chikane (Goodman<br />

1999:26) vertel selfs dat een van die polisielede wat hom gemartel het, ʼn diaken in een<br />

van die wit buurgemeentes was. Dit waarvan die kerke in Rwanda beskuldig word, is<br />

klaarblyklik net so waar van kerke in Suid-Afrika.<br />

Die verhaal van Rwanda eindig egter nie soos hierbo vertel is nie: “Met<br />

aandete was Minister Ntesilyao al afgekoel. Terwyl ons op die kelner<br />

gewag het, het hy met ʼn skewe glimlaggie na my gedraai. ‘Dis mos jy<br />

wat die vraag oor die kerke gestel het. Ek het vir jou ook een. Suid-<br />

Afrika, so hoor ek, is ook een van die mees Christelike lande op aarde.<br />

Daar is miljoene gelowiges in die land. Oraloor sien ons kerke staan. Sê<br />

my tog, met al die dinge wat in julle verlede gebeur het, al die onreg en<br />

die pyn, het die Christene enige rol gespeel? Het die kerke die mense<br />

se nood ernstig opgeneem, hulle gehelp om versoen te raak? Meer nog,<br />

met die probleme wat julle vandag in die gesig staar – maak dit ʼn verskil<br />

dat daar Christene in die land is?’” (Meiring 2010:14).<br />

Dit is inderdaad die vraag wat elke Christen in Suid-Afrika moet antwoord: Maak dit ʼn<br />

verskil in post-apartheid Suid-Afrika dat die oorweldigende meerderheid van die land<br />

Christene is? Meer relevant vir hierdie navorsing is die vraag na die rol wat wit<br />

Afrikaanse Christene speel: Is hierdie groep deel van die versoening, of nie? In die<br />

Algemene Sinode se roepingsverklarings van 2007 en 2011 word die belang van<br />

versoening beklemtoon (Ned Geref Kerk 2011b:elektroniese bron). Ongelukkig opereer<br />

die NG Kerk met bepaalde bagasie wat sy invloed op lidmate aansienlike inkort.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!