LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 3: Die verhaal oor apartheid – verlede tyd
p145
skendings en dat hulle afsonderlike ontwikkeling ondersteun het,
en nie moord nie [Johan 6-208]. Hulle argument is dat as jy nie persoonlik swart
mense sleg behandel het nie, jy niks het om oor skuldig te voel nie.
Dit lyk of daar van die mede-navorsers is wat oortuig is dat apartheid nie so sleg was
nie. Johan [4-500] verwys na die voormalige eerste minister, dr. H.F. Verwoerd en sê:
Daai man het nie sleg bedoel met apartheid nie, nêrens is daar
gesê hulle is so sleg of so nie. Mike [6-057] maak ʼn soortgelyke
opmerking: die slegte gedeelte van apartheid, ...dit is wel sonde.
Dan gaan hy voort om te sê: Ek dink nie in die begin was die idee
heeltemal om mense totaal af te breek en te vernietig nie. Ek
dink nie ons voorouers was almal sulke wrede mense nie, ek dink
apartheid het ontstaan uit ʼn idee vir aparte ontwikkeling, en
dis toe misbruik deur politici en allerhande mense [Mike 6-083].
Heelwat later in die gesprek sê hy dan: ek voel nie sleg omdat ek daai
swarte so behandel het nie [Mike 6-262].
Ten spyte van hierdie menings uitgespreek deur twee lede van die groep, het die
meeste hulleself gesien as in opposisie teen apartheid en amper elkeen het ’n
regverdiging gehad vir sy of haar aksies tydens die apartheidsera. Of dit eerlik was of
dalk ’n poging is om hulleself te bluf, sou net hulle kon sê. Danie was in sy studentedae
baie aktief in die NP. Hy sê dat hy gekies het om in die party te bly sodat ek kon
gebruik maak van die NP om hierdie hele proses te probeer
omdraai [Danie 2-421]. As hy hom dan vergelyk met ʼn familielid wat saam met
dr. Beyers Naudé gewerk het, dan eindig hy deur te beweer: aan die einde van
die dag... het ons tog in ʼn rigting saamgewerk [Danie 2-428].
Dit was Elsa en Hanlie wat weer ’n bepaalde nugterheid in die gesprek gebring het:
Was ons mense dalk te bang om regtig standpunt in te neem? [Elsa
2-440] en Dit was te maklik en gerieflik om te bly waar jy is [Hanlie
2-442]. En tog, ten spyte hiervan, is kritiek beantwoord met opmerkings soos: Maar
hoekom is daar dan verskillende mense gemaak? Hoekom is daar
verskillende rasse? Hoekom is daar verskillende tale? [Johan 4-356]
en Was die Moabiete nie ook ʼn donker vel nie? [Danie 4-373]. In reaksie
op kritiek teen hierdie manier van redeneer was die antwoord: Dit moet tog ʼn rol
speel ook, dat ons kan apart wees in ʼn sin [Johan 4-361]. Vir sommige