LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 2: Die oorsprong van die apartheidsverhaal
p112
2002:45). Volgens haar is 'n getuie iemand wat iets waarneem of beleef en dan later
daarvan vertel. In die apartheidskonteks, soos in hierdie navorsing bedoel, sê sy 'n
“witness is created... when a person observes the actions of a perpetrator (or a system)
on a victim" (Weingarten 2002:45). In terme van hierdie definisie is elke mens in Suid-
Afrika 'n getuie, elk vanuit 'n eie perspektief. Die mede-navorsers voldoen uiteraard
volledig aan hierdie definisie.
Weingarten voer aan dat alle getuienis gelewer word in 'n konteks van mag en kennis
of die gebrek daaraan. 'n Persoon kan getuig met of sonder kennis of bewustheid, en in
'n bemagtigde of ontmagtigde situasie ten opsigte van die saak waaroor getuig word.
Sy karteer dan alle getuies op die twee asse van kennis en mag. Skematiese stel sy dit
voor met 'n blok met vier kwadrante rondom die kruispunt van hierdie twee asse. Elke
kwadrant verteenwoordig 'n ander posisie waarin die getuies hulleself sou kon bevind
op verskillende tye en in verskillende situasies. 'n Persoon kan ook oor tyd van een
kwadrant na 'n ander skuif ten opsigte van dieselfde situasie.
Die kwadrant links bo verteenwoordig die getuie wat bewus en bemagtig is. In die skets
hieronder is hierdie blok nie ingekleur nie. Die kwadrant links onder verteenwoordig die
getuie wat wel bewus was, maar ontmagtig. In die skets word dit voorgestel deur die
blok wat met skuinsstrepe na onder ingekleur is. Die kwadrant regs bo (in die skets
aangedui deur die blok wat met skuinsstrepe na bo ingekleur is) verteenwoordig die
bemagtigde, maar onbewuste getuie. Die laaste kwadrant, regs onder, verteenwoordig
die onbewuste en ontmagtigde getuie en word voorgestel deur oorkruis skuinsstrepe.
In die skets gebruik ek verskillende kruisstrepe om die verskillende kwadrante mee te
identifiseer terwyl Weingarten gebruik maak van die kleure van 'n verkeerslig in haar
benoeming van die kwadrante: Links bo is groen, links onder is geel en regs bo is rooi.
Die laaste kwadrant regs onder is swart.
Weingarten se “topology of witnessing” kan grafies as volg voorgestel word:
Bewus
Onbewus
Bemagtig - Groen - - Rooi -
Ontmagtig - Geel - - Swart -