LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 4: Die verhaal oor apartheid – teenswoordige tyd
p207
Aan die ander kant van die spektrum het die impak van die jarelang dehumanisering
van swart mense baie duidelik na vore gekom in die hofsaak oor Brett Murray se
skildery The Spear. Hierdie skildery was deel van ʼn groter uitstalling oor sosiale kritiek
op die ANC-regering. The Spear, gebaseer op die uitbeelding van Lenin in ʼn Sowjetera
propaganda poster, beeld president Zuma uit met sy geslagsdele wat uithang.
Alhoewel baie geskryf en gesê is oor vryheid van spraak en dergelike sake versus die
privaatheid van die president (Haffajee 2012:elektroniese bron), was daar in baie van
die kritiek ʼn spesifieke verwysing na die apartheid-verlede. Dit is veral twee verwante
sake wat ter sprake kom: “The ANC secretary-general, Gwede Mantashe, argued that
the painting proved black people were still regarded as objects in South Africa. ‘We
have not outgrown racism in our 18 years [of democracy],’ he said.” (Smith
2012:elektroniese bron). Dit gaan dus nie oor eenvoudige rassisme per se nie, maar
rassisme as menswaardigheidskending. In president Zuma se beëdigde verklaring aan
die hof voer hy ook aan die skildery “has the effect of impugning my dignity in the eyes
of all who see it” (Ng 2012:elektroniese bron). Die kwessies wat weereens na vore
kom, is rassisme soos uitgedruk in die aantasting van menswaardigheid. In die hofsaak
het Zuma se advokaat Gcina Malindi erken die saak gaan nie oor rassisme nie, maar
oor waardigheid (Keogh 2012a:elektroniese bron).
Die voorval wat die diepte van die vernedering wat swart mense tydens apartheid
ervaar het die beste uitgebeeld het, was toe advokaat Malindi hardop in trane uitgebars
het tydens die hofsaak. Hy het aan die regters van die hof gevra: “Selfs diegene wat die
ergste misdade pleeg, moordenaars en verkragters, word met waardigheid behandel.
Hoekom dan nie die president van die land nie?” (Keogh 2012b:elektroniese bron).
Ongeag die saak wat uitgemaak kan word vir vryheid van spraak en uitdrukking, is hier
ʼn beginsel wat in die lig van Suid-Afrika se rasse-geskiedenis nie geïgnoreer kan word
nie.
ʼn Voormalige lid van die WVK, Ntsiki Sandi (2012:elektroniese bron) skryf na
aanleiding van die rasse-geskiedenis dat ons moet waak teen “opening the wounds of
the past.” Hy gaan voort:
The right not to be stripped naked or half naked, even artistically, but to
be treated with respect and dignity is the inherent right of all human
beings. It is a right that belongs to them not because of their cultural
affinity or the pigmentation of their skin. The mere fact we are humans