LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 4: Die verhaal oor apartheid – teenswoordige tyd
p211
4.4.1 Onbewuste werklikheid
Dit is my oortuiging dat baie, selfs dalk die meeste, wit mense nie besef wat apartheid
aan swart mense gedoen het nie. Vroeër is aangetoon dat apartheid die rasse in
verskillende wêrelde verdeel het en dat daar bitter min oor en weer kontak was. Selfs in
die post-apartheid Suid-Afrika is die kontak oor die kleurgrens steeds net beperk tot
bepaalde situasies. Steeds weet baie wit Afrikaners nie wat die impak van vorige
politieke beleid op die swart inwoners van die land was nie. Skuldbelydenis oor wat
apartheid aan ander gedoen het, is onmoontlik Omdat ons eintlik nie geweet
het nie [Hanlie 12-274].
Terwyl sommige mede-navorsers, soos Hanlie hierbo, bereid is om te erken dat daar
fout was (al het almal nie noodwendig daarvan geweet nie), is daar ander soos Danie
wat nie eers wil praat oor wat fout was met apartheid nie. Hy wil net sorg dat die blaam
op Verwoerd [Danie 13-552] val, of op Van Riebeeck en die Engelse [Danie 13-488].
Karin [18-174] erken ruiterlik: As kind het ek nie werklik die omvang
daarvan besef nie. Wanneer sy skriftelik reageer op die vraag Hoe dink jy nou oor
jou skuld aan Apartheid? Begin sy so: Met hierdie vraag moet ek mooi dink
wat was my aandeel om Apartheid daar te stel en/of in stand te
hou? [Karin 18-183]. En wanneer sy dan wel die vraag antwoord, is dit asof sy ten alle
koste ook die ander rasse moet betrek by dinge wat dalk verkeerd was in die verlede.
So asof ander se moontlike skuld enige eie skuld sou kon ophef:
Ek dink daar het verskeie vergrype in die verlede
van verskeie kulture en rasse teenoor mekaar plaas
gevind. Indien ons mekaar die hand wil gee, is dit
nodig dat almal hulself teenoor die Here verootmoedig
en onvergifnis (sic) vra vir hul eie sondes,
asook die sondes van hul voorvaders [Karin 18-191].
Hierdie standpunt, naamlik dat ander óók skuld het wat verreken moet word, is meer
algemeen. Gertenbach (1998:5) vaar uit teen ʼn skuldbelydenis van die NG Gemeente
Lynnwood en dan is sy brief vol uitdrukkings soos “Natuurlik word daar in 'n volskaalse
oorlog deur al die strydende partye foute gemaak...” en “Waarom die optrede teen die
vyand plaasgevind het, word vergeet...”. Die bedoeling is duidelik een van
verontskuldiging van eie optrede in die lig van die “vyand” se optrede. Dit is nog ʼn