Eigentijds rapport - Faculteit Geowetenschappen - Universiteit Utrecht
Eigentijds rapport - Faculteit Geowetenschappen - Universiteit Utrecht
Eigentijds rapport - Faculteit Geowetenschappen - Universiteit Utrecht
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
3.3 Zwevend transport<br />
3.3.1 Inleiding<br />
Hoewel de aanwezigheid van duinen ervoor zorgt dat het bodemtransport veel meer in het oog<br />
springt dan het zwevend transport, vindt in veel rivieren het grootste deel van het<br />
sedimenttransport plaats door bodemdeeltjes die zwevend door de waterkolom bewegen. Zwevend<br />
transport kan onderverdeeld worden in ‘zwevend transport van bodemmateriaal’ en<br />
‘spoeltransport’. In dit <strong>rapport</strong> wordt met de term ‘zwevend transport’ alleen gedoeld op het<br />
transport van bodemmateriaal. Er bestaat geen meetmethode die direct gebiedsdekkende<br />
informatie geeft over de grootte van dit zwevend transport. Doorgaans wordt het zwevend<br />
transport daarom op een beperkt aantal locaties en op een beperkt aantal punten in de waterkolom<br />
gemeten, waarna de metingen geïntegreerd worden over de waterkolom en over de rivierbreedte.<br />
In de volgende paragrafen wordt ingegaan op de zwevend transportmetingen die zijn<br />
uitgevoerd bij de IJsselkop (§3.3.2) en op de methode die gebruikt is om de puntmetingen te<br />
integreren over de waterkolom en over de rivierbreedte (§3.3.3).<br />
3.3.2 Metingen<br />
Metingen van het zwevend transport op de IJsselkop hebben plaatsgevonden tijdens de<br />
hoogwaterperiode van januari 2004 en de laagwaterperiode van september 2004. Een overzicht<br />
van de meetdagen is te vinden in figuur 16; een overzicht van de meetlocaties staat in tabel 2. De<br />
zwevend transportmetingen zijn steeds tegelijkertijd met de directe bodemtransportmetingen<br />
uitgevoerd vanaf hetzelfde meetschip.<br />
Voor de zwevend transportmetingen is gebruik gemaakt van een ‘Akoestische Zand Transport<br />
Meter’ (AZTM). Deze bestaat uit een meetframe met daarop een geluidsbron, twee sensoren en<br />
een schijnsensor gemonteerd (foto 3). De geluidsintensiteit die wordt gemeten door de sensoren is<br />
een maat voor de zwevend sedimentconcentratie in het water. Door de sedimentconcentratie te<br />
vermenigvuldigen met de snelheid van de sedimentdeeltjes (die ook door de AZTM gemeten<br />
wordt), wordt dan een waarde voor de grootte van het zwevend transport verkregen. De AZTM is<br />
oorspronkelijk ontworpen voor vrij uniform en afgerond zand met een diameter van ongeveer 250<br />
micrometer en concentraties van meer dan 20 milligram per liter. Het sediment bij de IJsselkop<br />
Aanvoer van<br />
rivierwater<br />
Filter<br />
Foto 3<br />
De AZTM in het Pannerdensch Kanaal. In de<br />
inzet zijn de sensoren te zien. De slang was<br />
verbonden met het Pomp Filter Systeem (foto:<br />
Frings, <strong>Universiteit</strong> <strong>Utrecht</strong>; Oosterhof,<br />
Rijkswaterstaat DON).<br />
Foto 4<br />
Het Pomp Filter Systeem aan<br />
boord van het meetschip<br />
tijdens de IJsselkopmetingen<br />
(foto: Bolwidt, RIZA).<br />
Tabel 2<br />
Zwevend transportmetingen op de IJsselkop. (NB In elke meetverticaal zijn 3 metingen verricht<br />
op circa 20 cm boven de bodem, 3 metingen op circa 50 cm boven de bodem, 3 metingen op<br />
circa 100 cm boven de bodem en verder 1 meting na elke 100 cm tot aan het wateroppervlak.)<br />
Periode Rivier Rivierkm Aantal meetdagen Aantal meetverticalen per meetdag<br />
Januari 2004 Pannerdensch Kanaal 878.0 5 5 (op -54, -26, -4, 21 en 46 meter van de as)<br />
September 2004 Pannerdensch Kanaal 878.0 1 5 (op -54, -26, -4, 21 en 46 meter van de as)<br />
September 2004 Nederrijn 879.0 1 3 (op -34, -4 en 26 meter van de as)<br />
September 2004 IJssel 879.0 1 2 (op -20 en 12 meter van de as)<br />
17