Coeliakie - Nederlandse Coeliakie Vereniging

Ik doe mijn werkstuk over:
Coeliakie
Hoofdstukken:
1) Inleiding
2) Wat is coeliakie en wat is
gluten?
3) Hoe ontdek je coeliakie?
• bloedtesten
• dunnedarmbiopsie
4) Hoe leef/overleef je coeliakie?
Het coeliakie dieet
1

5) Nieuwe ontdekkingen
• Sporten zonder gluten: Tef
• Een nieuwe pil?
6) Weetjes
7) Glutenvrije recept
8) Bronnen
2

Inleiding
Mijn werkstuk gaat over coeliakie/gluten intolerantie
omdat ik coeliakie/gluten intolerantie heb en er al
bijna mijn hele leven mee zit. Dus… vond
ik het wel interessant om het daar over te doen, en uit
te zoeken wat ik nou eigenlijk voor’n allergie heb. Nu
gaan jullie eindelijk te weten komen wat gluten is.
Veel plezier in het lezen van mijn werkstuk!!!!!!
Wat is coeliakie en wat is
gluten?
Coeliakie is een voedsel intolerantie ofterwel een
allergie. Coeliakiepatienten kunnen niet tegen
GLUTEN. Gluten zit in de granen :
• Tarwe
• Rogge
• Gerst
• Haver
• Spelt
• Kamut
Granen bestaan groots uit koolhydraten en kleins uit
eiwitten. Die eiwitten bestaan voor de meerendeel uit
gluten. Gluten is opgebouwd uit glutamine en
3

gliadine. Voor gliadine ben ik (en alle coeliakie
patienten) overgevoelig of allergisch.
Als je coeliakie hebt beschadigt, eten waar gluten in
zit, het slijmvlies van je dunnedarm. Daardoor kan de
dunnedarm zijn werk niet goed doen. Een ‘’gezonde”
dunnedarm heeft heel veel darmvlokken of villi.
Villi vergroten het darm oppervlakte zodat er
voedingsstoffen opgenomen kunnen worden. Als je
coeliakie hebt vernietigt of beschadigt gluten de villi.
Hoe ontdek je Coeliakie?
• Bloedtesten
• Dunnedarmbiopsie
Je ontdekt dat je coeliakie hebt door grote lichamelijke
klachten te hebben. Kinderen met coeliakie lijden
onder:
• Weinig eetlust
• Overgeven
• Diarree
• Bloedarmoede
• Dunne armen en benen
• Verminderde weerstand
4

• Spierslapte
• Verstopping
• Tandglazeur problemen
• Grote buik
• Groei achterstand
Volwassenen met coeliakie lijden van meer complexe
problemen zoals huidziekte (dermatitis herpetiformis)
en soms epilepsie en spieratrofie! Spieratrofie
betekend dat je spieren gelijdelijk verminderen in
kracht. Vaak komt het voor dat volwassenen met
verschrikkelijk klachten zoals miskramen, depressies
en botontkalking, coeliakie al jaren hebben maar het
niet wisten!!!
Voor de diagnose (diagnose betekend dat de dokter
stelt vast welke ziekte of conditie je hebt!) moet je
naar het ziekenhuis gaan om coeliakie vast te stellen.
Daar tappen ze bloed (bloedtesten) om te kijken of er
afwijkingen zijn die kan verwijzen naar coeliakie.
Maar heel vaak zijn de afwijkingen (bijvoorbeeld
bloedarmoede) symptomen van andere ziektes. Het is
bijna onmogelijk een definitieve diagnose van
coeliakie vast te stellen zonder een dunnedarmbiopsie
te ondergaan.
Een darmbiopsie vind plaats onder licht narcose. Een
stuk van de dunne darmwand wordt weggenomen
voor verdere onderzoek. Coeliakie patienten hebben
5

een zichtbare afwijking: zij hebben zeer dunne
slijmvlies en bijna geen darmvlokken (villi).
Er zijn meer coeliakiepatienten dan je denkt! 1 op de
200-300 mensen in de westerse wereld heeft last van
een glutenallergie! Dus in Nederland zijn er ongeveer
60.000-70.000 coeliakiepatienten. Maar toch zijn er
maar 10.000 mensen die 100% weten dat ze coeliakie
hebben! Hoe kan dat?
Dr. Frits Koning van het Nederlandse Coeliac Disease
Consortium antwoord de vraag als volgt, “Het duurt
vaak lang voordat de diagnose wordt gesteld. Iemand
moet erg vaak met buikpijn klachten bij de huisarts
komen, eer er een verwijzing voor verder onderzoek
komt.”
Hoe leef/overleef je met coeliakie?
Het Coeliakie dieet
6

De enige manier om gezond te blijven als je
coeliakiepatient bent is om een strikt dieet te volgen.
Een glutenvrije dieet!! Ook moet men veel vitaminen
innemen omdat coeliakie patienten last van
ijzertekort hebben. Het lijkt alsof het makkelijk is om
een glutenvrij dieet te volgen maar dat is het niet!
Waarom?
“Eén kruimeltje paneermeel is voor veel mensen al
voldoende om ziek te worden", aldus diëtiste Janet
van Gemert van de Nederlandse Coeliakie
Vereniging.
Gluten zit niet alleen in gewoon brood maar
natuurlijk ook in beschuit, gebak, koek, muesli, pasta,
cake en taart. Een van de grootste boosdoeners is
gemodificeerd tarwezetmeel, een bindmiddel
gebruikt voor sauzen, beleg, roomijs, blikvoeding en
soms zelfs in drinken!!!!!
Om gezond te blijven moet een coeliakie patient altijd
verpakkingen lezen voordat men een produkt kan
kopen.
Niet alles is een rijstwafel! Gelukkig is er
tegenwoordig erg veel glutenvrije eten te kopen bij de
natuurwinkel en op verschillende websites.
7

Produktenlijst (glutenvrij van natuur)
Rijst
Soya
Mais
Gierst
Boekweit
Tapioca
Teff
Sorghum
Quinoa
En nog andere exotische granen
Bindmiddelen (glutenvrij)
Maizena
Aardappelzetmeel
Cassave
Kuzu
Agar-agar
Guarpitmeel
Xanthaangom
En nog wat meer exotische produkten
Nieuwe ontdekkingen
Sporten voor toppers zonder gluten:
Teff
8

Teff is een graansoort dat in Ethiopie voorkomt. Oost-
Afrikaanse mensen eten teff in plaats van andere
granen al 5500 jaar. Veel topsporters uit Ethiopie
beweren dat teff de koning van alle graansoorten is:
het bevat veel mineralen, Teff is heel licht in
tegenstelling tot tarwe en is rijk aan vitamine C en
eiwitten. Een artikel uit de NRC en een uit het AD
van 6 april 2006, dus heel recentelijk, vertellen veel
over de supergraan teff en super atleten (zie
verwijzing onder bronnen).
Een nieuwe pil?
Is coeliakie te genezen?
Onderzoekers van een bekende Amerikaanse
universiteit (Stanford) en de universiteit van Oslo
schreven dat in een aantal jaren coeliakie te bestrijden
is met een pil. Maar volgens Nederlandse experts
(waaronder dr. Frits Koning) zou de pil niet helpen
omdat de ziekte veel te complex is.
9

Weetjes
Wist je dat…er in de Romeinse tijd al een beschrijving
van een ziekte dat op coeliakie lijkt?
Wist je dat… quinoa door de Aztec indianen was
gebruikt?
Wist je dat…2% van alle Finnen hebben coeliakie?
Wist je dat…een Britse arts heeft coeliakie beschreven
in 1888?
Wist je dat…in 1950 een Nederlandse arts Willem
Dicke een belangrijke studie (de eerste echte!) over
een positief effect van de hongerwinter in de oorloog
deed? Omdat er geen tarwebloem was, werden
coeliakie kinderen beter.
Wist je dat…de Super de Boer in Hilversum (het beste
supermarkt van heel Nederland) heeft ook een
enorme glutenvrije assortiment!
Wist je dat…normaal
gesproken kan coeliakiepatienten geen bier drinken
omdat men mout (ontstaat door tarwe of
10

gerstekorrels te laten kiemen) gebruikt om bier te
brouwen. Maar sinds 2004 is er een Ierse glutenvrije
bier te koop bij de Natuurwinkel!
Wist je dat…..glutaminezuur, een smaakversterker in
hartige producten heeft GEEN gluten!
Als je uiteten gaat, wat moet je opletten?
Soms ga ik in de keuken om uit te leggen wat voor
ziekte ik heb en om te vragen wat ik zou kunnen eten.
Ik vraag meestal aan de obers of een gerecht
glutenvrij is.
Hoe is het leven met een niet-glutenvrije familie??
• 2 broodroosters
• 2 broodmachines
• aparte keukengerei zoals broodplanken
• speciale aanrecht voor het voorbereiden van
glutenvrij eten bijvoorbeeld voor mijn
schoollunch)
• aparte vakken in de koelkast
• soms frustrerend als anderen bijvoorbeeld luxe
gebak eten en ik dat niet kan eten
Glutenvrije recept
11

Dankzij veel leerzame websites kan ik veel recepten
en ook dieëtadvies vragen!
Misschien niet de allergezondste recept maar toch
heel erg lekker!
CHOCOLADE BROWNIES (glutenvrij!)
Ingrediënten
1000 gram Teff meel (of tapioca meel gemengd meet
rijstmeel)
1000 gram boter of margarine
750 gram suiker
750 gram chocolade in stukjes
4 eieren
20 gram bakpoeder
rozijnen en nootjes (walnoten zijn heel erg lekker)
naar wens
Recept
Boter en chocolade smelten (het kan in de
magnetron!) Gekloppte eieren toevoegen en goed
mengen. Alle andere ingrediënten mengen en
verwerken.
Plaats je deeg in een grote bakpan dat ingevet is (olie
of boter). Bakken op 150° voor 50 minuten. Laat de
brownies even afkoelen en dan smullen!
12

Bronnen
Gluten intolerantie, uitgeverij OWEL, 2001.
De glutenvrije keuken: Tips en Recepten
The Gluten-Free Gourmet Living Well Without
Wheat, Bette Hagman, Harry Holt Company, 1990
Gluten-Free Cooking, The Australian Women’s
Weekly
The New England Journal of Medicine, “The
Ethiopian Cereal Tef in Celiac Disease, 20 October
2005.
“Wondergraan voor lopers”, Pim van Esschoten, AD,
14 maart 2006.
“Supergraan geheim Ethiopische atleten, de
Telegraaf, 6 april 2006.
www.cyberpoli.nl
www.coeliakieforum.nl
www.schoolenallergie.nl
13

http://online.wsj.com/article “Belatedly, an Illness
of the Intestines gets Notice in U.S.”, David Hamilton,
December 9, 2005.
“Gladde darmen: Nieuwe pil tegen glutenallergie kan
niet werken”, Wim Kohler, NRC Handelsblad, 2
oktober 2005.
14