Mania 303 TV Series Special

TV SERIES
TV SERIES
Justified, American Horror Story en The Americans. Deze
series nemen niet alleen de complexiteit van HBO en
Showtime over, maar ook de verkorte seizoenen:
in 13 afleveringen hoef je tenslotte veel minder
tijd te vullen met overbodige plotelementen dan
in 22.
Lange leve de complexiteit
Het wordt wel de nieuwe gouden tijd van de televisie als hoofdstukken in een doorgaand verhaal, en is het
genoemd: het tijdperk dat begon met de eerste soms – zelfs als je geen seconde mist – handig om op
aflevering van The Sopranos in 1999, en waarvan internet na te zoeken wie die ene figuur ook alweer
het einde elk jaar wel een paar keer wordt ingeluid.* was. Series als (het fantastische) Justified hebben
Televisieseries zijn in dit millennium complexer, weliswaar vaak op zichzelf staande afleveringen, maar
gelaagder en diepgravender dan ooit tevoren. En het vaak werken gebeurtenissen uit die afleveringen later
is niet toevallig dat het begin van deze gouden tijd nog door en vormen de laatste paar afleveringen van
samenvalt met de opmars van de dvd.
elke seizoen een geheel. Zelfs een ‘procedural’ als The
Good Wife besteedt zeker 20% van elke afleveringen
Nooit meer een aflevering missen
aan doorgaande verhaallijnen: je kunt weliswaar een
Vroeger waren series opgezet om toegankelijk te zijn. losse aflevering prima kijken, maar dan mis je wel een
Als je er langs zapte moest het je grijpen, en niet te hoop van wat de serie zo goed maakt.
lastig om te begrijpen zijn. Zelfs als je een serie ‘volgde’
en er elke week voor ging zitten maakte het niet zoveel Gelukkig hoef je tegenwoordig zelfs met een drukke
uit als je eens een weekje wat anders te doen had. Bij agenda geen aflevering meer te missen. In Amerika
een politieserie was er toch weinig vooruitgang van de hebben ze het al helemaal makkelijk met services
ene aflevering naar de volgende – elke week ging het als Hulu, maar ook in Nederland worden veel series
over een nieuwe zaak, en de personages veranderden tegenwoordig allang niet meer gekeken op het
amper. Bij een komedie werd er weliswaar vaak uitzendtijdstip. Met DVR’s kan je automatisch laten
aan het einde van elke aflevering een waardevolle opnemen wat je later nog wil kijken, en dan is er nog
les geleerd, maar die was de volgende aflevering al dé manier om series in grote brokken naar binnen te
snel weer vergeten. Zelfs soaps, waarbij de verhalen schuiven: series op dvd.
decennialang kunnen doorgaan, zorgden er wel
voor dat er per aflevering niet teveel gebeurde: niet Natuurlijk werden televisieseries ook wel op vhs
meer dan in de eerste drie minuten van de volgende uitgebracht. Ik herinner me nog de meterslange
aflevering kon worden samengevat.
planken Friends die sommige vrienden hadden staan.
Maar behalve volumineus waren vhs-banden ook
Dat is niet meer zo. Bij HBO-series als The Wire en onhandig (een specifieke aflevering kijken vergde vaak
Game of Thrones functioneren individuele afleveringen flink wat heen-en-weer gespoel) en was het bij weinig
10
series echt noodzakelijk om elke aflevering te hebben
gezien. Pas met dvd’s, waarbij één seizoen paste in
iets ter grote van één vhs-doos, werd het zogenaamde
‘binge-watching’ van series een trend.
Een ‘binge’ is een vreetbui, en zo voelt het ook een
beetje. Lekker decadent – en na afloop een beetje
zondig. Het kan gepland (‘tot maandag mensen, ik
ga een weekendje The Americans kijken!’), maar het
gebeurt vaak ook per ongeluk. ‘Nog ééntje dan?’ is
iets dat je gerust drie keer op een avond kan zeggen.
Netflix is misschien nog wel de grootste schuldige: daar
worden seizoenen van series zoals Orange is the New
Black in één keer online gezet, en begint de volgende
aflevering automatisch 15 seconden na het einde van
de vorige. Op de bank blijven zitten is nog nooit zo
verslavend geweest.
It’s not HBO, it’s just good TV.
Makers maakten grif gebruik van de mogelijkheden
die geboden worden door deze nieuwe manier van
kijken. Eerst waren het alleen betaalzenders als HBO en
Showtime (die hun series eindeloos kunnen herhalen)
die complexe lange verhalen aandurfden. Maar steeds
meer zenders begonnen het nut in te zien van mikken
op de dvd-kijker in plaats van alleen op de langszapper.
AMC begon in 2007 met Mad Men, en volgde dat al
snel op met Breaking Bad (misschien wel de meest
bejubelde serie van de afgelopen jaren), The Walking
Dead, Rubicon en The Killing. Zender FX debuteerde in
2008 de biker-serie Sons of Anarchy, en specialiseerde
zich in de jaren daarna in heerlijke pulptelevisie met
Het is niet dat ouderwetse series niet meer
bestaan. De ‘standaard’-zenders, zoals CBS en
NBC, moeten het nog steeds voornamelijk hebben
van traditionele series zoals CSI, NCIS en Law &
Order. Het zijn series die meer afhankelijk zijn van
het format dan van individuele personages, en die
zo zijn opgezet dat je halverwege een aflevering
kan binnenvallen zonder echt iets te missen. Je
merkt alleen wel bij het kijken van dit soort series
dat je verwend bent geraakt door de toegenomen
complexiteit. Als in een aflevering van een politieserie
de details van de moord voor de zoveelste keer worden
herhaald, of als iemand onder woorden brengt wat net
via beeld overduidelijk is geworden, voelt het ronduit
ouderwets. Betuttelend, zelfs. Het is een prima snack
voor als je toch op de bank zit, maar niet echt het
kopen op dvd waard.
Als deze zenders wat ingewikkelders proberen is het
niet altijd een succes. Lost (van Fox) en Battlestar
Galactica (toen nog the SciFi channel, nu Syfy)
begonnen allebei veelbelovend, maar op termijn
werd het gebrek aan planning van de makers pijnlijk
duidelijk. De meest gehypte nieuwe serie van dit
seizoen was Agents of S.H.I.E.L.D. (op de zender ABC),
een serie die zich afspeelt in het (op groot doek zeer
succesvolle) Marveluniversum, maar het is nu ook al de
grootste teleurstelling: de personages zijn te standaard,
de wekelijkse plots van wisselende kwaliteit, de
langere-termijn-mysteries niet intrigerend genoeg.
Gelukkig zijn er ook voldoende succesnummers.
Een superheldenserie die wél werkt is bijvoorbeeld
Arrow, nota bene van tienerzender The CW, dat de
tenenkrommende dialogen van de vroege afleveringen
heeft weten te overstijgen. Arrow heeft elke week
een op zichzelf staand plot, en de personages zijn vrij
archetypisch, maar het leent van complexere series het
besef dat acties consequenties moeten hebben, en een
structuur waarin flashbacks een belangrijke rol spelen.
11