Informatie voor kinderen van 6-10 - Nederlandse Coeliakie Vereniging
Informatie voor kinderen van 6-10 - Nederlandse Coeliakie Vereniging
Informatie voor kinderen van 6-10 - Nederlandse Coeliakie Vereniging
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Informatie</strong> <strong>voor</strong><br />
<strong>kinderen</strong> <strong>van</strong> 6-<strong>10</strong><br />
1
Voorwoord<br />
Hoi!<br />
Ik ben Jessica en ik ben acht jaar. Een tijdje Ik heb altijd een briefje bij me waarop staat wat<br />
terug hoorde ik <strong>van</strong> de dokter dat ik niet alles ik heb. Het telefoonnummer <strong>van</strong> mijn moeder<br />
meer mocht eten. Anders word ik ziek en kan staat er ook op. Dan kunnen ze haar bellen om<br />
ik niet naar school, of leuke dingen doen. Eerst te vragen of ik iets mag eten of niet. Meestal<br />
dacht ik dat ik nooit meer iets lekkers kon eten, gaat dat goed, want ik mag best veel. Ik weet<br />
maar dat is niet zo. Er zijn best veel dingen die zelf heus ook wel wat ik niet mag eten. Maar het<br />
ik wel kan eten en die ook lekker zijn.<br />
is fijn dat ze mijn moeder kunnen bellen. Ik ben<br />
2 blij met dit boekje. Ik neem het mee naar school 3<br />
Op school heb ik een spreekbeurt gehouden en naar vriendjes en geef het aan hun ouders.<br />
over coeliakie. Dat was leuk omdat de klas<br />
het woord coeliakie niet kan uitspreken en ik Heb jij dit boekje gekregen? Lees het dan maar<br />
wel. Je spreekt het uit als ‘seu-lia-kíe’. Dat is goed door. Er zijn best veel <strong>kinderen</strong> zoals ik en<br />
best een moeilijk woord natuurlijk. Mijn klasgenootjes<br />
die vinden het fijn als je weet hoe het zit.<br />
vonden het eerst raar dat ik niet<br />
altijd hun snoep at. Ze vonden dat stom <strong>van</strong> Groetjes <strong>van</strong> Jessica Verlinden uit Apeldoorn<br />
mij. Na de spreekbeurt weten ze dat als ik hun<br />
snoep eet, ik dan heel erg ziek word. En dat<br />
willen ze natuurlijk niet.
t<br />
Hoofdstuk 1<br />
<strong>Coeliakie</strong><br />
Je zult zien dat je heel snel weet wat je wel<br />
* Haver en haverproducten kun je<br />
Is het een ziekte. Kan het overgaan? Is coeliakie<br />
en wat je beter niet kunt eten. In eerste<br />
beter niet eten omdat deze vaak<br />
hetzelfde als een allergie? Waarom heb ik het?<br />
instantie lijkt het misschien alsof je helemaal<br />
in contact komen met granen waar<br />
En wat is er tegen te doen? Er spookt <strong>van</strong> alles<br />
niets mag eten. Maar dat verandert als je<br />
gluten in zit.<br />
door je hoofd; je hebt ontdekt dat je coeliakie<br />
hebt. En wat nu?<br />
serieus met je dieet start. Dan merk je dat er<br />
best veel lekkere dingen zijn die je wél mag<br />
eten. En als je dat door hebt, dan wordt het<br />
Ik heb coeliakie. Wat gebeurt er<br />
in mijn buik als ik gluten eet?<br />
4<br />
Als eerste moet je weten wat coeliakie is. Als<br />
je niet tegen gluten kunt, dan heb je coeliakie.<br />
makkelijker om je aan je dieet te houden.<br />
Omdat het belangrijk is dat je het dieet<br />
Je lichaam heeft eten en drinken nodig, net zoals<br />
een auto benzine moet hebben om te rijden.<br />
5<br />
Je spreekt het trouwens uit als ‘seu-lia-kíe’. Dat<br />
goed volgt moeten ook je broertjes en<br />
Eten en drinken gaat <strong>van</strong> je mond naar je maag.<br />
klinkt helemaal niet Nederlands. Dat woord<br />
zusjes snel de bij coeliakie behorende<br />
In je mond kauw je het eten fijn. Vervolgens<br />
komt uit Griekenland. Coeliak betekent namelijk<br />
‘tafelmanieren’ leren.<br />
gaat het via een buis, die je slokdarm heet, naar<br />
buik in het Grieks. Wij lenen dat woord nu in het<br />
Nederlands. Heb je coeliakie, dan is het onge-<br />
Gluten<br />
je maag. In je maag komen er sappen bij. Die<br />
sappen maken het eten nóg fijner. Daarna gaat<br />
zond om producten te eten waar gluten in zit.<br />
Wat is gluten nu eigenlijk? Gluten is een stofje<br />
het naar je dunne darm. En dan naar je dikke<br />
dat in je eten zit. Dit stofje noemen we ook wel<br />
darm. En dan….? Juist dan moet je naar de wc.<br />
Het is niet leuk dat je coe-<br />
graaneiwit, omdat het in granen zit. Granen<br />
liakie hebt. Toch is het<br />
zijn planten. Gluten zit in granen zoals tarwe,<br />
goed dat je het nu al<br />
weet. Jonge kinde-<br />
haver*, rogge, gerst, spelt en kamut. Hier wordt<br />
brood en taart <strong>van</strong> gemaakt. Gluten maakt<br />
Tafelmanieren?<br />
ren zoals jij kun-<br />
brood en taart luchtig in plaats <strong>van</strong> hard en dik.<br />
Zit niet met je vingers aan mijn brood<br />
nen namelijk snel<br />
En het is een soort lijm. Je zou kunnen zeggen<br />
Snoep niet uit mijn pot pindakaas of jam<br />
wennen aan een<br />
dat doordat er gluten in brood zit, het brood<br />
Neem geen likje <strong>van</strong> mijn boter<br />
glutenvrij dieet.<br />
niet uit elkaar valt.<br />
En gaat het mis? Laat je het mij dan weten?
Waar gaat het in dit hele proces dan mis als<br />
je coeliakie hebt? In je dunne darm! Je dunne<br />
darm is een lange buis met ‘plooien’. Op deze<br />
plooien zitten een soort vingers. Die vingers<br />
halen alle goede voedingsstoffen uit je eten.<br />
Daardoor groei je en blijf je gezond. Deze vingers<br />
heten ‘darmvlokken’.<br />
Jouw darmvlokken kunnen niet tegen gluten.<br />
Als jij gluten eet dan verdwijnen de darmvlokken.<br />
Voedingsstoffen worden dan niet meer<br />
uit het eten gehaald. En dat merk je. Je lichaam<br />
krijgt geen benzine. Ook al eet je nog zoveel,<br />
je wordt snel moe en krijgt vaak buikpijn. Ook<br />
op de langere termijn is het belangrijk dat je<br />
alle voedingsstoffen binnen krijgt. Kalk, bij<strong>voor</strong>beeld.<br />
Dat is een voedingsstof waar je botten<br />
sterk <strong>van</strong> worden. Als je lichaam geen kalk uit<br />
het eten kan halen dan is dat niet goed <strong>voor</strong><br />
je botten. Zo zijn er nog meer <strong>voor</strong>beelden.<br />
Je beschermt de vlokken als je glutenvrij eet.<br />
Wel zo verstandig!<br />
6 7
Hoofdstuk 2<br />
De diëtist<br />
Naar de dokter<br />
Hoe weet de dokter dat ik coeliakie heb?<br />
Als je jezelf al een tijdje niet lekker voelt, dan<br />
is het goed om eens bij de dokter op bezoek<br />
te gaan. De dokter kan niet altijd meteen aan<br />
je zien wat je hebt. Daar is onderzoek <strong>voor</strong><br />
nodig. De dokter stelt eerst veel vragen. Heb<br />
Een diëtist helpt je gezond te blijven. Hij of zij<br />
zal <strong>voor</strong> jou een speciaal dieet maken waar<br />
In bloed kun je namelijk ontdekken of je wel of<br />
geen gluten in zit en toch lekker is. Ook al mag<br />
niet tegen gluten kunt.<br />
je niet alles eten. De diëtist geeft jou en je<br />
familie tips over wat je wel en wat je niet mag<br />
Om echt helemaal zeker te weten dat je coeliakie<br />
hebt, moet er nog een proef gedaan wor-<br />
je ouders. Heb je vragen, dan kun je die altijd<br />
eten. De diëtist is er <strong>voor</strong> jou maar ook <strong>voor</strong><br />
den. In het ziekenhuis kijkt een dokter met een<br />
stellen.<br />
kleine camera in je buik. Dit klinkt eng. Maar de<br />
Controle bij de dokter en de diëtist is belangrijk<br />
dokter zorgt er<strong>voor</strong> dat je hier niets <strong>van</strong> merkt.<br />
om gezond te blijven. Je groeit snel. Daarom<br />
8 je vaak diarree? Heb je last <strong>van</strong> verstopping Hoe werkt dat? De camera zit aan een buisje.<br />
is het is goed dat iemand kijkt of alles goed de diëtist is dus altijd een goed plan!<br />
9<br />
(harde poep)? En ruikt dat raar? Ben je moe, Dat buisje wordt via je mond en je slokdarm<br />
huilerig, een beetje somber? Is je buik dikker naar je maag gebracht. En dan komt het in je<br />
dan normaal? Ben je afgevallen? Heb je geen darm. Zo kan de dokter de darmvlokken onderzoeken.<br />
Dit onderzoek heet een trek om te eten? Als de dokter denkt dat je<br />
biopsie.<br />
coeliakie hebt, dan gaat de dokter het bloed<br />
onderzoeken. Daar<strong>voor</strong> moet je bloed prikken.<br />
Gezond blijven<br />
Je hebt coeliakie. Dat wil niet zeggen dat je<br />
ziek bent. Je hoeft gelukkig geen pillen te slikken<br />
of spuiten te krijgen. Wat je wel moet doen<br />
is zorgen dat je geen gluten eet. Niet even<br />
of een dagje, maar je hele leven. Volg je een<br />
glutenvrij dieet, dan blijf je gezond. En is dat<br />
moeilijk? Natuurlijk is dat soms moeilijk. En rot!<br />
Maar denk dan aan hoe je je voelde <strong>voor</strong>dat je<br />
aan het dieet begon. Was dat ook niet rot?<br />
met je blijft gaan. De dokter doet de medische<br />
‘onderzoeken’. Hij of zij onderzoekt of je goed<br />
groeit en of je genoeg voedingsstoffen hebt.<br />
De diëtist geeft voedingstips en controleert of<br />
het dieet nog goed verloopt. De diëtist vraagt<br />
wat je gegeten hebt en wat er moeilijk of juist<br />
makkelijk is aan het glutenvrije dieet.<br />
De diëtist kan je ook alles vertellen over eten<br />
waar geen gluten in zit. Dat zijn de produkten<br />
die je moeder of vader <strong>voor</strong> jou kunnen<br />
kopen. De diëtist kan je alles vertellen over<br />
de etiketten <strong>van</strong> het eten in de supermarkt en<br />
de speciaalzaken. Daarop staat namelijk of<br />
iets glutenvrij is of niet. Dat is handig <strong>voor</strong> je<br />
Een tip <strong>voor</strong> de ouders: Op diverse internetfora<br />
staan goedbedoelde adviezen over het<br />
glutenvrije dieet. De betrouwbaarheid hier<strong>van</strong><br />
staat echter niet vast. Raadpleeg bij twijfel<br />
daarom je dokter of de diëtist.<br />
ouders als ze boodschappen gaan doen.<br />
En misschien kun jij het zelf ook al leren?!<br />
De diëtist helpt je ook graag met het geven<br />
<strong>van</strong> advies over hoe je om moet gaan met<br />
coeliakie op school. Of tijdens een schoolreisje<br />
of verjaardagsfeestje. Een afspraak bij
Hoofdstuk 3<br />
Wat een volwassene moet weten<br />
Glutenvrij dieet<br />
Wat mag je wel<br />
Gluten zit in verschillende producten. Omdat aardappels, rijst en maïs<br />
je coeliakie hebt, mag jij geen gluten eten. vlees, vis, kip en ei<br />
Je ouders kunnen speciale producten kopen peulvruchten zoals bruine en witte bonen en<br />
die geen gluten bevat, zoals speciaal glutenvrij doperwten<br />
brood, koekjes, cake en pizza.<br />
melk en kaas<br />
fruit en vruchtensap<br />
Het is natuurlijk best lastig om te weten wat je groenten<br />
<strong>10</strong> wel en wat je niet mag eten. Thuis kan je vader En…..je kunt brood, pizza, cake, koekjes en pasta<br />
ten die geschikt zijn om te gebruiken in een tarwezetmeel dat in glutenvrije dieet producten 11<br />
of moeder je helpen. Maar op school of bij<br />
eten gemaakt <strong>van</strong> speciaal glutenvrij meel!<br />
glutenvrij dieet (glutenvrije merkartikelenlijst). wordt gebruikt. Dit is wel geanalyseerd en<br />
het<br />
vriendjes en vriendinnetjes ligt dat anders.<br />
Het is dan ook een goed idee als je ouders<br />
met de juffen en meesters en ouders <strong>van</strong> je<br />
vriendjes en vriendinnetjes duidelijke<br />
afspraken maken.<br />
Aandachtspunten <strong>voor</strong> je ouders<br />
Wat mag je niet<br />
Glutenvrije (dieet)producten<br />
zijn te herkennen aan de tekst<br />
‘glutenvrij’ met of zonder<br />
het glutenvrij logo (doorgestreepte<br />
aar).<br />
Eet geen producten gemaakt <strong>van</strong> tarwe, rogge,<br />
haver*, gerst, spelt en kamut zoals: brood, koek<br />
en gebak, macaroni, spagetti, lasagne, bami en<br />
vermicelli. Ook in soepen en sausjes kunnen<br />
gluten <strong>voor</strong>komen.<br />
Verborgen gluten<br />
Gluten komt bij<strong>voor</strong>beeld ook <strong>voor</strong> in<br />
producten zoals chips, ijs, chocolade, hamburgers,<br />
frikadellen, bitterballen en knakworstjes.<br />
Ook in snoep en ijs kan tarwezetmeel<br />
verwerkt zijn. Dit noemen we ‘verborgen<br />
gluten’. Een volwassene moet altijd het etiket Ouders let op: Omdat producten vaak <strong>van</strong><br />
lezen (ingrediëntendeclaratie) of een product samenstelling veranderen is het verstandig het<br />
gluten bevat of niet. De diëtist en de <strong>Nederlandse</strong><br />
<strong>Coeliakie</strong> <strong>Vereniging</strong> kunnen hierin<br />
etiket er nog eens op na te lezen.<br />
ondersteunen. Verder geeft het Voedingscentrum<br />
lijsten uit met merknamen <strong>van</strong> produc-<br />
Op internet kunt u ook eens kijken op<br />
www.livaad.nl.<br />
Tarwezetmeel<br />
Het gebruik <strong>van</strong> tarwezetmeel vraagt extra<br />
aandacht. Er bestaat soms verwarring omdat<br />
er onderscheid gemaakt moet worden tussen<br />
gewoon tarwezetmeel en speciaal glutenvrij<br />
gemaakt tarwezetmeel.<br />
Gewoon tarwezetmeel wordt in reguliere<br />
voedingsmiddelen gebruikt. Het wordt niet<br />
geanalyseerd op glutengehalte. Het eindproduct<br />
kan teveel gluten bevatten.<br />
Speciaal glutenvrij gemaakt tarwe zetmeel is<br />
eindproduct voldoet aan de interna tionale<br />
norm (de Codex Alimentarius; dat is Latijn <strong>voor</strong><br />
‘voedsel wet’) <strong>voor</strong> glutenvrije dieetproducten.<br />
Sinds 2009 is deze voedselwet ook in de Europese<br />
wetgeving opgenomen.<br />
Waar koop je glutenvrij?<br />
Er zijn steeds meer glutenvrije producten<br />
verkrijgbaar. In de speciaalzaken, maar ook<br />
gewoon in de supermarkt. En dat is prettig<br />
want bij het consequent doorvoeren <strong>van</strong><br />
het dieet wordt de kans dat je kind gluten<br />
binnenkrijgt tot een minimum beperkt.<br />
De uitdaging zit hem niet alleen in het
doorvoeren <strong>van</strong><br />
het glutenvrije<br />
gluten vrije dieetproducten. In deze winkels<br />
wordt soms ook advies gegeven over de<br />
Foutje, wat nu?<br />
dieet, maar ook<br />
gluten vrije dieetproducten. Online, direct<br />
in het er<strong>voor</strong><br />
mailing of postordersysteem: bestellen per<br />
Het is belangrijk om in alle gevallen en altijd<br />
zorgen dat je<br />
telefoon of via internet. Het aantal zogenoemde<br />
je glutenvrije dieet te volgen. Soms lijkt dat<br />
kind niet via andere<br />
webwinkels groeit snel. Hier is een zeer groot<br />
niet stoer. Je vriendjes of vriendinnetjes eten<br />
mensen gluten binnen-<br />
assortiment aan glutenvrije dieetproducten<br />
gewone koekjes en willen graag dat jij die ook<br />
krijgt. Goede <strong>voor</strong>lichting en<br />
te verkrijgen. Ook hier wordt soms advies<br />
eet. Soms begrijpen ze niet wat er met je buik<br />
communicatie met en naar de omgeving toe is<br />
gegeven over glutenvrije dieetproducten.<br />
gebeurt. Onthoud: het is niet stoer is om gluten<br />
dus zeer belangrijk.<br />
Pas op <strong>voor</strong> contaminatie<br />
mee te eten. Jij wordt er ziek <strong>van</strong>. Eet altijd je<br />
eigen glutenvrije koekjes. Deel deze ook eens<br />
Er wordt geschat dat ons land zo’n 120.000<br />
Tijdens de bereiding <strong>van</strong> een glutenvrije maal-<br />
uit. Je vriendjes en vriendinnetjes kunnen wel<br />
- 160.000 coeliakiepatiënten telt. Bij het meren-<br />
tijd kan er vermenging met gluten optreden.<br />
jouw lekkere glutenvrije koekjes eten. Schaam<br />
12<br />
deel is de aandoening echter nog niet gediagnosticeerd.<br />
Er wordt dan ook verwacht dat de<br />
Dit noemen we ook wel contaminatie of<br />
besmetting. Glutenvrije producten mogen<br />
je dus niet en volg je eigen dieet, dan blijf je<br />
gezond.<br />
13<br />
markt <strong>voor</strong> glutenvrije dieetproducten, met het<br />
daarom niet in aanraking komen met gluten-<br />
stijgen <strong>van</strong> de vraag, alleen maar zal groeien.<br />
bevattende producten.<br />
Iedereen maakt wel eens een foutje. Stel je<br />
In de supermarkten zijn de glutenvrije dieet-<br />
hebt een koekje gegeten dat toch gluten bevat,<br />
producten meestal te vinden in het schap<br />
wat dan? Geen paniek het is niet meteen heel<br />
met dieetproducten. Het assortiment is rela-<br />
erg. Het risico bestaat wel dat je er niet lek-<br />
tief klein, maar is sinds enkele jaren sterk<br />
groeiende.<br />
Enkele tips om contaminatie te <strong>voor</strong>komen<br />
ker <strong>van</strong> wordt. Maar je kan best tegen een<br />
stootje! Het is wel belangrijk dat je <strong>voor</strong>taan<br />
• zorg <strong>voor</strong> aparte broodplanken,<br />
beter let op wat je eet. Wees slim en eet<br />
Bij speciale detaillisten, zoals reformwinkels,<br />
broodroosters<br />
nooit zo maar iets <strong>van</strong> iemand anders op.<br />
natuurvoedingswinkels, gezondheidswinkels,<br />
• bereid een glutenvrije maaltijd apart<br />
Er kan gluten in zitten en daar kun jij niet<br />
drogisterijen, enz. zijn over het algemeen meer-<br />
• gebruik aparte botervloten, jampotten en<br />
tegen. Als je goed oplet, word je niet on-<br />
dere merken te vinden en het assortiment zal<br />
ander (smeerbaar) beleg<br />
nodig ziek. En voel je je lekker!<br />
veelal groter zijn dan in de supermarkt.<br />
• gebruik schone messen om brood te smeren<br />
Het assortiment is vaak afhankelijk <strong>van</strong> de<br />
• gebruik een aparte pan met frituurvet <strong>voor</strong><br />
grootte <strong>van</strong> de winkel en de afname <strong>van</strong><br />
glutenvrije snacks
Hoofdstuk 4<br />
Schoolreisjes, feestjes, logeren<br />
Hoe vertel ik mijn vriendjes en<br />
vriendinnetjes wat ik heb?<br />
Het is goed als je vader of moeder aan de<br />
juf of meester uitlegt dat jij coeliakie hebt en<br />
dus niet alles mag eten. De klas hoort het via<br />
de juf of meester. En je vrienden horen het via<br />
Mag ik nog wel taart eten?<br />
In veel lekkere dingen zit gluten. Die mag jij dan<br />
niet eten als je niet ziek wilt worden. Gelukkig<br />
zijn er veel recepten <strong>voor</strong> <strong>kinderen</strong> bedacht<br />
zodat die ook lekker kunnen smullen. De diëtist<br />
en de <strong>Nederlandse</strong> <strong>Coeliakie</strong> <strong>Vereniging</strong><br />
kunnen jou hierbij helpen. Er bestaan lekkere<br />
taartjes die glutenvrij zijn. Je moeder kan die<br />
14 hun ouders. Maar je kunt zelf ook iets doen! kopen, of zelf bakken! Dat laatste is natuurlijk<br />
<strong>voor</strong> 12 broodjes. Een grote kom en een mixer met deeghaken.<br />
15<br />
Misschien kun je, als je dat wilt, een keertje over extra gezellig!<br />
coeliakie vertellen in de kring? Of een spreekbeurt<br />
houden over je dieet? Je zult zien dat Hiernaast staat een recept waarmee je samen<br />
Stap 1. Als eerste zet je de oven aan op 50 graden. Plaats onderin de oven een bakje<br />
andere <strong>kinderen</strong> je verhaal reuze interessant een lekkere taart kunt maken! Smullen maar!<br />
met heet water.<br />
vinden. Ze snappen dan dat het heel gewoon is<br />
Stap 2. Nu mag je aan de slag: meng de droge ingrediënten (gist meelmix of de glutenvrij<br />
dat jij soms andere dingen eet. De <strong>Nederlandse</strong><br />
meergranen mix) met de suiker en fiberhusk.<br />
<strong>Coeliakie</strong> <strong>Vereniging</strong> heeft leuke posters en<br />
folders die jou kunnen helpen bij het uitleggen.<br />
Tips:<br />
Je kunt met je ouders en de juf of meester afspreken, dat je alle klasgenootjes een briefje<br />
mee naar huis mag geven. Daarop staat waarom jij niet alles mag eten. Maar natuurlijk ook<br />
wat jij wél mag eten. Dan kunnen andere ouders ook wat lekkers <strong>voor</strong> jou meegeven bij een<br />
traktatie op school.<br />
Recept <strong>voor</strong> het bakken <strong>van</strong> glutenvrije broodjes<br />
Ingrediënten:<br />
• 375 gram glutenvrij meergranen, wit of bruine meelmix<br />
• 1 zakje gist <strong>van</strong> 7 gram<br />
• ½ eetlepel suiker (of ½ zakje <strong>van</strong>ille suiker)<br />
• ½ eetlepel fiberhusk<br />
• 3 eetlepels vloeibare margarine<br />
• 150 ml kookroom<br />
• 150 ml heet water<br />
• 2 eetlepels crème fraîche<br />
Materiaal:<br />
Gebruik bij dit recept een siliconen bakvorm <strong>voor</strong> 2 of 6 broodjes of een muffinvorm<br />
Stap 3. Voeg de kookroom, het water en de vloeibare margarine toe.<br />
Mix dit vijf minuten met de deeghaken.<br />
Stap 4. Roer nu de crème fraiche er doorheen.<br />
Stap 5. Verdeel het deeg over de vormen en druk het deeg dan met vochtige vingers aan<br />
zodat de bovenkant mooi glad is.<br />
Stap 6. De oven is lekker opgewarmd. Nu moet het deeg rijzen. Zet de oven maar uit en laat<br />
de vormpjes met het deeg zo’n 30 tot 45 minuten in het midden <strong>van</strong> de oven staan.<br />
Stap 7. Als de broodjes twee maal zo groot zijn geworden zet je de oven weer aan.<br />
Nu op 195 graden. Over ongeveer 30 minuten zijn ze gaar.
Kan ik blijven logeren?<br />
Mag ik mee op schoolreisjes?<br />
wil uitleggen waarom jouw kind ziek wordt <strong>van</strong><br />
bij<strong>voor</strong>beeld gewoon brood, koek en taart.<br />
verjaardagen op bij de juf. Je kunt dan met de<br />
ouder <strong>van</strong> de jarige op een rustig moment een<br />
knutselen. Leer het kind dat het zelf schone handjes<br />
houdt. Laat de juf of meester zelf ook met schone<br />
Misschien wil je wel eens bij een vriendje<br />
Tip 3<br />
alternatief bespreken. Ook gun je jezelf hiermee<br />
handen de beker en bakjes <strong>van</strong> je kind openen.<br />
blijven logeren? Of wil je mee op een school-<br />
Een kindje dat keer op keer niet mee kan doen<br />
de tijd om een keer een traktatie na te bootsen!<br />
Tip 5<br />
reisje? Dat kan gewoon. Het is belangrijk dat<br />
raakt natuurlijk teleurgesteld. Als je ergens<br />
Hoe leuk is dat? Vooral als je kind dat niet in de<br />
Geef het kind een eigen mandje met daarin<br />
de ouders, juffen en meesters weten hoe ze<br />
naartoe gaat dan neem je als ouder regelmatig<br />
gaten heeft. Er zijn al genoeg momenten dat je<br />
pindakaas, appelstroop etc. Knoop er een<br />
jou het beste kunnen helpen. En dat jij <strong>voor</strong> de<br />
zoete en zoute etenswaren mee. Gewoon <strong>voor</strong><br />
kind ‘verrast’ wordt. Daar<strong>voor</strong> kun je een trom-<br />
leuke strik of sleutelhanger aan. Neem <strong>voor</strong> de<br />
zekerheid eten bij je hebt.<br />
de zekerheid. Maar soms zijn er <strong>van</strong> die momen-<br />
meltje met glutenvrij lekkers in de klas klaarleg-<br />
andere <strong>kinderen</strong> die niet glutenvrij hoeven te<br />
Ben ik de enige met coeliakie ofzo?<br />
ten… waar de inhoud <strong>van</strong> jouw tas niet aan kan<br />
tippen. Je kunt in dat geval besluiten om als<br />
gen. Maar verjaardagen zijn zelden onverwacht.<br />
Tip 2<br />
eten eenzelfde soort mandje. Je kunt het vrijwel<br />
helemaal met hetzelfde beleg vullen. Dan is het<br />
Je kunt soms het idee hebben dat je als enige<br />
ouder solidair te zijn met het kind: ‘weet je wat?<br />
Informeer de leerkracht en de <strong>kinderen</strong> in de klas<br />
verschil niet zo groot, het ziet er op tafel leuk<br />
dat ‘gedoe’ met eten hebt. Er is regelmatig<br />
Mag jij het niet, dan neem ik niet. We nemen<br />
over de aandoening <strong>van</strong> je kind. Het is daarbij<br />
uit, is makkelijk te onthouden en dus veilig!<br />
een markt <strong>van</strong> glutenvrije producten. Kijk maar<br />
samen iets uit de tas’. Of je werkt met een<br />
belangrijk dat de <strong>kinderen</strong> in de klas geen<br />
Tip 6<br />
16<br />
op de website <strong>van</strong> de NCV. Daar komen altijd<br />
<strong>kinderen</strong> op af. Die net als jij….super goed hun<br />
stickerkaart. Bij drie <strong>van</strong> die grote teleurstellingen<br />
wordt een super alternatief gezocht. Probeer het<br />
glutenbevattende koekjes, snoep en andere<br />
etenswaren uitwisselen met je kind. Ook is het<br />
Sommige knutselmaterialen zoals klei, schmink,<br />
verf, lijm, potloden en wasco kunnen gluten<br />
17<br />
best doen maar soms even willen weten dat ze<br />
gevoel <strong>van</strong> de teleurstelling in sommige geval-<br />
verstandig er<strong>voor</strong> te zorgen dat andere <strong>kinderen</strong><br />
bevatten. Check bij de school welke knutsel-<br />
het niet als enigen doen!<br />
len een andere wending te geven. Besteed er<br />
niet aan de glutenvrije etenswaren, zoals het<br />
materialen er worden gebruikt. Overleg zo-<br />
Tips <strong>voor</strong> de juffen, meesters en ouders<br />
aandacht aan en maak het iets <strong>van</strong> de familie,<br />
in plaats <strong>van</strong> dat het alleen een ‘probleem’ is<br />
glutenvrije koekje of het fruit <strong>van</strong> je kind komen.<br />
Ouders <strong>van</strong> de <strong>kinderen</strong> vinden het heel leuk als<br />
nodig met de schoolleiding of er glutenvrij<br />
knutselmateriaal kan worden aangeschaft indien<br />
<strong>van</strong> het kind dat coeliakie heeft.<br />
je op een informatieavond <strong>voor</strong> ouders iets<br />
niet aanwezig. En anders eigen spullen in het<br />
Tip 1<br />
Als je er zeker <strong>van</strong> wilt zijn dat je kind altijd<br />
Tips <strong>voor</strong> ouders<br />
vertelt. Heel kort, maar je hebt wel even de<br />
aandacht en het werpt zeker vruchten af.<br />
bureau doen. Weer een kans om daar iets leuks<br />
<strong>van</strong> te maken als tegenhanger <strong>voor</strong> het eten.<br />
een alternatief heeft dan is het handig om in<br />
Tip 3<br />
Verder beschikt de NCV over een lijst met<br />
overleg met de leerkracht een trommeltje<br />
Tip 1<br />
Nog meer feestmomenten op school waarbij<br />
merknamen <strong>van</strong> knutselmaterialen welke<br />
met glutenvrij lekkers in de klas te zetten.<br />
Wees <strong>voor</strong>bereid op verjaardagen <strong>van</strong> klas-<br />
vaak gegeten wordt zijn Kerst, Sinterklaas en<br />
glutenvrij zijn. Deze kan opgevraagd worden.<br />
Juist <strong>voor</strong> die onverwachte traktatie of<br />
genootjes. Het geeft enorm veel rust <strong>voor</strong> jou<br />
Pasen. Vaak is er op school een feestcommissie<br />
Tip 7<br />
gelegenheid.<br />
en je kind als je niet keer op keer ‘opgeschrikt’<br />
die inkopen doet. Ook dit is te plannen.<br />
Evaluatie: ook al weet de juf of meester veel, het<br />
Tip 2<br />
wordt door zo’n enorme traktatie waar<strong>van</strong> je de<br />
Tip 4<br />
is toch goed om contact te blijven onderhouden<br />
Het is een goed idee om aan de leerkracht te<br />
inhoud niet kent. We hebben het over ten minste<br />
Het zou fijn zijn als je kind <strong>van</strong> de juf of meester<br />
en daarbij ook echt aandacht te schenken aan<br />
vragen of hij of zij aan de <strong>kinderen</strong> in de klas<br />
25 momenten per schooljaar! Vraag de lijst met<br />
zijn handjes mag wassen <strong>voor</strong> het eten en na het<br />
de extra moeite die een leerkracht doet.
18<br />
De <strong>Nederlandse</strong> <strong>Coeliakie</strong> <strong>Vereniging</strong> (NCV)<br />
<strong>Coeliakie</strong>patiënten hebben hun eigen belangenorganisatie:<br />
de <strong>Nederlandse</strong> <strong>Coeliakie</strong><br />
<strong>Vereniging</strong> (NCV). De NCV is opgericht in<br />
1974 en heeft inmiddels ruim <strong>10</strong>.000 leden.<br />
Het doel <strong>van</strong> de NCV is om het lichamelijk<br />
en sociaal welzijn <strong>van</strong> coeliakiepatiënten te<br />
be vorderen. Daarnaast levert de vereniging<br />
een bijdrage aan wetenschappelijk onderzoek<br />
naar coeliakie en dermatitis herpetiformis.<br />
(Dermatitis herpetiformis is een aan coeliakie<br />
verwante huidaandoening).<br />
Het landelijk bestuur vormt de statutaire<br />
directie en bestaat uit vrijwilligers. De NCV<br />
werkt zoveel mogelijk samen met stichtingen<br />
en verenigingen waarmee kennisuitwisseling<br />
<strong>van</strong> belang is. De NCV is lid <strong>van</strong> de NPCF.<br />
Adresgegevens: Postbus 65, 3860 AB Nijkerk.<br />
Voor al uw (dieet)vragen kunt u de NCV of<br />
de diëtist bereiken op telefoonnummer<br />
033 - 247 <strong>10</strong> 40 of e-mailen naar info@glutenvrij.nl<br />
of dietist@glutenvrij.nl.<br />
Bezoek <strong>voor</strong> meer informatie onze website:<br />
www.glutenvrij.nl of lees het kwartaalblad<br />
‘Glutenvrij Magazine’ dat door de vereniging<br />
wordt uitgegeven <strong>voor</strong> leden.<br />
Interessante websites:<br />
www.glutenvrij.nl<br />
www.coeliakie.startpagina.nl<br />
www.jong-en-glutenvrij.info<br />
www.cyberpoli.nl<br />
www.voedingscentrum.nl<br />
www.livaad.nl<br />
www.lumc.nl/coeliakiepoli<br />
www.mlds.nl
© 2009<br />
<strong>Nederlandse</strong> <strong>Coeliakie</strong> <strong>Vereniging</strong> (NCV)<br />
Stationsweg 6 B<br />
Postbus 65<br />
3860 AB Nijkerk<br />
Concept, tekst en vormgeving: SBC Schrijfbedrijf Concept, Almere