Publication ( PDF , 981.92 KB ) - Gezondheidsraad

2 ACHTERGROND VAN SLECHTHORENDHEID
2.1 I NLEIDING
Slechter horen wordt vooral geassocieerd met ouder worden. Net als minder goed
zien, hoort minder goed horen er nu eenmaal bij. Niemand heeft daar verder last
van, wordt dan gedacht. De vergelijking van slecht zien met slecht horen gaat
echter mank op een aantal punten.
Ten eerste is minder goed zien vaak zichtbaar door de (lees)bril, die ter compensatie
van het euvel wordt aangemeten. Gehoorverlies is vaak (lange tijd) onzichtbaar,
doordat niet iedereen die slechter hoort een hoortoestel draagt. Ten tweede
wordt met een bril of contactlenzen de slechtziendheid over het algemeen
volledig gecompenseerd. Een hoortoestel is een hulpmiddel met beperkingen, het
kan het gehoorverlies niet geheel compenseren. Ten derde wekt gehoorverlies
vaak irritatie op bij de goed horende gesprekspartner, bij slechter zien speelt dit
veel minder. Overigens wil deze vergelijking de ernst van de problemen bij slecht
zien niet bagatelliseren.
In de arbeidssituatie kan gehoorverlies verregaande consequenties hebben; in
beroepen waar veel overleg nodig is kan het een nadelige invloed hebben op de
carrière-ontwikkeling, zelfs zonder dat duidelijk hoeft te zijn dat eigenlijk gehoorverlies
aan de communicatieproblemen ten grondslag ligt.
De aard van het werk in de westerse maatschappij in de tweede helft van de
vorige eeuw is sterk veranderd. 5 Aan het begin van de 20 e eeuw verdiende
minstens 80% van de mensen hun brood met handarbeid. Slechts 20% van de
beroepsbevolking verrichtte werk dat gebaseerd was op communicatieve vaardigheden:
het witte boorden segment. In de jaren vijftig was het percentage
‘handarbeiders’ gedaald tot ruim 60% en was het aandeel witte boorden gestegen
tot bijna 40%. Enkele jaren geleden voorzag ruim 60% van de beroepsbevolking
in zijn levensonderhoud op basis van communicatieve vaardigheden en deze
vaardigheden waren ook voor de resterende 40%, arbeiders en boeren, essentieel
om goed in de moderne maatschappij met zijn enorme informatiestromen te
kunnen functioneren.
Uit Brits en Amerikaans epidemiologisch onderzoek blijkt dat de werkloosheid
onder mannen met gehoorverlies drie maal zo hoog is als onder goed horende
mannen. Ook zijn er verschillen gevonden in arbeids(on)geschiktheid en sociale
klasse, waarbij de gehoorbeperkten duidelijk in het nadeel zijn. 5 Hoewel in het
Signaleringsrapport Beroepsziekten 2002 6 een afnemend aantal meldingen van
beroepsslechthorendheid over de jaren 1998-2001 wordt gerapporteerd, is het nog
altijd de op twee na meest gemelde beroepsziekte. In de bouwnijverheid is slechthorendheid
zelfs (nog steeds) de meest gemelde beroepsziekte.
13