LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 3: Die verhaal oor apartheid – verlede tyd
p126
Southern winds that were beginning to blow down the mighty citadels of
segregation. They were caught off guard and bewildered and asleep.’”
Malan (1990:37), verlangse familie van dr. D.F. Malan, praat oor sy pa: "He truly
believed apartheid's central lie, its promise to create a world in which blacks and whites
were separate but equal, and he was incapable of seeing the suffering it was inflicting
meanwhile." Dit was waarskynlik waar van meer wit Afrikaners. Ons het die leuen
geglo. Ons was gemaklik binne die leuen terwyl ons “torn apart families, uprooted
communities, made discriminating laws and enforced them with harshness… The gulf
of mis-apprehensions, fear and hatred between white and black has reached alarming
dimensions…” (Nicol, aangehaal in Bosch 1988:99).
Teenoor die wit Afrikaner se gemak binne die leuen, stel Klaaste
(1995:16) wat die redakteur van die Sowetan koerant van 1988 tot 2002
was, dit in hierdie woorde: “The first thing that you must understand is
that black people are weakened; that in most cases their structures
regarding the family, finances, language, education and health was
totally destroyed by apartheid.”
Die politieke kommentator Willem De Klerk (2000:31) verwys na die sewe sondes van
apartheid, of die areas waar die beleid misluk het. Hy noem dit: ordelikheid (die orde
wat apartheid wou bring, het misluk), rekenkunde (hoe kan jy 37 miljoen mense in 30%
van die grondgebied probeer huisves terwyl jy tien miljoen wit mense op die
oorblywende 70% vestig?), balansstate (die beleid het astronomiese bedrae gekos),
immoraliteit (die leuen dat apartheid aan ander gee wat jy aan jouself gun), rassisme
(wit is gelyk gestel aan rassemeerderwaardigheid en swart aan rasseminderwaardigheid),
nasionalisme (die vryheidsdrang van swart nasionalisme het apartheid
die deur gewys) en ingewikkeldheid (wat verraai het dat 'n onheilige geknoeiery aan die
gang is).
Uit die reaksies van die mede-navorsers sou ek die effek van apartheid wou beskryf in
terme van vyf breë areas: twee leefwêrelde, die verlies van menswaardigheid,
rassisme, paternalisme en die kwessie van groot en klein apartheid. Hierdie vyf temas
is in die gesprekke genoem en het algemeen onder byna al die mede-navorsers
voorgekom.