LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 3: Die verhaal oor apartheid – verlede tyd
p147
briefbom-ontploffing, sê die “struggle” was vir die “dignity of people.”
Om te erken dat die beleid van apartheid enigsins verkeerd was, bly vir wit mense baie
moeilik. Die menings wat hieroor uitgespreek is in die groep varieer van Mike [6-265]
wat sê: Ou Dingaan het daar in sy kraal gebly, hy het geen blankes
gehad wat in sy kraal gebly het nie, so hy het apartheid gehad tot
Isak [2-470] wat sê dat dit nie vir die mense maklik gemaak [is] om ʼn
ander stem te wees nie. Die onderliggende motief vir hierdie soort reaksie blyk
self-regverdiging te wees. Dit is soortgelyk aan die houding van ʼn groep wit
polisiemanne waarvan Malan (1990:58) vertel: "Next to rugby and rain, the subject they
most loved to discuss was the unfair and hypocritical way in which the rest of the world
was ganging up on us over apartheid." ʼn Brief in ʼn soortgelyke trant verskyn in Time:
“Australia's beleaguered and oppressed Aboriginal minority has always been a
forgotten people, victimized by the same smug white Aussies who pointed fingers at
those who offended their sense of ‘racial equity’, including South Africa” (Theron
1996:8). Almal en alles word blameer en die vinger word na ander gewys – solank wit
Afrikaners nie (alleen) in die beskuldigde bank hoef te staan nie.
Soos wat maar dikwels in groepe gebeur, was dit nie lank voordat iemand gepoog het
om die wit gemeenskap te verskoon nie. Danie [1-405] voer aan: rassisme bestaan
wêreldwyd. Dit was altyd daar, dit is daar en dit sal altyd daar
wees en voeg dan by in ander lande... in Amerika... steek (hulle)
dit mooi onder die kombers weg [Danie 1-414].
Ongeag die argumente wat aangevoer word, blyk dit duidelik dat by baie van die
groepslede daar weinig begrip is vir wat apartheid aan swart mense gedoen het en dat
hulle ’n keuse gehad het in die saak. Mike [3-682] se argument oor of ’n swart vrou uit
die kerk gegooi is omdat sy stink of omdat dit die wet van die kerk was wat haar
verbied het om daar te wees, wys ’n geslotenheid van denke ten opsigte van
persoonlike keuses. Later sou hy [Mike 6-269] ’n soortgelyke argument aanvoer.
Die poging tot verontskuldiging is natuurlik nie geldig nie. Ons het meer
as genoeg voorbeelde van wit mense wat ʼn keuse gemaak het teenoor
die gangbare standpunte. Mona (1998:21) is reg as hy sê: “Dis naïef om
te dink dat ʼn mens slegs optree volgens die manier waarop hy of sy
gesosialiseer is, met geen onafhanklike denke of gewete nie.” John