LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 4: Die verhaal oor apartheid – teenswoordige tyd
p182
moontlik vir homself sal sorg: honde wat baklei om ʼn paar murgbene, seuntjies wat stry
om die beste karretjies te kry, Swazi-seuns wat baklei om die paar lekkers wat vir hulle
gegooi word en laastens tarentale wat baklei vir die meeste mieliepitte. Dit is dan vir
hom genoeg rede om te argumenteer apartheid is net “[l]ogiese menslike gedrag… om
na jou eie om te sien” [sy beklemtoning]. Hy werk duidelik hier met ʼn baie beperkte
verstaan van apartheid.
Dieselfde redenasie vind ʼn mens terug by Mike in die 1998 navorsing. Mike [6-265] se
argument was: Ou Dingaan het daar in sy kraal gebly, hy het geen
blankes gehad wat in sy kraal gebly het nie, so hy het apartheid
gehad. Du Toit (2010:elektroniese bron) redeneer soortgelyk:
Die blote feit dat daar so ʼn verskeidenheid van swart stamme was wat
elk sy eie grondgebied bewoon het, ʼn eie taal gebesig het,
kenmerkende kleredrag, hooftooisels en huisversierings gehad het en
nie met mekaar wou meng nie is ook maar ten diepste ʼn manifestasie
van ‘apartheid.’
Hierby voeg Du Toit nog die argument van die ontwikkeling van die land wat baie beter
lyk as die res van Afrika. Hy noem dit ʼn “[u]iters prysenswaardige stap.” Hy sluit sy
artikel af met “[d]ie konsep is verdedigbaar. Die uitvoering het plek-plek skeefgeloop.
Sekere reëls, bepalings, regulasies en wette het nie sin gemaak...” en dan – met ʼn
implisiete selfregverdiging – spring hy onmiddellik na vandag en sluit sy sin af met
“...net soos sekere dinge vandag nie sin maak in die huidige bestel nie.”
So ʼn beperkte verstaan van apartheid laat nie reg geskied aan die beoordeling van die
beleid nie. Apartheid was baie meer as mense wat bloot hulle eie soort opsoek en na
hulle eie belange omgesien het. Om so oor apartheid te redeneer, is om een aspek ten
koste van al die ander aspekte uit te lig.
Die Stellenbosse filosoof Anton van Niekerk (2011:elektroniese bron)
skryf oor die neiging van wit mense, soos Du Toit hierbo, om apartheid
in baie positiewe terme te probeer beskryf. Hy reageer op twee artikels
oor die musiekblyspel Tree Aan! wat handel oor die grensoorlog in die
1970’s en 1980’s. Hy het dit veral oor die mening dat die grensoorlog
heeltemal geregverdig was. Hy skryf: “Het die feit dat die implikasies van
die nuwe Suid-Afrika uiteindelik tot sommige besonder verbale