LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 4: Die verhaal oor apartheid – teenswoordige tyd
p208
enjoins everyone to treat us with concern and consideration. This
entitlement has nothing to do with race and culture. The right is so
intrinsic and self-evident that other nations in the world have not
included this particular right in their constitutions. But here it was a
historical necessity that our constitution should entrench the right to
human dignity as an inherent right.
Die skildery het egter nie lank genoeg gehang vir die hofsaak om afgehandel te word
nie. Twee mans Barend la Grange en Louis Mabokela het onafhanklik van mekaar die
skildery met verf besmeer. Mabokela, wat al die pad van Tzaneen 34 af gereis het om
die skildery te sien, het as motivering aangevoer: “It’s an insult. He is a parent”
(Knoetze & Maphumulo 2012:elektroniese bron). La Grange het in ʼn onderhoud gesê:
“Toe hy en sy kinders sê die skildery verneder hom moes die galery-eienaars en
Murray die insig gehad het om dit te verwyder. Hulle’t mos klaar hul punt gemaak”
(Retief 2012:elektroniese bron). Hy beskryf sy daad verder: “Ek het dit nié namens wit
mense gedoen nie, maar as Afrikanerman het ek geroepe gevoel. Ons, gestereotipeer
as die groot rassiste, het ’n verantwoordelikheid om daardie persepsie om te keer... So
dit was die régte ding dat ’n wit man van die skildery ontslae raak.” Hier was ʼn man wat
opgetree het vanuit die oortuiging dat hierdie saak oor baie meer as net ʼn skildery
gaan.
Teenoor die optrede van La Grange en die trane van advokaat Malindi – wat elk op sy
eie manier besef het dat rassisme saamgaan met die aantasting van menswaardigheid
– is daar uit die opvolgnavorsing dié reaksie van Johan. In antwoord op die vraag of wit
mense kan wegkom daarvan om alles deur ʼn ras-bril te bekyk, antwoord hy met ʼn
teenvraag: Het die Skepper dit dan verkeerd gehad? [Johan 17-098]. Die
kernvraag is egter nie waarom mense as wit en swart gemaak is nie, maar of daar by
die velkleur verbygekyk kan word. Johan blyk onwillig of nie in staat om raak te sien dat
in Suid-Afrika ras nog nooit ʼn neutrale begrip was nie, maar dat swart mense (d.w.s.
alle nie-wit mense) deur wit mense benadeel en uitgebuit is nie.
ʼn Verswarende faktor is dat wit mense nie graag praat oor ras en die implikasies
daarvan nie. Wit mense erken nie maklik die voordele wat hulle het as gevolg van
apartheid nie.
Most white people in South Africa feel uncomfortable when one raises
34 Tzaneen is ongeveer 350km noord-oos van Pretoria.