Behandelwijzer stomazorg [118kb] - Tergooi

Patiënteninformatie
Behandelwijzer
stomazorg
Adviezen en richtlijnen voor het verzorgen
van uw stoma

Inhoudsopgave
Bladzijde
Wat vindt u in deze behandelwijzer? 5
Wie kunt u bellen als u vragen heeft? 5
Waar kunt u vragen over stellen? 6
Soort stoma en operatie 7
Materialen bij ontslag 8
Adviezen en richtlijnen 9
Soorten opvangmaterialen 10
Verwisselen van materiaal bij een ééndelig systeem 11
Verwisselen van materiaal bij een tweedelig systeem 12
Algemene adviezen over voeding 13
Wat te doen bij ...... 13
Vakantie en stoma/voeding 15
Redenen om contact op te nemen 16
Speciale richtlijnen voor een colostoma 17
Speciale richtlijnen voor een ileostoma 17
Speciale richtlijnen bij een urostoma 20
Tot slot 22
Vragen/problemen 23
Opmerkingen/adviezen 24
Ruimte voor aantekeningen 25
3

Behandelwijzer stomazorg
Adviezen en richtlijnen over het verzorgen van uw stoma
Eigendom van:
Naam:
Adres:
Postcode:
Plaats:
Telefoon:
Bij verlies wordt de vinder vriendelijk verzocht contact op te nemen met
de eigenaar van dit boekje.
4

Wat vindt u in deze behandelwijzer?
Deze behandelwijzer is een gezamenlijk initiatief van de stoma verpleegkundigen
van Tergooiziekenhuizen en Thuiszorg Gooi en Vechtstreek. In
deze behandelwijzer staan adviezen en richtlijnen voor de verzorging van
de stoma, die u nog eens rustig kunt nalezen als u thuis bent.
U kunt de behandelwijzer gebruiken als aantekenboekje en er vragen
en alle gegevens over materiaal in opschrijven. U kunt hem ook
gebruiken als informatiebron voor de wijkverpleegkundige en de
stomaverpleegkundige. Neem de behandelwijzer mee als u op de poli
komt. Wij hopen dat deze wijzer intensief gebruikt zal worden en zal
bijdragen aan uw behandeling en verzorging.
Medewerkers aan de inhoud van deze wijzer zijn de
stomaverpleegkundigen van:
- Tergooiziekenhuizen locatie Blaricum;
- Tergooiziekenhuizen locatie Hilversum;
- Thuiszorg Gooi en Vechtstreek.
Wie kunt u bellen als u vragen heeft?
Tergooiziekenhuizen locatie Blaricum, T 088 753 17 53
- Stomaverpleegkundige, T 088 753 17 53; sein 2001
- Dinsdag bereikbaar.
Tergooiziekenhuizen locatie Hilversum, T 088 753 17 53
- Stomaverpleegkundigen, T 088 753 17 53; sein 4562
- Alle werkdagen bereikbaar.
Algemeen e-mailadres:
coloncarepoli@tergooiziekenhuizen.nl
Tergooiziekenhuizen heeft een uitgebreide Stomapoli-site.
Ga naar www. tergooiziekenhuizen.nl en klik ’stomapoli’ aan.
5

Wijkverpleegkundige
Huisarts
Apotheek
Stomaspeciaalzaak
Specialist
Nederlandse Stomavereniging, T (0346) 26 22 86
Waar kunt u vragen over stellen?
- Ziekte
- Operatie
- Verzorging
- Stoma-opvangmateriaal
- Medicatie
- Verzekering
- Leverancier
- Voedingsadvies dieet
- Patiëntenvereniging
- WAO
- Werk
- Sport, hobby’s
- Seksualiteit
- Zwangerschap
- Vakantie
- Aanpassingen
- Kleding
6

Soort stoma en operatie
Colostoma
Ileostoma
Urinestoma
Blijvend stoma
Tijdelijk stoma
Eindstandig stoma
Dubbelloops stoma
Soort operatie
7

Materialen bij ontslag
Eéndelig systeem
Tweedelig systeem
Merk en type
Verdere hulpmiddelen
Bijzonderheden bij ontslag
8

Adviezen en richtlijnen
1. De stoma hoeft niet steriel te worden verzorgd. Verzorg de stoma en
de omringende huid met water en droog de huid. Nooit droogföhnen
omdat de huid daardoor te veel uitdroogt. Bovendien bestaat de kans
op onopgemerkte verbranding, omdat de stoma ongevoelig is voor
pijn. Als u zeep wilt gebruiken neem dan babyzeep of ph-neutrale zeep.
2. U kunt douchen met of zonder opvangzakje. Er is echter geen garantie
dat de stoma niets produceert. Bij gebruik van een koolstoffilter
moet u deze tijdens het douchen afplakken met een sticker, of na
het douchen het zakje verwisselen. Bij baden moet u altijd het zakje
dragen, omdat anders een verweking van de huid ontstaat en de druk
van het water op de open stoma ongewenst is. Ook kan badzeep of olie
een ongunstige invloed hebben op de plaklaag van het materiaal. De
huid wordt te vet.
3. Scheer de haren rondom de stoma regelmatig weg met een (wegwerp-)
scheermesje. Houd dan een stukje toiletpapier of een gaasje op de
stoma ter bescherming. Haren wegscheren in de richting van de
haargroei. Gebruik geen ontharingscrème of talkpoeder.
4. Als u de stoma verzorgt, kan er wat bloed te zien zijn. Het slijmvlies
van de stoma kan makkelijk bloeden net als tandvlees, dit is niet erg.
5. Als u plakresten wilt verwijderen, maak dan slechts sporadisch
gebruik van petroleumether of andere removers, omdat die de huid
sterk ontvetten. Spoel de huid goed met water af na eventueel gebruik
van deze middelen.
6. Als u veel transpireert, zoals bij warm weer, in spanningen of
medicijngebruik (bijvoorbeeld Prednison) dan kan de plaat of het
stomazakje eerder loslaten. Verwissel dan vaker het opvangmateriaal.
Een katoenen hoesje over het zakje voorkomt irritatie van de huid.
9

7. Regelmatig eten en drinken is belangrijk (zie specifieke adviezen).
8. Als u van huis gaat, zorg dan dat u altijd opvangmateriaal bij u
heeft, ook als u ‘maar’ een uurtje van huis gaat. Bestel ook tijdig
nieuw opvangmateriaal, minimaal twee weken van tevoren. Leer de
merknaam uit uw hoofd en schrijf die op in deze behandelwijzer.
9. Neem, als u op reis gaat, opvangmateriaal als handbagage mee
(voor als uw koffers zoek raken). Neem ook iets mee om uw matras
te beschermen. Als u gaat vliegen mag u vijf kilo extra bagage
meenemen. Zorg wel voor een bewijs van de stomaverpleegkundige of
arts.
10. De eerste tijd na de operatie mag u niet zwaar tillen, omdat er kans is
op een breuk van de buikwand. De tilbelasting mag langzaam worden
opgevoerd.
11. Houd uw gewicht in de gaten! Zorg ervoor dat u niet te zwaar wordt,
omdat dat problemen kan geven met de stoma en de verzorging ervan.
12. U kunt bij een sterke geur eventueel een lucifer afsteken ‘als goedkoop
luchtverfrissingsmiddel’. Door de zwavel verdwijnt de geur.
Soorten opvangmaterialen
Eéndelig systeem
Voordelen:
- dunner materiaal;
- goed voor vaste ontlasting;
- zorgvuldig aangebracht, kan het ook in een huidplooi goed blijven zitten;
- eenvoudig te verwisselen, twee tot drie keer daags.
10

Nadelen:
- moet in zijn geheel worden verwisseld;
- als er een open huidbeschadiging is, moet u tijdelijk overstappen op
tweedelig materiaal (vraag advies aan de stomaverpleegkundige).
Tweedelig systeem
Voordelen:
- de basisplaat blijft een aantal dagen zitten;
- het zakje kan, indien nodig, worden verwisseld;
- bij een huidirritatie krijgt de huid wat meer rust.
Nadelen:
- iets meer zichtbaar;
- blijft in een huidplooi minder goed zitten; het materiaal gaat niet zo
goed met de buikbeweging mee.
Verwisselen van materiaal bij een ééndelig systeem
Voorbereiding
Leg het volgende materiaal binnen handbereik klaar:
- stomazakje;
- afvalzakje;
- gaasjes;
- eventueel een schaar, de mal en een pen;
- twee knijpers of een brillenkoordje om de kleding omhoog te houden.
Werkwijze
- Knip zonodig eerst het zakje op de juiste maat met behulp van een mal.
- Maak de kleding vast met behulp van knijpers of een brillenkoordje.
- Verwijder het opvangzakje, van boven naar beneden, steun daarbij de
buikhuid. Doe het opvangzakje in het afvalzakje.
- Veeg het achtergebleven slijm en/of de ontlasting voorzichtig van de
stoma af met een nat gaasje.
- Maak de huid rondom de stoma schoon met water.
11

- Dep de huid daarna goed droog; niet föhnen.
- Controleer de huid en de stoma.
- Als de huid rood ziet kunt u barrièrecreme gebruiken. Neem een klein
beetje en masseer dit in de huid totdat de huid stroef aanvoelt.
- Verwarm de huidplaat van het zakje door er over te wrijven met uw handen.
- Breng het zakje op de huid aan, van onder naar boven, terwijl u het
vooral rondom de stoma goed aandrukt.
- Doe de vuile gaasjes in het afvalzakje, knoop het zakje dicht en werp
het in de vuilnisemmer.
- Was uw handen.
Verwisselen van materiaal bij een tweedelig systeem
Voorbereiding
Leg het volgende materiaal binnen handbereik klaar:
- huidplaat;
- stomazakje;
- afvalzakje;
- gaasjes;
- mal, schaar en pen;
- twee knijpers of een brillenkoordje om kleding omhoog te houden.
Werkwijze
- Teken met behulp van de mal de juiste opening af op de huidplaat.
- Knip de opening uit, wrijf met de vinger langs de knipopening vanwege
eventuele oneffenheden.
- Maak de kleding vast met behulp van de knijpers of het brillenkoordje.
- Plaat en zakje in één keer verwijderen, van boven naar beneden en
steun daarbij de buikhuid.
- Doe het opvangmateriaal in het afvalzakje.
- Reinig de stoma en de huid met behulp van een nat gaasje.
- Dep de huid goed droog; niet föhnen.
12

- Controleer de huid en de stoma. Als de huid rood ziet kunt u
barrièrecreme gebruiken. Neem een klein beetje en masseer dit in de
huid tot de huid stroef aanvoelt.
- Wrijf de huidplaat tussen uw handen warm en bevestig deze op de
buik, nadat u het papier geheel heeft verwijderd.
- Druk de huidplaat rondom de stoma heel goed aan en bevestig het
opvangzakje.
- Controleer de bevestiging van het zakje door er aan te trekken, maar
steun hierbij de huidplaat.
- Doe de vuile gaasjes in het afvalzakje.
- Knoop het afvalzakje dicht en werp het in de vuilnisemmer.
- Was uw handen.
Algemene adviezen over voeding
- Maak zoveel mogelijk gebruik van vezelrijke producten om de ‘knijpende’
beweging in de darm (peristaltiek) te bevorderen.
- Voedingsvezels zitten vooral in: volkoren graanproducten zoals
volkorenbrood, roggebrood, muesli, havermout, zilvervliesrijst,
volkorenmacaroni en -spaghetti en aardappelen, peulvruchten, fruit en
gedroogde zuidvruchten, groenten.
- Drink per dag tenminste twee liter vocht, verdeeld over de dag (dit zijn
zes glazen + acht kopjes).
- Eet gevarieerd. Leg u zelf geen beperkingen op, probeer alles uit.
- Eet rustig en kauw goed.
- Zorg voor voldoende lichaamsbeweging.
- Houd uw gewicht in de gaten. Het is beter niet teveel aan te komen of af
te vallen. Dit kan problemen geven voor uw stoma.
Wat te doen bij ......
Te harde ontlasting
- meer drinken; twee tot drie liter;
- vezelrijke voeding.
13

Diarree door verkeerd eten of voedingsstoornissen (u heeft net zoveel
kans op diarree als een niet-stomadrager).
- Drink minimaal twee en een halve liter vocht in de vorm van bouillon,
thee, tomatensap en eet daarbij bijvoorbeeld een cracker of een
biskwietje (om de ontlasting te binden).
- Uw urineproductie controleren. De urine moet helder van kleur zijn. Bij
sterke urineproductievermindering de huisarts waarschuwen.
Verstopping
- Als u twee dagen geen ontlasting heeft gehad, neem dan extra vocht
om te kijken of het op gang komt. Als u zich ook opgeblazen en wat
misselijk voelt, neem dan contact op met de huisarts. Het hangt ook af
van uw ontlastingpatroon.
Gasvorming
- Doordat de stoma geen kringspier heeft, kunt u geen controle
uitoefenen op het laten van windjes. Gasvorming kan ontstaan door
inslikken van lucht bij bijvoorbeeld: nervositeit, gebruik van kauwgum,
koolzuurhoudende dranken, roken.
- Ook kan gasvorming ontstaan bij het eten van: uien, prei, kauwgum,
peulvruchten, koolsoorten (lang gekookt), knoflook, scherpe kruiden,
meloen, nieuwe aardappelen, champignons, sojaproducten.
Adviezen bij gasvorming
- Langzaam eten en drinken.
- Praten tijdens het eten kan gasvorming bevorderen.
- Toevoeging van dille, koriander, kummel, mierikswortel en/of salie
vermindert de gasvormende werking van sommige producten.
- U kunt uw hand op de stoma leggen als geluidsdemper.
- Bij verzadiging van het filter ontstaat geurvorming. Het is dan
raadzaam om een ander zakje op te doen. De werking van het filter is
per zakje afhankelijk. Een natgeworden filter werkt niet meer.
14

Geur
Als u zichzelf ruikt is dat vaak een teken dat er iets niet goed zit. Ga dan
een aantal dingen na.
- Zit het goed vast, laat de plak of het zakje los?
- Is er lekkage?
- Zit er ontlasting onder de plak? Dit kan soms gebeuren als het zakje
vacuum trekt (advies: plak het filter geheel of gedeeltelijk af).
- Is het filter uitgewerkt?
- Voedingsmiddelen die sterk kunnen geuren zijn: koolsoorten, prei,
ui, spruiten, asperges, champignons, vis, ei, oude kaas, sterk gekruid
voedsel, chocolade en vitamine B tabletten.
- Het drinken van yoghurt of karnemelk neutraliseert de geur.
Kleurverandering
De kleur van de ontlasting kan veranderen door het eten van:
- rode bietjes, die kleuren de ontlasting rood;
- spinazie;
- bosbessensap;
- ijzerpreparaten geven de ontlasting een zwarte kleur.
Vakantie en stoma/voeding
Vakantietips
- Bestel uw voorraad stomahulpmiddelen tijdig en zorg dat u ruim
voldoende heeft voor uw vakantie en voor de week dat u terugkomt.
- Bestel ook een doos open ileozakjes voor het geval dat u diarree krijgt.
De praktijk leert, dat u meer hulpmiddelen nodig heeft dan u gewend
bent.
- De blootstelling aan hogere temperaturen en vocht kunnen de
houdbaarheid op de huid aanzienlijk verkorten. Bovendien vindt men
het vaak prettig om vaker een schoon zakje of een plak te verwisselen.
- Bewaar uw hulpmiddelen in de kofferbak van de auto en zorg dat
ze niet aan te hoge temperaturen worden blootgesteld. Bewaar ze
desnoods in een koelbox (zonder koelelementen) of onder een slaapzak.
15

Dit in verband met het uitvloeien van de plaklaag.
- Voor wintersporters geldt dat het materiaal op lichaamstemperatuur
moet zijn voordat het wordt gebruikt.
- Verspreid het materiaal over de bagage in verband met het zoekraken
van de koffers.
- Als u gaat zwemmen (bij gebruik van een tweedelig systeem), plak dan
de randen af met papieren pleister.
Vakantie en voeding
- Als u uw vakantie gaat doorbrengen in het buitenland is het verstandig
om alleen gekookt water of flessenwater te gebruiken.
- Neem nooit ijsblokjes in de frisdrank.
- Koop alleen goed gekoeld, verpakt ijs.
- Eet geen rauw vlees of vis. Pas op met barbecuen.
- Neem geen eten uit de ‘muur’.
- Eet niet van kraampjes op straat, dit geeft te veel kans op een
voedselvergiftiging.
- Groenten altijd goed wassen met flessenwater en goed koken.
- Fruit goed wassen en eventueel schillen.
NB: Krijgt u toch last van diarree, dan kunt u gerust een Norit-tablet
innemen.
Redenen om contact op te nemen
- Een plotselinge verandering in grootte, lengte of kleur van de stoma.
- Stomaproblemen: vernauwing, breuk, uitstulping e.d.
- Huidproblemen (trek tijdig aan de bel).
- Verandering van het ontlastingpatroon.
- Pijn of krampen, voordat de ontlasting uit de stoma komt.
- Veelvuldige lekkages. Let op waar de lekkage is.
- Bloed bij de ontlasting of een veranderde kleur.
- Echter niet bij: zie kleurverandering.
- Dikker wordende buik, toename van de buikomvang.
16

- Psychische problemen.
- Problemen met de seksualiteit.
Speciale richtlijnen voor een colostoma
Een colostoma is een stoma op de dikke darm. De stoma produceert
ongeveer 100-150 gram ontlasting per 24 uur.
De taak van de dikke darm is het onttrekken van vocht en het indikken
van de ontlasting. De dikte van de ontlasting is afhankelijk van de
plaats van de stoma op de dikke darm. Hoe lager op de darm hoe vaster
de ontlasting. Omdat bij colostomadragers obstipatie (verstopping)
regelmatig voorkomt, als gevolg van een vezel- en vochtarme voeding,
is het belangrijk hier extra op te letten. Door regelmaat in uw
voedingsgewoonte zal er, in het algemeen, een bepaald ritme ontstaan in
uw ontlastingpatroon.
Voor een colostoma gebruikt men in principe gesloten zakjes met filter.
Soms kan het gebeuren dat het zakje vacuüm trekt. Men kan dan de filter
afplakken of gedeeltelijk afplakken zodat er wat lucht in het zakje komt.
Bij dunne ontlasting, bij onderzoeken of tijdens radiotherapie kan men
open zakjes gebruiken. De gesloten zakjes kunnen het beste verwisseld
worden als het zakje half vol is. Verwijder het zakje, doe het in een
afvalzakje en deponeer het in de vuilnisemmer. Spoel het nooit door het
toilet.
Speciale richtlijnen voor een ileostoma
Een ileostoma is een stoma op de dunne darm en produceert ongeveer
500 tot 750 ml. ontlasting per 24 uur.
De ontlasting is eerst dun en na verloop van tijd breiig, doordat de dunne
darm een deel van de functie van de dikke darm overneemt.
17

De stoma produceert dag en nacht. Ook ‘s nachts moet het stomazakje
soms worden geleegd. De ontlasting uit de dunne darm is heel agressief,
het bevat veel sterk prikkelende stoffen. Wanner deze in aanraking komen
met de huid, kan deze binnen een paar uur al rood worden en kapot gaan.
Het is dus belangrijk de huid goed in de gaten te houden en de stoma
tijdig te verzorgen.
Men gebruikt in het algemeen open zakjes. Leeg het zakje als het eenderde
vol is. Een te vol zakje kan problemen veroorzaken, dit trekt teveel aan
de huidplaat of de huid. Voor het legen van het zakje, knielend of zittend,
kunt u toiletpapier in het toilet leggen om het opspatten te voorkomen.
Tip: hang de uitloop van het stomazakje tussen de benen in de toiletpot,
maak de uitloop los en trek deze naar de toiletpot toe om deze te ledigen.
Na het ledigen de uitloop weer omhoog trekken, het uiteinde met wcpapier
drogen en weer dichtvouwen.
Een water- en zouttekort dreigt dan nogal eens, vooral onder
omstandigheden van diarree, braken en veel transpireren. Een
vochttekort kan men constateren aan de urine, deze is dan donker van
kleur en geconcentreerd. Verschijnselen van een zouttekort zijn: algemene
zwakte, spierslapte en sufheid. Men heeft dan meestal trek in zoute,
hartige dingen. Er mag geen natriumbeperkt dieet worden gevolgd.
Drink per dag tenminste twee tot drie liter vocht verdeeld over de dag; dit
zijn acht glazen + acht kopjes + twee soepkommen. Probeer altijd drinken
met vast voedsel te combineren. Bij gebruik van de warme maaltijd
‘s middags, loopt de stoma ‘s nachts minder. Natrium kan u aanvullen
door extra keukenzout (natriumchloride) te gebruiken bij de maaltijden en
te kiezen voor sterk gezouten producten zoals kaas, rookvlees, bouillon.
Drop is geen goede zoutleverancier, het bevat ammoniumchloride in
plaats van natriumchloride. Kalium kan u aanvullen met vruchten- en
groentesappen, fruit, groenten en aardappelen.
18

Diarree
Mensen met een ileostoma hebben altijd een dunne en frequente
ontlasting. Wanneer de hoeveelheid ontlasting toeneemt en soms zelfs
waterdun wordt, is er sprake van diarree. Dit kan komen door verkeerd
eten of een voedselvergiftiging. Gebruik in dit geval meer dan drie liter
vocht en verhoog de inname van mineralen (kalium en natrium) door
middel van bouillon, groentesap, tomatensap en ongezoet vruchtensap te
drinken. Ook bij diarree is het belangrijk om drinken met vast voedsel te
combineren. Gebruik verder weinig suiker of suikerhoudende producten.
Overmatig suikergebruik kan gisting geven in de darm, wat de diarree
kan verergeren.
Vermijd het gebruik van Sorbitol, deze zoetstof zit vaak in producten voor
diabetici.
Gebruik weinig melk, dit kan vervangen worden door kaas of zure
melkproducten zoals karnemelk, yoghurt, kwark en hangop.
Beperk het gebruik van gasvormende voedingsmiddelen.
Beperk het gebruik van erg vette en gefrituurde producten.
Ook bij braken, koorts en veel transpireren zal de inname van vocht
en mineralen drastisch moeten worden verhoogd. Wanneer uw
lichaamsgewicht als gevolg van het vochtverlies vijf procent is gedaald,
is het aan te raden uw arts te raadplegen om eventueel ORS (Oral
Rehydraition Salts) te gebruiken. ORS is een glucose/zoutpreparaat
ter voorkoming van uitdroging. Het zakje moet opgelost worden in 300
ml. gekookt water of mineraalwater of thee zonder suiker (zie ook de
gebruiksaanwijzing). ORS is zonder recept te verkrijgen bij drogist of
apotheek. Bij geen effect, na bijvoorbeeld één tot twee dagen, uw arts
waarschuwen.
19

Medicijnen en een ileostoma
Sommige medicijnen worden minder goed opgenomen, bijvoorbeeld
‘de pil’, en dragees en capsules die in de darm behoren te worden
opgenomen. Vraag advies aan uw specialist. Bij penicilline kan diarree
optreden.
Bij gebruik van een pijnstiller, bijvoorbeeld Paracetamol, de tablet eerst
in een glas water oplossen, de werking is dan effectiever.
Vermeld bij een bezoek aan de arts of specialist dat u een ileostoma heeft
in verband met het voorschrijven van medicijnen. Dus geen zetpillen laten
voorschrijven.
Speciale richtlijnen bij een urostoma
Een urostoma is een stoma van de urinewegen. De blaas is dan meestal
verwijderd. De urinehoeveelheid is anderhalf tot twee liter per 24 uur, als
u ruim drinkt.
De stoma produceert dag en nacht. Het zakje moet regelmatig worden
geleegd via een aftapkraantje dat aan het zakje zit.
Voor de nacht kan het urinezakje aangesloten worden op een urinenachtzak
zodat de urine goed kan aflopen. Zet onder de nachtzak
eventueel een teiltje zodat u bij een lekkage van de nachtzak niet de hele
vloerbedekking nat heeft. Leg de slang over uw been heen, zodat u zich
vrij kunt bewegen en de slang niet kan afknikken.
De nachtzak ‘s morgens schoon spoelen met water, of met een oplossing
van Biotex of schoonmaakazijn. De nachtzak kan ongeveer één tot twee
weken worden gebruikt.
20

Kleur en uiterlijk van de urine
- Bij veel drinken: lichtgeel.
- Bij weinig drinken: donkergeel.
- Bloed bij de urine: neem contact op met de huisarts of uroloog.
- Slijmvlokken in de urine: dit is afkomstig uit het stukje darm, waar
de urineleiders op aangesloten zijn. Dit is normaal. Let wel op dat het
slijm niet de afvoer van het zakje verstopt.
Zuurgraad
Eén van de functies van de nieren is het regelen van de zuurgraad (ph) van
het bloed. Zij doen dit door een overmaat aan zure of alkalische (niet zure)
producten uit te scheiden. Afhankelijk van de eet- en drinkgewoontes
wisselt de zuurgraad regelmatig. Normaal zal men de wisseling van de
zuurgraad van de urine niet merken maar bij een urinestoma ligt dat
anders.
Voor hen is het het beste dat de ph van de urine tussen de 5,5-6,5 ligt.
Alkalische urine (niet zure urine, dus hoge ph waarde) vormt een goede
voedingsbodem voor bacteriën en verhoogt de kans op een urineweginfectie.
Tevens beïnvloedt het de kleefkracht van het opvangmateriaal,
met als mogelijke gevolgen: huidproblemen en/of lekkages. Ook kunnen
zich zoutkristallen in een alkalische omgeving vormen. Als deze zich op
of rondom de basis van de stoma afzetten, kan de stoma worden beschadigd.
De zoutkristallen kunt u laten verdwijnen door een mengsel te
maken van gelijke delen water en witte keukenazijn. Drenk gazen in deze
oplossing en leg deze één keer per dag, gedurende vijftien minuten, om
de stoma. U zult regelmatig nieuwe gazen moeten aanbrengen, omdat de
stoma urine zal blijven produceren. De beste houding om dit te doen is
liggend. Herhaling is noodzakelijk om resultaat te zien.
21

Enkele tips bij de verzorging
Het beste is de stoma ‘s morgens vroeg te verzorgen. Dan produceert de
stoma minder. De huid moet echt goed droog zijn voor u gaat plakken
anders krijgt u lekkage. U moet dus vrij snel werken. Gebruik een tampon
of een medicijnbekertje gevuld met watten of een gaasje om dit over de
stoma heen te leggen tijdens het drogen van de huid. Als het toch weer
nat is geworden moet u de handelingen herhalen. Verwissel om de dag de
huidplaat daar deze vrij snel oplost door de urine. Iedere dag een schoon
opvangzakje (in verband met de slijmvorming), omdat daardoor het
aftapkraantje verstopt kan raken.
Seksualiteit
Bij vrouwen heeft de operatie gewoonlijk geen consequenties
voor de structuur van de vagina. Wel kan de vagina wat droger zijn.
Door eventuele liggingsveranderingen van de iets ingekorte vagina kan
het gevoel bij het vrijen iets anders zijn. Zo nodig kunt u een glijmiddel
gebruiken.
Bij mannen heeft de operatie wel consequenties. Mannen zijn na de
operatie impotent en hebben dus problemen met de erectie. U kunt deze
problemen met uw uroloog bespreken. Hij kan met u de mogelijkheden op
dit gebied bespreken.
Tot slot
Als u vragen heeft, kunt u contact opnemen met de stomaverpleegkundige
op locatie Blaricum, T 088 753 17 53 sein 2001 of locatie Hilversum,
T 088 753 24 41.
22

Datum
Vragen/problemen
23

Datum
Opmerkingen/adviezen
24

Ruimte voor aantekeningen
25

Tergooiziekenhuizen
Blaricum – Hilversum – Weesp
T 088 753 17 53
www.tergooiziekenhuizen.nl
© Tergooiziekenhuizen
230988 21112011

www.tergooiziekenhuizen.nl