LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 4: Die verhaal oor apartheid – teenswoordige tyd
p178
Stilisties word weer van raampies soos hierdie gebruik gemaak om die
alternatiewe stemme aan die woord te stel. Hierdie stemme kom uit
verskillende rigtings en agtergronde. Dikwels is dit die stemme van
swart Suid-Afrikaners, maar soms is dit ook wit stemme wat ʼn ander
standpunt voorstaan. Ek gebruik ook hierdie styl om my eie stem en
mening, dikwels in kontras met die mede-navorsers, te laat hoor.
4. Herhalende temas
Een van die gevolgtrekking van die aanvanklike navorsing was dat nie alle wit
Afrikaanse Christene verstaan waaroor die weerstand teen apartheid gegaan het nie. ʼn
Algemene opvatting was dat apartheid nie so erg was nie en dat die demokratiese
oorgang en die herroeping van bepaalde diskriminerende wette genoeg sou wees om
Suid-Afrika te herstel na ʼn normale land.
Op so ʼn simplistiese benadering antwoord ʼn voormalige adjunk
sekretaris-generaal van die ANC Jeugliga Febe Potgieter in ʼn
beredenering van die wenslikheid van die WVK as volg: “...the hurt of
the past should be recognised... It is not good enough to simply say that
the emergence of a new South Africa is sufficient in itself...” (Potgieter,
F. 1995:22).
Só ʼn siening, naamlik dat die blote koms van demokrasie die onreg van die verlede sal
uitwis, is gebou op ʼn baie beperkte verstaan van apartheid. In die 1998 navorsing was
dit duidelik dat baie van die mede-navorsers apartheid bloot aan die hand van die
sigbare uitdrukking daarvan beoordeel het. Apartheid is gemeet aan sogenaamde klein
apartheid, dit wil sê die praktiese uitdrukking van die beleid in bepaalde wette wat
hoofsaaklik gehandel het oor aparte geriewe. Daar was baie min begrip vir die
onderliggende uitgangspunte, die sogenaamde grand apartheid, wat tot die wette
aanleiding gegee het.
Die woorde van Biko is so anders as die standpunte van wit mense.
Dekades gelede skryf Biko (1987:28) al: “Apartheid – both petty and
grand – is obviously evil. Nothing can justify the arrogant assumption
that a clique of foreigners has the right to decide on the lives of a