LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...
LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ... LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...
Hoofstuk 2: Die oorsprong van die apartheidsverhaal p112 2002:45). Volgens haar is 'n getuie iemand wat iets waarneem of beleef en dan later daarvan vertel. In die apartheidskonteks, soos in hierdie navorsing bedoel, sê sy 'n “witness is created... when a person observes the actions of a perpetrator (or a system) on a victim" (Weingarten 2002:45). In terme van hierdie definisie is elke mens in Suid- Afrika 'n getuie, elk vanuit 'n eie perspektief. Die mede-navorsers voldoen uiteraard volledig aan hierdie definisie. Weingarten voer aan dat alle getuienis gelewer word in 'n konteks van mag en kennis of die gebrek daaraan. 'n Persoon kan getuig met of sonder kennis of bewustheid, en in 'n bemagtigde of ontmagtigde situasie ten opsigte van die saak waaroor getuig word. Sy karteer dan alle getuies op die twee asse van kennis en mag. Skematiese stel sy dit voor met 'n blok met vier kwadrante rondom die kruispunt van hierdie twee asse. Elke kwadrant verteenwoordig 'n ander posisie waarin die getuies hulleself sou kon bevind op verskillende tye en in verskillende situasies. 'n Persoon kan ook oor tyd van een kwadrant na 'n ander skuif ten opsigte van dieselfde situasie. Die kwadrant links bo verteenwoordig die getuie wat bewus en bemagtig is. In die skets hieronder is hierdie blok nie ingekleur nie. Die kwadrant links onder verteenwoordig die getuie wat wel bewus was, maar ontmagtig. In die skets word dit voorgestel deur die blok wat met skuinsstrepe na onder ingekleur is. Die kwadrant regs bo (in die skets aangedui deur die blok wat met skuinsstrepe na bo ingekleur is) verteenwoordig die bemagtigde, maar onbewuste getuie. Die laaste kwadrant, regs onder, verteenwoordig die onbewuste en ontmagtigde getuie en word voorgestel deur oorkruis skuinsstrepe. In die skets gebruik ek verskillende kruisstrepe om die verskillende kwadrante mee te identifiseer terwyl Weingarten gebruik maak van die kleure van 'n verkeerslig in haar benoeming van die kwadrante: Links bo is groen, links onder is geel en regs bo is rooi. Die laaste kwadrant regs onder is swart. Weingarten se “topology of witnessing” kan grafies as volg voorgestel word: Bewus Onbewus Bemagtig - Groen - - Rooi - Ontmagtig - Geel - - Swart -
Hoofstuk 2: Die oorsprong van die apartheidsverhaal p113 Weingarten gebruik aanvanklik hierdie twee-by-twee rooster om haar eie situasie as kind in die huis te beskryf. Haar ma was terminaal siek aan kanker en haar pa en die dokter het besluit om nie vir haar ma te vertel hoe ernstig die situasie was nie. Sy beskryf dan haar ma as een wat vasgevang is in die swart kwadrant. Sy was onbewus van die erns van die siekte en boonop ontmagtig om enigiets aan die saak te doen. Sy beskryf haarself as synde in die geel blok: deeglik bewus van die situasie, maar ontmagtig deur die keuse van haar pa en die kenner, die dokter. Hierdie twee was beide bemagtig en bewus (die groen blok), maar sy het hulle gesien as bemagtig maar onbewus (die rooi blok) van die impak van hulle keuse. Hulle bly bemagtig, “creating the most painful circumstances of my adult life to that point" (Weingarten 2000:396). Die getuie-posisie wat elke persoon inneem word dus bepaal deur die persoon se eie belewenis van mag en kennis met betrekking tot 'n spesifieke situasie. Elke sodanige posisie skep gevolge vir die individu, die familie en die gemeenskap (Weingarten 2000:397). Elke persoon se mate van kennis en mag vra na 'n bepaalde reaksie of gedrag. Dis hierdie reaksies by wit Afrikaanse Christene wat in hierdie navorsing onder die soeklig kom. Hoeveel het die mede-navorsers werklik geweet van (die effek van) apartheid en wat was hulle by magte om daaraan te doen? En wat het hulle destyds gedoen en wat doen hulle tans? Die laaste afdeling van hoofstuk twee word aan verandering gewy. Eers kyk ons na Bridges en Mitchell (2000) se drie-fase model en daarna na Rendle (2007) se voorstelling van die proses waardeur mense gaan tydens verandering. 7. Die proses van verandering Ten spyte van hierdie betrokkenheid by en goeie gesindheid teenoor swart mense, het ek jare lank nooit die sosiaal-politieke sisteem bevraagteken nie (Müller 2000a:23). Die nuwe Suid-Afrika is 'n veranderde situasie. Die ou bekende wêreld van apartheid- Suid-Afrika is vir altyd verby. Dis asof die hele wêreld verander het en die uitdaging is vir almal in die land om hierby aan te pas. Die verandering is 'n gegewe waarby wit Afrikaanse Christene sal moet aanpas. Die wyse waarop hulle dit doen, is deel van die
- Page 77 and 78: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 79 and 80: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 81 and 82: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 83 and 84: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 85 and 86: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 87 and 88: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 89 and 90: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 91 and 92: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 93 and 94: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 95 and 96: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 97 and 98: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 99 and 100: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 101 and 102: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 103 and 104: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 105 and 106: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 107 and 108: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 109 and 110: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 111 and 112: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 113 and 114: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 115 and 116: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 117 and 118: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 119 and 120: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 121 and 122: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 123 and 124: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 125 and 126: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 127: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 131 and 132: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 133 and 134: Hoofstuk 2: Die oorsprong van die a
- Page 135 and 136: HOOFSTUK 3 DIE VERHAAL OOR APARTHEI
- Page 137 and 138: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 139 and 140: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 141 and 142: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 143 and 144: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 145 and 146: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 147 and 148: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 149 and 150: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 151 and 152: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 153 and 154: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 155 and 156: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 157 and 158: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 159 and 160: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 161 and 162: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 163 and 164: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 165 and 166: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 167 and 168: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 169 and 170: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 171 and 172: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 173 and 174: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 175 and 176: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
- Page 177 and 178: Hoofstuk 3: Die verhaal oor aparthe
Hoofstuk 2: Die oorsprong van die apartheidsverhaal<br />
p113<br />
Weingarten gebruik aanvanklik hierdie twee-by-twee rooster om haar eie situasie as<br />
kind in die huis te beskryf. Haar ma was terminaal siek aan kanker en haar pa en die<br />
dokter het besluit om nie vir haar ma te vertel hoe ernstig die situasie was nie. Sy<br />
beskryf dan haar ma as een wat vasgevang is in die swart kwadrant. Sy was onbewus<br />
van die erns van die siekte en boonop ontmagtig om enigiets aan die saak te doen.<br />
Sy beskryf haarself as synde in die geel blok: deeglik bewus van die situasie, maar<br />
ontmagtig deur die keuse van haar pa en die kenner, die dokter. Hierdie twee was<br />
beide bemagtig en bewus (die groen blok), maar sy het hulle gesien as bemagtig maar<br />
onbewus (die rooi blok) van die impak van hulle keuse. Hulle bly bemagtig, “creating<br />
the most painful circumstances of my adult life to that point" (Weingarten 2000:396).<br />
Die getuie-posisie wat elke persoon inneem word dus bepaal deur die persoon se eie<br />
belewenis van mag en kennis met betrekking tot 'n spesifieke situasie. Elke sodanige<br />
posisie skep gevolge vir die individu, die familie en die gemeenskap (Weingarten<br />
2000:397). Elke persoon se mate van kennis en mag vra na 'n bepaalde reaksie of<br />
gedrag. Dis hierdie reaksies by wit Afrikaanse Christene wat in hierdie navorsing onder<br />
die soeklig kom. Hoeveel het die mede-navorsers werklik geweet van (die effek van)<br />
apartheid en wat was hulle by magte om daaraan te doen? En wat het hulle destyds<br />
gedoen en wat doen hulle tans?<br />
Die laaste afdeling van hoofstuk twee word aan verandering gewy. Eers kyk ons na<br />
Bridges en Mitchell (2000) se drie-fase model en daarna na Rendle (2007) se<br />
voorstelling van die proses waardeur mense gaan tydens verandering.<br />
7. Die proses van verandering<br />
Ten spyte van hierdie betrokkenheid by en goeie gesindheid teenoor<br />
swart mense, het ek jare lank nooit die sosiaal-politieke sisteem<br />
bevraagteken nie (Müller 2000a:23).<br />
Die nuwe Suid-Afrika is 'n veranderde situasie. Die ou bekende wêreld van apartheid-<br />
Suid-Afrika is vir altyd verby. Dis asof die hele wêreld verander het en die uitdaging is<br />
vir almal in die land om hierby aan te pas. Die verandering is 'n gegewe waarby wit<br />
Afrikaanse Christene sal moet aanpas. Die wyse waarop hulle dit doen, is deel van die
Change language