LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...
LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ... LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...
Hoofstuk 4: Die verhaal oor apartheid – teenswoordige tyd p208 enjoins everyone to treat us with concern and consideration. This entitlement has nothing to do with race and culture. The right is so intrinsic and self-evident that other nations in the world have not included this particular right in their constitutions. But here it was a historical necessity that our constitution should entrench the right to human dignity as an inherent right. Die skildery het egter nie lank genoeg gehang vir die hofsaak om afgehandel te word nie. Twee mans Barend la Grange en Louis Mabokela het onafhanklik van mekaar die skildery met verf besmeer. Mabokela, wat al die pad van Tzaneen 34 af gereis het om die skildery te sien, het as motivering aangevoer: “It’s an insult. He is a parent” (Knoetze & Maphumulo 2012:elektroniese bron). La Grange het in ʼn onderhoud gesê: “Toe hy en sy kinders sê die skildery verneder hom moes die galery-eienaars en Murray die insig gehad het om dit te verwyder. Hulle’t mos klaar hul punt gemaak” (Retief 2012:elektroniese bron). Hy beskryf sy daad verder: “Ek het dit nié namens wit mense gedoen nie, maar as Afrikanerman het ek geroepe gevoel. Ons, gestereotipeer as die groot rassiste, het ’n verantwoordelikheid om daardie persepsie om te keer... So dit was die régte ding dat ’n wit man van die skildery ontslae raak.” Hier was ʼn man wat opgetree het vanuit die oortuiging dat hierdie saak oor baie meer as net ʼn skildery gaan. Teenoor die optrede van La Grange en die trane van advokaat Malindi – wat elk op sy eie manier besef het dat rassisme saamgaan met die aantasting van menswaardigheid – is daar uit die opvolgnavorsing dié reaksie van Johan. In antwoord op die vraag of wit mense kan wegkom daarvan om alles deur ʼn ras-bril te bekyk, antwoord hy met ʼn teenvraag: Het die Skepper dit dan verkeerd gehad? [Johan 17-098]. Die kernvraag is egter nie waarom mense as wit en swart gemaak is nie, maar of daar by die velkleur verbygekyk kan word. Johan blyk onwillig of nie in staat om raak te sien dat in Suid-Afrika ras nog nooit ʼn neutrale begrip was nie, maar dat swart mense (d.w.s. alle nie-wit mense) deur wit mense benadeel en uitgebuit is nie. ʼn Verswarende faktor is dat wit mense nie graag praat oor ras en die implikasies daarvan nie. Wit mense erken nie maklik die voordele wat hulle het as gevolg van apartheid nie. Most white people in South Africa feel uncomfortable when one raises 34 Tzaneen is ongeveer 350km noord-oos van Pretoria.
Hoofstuk 4: Die verhaal oor apartheid – teenswoordige tyd p209 the topic of racism. Maybe it has to do with guilt over what happened under apartheid, or perhaps it is a genuine attempt at forgetting the past. Yet it is difficult to forget the past when its legacies still loom very large in our society. But the greater effects of our racist past can be seen every day in the many townships where black people continue to live the same miserable lives they lived under apartheid and where our democratic government is building worse houses for poor people than those built by the apartheid government (Fisher 2007:5). 4.3.4 Rassisme in remissie? Dit sal waarskynlik nog baie lank wees voordat die meerderheid wit mense in Suid- Afrika die woorde van Fisher (2007:1) sal kan eggo: “I believe that I am a racist because my entire life I have been groomed to become one.” Die lys van twaalf bewyse wat hy dan aanvoer vir hierdie stelling is ewe waar vir alle bevolkingsgroepe. Daar is niemand wat onder apartheid grootgeword het, wat kan ontken dat hulle die merk van daardie beleid dra nie. “I grew up in South Africa, where race and racism has dominated our society for much of the last century and continues to dominate our society today” (Fisher 2007:1). ʼn Paar bladsye verder gaan hy voort met sy verduideliking oor waarom hy homself steeds as ʼn rassis beskou: “I grew up in the era of apartheid and the stigma of that era will probably stay with me forever. To this day, I still find myself having preconceived notions of Africans, whites, Indians or coloured people, who form the major race groups in South Africa. It is because of this that I say that I am a racist” (Fisher 2007:3). Dit is belangrik om raak te sien dat Fisher nie hierdie verduideliking aanbied as ʼn verskoning vir rassistiese optrede nie, maar bloot as ʼn erkenning van sy posisie. Hy is geen passiewe slagoffer nie, maar erken bloot die effek wat apartheid op hom gehad het en nog steeds het. Volgens Weingarten (2000) se patroon bevind hy homself in die groen kwadrant: bewus en bemagtig. Dit is in hierdie selfde lig dat Jonathan Jansen erken dat hy nie kan sê dat hy nie ʼn rassis is nie: I try every single day of my life to be generous, to be honest, to be equitable, to live my life for all my fellow brothers and sisters, black and
- Page 173 and 174: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 175 and 176: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 177 and 178: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 179 and 180: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 181 and 182: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 183 and 184: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 185 and 186: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 187 and 188: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 189 and 190: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 191 and 192: HOOFSTUK 4 DIE VERHAAL OOR APARTHEI
- Page 193 and 194: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 195 and 196: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 197 and 198: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 199 and 200: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 201 and 202: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 203 and 204: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 205 and 206: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 207 and 208: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 209 and 210: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 211 and 212: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 213 and 214: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 215 and 216: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 217 and 218: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 219 and 220: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 221 and 222: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 223: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 227 and 228: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 229 and 230: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 231 and 232: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 233 and 234: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 235 and 236: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 237 and 238: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 239 and 240: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 241 and 242: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 243 and 244: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 245 and 246: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 247 and 248: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 249 and 250: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 251 and 252: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 253 and 254: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 255 and 256: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 257 and 258: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 259 and 260: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 261 and 262: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 263 and 264: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 265 and 266: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 267 and 268: Hoofstuk 4: Die verhaal oor aparthe
- Page 269 and 270: Hoofstuk 5: Die post-apartheid verh
- Page 271 and 272: Hoofstuk 5: Die post-apartheid verh
- Page 273 and 274: Hoofstuk 5: Die post-apartheid verh
Hoofstuk 4: Die verhaal oor apartheid – teenswoordige tyd<br />
p209<br />
the topic of racism. Maybe it has to do with guilt over what happened<br />
under apartheid, or perhaps it is a genuine attempt at forgetting the<br />
past. Yet it is difficult to forget the past when its legacies still loom very<br />
large in our society. But the greater effects of our racist past can be<br />
seen every day in the many townships where black people continue to<br />
live the same miserable lives they lived under apartheid and where our<br />
democratic government is building worse houses for poor people than<br />
those built by the apartheid government (Fisher 2007:5).<br />
4.3.4 Rassisme in remissie?<br />
Dit sal waarskynlik nog baie lank wees voordat die meerderheid wit mense in Suid-<br />
Afrika die woorde van Fisher (2007:1) sal kan eggo: “I believe that I am a racist<br />
because my entire life I have been groomed to become one.” Die lys van twaalf bewyse<br />
wat hy dan aanvoer vir hierdie stelling is ewe waar vir alle bevolkingsgroepe. Daar is<br />
niemand wat onder apartheid grootgeword het, wat kan ontken dat hulle die merk van<br />
daardie beleid dra nie. “I grew up in South Africa, where race and racism has<br />
dominated our society for much of the last century and continues to dominate our<br />
society today” (Fisher 2007:1). ʼn Paar bladsye verder gaan hy voort met sy<br />
verduideliking oor waarom hy homself steeds as ʼn rassis beskou: “I grew up in the era<br />
of apartheid and the stigma of that era will probably stay with me forever. To this day, I<br />
still find myself having preconceived notions of Africans, whites, Indians or coloured<br />
people, who form the major race groups in South Africa. It is because of this that I say<br />
that I am a racist” (Fisher 2007:3).<br />
Dit is belangrik om raak te sien dat Fisher nie hierdie verduideliking aanbied as ʼn<br />
verskoning vir rassistiese optrede nie, maar bloot as ʼn erkenning van sy posisie. Hy is<br />
geen passiewe slagoffer nie, maar erken bloot die effek wat apartheid op hom gehad<br />
het en nog steeds het. Volgens Weingarten (2000) se patroon bevind hy homself in die<br />
groen kwadrant: bewus en bemagtig.<br />
Dit is in hierdie selfde lig dat Jonathan Jansen erken dat hy nie kan sê dat hy nie ʼn<br />
rassis is nie:<br />
I try every single day of my life to be generous, to be honest, to be<br />
equitable, to live my life for all my fellow brothers and sisters, black and
Change language