LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 3: Die verhaal oor apartheid – verlede tyd
p162
Terwyl sommige Afrikaanse kommentators die regering se inisiatiewe, soos P.W. Botha
se 1979 twaalfpunt-plan, as positief beskryf (Viljoen 1981:53), en die 1983-referendum
en gevolglike driekamer-parlement (Booysen & Van Wyk 1984) ten minste as “a
starting point” beskou (Van Wyk 1991:96), meen ander dit was maar net “more of the
same” (Serfontein 1982:54). In die groep is ook na hierdie tipe verandering verwys as
sou dit window dressing [wees] vir alle praktiese doeleindes [Albert
2-505]. ’n Gesaghebbende akademikus soos Sampie Terreblanche (1990:116) praat
selfs van "die algehele ontoereikendheid van die NP-regering se sogenaamde
hervormings-beleid...”. Hierdie beswaar kom omdat hervorming gepropageer word (De
Klerk 1985:93), maar niks gedoen word om die menswaardigheid van die swart
inwoners van die land te bevorder nie. Dit is hoekom Serfontein (1982:195) verwys na
die NP se hervormingsinisiatiewe as “no change, only movement.”
Professor Njabulo Ndebele (1989:104) vergelyk die verandering in Suid-
Afrika met ʼn vuurwerkvertoning en noem dit dan “a tragic make belief.”
Vir hom wys dit na “a dead past and memories of its glory, rather than
something alive, feeding the unfolding future.” Hy sien “no heroism” in
die tipe verandering wat die regering oor jare voorgestel het nie.
Alden (1996:275) is reg as hy beweer die meerderheid swart mense in
Suid-Afrika en die internasionale gemeenskap beskou die Bothaadministrasie
se pogings tot politieke verandering bloot as skyn-pogings
tot verandering “…without fundamentally jeopardizing white power and
interests.” Alle sodanige pogings tot hervorming slaag alleenlik daarin
om die wêreld te oortuig van ʼn “singular reluctance to tackle the root
racialist assumptions which underlaid these policies” (Alden 1996:276).
Dit is daarom verstaanbaar wanneer Qwelane (1998:22) sê die houding
van wit Suid-Afrikaners “had not changed and black dignity was still not
respected.”
Dit mag so wees dat baie wit mense positief was oor die verskillende veranderings wat
geïmplementeer is deur die regering op verskillende tye, maar fundamenteel was dit
van geen waarde nie. Dit was die spreekwoordelike rondskuif van stoele op die dek
van 'n sinkende skip.