Netverklaring Gemengde net 2013, initieel - ProRail

Netverklaring 2013 

Gemengde net 

op basis van de Spoorwegwet 

bijgewerkt t/m aanvulling 1 

geldigheidsperiode: dienstregelingjaar 2013 

zondag 9 december 2012 t/m zaterdag 7 december 2013 

(inclusief de eerdere behandeling van capaciteitsaanvragen 

ten behoeve van die periode). 

Colofon 

Van ProRail 

Kenmerk 2782585 

Versie 1.0 

Datum 9 december 2011 

Goedgekeurd ja

Versiebeheer 

Versiebeheer en verwerkte aanvullingen 

Versie Datum Aanvulling Omschrijving wijzigingen 

1.0 9 dec 2011 - initiële uitgave 

Netverklaring 2013 Gemengde net - versie 1.0 d.d. 9 december 2011 blad 2

Inhoudsopgave 

1 Algemene informatie 5 

1.1 Inleiding 5 

1.2 Doel 6 

1.3 Wettelijk kader 6 

1.4 Juridische status 6 

1.5 Structuur van de Netverklaring 7 

1.6 Geldigheid en wijzigingen 8 

1.7 Verspreiding 9 

1.8 Contactadres nadere informatie 9 

1.9 Samenwerking met andere beheerders van spoorwegnetten 9 

1.10 Begrippenlijst 11 

2 Toegangsvoorwaarden 13 


2.2 Vereisten voor toegang 13 

2.3 Overeenkomsten en Algemene voorwaarden 14 

2.4 Operationele voorwaarden 16 

2.5 Buitengewoon vervoer 16 

2.6 Vervoer van gevaarlijke stoffen 17 

2.7 Eisen met betrekking tot spoorvoertuigen 17 

2.8 Eisen met betrekking tot bedrijfsvoering en personeel 18 

2.9 Eisen met betrekking tot informatielevering 18 

3 Spoorweginfrastructuur 21 


3.2 Beheergebied 21 

3.3 Kenmerken van de railinfrastructuur van de hoofdspoorwegen 23 

3.4 Gebruiksbeperkingen 29 

3.5 Betrouwbaarheid, beschikbaarheid en operationele kwaliteit van de infrastructuur 33 

3.6 Stations voor reizigersvervoer 34 

3.7 Laad- en losplaatsen voor goederenvervoer 36 

3.8 Opstel- en rangeervoorzieningen 36 

3.9 Infra-ontwikkeling 38 

4 Capaciteitsverdeling 39 


4.2 Procesbeschrijving capaciteitsverdeling 39 

4.3 Tijdschema voor aanvraag en capaciteitsverdelingsproces 41 

4.4 Het verdelingsproces: werkwijze aanvraag en verdeling van capaciteit 42 

4.5 Capaciteit voor werkzaamheden aan of nabij de hoofdspoorwegen 53 

4.6 Niet gebruikte capaciteit 53 


4.8 Treindienstleiding en bijsturing 53 

4.9 Capaciteitsverdeling voor opstel- en rangeervoorzieningen 56 


5 Diensten 57 


5.2 Dienstengroep ‘Netwerk en Treinpad’ 60 

5.3 Dienstengroep ‘Transfer’ 62 

5.4 Dienstengroep ‘Reisinformatie’ 63 

5.5 Dienstengroep ‘Emplacementen’ 65 

5.6 Dienstengroep ‘Informatie’ 72 

5.7 Diensten door andere leveranciers 84 

6 Gebruiksvergoeding 87 


6.2 Principes van de gebruiksvergoeding 87 

6.3 Tarieven 90 

6.4 Prestatieregeling 92 

6.5 Wijzigingen van de gebruiksvergoedingsregelingen 92 

6.6 Facturering 93 

Overzicht van bijlagen 

bijlage 1 Algemene overzichtskaart met netwerkconfiguratie (§ 3.2.1) 95 

bijlage 2 Lijst van begrippen (§ 1.10) 97 

bijlage 3 Consultatie (§ 1.4.1) 105 

bijlage 4 Algemene klachten- en geschillenregelingen (§ 1.4.3) 107 

bijlage 5 Model-Toegangsovereenkomst en Algemene Voorwaarden (§ 2.3.2) 109 

bijlage 6 Operationele Voorwaarden (§ 2.4) 123 

bijlage 7 Bedrijfs- en vervoervergunningen (§ 2.2.3) 135 

bijlage 8 Standaard informatieproducten treindienstafwikkeling (§ 5.5.15) 137 

bijlage 9 Rapportages (§ 2.9) 139 

bijlage 10 Baanvakken met gebruiksbeperkingen (§ 3.4.1) 143 

bijlage 11 Infrastructuurprojecten en –studieprojecten (§ 5.1.3) 145 

bijlage 12 Informatie omtrent niet-hoofdspoorwegen (§ 3.2.1) 153 

bijlage 13 Omgrenzingsprofielen per baanvak (§ 3.3.2.1) 155 

bijlage 14 Aslasten en tonmetergewichten (§ 3.3.2.2) 157 

bijlage 15 Treinbeïnvloedingssystemen (§ 3.3.3.4) 159 

bijlage 16 Treindetectie (§ 3.3.3.5) 161 

bijlage 17 Baanvaksnelheden (§ 3.3.2.4) 163 

bijlage 18 Geëlektrificeerde baanvakken; bovenleidingsspanning (§ 3.3.2.6) 165 

bijlage 19 Beweegbare spoorbruggen (§ 3.4.5) 167 

bijlage 20 Perronlengte (§ 3.6.1) 171 

bijlage 21 Openbare laaden losplaatsen (§ 3.7.1) 173 

bijlage 22 Tankinstallaties (§ 3.8.4) 175 

bijlage 23 Ontwerpnormen dienstregeling (§ 4.4.1.3.2) 177 

bijlage 24 Herleidingstabel diensten (§ 5.1) 181 

bijlage 25 Stations (§ 5.3.1) 183 

bijlage 26 Prestatieregelingen (§ 6.4) 189 

bijlage 27 Compensatieregeling voor treindienstaanpassingen in verband met buitendienststellingen 

(§ 4.4.1.3.2) 191 


1 Algemene informatie 

1.1 Inleiding 

Deze Netverklaring is opgesteld door ProRail 1 . ProRail is belast met het beheer van hoofdspoorwegen 

in Nederland op grond van de door de minister van Verkeer en Waterstaat verleende 

beheerconcessie 2 zoals bedoeld in artikel 16 van de Spoorwegwet. 

ProRail is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Enig aandeelhouder is de Staat der 

Nederlanden (via Railinfratrust BV). 

Het beheer door ProRail omvat de zorg 3 voor: 

• de kwaliteit, de betrouwbaarheid en de beschikbaarheid van de infrastructuur; 

• een eerlijke, niet-discriminerende verdeling van de capaciteit van de infrastructuur, zowel ten 

behoeve van spoorwegondernemingen en andere gerechtigden 4 als ten behoeve van ProRail; 

• het leiden van het verkeer over de infrastructuur, 

een en ander voor zover bepaald in de beheerconcessie hoofdspoorweginfrastructuur. 

ProRail voert in opdracht van derden ook werkzaamheden uit die samenhangen met bovenstaande 

beheertaken of met mobiliteitsvraagstukken in bredere zin. 

ProRail stelt zich ten doel: 

• te zorgen voor voldoende, betrouwbare en veilige spoorweginfrastructuur. Die infrastructuur moet 

in goede staat verkeren en geschikt zijn voor het gebruik waarvoor zij bestemd is. Ook moet de 

infrastructuur veilig en doelmatig bereden kunnen worden zonder overmatige slijtage aan 

spoorvoertuigen te veroorzaken; 

• passende treinpaden en andere gebruiksmogelijkheden beschikbaar te stellen aan gerechtigden, 

door te voorzien in capaciteitsverdeling en verkeersleiding; 

• transfercapaciteit op stations en informatie over het spoorverkeer te leveren; 

• de risico’s die verbonden zijn aan het gebruik en het beheer van de spoorweginfrastructuur te 

analyseren, en passende maatregelen te nemen om die risico’s voldoende te beheersen; 

• als partner in de spoorwegbranche mee te werken aan het oplossen van bestaande en 

toekomstige mobiliteitsvraagstukken. 

ProRail beschikt ten behoeve van het veilig beheer van de spoorweginfrastructuur over een 

veiligheidsmanagementsysteem zoals bedoeld in richtlijn 2004/49/EG, artikel 9. Op dit veiligheidsmanagementsysteem 

is door de Inspectie Verkeer en Waterstaat een erkenning verleend met 

geldigheid tot 21 april 2014. 

ProRail gaat zorgvuldig om met informatie. ProRail gebruikt gegevens alleen voor het doel waarvoor 

die gegevens gevraagd en beschikbaar gesteld zijn. ProRail stelt gegevens en andere informatie van 

relaties, medewerkers en derden niet zonder hun toestemming ter beschikking aan anderen, tenzij 

ProRail daartoe wettelijk verplicht is. 

Als het handelen van ProRail niet voor alle gerechtigden dezelfde uitwerking heeft, hanteert ProRail 

steeds principes van non-discriminatie, transparantie en toetsbaarheid. 

ProRail wil de inhoud en de presentatie van de Netverklaring ieder jaar verder verbeteren. Voorstellen 

voor verbeteringen of aanvullingen van de Netverklaring worden dan ook steeds zeer op prijs gesteld. 

1 

2 

3 

4 

ProRail BV, ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Utrecht, onder nummer 

30 124 359. 

te raadplegen via de website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > wettelijk kader) 

artikel 16 van de Spoorwegwet 

Onder gerechtigden worden in deze Netverklaring al diegenen verstaan die volgens de Spoorwegwet een 

Toegangsovereenkomst met ProRail kunnen sluiten; zie artikel 57 van de Spoorwegwet. 


1.2 Doel 

De Netverklaring verschaft spoorwegondernemingen en andere gerechtigden alle noodzakelijke 

informatie voor de toegang tot en het gebruik van de spoorweginfrastructuur. Daartoe behoort 

informatie over de spoorweginfrastructuur, over de capaciteitsverdelingsprocedures en over de 

gebruiksvergoedingen. Daarbij geeft de Netverklaring een omschrijving van de diensten die ProRail 

aanbiedt. 

1.3 Wettelijk kader 

De Netverklaring 2013 is een netverklaring zoals bedoeld in de Spoorwegwet, artikel 58, en in 

richtlijn 2001/14/EG 5 , artikel 3. 

1.4 Juridische status 

1.4.1 Algemene opmerkingen 

De Netverklaring is gebaseerd op de officieel bekendgemaakte regelgeving op 1 november 2011 en 

waarvan de inwerkingtreding ook vóór of op die datum officieel is bekendgemaakt. De Netverklaring 

2013 loopt niet vooruit op weten regelgeving die nog in ontwikkeling is. 

Betuweroute 

Binnen het kader van de beheerconcessie wordt de Betuweroute - de goederenspoorweg van 

Maasvlakte via Kijfhoek naar Zevenaar - geëxploiteerd door Keyrail, waarbij ProRail als houder van de 

beheerconcessie als enige verantwoordelijk is voor de nakoming van de wettelijke op de beheerder 

rustende verplichtingen met betrekking tot het beheer. 

De Netverklaring 2013 wordt onder verantwoordelijkheid van ProRail uitgegeven in twee afzonderlijke 

delen, te weten een deel "Netverklaring 2013 Betuweroute" met gegevens omtrent de Betuweroute en 

een deel "Netverklaring 2013 Gemengde net", dat de informatie bevat voor de overige door ProRail 

beheerde spoorwegen, in het vervolg aangeduid met het gemengde net. Tezamen vormen deze twee 

delen de Netverklaring zoals bedoeld in de Spoorwegwet artikel 58 voor de hoofdspoorweginfrastructuur 

waarvoor ProRail op grond van de beheerconcessie het beheer voert. 

De Netverklaring 2013 Betuweroute wordt namens ProRail opgesteld en bekendgemaakt door Keyrail, 

krachtens een door ProRail d.d. 12 december 2008 verleende volmacht volgens welke Keyrail de 

bevoegdheden van ProRail als houder van een concessie mag uitoefenen zoals in die volmacht 

omschreven. De tekst van de desbetreffende volmacht wordt op aanvraag kosteloos beschikbaar 

gesteld aan gerechtigden. 

Leeswijzer - informatie over het bindend karakter van bepalingen in de Netverklaring. 

De Netverklaring bevat bepalingen die verplichtingen voor gerechtigden weergeven. Die bepalingen 

zijn eenvoudig herkenbaar gemaakt in de opmaak. De volgende indeling wordt gehanteerd: 

• samenvattingen van publiekrechtelijke regelgeving. 

Deze samenvattingen staan steeds onder het kopje ‘Samenvatting van regelgeving’ (rood 

lettertype) en tussen ►rode driehoekjes◄. Let op: alleen de officieel bekendgemaakte teksten 

zijn doorslaggevend, ook als ProRail een onjuiste of onvolledige samenvatting geeft; 

• bepalingen met betrekking tot onderwerpen waarover ProRail met gerechtigden overeenstemming 

wil bereiken vóórdat de gerechtigde gebruik maakt van de infrastructuur (met voorstellen ter 

zake). 

Deze bepalingen zijn steeds vermeld opgenomen onder het kopje ‘Overeen te komen regeling’ 

(blauw lettertype) en tussen ►blauwe driehoekjes◄. Verplichtingen daarover ontstaan uitsluitend 

bij het aangaan van de toegangsovereenkomst. 

• bepalingen over voor alle gerechtigden geldende procedurevoorschriften. 

Deze procedurevoorschriften zijn steeds opgenomen onder de aanduiding ‘Procedurevoorschrift’ 

5 

Richtlijn 2001/14/EG van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2001 inzake de toewijzing van 

spoorweginfrastructuurcapaciteit en de heffing van rechten voor het gebruik van spoorweginfrastructuur. 


(in groen lettertype) tussen ►groene driehoekjes◄. ProRail heeft de procedurevoorschriften 

vastgesteld met het oog op de non-discriminatoire behandeling van alle gerechtigden, ná 

consultatie van de gerechtigden en met overweging van hun zienswijzen. De procedurevoorschriften 

zijn niet individueel onderhandelbaar en kunnen alleen via een aanvulling op de 

Netverklaring wordt gewijzigd. Binding aan de procedurevoorschriften ontstaat door het aanvragen 

van capaciteit. 

Gegevens van informatieve aard, waaraan geen verplichtingen voor gerechtigden verbonden zijn, 

worden zonder nadere specifieke aanduiding of opmaak in de Netverklaring opgenomen. 

Consultatie en verstrekking 

ProRail heeft de Netverklaring 2013 opgesteld na overleg met de betrokken gerechtigden (zie bijlage 

3). De uitgave van de Netverklaring 2013 is bekendgemaakt in de Staatscourant en in het Nieuwsblad 

Transport. De Netverklaring is toegezonden aan de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa). 

De Netverklaring 2013 is ook toegezonden aan de gerechtigden die een toegangsovereenkomst met 

ProRail hebben gesloten alsmede aan alle bestuursinstanties die bevoegd zijn tot het verlenen van 

concessies voor openbaar personenvervoer per trein. 

1.4.2 Aansprakelijkheid 

ProRail heeft de Netverklaring 2013 zorgvuldig opgesteld. ProRail aanvaardt echter geen 

aansprakelijkheid voor eventuele schade die voortvloeit uit kennelijke fouten en drukfouten in de 

Netverklaring 2013. 

Bij verschillen tussen de Nederlandstalige en anderstalige uitgaven van deze Netverklaring is de 

Nederlandstalige uitgave bindend. 

1.4.3 Klachten, geschillen en conflictafhandeling 

ProRail neemt geschillen in de capaciteitsverdeling voor de jaardienst in behandeling op basis van de 

Geschillenregeling Capaciteitsverdeling (paragraaf 4.4.2). 

Klachten en geschillen over andere onderwerpen waaronder ook klachten over de Netverklaring 2013 

worden behandeld volgens de Algemene Klachten- en Geschillenregeling die in de Netverklaring is 

opgenomen (bijlage 4). 

Toepassing van deze klachten- en geschillenregelingen laat onverlet dat partijen bij een toegangsovereenkomst 

of kaderovereenkomst het recht 6 hebben om de NMa schriftelijk te verzoeken een 

oordeel te geven over het gedrag van ProRail. 

Alle belanghebbenden kunnen de NMa vragen om te onderzoeken of ProRail hen oneerlijk behandeld, 

gediscrimineerd of anderszins benadeeld heeft 7 . 

Klachten over het verloop en de uitkomst van capaciteitsverdeling op de hoofdspoorwegen in 

Nederland worden ook behandeld door de NMa. 

Meer informatie over de NMa is te vinden op www.nmanet.nl. 

1.5 Structuur van de Netverklaring 

ProRail heeft met andere infrastructuurbeheerders afspraken gemaakt over het hanteren van een 

uniforme hoofdstukindeling van de Netverklaring, teneinde de toegankelijkheid te vergroten. 

ProRail heeft de Netverklaring opgesteld als een zelfstandig leesbaar document. De Netverklaring 

moet ook voor wie niet beschikt over de onderliggende documenten de nodige informatie verschaffen 

over de aard van de infrastructuur en over de voorwaarden voor toegang tot die infrastructuur. 

6 

7 

artikel 71 lid 2 van de Spoorwegwet 



1.6 Geldigheid en wijzigingen 

De Netverklaring betreft de spoorweginfrastructuur die ProRail beheert. 

1.6.1 Tijdvak van geldigheid 

De Netverklaring 2013 is van toepassing op: 

• de toegang tot en het gebruik van de infrastructuur in het dienstregelingjaar 2013; 

• de behandeling van capaciteitsaanvragen ten behoeve van de jaardienstregeling 2013; dat geldt 

ook als die behandeling plaatsvindt vóór het begin van het dienstregelingjaar 2013. 

Het dienstregelingjaar 2013 loopt van zondag 9 december 2012 tot en met zaterdag 7 december 

2013; deze data zijn vastgesteld volgens richtlijn 2001/14/EG. 

Gegevens in de Netverklaring 2013 over de periode na 7 december 2013 zijn indicatief. 

1.6.2 Aanvullingen en wijzigingen 

Omstandigheden na de bekendmaking van deze Netverklaring kunnen aanleiding geven tot aanvulling 

of wijziging van de Netverklaring. ProRail zal bij gebleken noodzaak aanvullingen op de Netverklaring 

2013 bekendmaken. 

Een wijziging van een publiekrechtelijke regeling die in de Netverklaring is samengevat, wordt alleen 

via een aanvulling op de Netverklaring bekendgemaakt, als: 

• die wijziging niet wordt gepubliceerd in de Staatscourant, het Staatsblad of het Tractatenblad en 

• de wijziging beperkingen oplevert of kan opleveren voor het gebruik van de 

spoorweginfrastructuur volgens het minimumtoegangspakket volgens bijlage II bij richtlijn 

2001/14/EG (zie hoofdstuk 5). 

ProRail streeft voortdurend naar verbetering van de dienstverlening. Daarom is er voortgaand overleg 

met belanghebbenden over veel van de procedures die in deze Netverklaring omschreven zijn. 

Uitkomsten van dit overleg worden na consultatie van de gerechtigden ingevoegd in de 

Netverklaringen van komende jaren. 

1.6.3 Verschillen met voorgaande uitgave 

Hieronder is een opsomming gegeven van de belangrijkste onderwerpen waarover deze Netverklaring 

2013 verschilt ten opzichte van de Netverklaring 2012: 

• Een nieuwe paragraaf over goederencorridors volgens EU verordening 913/2010 (§ 1.9.3). 

• De toegangsovereenkomst en Algemene Voorwaarden zijn in overeenstemming gebracht met de 

European General Terms and Conditions (§ 2.3.2 en bijlage 5). 

• Aanpassing van de wettelijke rente op basis van de handelsrente in plaats van de 

consumentenrente (Algemene Voorwaarden, bijlage 5). 

• Ingebruikname van de nieuwe spoorlijn Lelystad - Zwolle (diverse paragrafen). 

• De vermelding van de stations Westervoort en Wormerveer als stations met ontheffing (§ 3.6.1). 

• De vermelding dat de vaste tankinstallaties niet zijn ingericht voor tanken vanuit een tankauto 

(§ 3.8.4). 

• Diverse nieuwe uitgangspunten bij de processen van de capaciteitsverdeling (§ 4.4). 

• Herziening van de streefnormen en afkeurnormen als ontwerpnormen voor de dienstregeling 

(bijlage 23). 

• De, als in ontwikkeling, aangekondigde informatiedienst ‘RoutenLint’ is vervallen (§ 5.1.4). 

• De dienst ‘tankinstallaties‘ is opgedeeld in een dienst ‘gebruik tankinstallaties’ en een dienst 

‘exploitatie tankinstallatie’ (§ 5.5.3). 

• Een nieuwe paragraaf met de beschrijving van de dienst ‘Train Information System’ (Europtirails) 

(§ 5.6.9). 

• De productvorm Spoorwijzers is vervallen (§ 5.6.10). 

• Een nieuwe paragraaf met de beschrijving van de dienst ‘Quo Vadis’ (§ 5.6.18). 


• De tarieven zijn geactualiseerd, waarbij de dienst ‘Treinpad’ een tariefstructuur kent op basis van 

gewichtklassen (§ 6.3, waarbij de tarieven vermeld zijn bij de omschrijving van de betreffende 

dienst in de paragrafen 5.2.1, 5.2.2, 5.3.1 en 5.5.1). 

• Een opsomming van baanvakken die als hoofdspoorweg zijn aangewezen, die echter niet in de 

kaarten van diverse bijlagen zijn weergegeven (bijlage 1). 

Een volledig overzicht van de verschillen ten opzichte van de initiële uitgave van de Netverklaring 

2012 is op verzoek beschikbaar bij ProRail. 

1.7 Verspreiding 

De Netverklaring 2013 en de daarop verschenen aanvullingen zijn toegankelijk via internet 8 . Daar 

staat steeds een Netverklaring bijgewerkt met de tot dan toe verschenen aanvullingen, in zowel de 

Nederlandse als in de Engelse taal. 

De Netverklaring en de aanvullingen worden kosteloos toegezonden aan de gerechtigden die een 

toegangsovereenkomst met ProRail hebben gesloten. 

1.8 Contactadres nadere informatie 

ProRail verstrekt spoorwegondernemingen en andere gerechtigden op verzoek gaarne nadere 

informatie over de onderwerpen uit de Netverklaring 2013. U kunt zich daarvoor wenden tot: 

ProRail, Vervoer en Dienstregeling, afdeling Accountmanagement 

postadres: Postbus 2038 

3500 GA Utrecht 

bezoekadres: Moreelsepark 3 

3511 EP Utrecht 

e-mail: netverklaring@prorail.nl 

internet: www.prorail.nl 

1.9 Samenwerking met andere beheerders van spoorwegnetten 

Capaciteitsaanvragen voor treindiensten die de grens van het beheergebied van ProRail overschrijden 

worden gecoördineerd afgehandeld volgens de afspraken met Keyrail en de beheerders van 

aangrenzende spoorwegnetten, die ProRail in het samenwerkingsverband RailNetEurope heeft 

gemaakt. Daarnaast coördineert ProRail met Keyrail en de beheerders van aangrenzende 

spoorwegnetten de planning (jaardienst en ad hoc) van buitendienststellingen alsmede de bijsturing 

zoals beschreven in paragraaf 4.8. 

ProRail werkt samen met de beheerders van aangrenzende spoorwegnetten. Deze samenwerking 

betreft onder andere: 

• het beheer van de spoorweginfrastructuur: de onderlinge afstemming van de infra-ontwikkeling en 

van de planning van onderhouds- en beheeractiviteiten die uitwerking hebben op het 

grensoverschrijdend verkeer; 

• de capaciteitsverdeling: de samenwerking om doorgaande treinpaden voor internationaal verkeer 

aan te bieden; 

• de verkeersleiding: afspraken over de regeling en bijsturing van het grensoverschrijdend treinverkeer; 

daaronder valt ook de ontwikkeling van systemen voor de daarbij noodzakelijke 

gegevensuitwisseling. 

RailNetEurope 

RailNetEurope (RNE) werd opgericht in januari 2004. Als een non-profitorganisatie van 

infrastructuurbeheerders en spoorwegcapaciteitverdelende instanties, wijdt zij zich aan het faciliteren 

van internationaal verkeer op de Europese railinfrastructuur. 

8 

te raadplegen via de website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > netverklaring) 


RailNetEurope heeft als doelstellingen om ondersteuning te bieden aan spoorwegondernemingen in 

hun internationale activiteiten (zowel voor vracht als passagiers) en het verhogen van de efficiëntie 

van de processen van de infrastructuurbeheerders. De leden van RailNetEurope harmoniseren 

gezamenlijk de voorwaarden in het internationale spoorvervoer en introduceren een 

gemeenschappelijke aanpak ter bevordering van de Europese spoorwegbranche met profijt voor de 

gehele spoorwegindustrie in Europa. 

De werkzaamheden van RailNetEurope worden uitgevoerd door vier werkgroepen en door adhocprojectgroepen, 

en gecoördineerd door de Joint Office van RailNetEurope die gevestigd is in 

Wenen. 

Momenteel telt RailNetEurope 38 leden. Het gezamenlijke spoorwegnetwerk bedraagt circa 

230.000 km. 

RailNetEurope streeft naar vereenvoudiging, harmonisering en optimalisering van internationale 

processen zoals: 

• dienstregelingontwerp; 

• gezamenlijke marketing en sales aanpak (inclusief de netverklaring); 

• samenwerking tussen infrastructuurbeheerders op het gebied van dienstuitvoering; 

• uitwisseling van trein informatie in real time bij grenspassage; 

• dienstverlening na afloop van de dienstregeling, zoals verslaglegging. 

Zie ook de website van RailNetEurope (www.rne.eu). 

1.9.1 One-Stop-Shop 

De infrastructuurmanagers en spoorwegcapaciteitverdelende instanties in de lidstaten van de 

Europese Unie hebben One-Stop-Shops opgericht die functioneren als een netwerk van 

klantcontactpunten in het kader van RNE. Om een internationaal treinpad aan te vragen behoeft een 

spoorwegonderneming alleen contact op te nemen met een van deze One-Stop-Shops, die daarna 

het gehele proces van internationale afstemming initieert. 

De One-Stop-Shop die door een spoorwegonderneming wordt benaderd zal na overleg met de 

betrokken beheerders: 

• De afhandeling van capaciteitsaanvragen voor elk aangevraagd internationaal treinpad binnen de 

RNE coördineren, zodat die aanvragen op de juiste manier worden betrokken in het jaarlijkse 

proces van dienstregelingvaststelling; 

• Voorstellen doen voor treinpaden over het gehele internationale traject; de coördinatie daarvan 

verloopt hoofdzakelijk via de RNE-applicatie ‘Path Coordination System’. 

Elke One-Stop-Shop is onderdeel van een internationaal net dat is opgezet om voor klanten de 

toegang tot het spoorwegnet te vereenvoudigen. Een lijst met de contactgegevens van de One-Stop- 

Shops is beschikbaar op de website van RailNetEurope (www.rne.eu). 

De ProRail One-Stop-Shop is als volgt bereikbaar: 

ProRail 



bezoekadres: Moreelsepark 3 


telefoon: +31 (0) 88 231 3456 

fax +31 (0) 30 235 9474 

e-mail: oss@prorail.nl 


1.9.2 Diensten en systemen van RNE 

Op de website van RailNetEurope (www.rne.eu) is informatie te raadplegen over de volgende 

systemen van RailNetEurope: 

Path Coordination 

System (PCS) 

PCS (voorheen Pathfinder) is een systeem voor het aanvragen en 

afstemmen van internationale dienstregelingen. 

Charging Information 

System (CIS) 

CIS (voorheen EICIS) is een systeem om prijsinformatie te 

verstrekken over de gebruiksvergoeding. 

Train Information 

System (TIS) 

TIS (voorheen Europtirails) is een systeem voor inzicht in de 

actuele uitvoering van de dienstregeling van internationale treinen. 

1.9.3 Goederencorridors 

Voor de goederencorridors werkt ProRail samen met andere beheerders van infrastructuur aan het 

opzetten van een Europees netwerk voor goederenvervoer. In de navolgende tabel zijn de trajecten 

vermeld die deel uitmaken van het spoorwegnet in Nederland en die onderdeel zijn van de daarbij 

vermelde goederencorridors zoals bedoeld in de Verordening (EU) Nr. 913/2010 van 22 september 

2010 inzake het Europese spoorwegnet voor concurrerend goederenvervoer. 

Corridor nr. 

Traject in Nederland 

Hoofdtraject van de goederencorridor 

1 Maasvlakte - Kijfhoek 

- 

Zevenaar (grens) 

Zeebrugge - Antwerpen / Rotterdam - Duisburg - Bazel - 

Milaan - Genua 

2 Maasvlakte - Kijfhoek - 

Roosendaal (grens) 

Rotterdam - Antwerpen - Luxemburg - Metz - Dijon - Lyon / 

Bazel 

8 Maasvlakte - Kijfhoek - 

Zevenaar (grens)* 

Bremerhaven / Rotterdam / Antwerpen - Aken / Berlijn - 

Warschau - Terespol (Pools - Witrussische grens) / Kaunas 

* alternatieve routeringen nog in onderzoek 

Vanuit de corridororganisaties zal ProRail, in nauwe samenwerking met RNE als preferred supplier 

van werkwijzen en methodes, invulling geven aan de te nemen maatregelen. De noodzakelijke 

informatie zal door de corridororganisaties gepubliceerd worden in een corridorstatement. 

1.10 Begrippenlijst 

In bijlage 2 is een lijst opgenomen met verklaringen van specifieke begrippen die in deze 

Netverklaring worden gebruikt. 

Op de website van RailNetEurope (www.rne.eu) is een uitgebreide begrippenlijst te raadplegen met 

begrippen die gerelateerd zijn aan de netverklaring. 

Netverklaring 2013 Gemengde net - versie 1.0 d.d. 9 december 2011 

blad 11

(lege bladzijde) 


2 Toegangsvoorwaarden 

2.1 Inleiding 

De Spoorwegwet 9 is het juridisch kader voor de toegang tot en gebruik van de hoofdspoorwegen en 

voor het verdelen en reserveren van capaciteit op de hoofdspoorwegen. 

2.2 Vereisten voor toegang 

De vereisten voor toegang zijn vastgelegd in wettelijke voorschriften. 

Samenvatting van regelgeving 

► Spoorwegondernemingen hebben toegang tot de spoorweginfrastructuur. Met het begrip 

spoorwegonderneming wordt aangeduid elke privaat- of publiekrechtelijke onderneming waarvan 

de voornaamste activiteit bestaat in het leveren van spoorwegvervoerdiensten voor goederen 

en/of reizigers, waarbij die onderneming ook voor de tractie moet zorgen. 

In Nederland worden daarnaast ook ondernemingen die beschikken over tractie en die gebruik 

maken van de spoorweg zonder zich te richten op spoorwegvervoerdiensten voor goederen en/of 

reizigers aangemerkt als spoorwegonderneming; op dit punt hanteert de Nederlandse wetgeving 

een ruimere omschrijving dan het Europese recht. 10 ◄ 

2.2.1 Vereisten voor aanvragers van capaciteit 

De vereisten voor aanvragers van capaciteit zijn vastgelegd in wettelijke voorschriften. 


► De volgende categorieën van (rechts)personen kunnen bij ProRail capaciteit aanvragen; zij zijn 

ook gerechtigd tot het sluiten van een toegangsovereenkomst of een kaderovereenkomst met 

ProRail 11 : 

• spoorwegondernemingen; 

• ondernemingen die een bedrijfsvergunning hebben aangevraagd; 

• verleners van concessies voor openbaar vervoer per trein; 

• iedere natuurlijke persoon of rechtspersoon die tegenover ProRail aantoont dat hij om 

commerciële redenen belang heeft bij de verwerving van capaciteit voor spoorvervoerdiensten 

12 . 

Gerechtigden die géén spoorwegonderneming zijn kunnen uitsluitend een beperkte toegangsovereenkomst 

aangaan; zo’n beperkte toegangsovereenkomst betreft uitsluitend de reservering 

van capaciteit, maar geeft geen recht op toegang tot of gebruik van de spoorweginfrastructuur. ◄ 

Een beperkte toegangsovereenkomst met een gerechtigde die niet een spoorwegonderneming is, 

wordt in deze Netverklaring aangeduid met de term capaciteitsovereenkomst. 

2.2.2 Vereisten voor deelnemers aan het spoorverkeer 

De vereisten voor deelnemers aan het spoorverkeer op de hoofdspoorwegen zijn vastgelegd in 

wettelijke voorschriften. 

9 

10 

11 

12 

artikel 27 en artikel 57 van de Spoorwegwet 

artikel 1 sub f van de Spoorwegwet 

artikel 57 van de Spoorwegwet, in combinatie met artikel 2 van het Besluit capaciteitsverdeling 

hoofdspoorweginfrastructuur 

ProRail zal de uit de Spoorwegwet voortvloeiende restrictie tot “alleen voor goederenvervoerdiensten” niet 

toepassen. 



► Overeenkomstig de Spoorwegwet is de toegang tot de hoofdspoorwegen en de deelname aan het 

spoorverkeer voorbehouden aan spoorwegondernemingen die: 

• houder zijn van een geldige bedrijfsvergunning of een daarmee gelijkgesteld document; 

• houder zijn van een geldig veiligheidsattest of een proefattest; 

• verzekerd zijn tegen risico’s in verband met de wettelijke aansprakelijkheid; 

• een toegangsovereenkomst met de beheerder hebben afgesloten. 

Voorwaarde is, dat de voorgenomen verkeersdeelname wordt toegelaten door de bedrijfsvergunning, 

het veiligheids- of proefattest en de verzekering. 

ProRail wijst erop dat voor het leveren van vervoerdiensten per spoor wettelijke voorschriften 

gelden, die zijn samengevat in bijlage 7. ◄ 

2.2.3 Bedrijfsvergunningen 


► Voor toegang tot de hoofdspoorwegen is een bedrijfsvergunning verplicht 13 . Bedrijfsvergunningen 

ten behoeve van in Nederland gevestigde ondernemingen worden afgegeven door de Inspectie 

Verkeer en Waterstaat (IVW). ◄ 

In bijlage 7 is informatie opgenomen met betrekking tot de verschillende typen bedrijfsvergunningen 

met bijbehorende vereisten. 

2.2.4 Veiligheids- en proefattesten 


► Voor toegang tot en gebruik van de hoofdspoorwegen is een veiligheids- of een proefattest 

verplicht 14 . Veiligheidsattesten en proefattesten worden afgegeven door IVW. ◄ 

2.2.5 Verzekering 


► Een spoorwegonderneming die van de hoofdspoorweg gebruik maakt, moet verzekerd zijn met 

betrekking tot de financiële risico’s in verband met de wettelijke aansprakelijkheid 15 ; de dekking 

moet tenminste € 10.000.000,- per gebeurtenis bedragen 16 . 

Voor ondernemingen die de hoofdspoorweginfrastructuur uitsluitend gebruiken voor overgave- of 

stationsfaciliteiten binnen een emplacement, of die uitsluitend rijden op buitendienstgestelde 

sporen ten behoeve van de uitvoering van werkzaamheden aan die sporen geldt een lagere 

dekkingseis, namelijk tenminste € 2.500.000,- per gebeurtenis 17 . ◄ 

2.3 Overeenkomsten en Algemene voorwaarden 

De Netverklaring is civielrechtelijk gezien het aanbod van ProRail aan gerechtigden voor de toegang 

tot en het gebruik van de door ProRail beheerde spoorwegen en daaraan verwante dienstverlening 

door ProRail. Op grond van specifieke wettelijk bepalingen 18 en non-discriminatie-overwegingen zijn 

niet alle onderdelen van dit aanbod individueel onderhandelbaar. 

13 

14 

15 

16 

17 

18 

artikel 27 lid 2 sub a van de Spoorwegwet 

artikel 27 lid 2 sub b van de Spoorwegwet 


artikel 7 van het Besluit bedrijfsvergunning en veiligheidsattest hoofdspoorwegen 

artikel 8 lid 3 van het Besluit bedrijfsvergunning en veiligheidsattest hoofdspoorwegen 



2.3.1 Kaderovereenkomsten 

Een kaderovereenkomst wordt afgesloten tussen een gerechtigde en ProRail waarin capaciteitsafspraken 

voor meer dan één dienstregelingjaar worden vastgelegd. Een kaderovereenkomst kan ook 

afspraken omvatten over de ontwikkeling van de infrastructuur. Een kaderovereenkomst moet voldoen 

aan de voorwaarden die genoemd zijn in artikel 60 van de Spoorwegwet. 

ProRail neemt bij het opstellen van een kaderovereenkomst voorstellen van gerechtigden voor zo’n 

overeenkomst en de daaraan wederzijds te verbinden rechten en verplichtingen in overweging. In het 

bijzonder mogen de overeen te komen capaciteiten geen belemmering vormen voor andere te 

verwachten capaciteitsaanvragen. 

Een kaderovereenkomst moet passende voorzieningen bevatten om de overeenkomst te wijzigen als 

dat voor een beter gebruik van de capaciteit noodzakelijk is. Bij de capaciteitsverdeling hebben op 

wettelijke bepalingen gestoelde capaciteitsverdelingsregels steeds voorrang op regelingen in een 

kaderovereenkomst. 

2.3.2 Toegangsovereenkomsten 

Een toegangsovereenkomst wordt afgesloten tussen een gerechtigde en ProRail. Een toegangsovereenkomst 

moet voldoen aan de voorwaarden die vermeld zijn in artikel 59 van de Spoorwegwet. 

Toegangsovereenkomsten voor het gebruik van de Betuweroute worden namens ProRail afgesloten 

door Keyrail, die krachtens een door ProRail d.d. 12 december 2008 verleende volmacht de 

bevoegdheden van ProRail als houder van een concessie mag uitoefenen zoals in die volmacht 

omschreven. De tekst van de desbetreffende volmacht wordt op aanvraag kosteloos beschikbaar 

gesteld aan gerechtigden. 


► De toegangsovereenkomst moet bepalingen bevatten over de door ProRail geboden kwaliteit van 

de hoofdspoorweginfrastructuur, over het gebruik van capaciteit en over de gebruiksvergoedingen 

19 . ◄ 

Voor de modeltekst van een toegangsovereenkomst met de daarbij behorende Algemene 

Voorwaarden wordt verwezen naar bijlage 5. 

ProRail wil in de Toegangsovereenkomsten algemene voorwaarden overeenkomen, die de 

administratieve, technische en financiële regelingen beschrijven die van toepassing zijn bij het gebruik 

van de door ProRail beheerde spoorweginfrastructuur en bij de daarbij aangeboden dienstverlening. 

De Toegangsovereenkomst en de Algemene Voorwaarden zijn zodanig opgesteld dat ze in 

overeenstemming zijn met de European General Terms and Conditions zoals overeengekomen 

tussen CIT, CER en RNE. De European General Terms and Conditions kunnen worden geraadpleegd 

via de website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > netverklaring). 

Overeen te komen regeling 

► ProRail wil in alle toegangsovereenkomsten de Algemene Voorwaarden van toepassing verklaren. 

◄ 

De regelingen in de Algemene Voorwaarden sluiten aan op de Uniforme Regelen CUI. Voor zover de 

Uniforme Regelen CUI betrekking hebben op de rechtsverhouding tussen de spoorwegonderneming 

en de beheerder van de spoorweginfrastructuur worden de aan Uniforme Regelen CUI ontleende 

bepalingen impliciet via de Algemene Voorwaarden ook van toepassing op het gebruik van de 

infrastructuur waarop niet van rechtswege de Uniforme Regelen CUI van toepassing zijn. 

Kwaliteit en prestaties 

ProRail wil met de gerechtigden meerjarige afspraken maken over de kwaliteit van de diensten die 

ProRail aanbiedt aan gerechtigden. Elk jaar presenteert ProRail in de netverklaring een aanbod van 

de te bieden kwaliteit met bijbehorende grenswaarden ten behoeve van overleg met gerechtigden. 

19 



Daarnaast zal ProRail op basis van die afspraken een subsidieaanvraag voor het komende 

kalenderjaar indienen bij de Minister van Infrastructuur en Milieu. 


► ProRail biedt aan, in de toegangsovereenkomst afspraken te maken over de te leveren kwaliteit 

van de diensten met bijbehorende grenswaarden binnen de kaders van de door ProRail aan te 

vragen en te ontvangen subsidie. Dit aanbod sluit niet uit dat met individuele gerechtigden 

aanvullende afspraken over kwaliteit van diensten kunnen worden overeengekomen. ◄ 

Capaciteitsovereenkomst 

Een toegangsovereenkomst tussen ProRail en een gerechtigde die niet een spoorwegonderneming is, 

wordt in de Netverklaring aangeduid als een capaciteitsovereenkomst. Een capaciteitsovereenkomst 

betreft uitsluitend de verdeling en reservering van capaciteit, maar geeft geen recht op toegang tot of 

gebruik van de spoorweginfrastructuur. De reservering vervalt indien de gerechtigde niet uiterlijk 6 

weken vóór de verkeersdag aan ProRail heeft gemeld, welke spoorwegonderneming de treindienst zal 

verzorgen in de capaciteit van de gerechtigde. 

2.4 Operationele voorwaarden 


► De wettelijke regels voor het veilig en ongestoord gebruiken van de hoofdspoorwegen zijn vastgelegd 

in het Besluit spoorverkeer en de daarmee verbonden regelgeving. ◄ 

In aanvulling op de wettelijke regels voor veilig en ongestoord gebruiken van de hoofdspoorwegen 

heeft ProRail een verzameling operationele regels opgesteld om het doelmatig gebruik van de 

hoofdspoorwegen en een doelmatige afwikkeling van de communicatie tussen ProRail en uitvoerend 

spoorwegpersoneel te bevorderen. Deze verzameling operationele regels is in de vorm van de 

Operationele Voorwaarden opgenomen in bijlage 6. 


► ProRail wil in een toegangsovereenkomst afspraken maken over het doelmatig gebruik van de 

hoofdspoorwegen en een doelmatige afwikkeling van de communicatie tussen ProRail en 

uitvoerend spoorwegpersoneel door toepassing van de Operationele Voorwaarden overeen te 

komen zoals opgenomen in bijlage 6. ◄ 

Voertaal 

ProRail gebruikt als voertaal zoals bedoeld in de TSI ‘Exploitatie en verkeersleiding’ de Nederlandse 

taal. 

2.5 Buitengewoon vervoer 

Treinen, voertuigen en ladingen die niet voldoen aan de wettelijke eisen of die niet voldoen aan de 

grenswaarden voor normaal verkeer zoals omschreven in onderdeel 1.2 van bijlage 6 ‘Operationele 

Voorwaarden’ kunnen in bepaalde gevallen -voor zover de wet dat toestaat en onverkort eventuele 

wettelijke verplichtingen met betrekking tot ontheffingen- toch gebruikt worden, onder de voorwaarden 

van een regeling voor Buitengewoon Vervoer. 

ProRail is gemandateerd 20 om een ontheffing te verlenen voor vervoer waarvan de lading buiten het 

omgrenzingsprofiel voor spoorvoertuigen uitsteekt 21 ; de ontheffingen van andere wettelijke 

voorschriften worden verleend door IVW. 

Indien lading zich in het Rode Meetgebied, zie bijlage 13, bevindt moet de spoorwegonderneming een 

melding doen aan ProRail; naar aanleiding van die melding kan ProRail aanwijzingen geven 22 . 

20 

21 

22 

artikel 1 van het Besluit mandaat en machtiging ProRail Spoorwegwet 

artikel 12 lid 1 van het Besluit spoorverkeer 



2.6 Vervoer van gevaarlijke stoffen 

Voor vervoer van gevaarlijke stoffen per spoor gelden de bepalingen van de Wet vervoer gevaarlijke 

stoffen, het Besluit vervoer gevaarlijke stoffen en de Regeling vervoer over de spoorweg van 

gevaarlijke stoffen waarmee onder andere het RID 23 in de Nederlandse wetgeving is opgenomen. 

Voor een aantal als ‘bouwwerk in de zin van de Woningwet’ gekwalificeerde onderdelen van 

spoorwegen (zoals spoortunnels) zijn gebruiksbeperkingen van kracht op basis waarvan het vervoer 

van gevaarlijke stoffen over die onderdelen van de spoorwegen beperkt of uitgesloten is; zie verder 

paragraaf 3.4.1. 

De behandeling en het opstellen van (treinen met) wagens met gevaarlijke stoffen op emplacementen 

is alleen toegestaan onder de voorwaarden van de voor dat emplacement verleende 

omgevingsvergunning; zie verder paragraaf 3.4.2.1. 

Op grond van artikel 4 van het Besluit spoorverkeer moet de spoorwegonderneming vóór vertrek van 

een trein mededeling aan ProRail doen over de samenstelling van de trein door het indienen van een 

wagenlijst. Hiermee wordt ProRail onder meer geïnformeerd over de belading met gevaarlijke stoffen; 

de wijze van gegevenslevering is omschreven in onderdeel 4.2 van bijlage 6. 

2.7 Eisen met betrekking tot spoorvoertuigen 

Inzetcertificaat 


► Voor de inzet van een voertuig op een hoofdspoorweg is een inzetcertificaat 24 vereist. Dit 

inzetcertificaat is een aanvulling op het goedkeuringscertificaat 25 of de EG-keuringsverklaring 26 . 

Het inzetcertificaat wordt door de minister (IVW) afgegeven. ProRail adviseert IVW onder welke 

voorwaarden het voertuig kan worden ingezet, waarbij wordt gekeken of de inzet verenigbaar is 

met de betrokken infrastructuur. Op basis van dit advies kan de minister een inzetcertificaat 

afgeven. 

In de wet is omschreven welke onderzoeken moeten zijn uitgevoerd en aan welke eisen een 

voertuig moet voldoen om voor een EG-keuringsverklaring, een goedkeuringscertificaat en een 

inzetcertificaat in aanmerking te komen. 

Rijtuigen en goederenwagens zijn vrijgesteld van het inzetcertificaat 27 , als zij: 

• voldoen aan de technische voorschriften van de laatste versie van het RIC of het RIV en 

• zijn opgenomen in een nationaal voertuigregister van een andere staat. 

Het voertuig dat onder verantwoordelijkheid van de spoorwegonderneming op hoofdspoorwegen 

wordt ingezet, moet opgenomen zijn in een onderhoudssysteem dat waarborgt dat het voertuig 

blijft voldoen aan de toelatingseisen 28 .◄ 

Inzet van spoorvoertuigen 


► ProRail wil in de toegangsovereenkomst opnemen: 

• Dat de spoorwegonderneming de inzetcertificaten beschikbaar stelt aan ProRail. 

• Dat de spoorwegonderneming die een spoorvoertuig heeft aangebracht na aankomst van het 

voertuig tegenover ProRail verantwoordelijk blijft voor dat voertuig. Deze verantwoordelijkheid 

vervalt pas als een andere spoorwegonderneming dat voertuig heeft vervoerd of verplaatst, of 

aan ProRail heeft medegedeeld de verantwoordelijkheid voor het voertuig over te nemen. ◄ 

23 

24 

25 

26 

27 

28 

Reglement betreffende het internationale spoorwegvervoer van gevaarlijke goederen (RID), Aanhangsel C bij 

het Verdrag betreffende het internationale spoorvervoer (COTIF) 




artikel 32 sub c van de Regeling keuring spoorvoertuigen 



Wielbandkwaliteit 

Op bepaalde locaties heeft ProRail systemen geïnstalleerd om via de meting van de dynamische 

spoorstaafbelasting, wielbandonregelmatigheden te kunnen signaleren. Op basis daarvan kan ProRail 

bij dreigend gevaar aanwijzingen 29 aan de machinist van de betrokken trein geven. De machinist is 

verplicht 30 om deze aanwijzingen op te volgen. 

2.8 Eisen met betrekking tot bedrijfsvoering en personeel 


► De spoorwegonderneming zorgt ervoor dat het personeel 31 en de (hulp)personen die onder haar 

verantwoordelijkheid worden ingezet of werkt zoals bedoeld in de Spoorwegwet, voldoende 

geïnstrueerd zijn over veiligheidsaspecten en de beheerste uitvoering van de bedrijfsprocessen. 

◄ 


► De spoorwegonderneming ziet erop toe dat (hulp)personen die onder haar verantwoordelijkheid 

werken, overeenkomstig de bepalingen van de toegangsovereenkomst handelen. Als de 

betrokken personen hun werk uitvoeren op de spoorweginfrastructuur moeten zij kunnen 

aantonen, dat zij dat doen in opdracht van de spoorwegonderneming. 

De toegangsovereenkomst kan regelingen bevatten over de rechtstreekse informatie-uitwisseling 

tussen ProRail en (hulp)personen die door de spoorwegonderneming worden ingeschakeld. 

ProRail wil met spoorwegondernemingen afspraken maken over de navolgende onderwerpen op 

basis van de toepassing van de Operationele Voorwaarden: 

• het identificeren van treinen via een treinnummer (onderdeel 1.3 van bijlage 6); 

• het gebruik van niet-centraal bediende gebieden (onderdeel 2.2 van bijlage 6); 

• de te volgen procedures bij de communicatie van veiligheidsberichten en de daarbij te 

gebruiken formulieren (onderdeel 2.3 van bijlage 6); 

• de voorbereiding op en de afhandeling van calamiteiten en treinincidenten (onderdeel 4.1 van 

bijlage 6); 

• de bediening van infra-elementen (onderdeel 5.1 van bijlage 6).◄ 

ProRail zal de spoorwegondernemingen erop aanspreken als bedrijfsprocessen die onder hun 

verantwoordelijkheid worden uitgevoerd onvoldoende worden beheerst en als daardoor het doelmatig 

gebruik van de infrastructuur wordt belemmerd of schade en hinder ontstaat voor ProRail, het overige 

verkeer of de omgeving. 

2.9 Eisen met betrekking tot informatielevering 

De spoorwegonderneming verstrekt aan ProRail steeds de voor ProRail benodigde informatie over het 

gebruik van de infrastructuur. Tot deze informatie behoort: 

• de informatie die de spoorwegonderneming opneemt in capaciteitsaanvragen (zie 

aanvraaginformatie in hoofdstuk 4); 

• de informatie die de spoorwegonderneming levert onmiddellijk voorafgaand en tijdens het feitelijk 

gebruik van de infrastructuur; 

• de informatie over het gerealiseerde gebruik, verkeer en vervoer in een tijdvak die de 

spoorwegonderneming na afloop van dat tijdvak levert (zie bijlage 9). 

Rapportages ten behoeve van statistiekverplichting voor spoorwegondernemingen 

Op spoorwegondernemingen rusten wettelijke verplichtingen met betrekking tot de levering van 

statistische gegevens over hun verkeer aan het Centraal Bureau voor de Statistiek. 

ProRail is bereid op basis van een daartoe door de spoorwegonderneming afgegeven machtiging de 

daarvoor bij ProRail beschikbare gegevens rechtstreeks aan het Centraal Bureau voor de Statistiek 

beschikbaar te stellen. 

29 

30 

31 

artikel 23 lid 1 en 2 van het Besluit spoorverkeer, artikel 15 lid 1 Algemene Voorwaarden 


artikel 22 lid 2 sub d en artikelen 49 tot en met 54 van de Spoorwegwet 



► In de toegangsovereenkomst maken spoorwegonderneming en ProRail nadere afspraken over de 

modaliteiten van alle informatieoverdrachten, zowel die in het kader van wettelijke verplichtingen 

als die in het kader van de toegangsovereenkomst. Daarbij kan worden overeengekomen, dat een 

spoorwegonderneming informatie die meerdere doelen dient slechts eenmaal hoeft aan te 

leveren. ◄ 




3 Spoorweginfrastructuur 

3.1 Inleiding 

Dit hoofdstuk bevat een omschrijving van de functionele en technische kenmerken van de door 

ProRail beheerde spoorwegen en de daartoe behorende spoorweginfrastructuur. 

De omschrijving betreft die kenmerken van de infrastructuur die van belang zijn in het kader van de 

interoperabiliteit. ProRail verstrekt desgevraagd informatie over de overige functionele en technische 

kenmerken van de infrastructuur die van belang zijn voor het gebruik van de capaciteit, waaronder ook 

informatie over gebruiks- en omgevingsvergunningen die aan ProRail zijn verleend. In het kader van 

de toegangsovereenkomst maken de spoorwegonderneming en ProRail afspraken over het 

beschikbaar stellen van overige informatie die voor het gebruik van de infrastructuur van belang is. 

ProRail spant zich ervoor in om de technische en functionele kenmerken van de spoorwegen in 

overeenstemming te houden met de omschrijvingen in de Netverklaring 2013. Bij wijziging van de 

technische of functionele kenmerken van de spoorwegen ten opzichte van de omschrijving daarvan in 

de Netverklaring 2013 zal ProRail die wijziging via een aanvulling op de Netverklaring bekend maken, 

voor zover het wijzigingen betreft die van belang zijn voor het doorgaande treinverkeer volgens het 

minimumtoegangspakket volgens bijlage II bij richtlijn 2001/14/EG. Overige wijzigingen van technische 

en functionele kenmerken van de spoorwegen worden bekendgemaakt zoals overeengekomen in de 

toegangsovereenkomst. 

Betuweroute 

Gegevens over de Betuweroute zijn opgenomen in het deel Netverklaring 2013 Betuweroute. In dit 

deel van de Netverklaring -het deel Netverklaring 2013 Gemengde net- zijn de gegevens met 

betrekking tot de overige door ProRail beheerde spoorwegen opgenomen. Informatie over andere 

spoorwegen die om technische redenen in (dit deel van) de Netverklaring is weergegeven, wordt 

geacht daarvan geen deel uit te maken. 

3.2 Beheergebied 

Het beheergebied van ProRail wordt omschreven aan de hand van: 

• een opgave van de spoorwegen die binnen het beheer van ProRail vallen, met de tot die 

spoorwegen behorende infrastructuur en met inbegrip van de in onbruik geraakte spoorwegen; 

• een opgave van de overgang op aansluitende spoorwegen die buiten het beheer van ProRail 

vallen. 

3.2.1 Spoorwegen in beheer bij ProRail 

Het net van door ProRail beheerde spoorwegen is op baanvakniveau 32 gestileerd weergegeven in de 

netwerkoverzichtskaart in bijlage 1 33 . Deze bijlage bevat tevens een tabel met de als hoofdspoorweg 

aangewezen spoorwegen 34 die spooraansluitingen in haven- en industriegebieden ontsluiten. 

Het door ProRail beheerde spoorwegnet omvat: 

• de spoorwegen die in het Besluit aanwijzing hoofdspoorwegen als hoofdspoorwegen zijn 

aangewezen en waarvan het beheer bij concessie aan ProRail is opgedragen; 

• de infrastructurele voorzieningen 35 die tot die hoofdspoorwegen behoren en die als spoorweginfrastructuur 

zijn aangewezen; 

32 

33 

34 

de spoorwegen als vermeld in bijlage 1 alsmede bijlage 2 onderdeel a bij het Besluit aanwijzing 

hoofdspoorwegen 

inclusief de niet in het Besluit aanwijzing hoofdspoorwegen vermelde spoorweg Lelystad - Zwolle 

de spoorwegen als vermeld in bijlage 2 onderdeel b bij het Besluit aanwijzing hoofdspoorwegen 


• een aantal andere infrastructurele voorzieningen die met het verkeer op de hoofdspoorwegen zijn 

gerelateerd en in beheer zijn bij ProRail, te weten de transfervoorzieningen in stations, 

tankinstallaties en fietsenstallingen; 

• een aantal in onbruik geraakte spoorwegen, lokaalspoorwegen en stamlijnen, nader omschreven 

in bijlage 12. 

Buiten gebruik genomen en in onbruik geraakte baanvakken en sporen 

Het baanvak tussen de stations Nijverdal en Nijverdal West is vanaf de aanvang van de 

geldigheidsperiode van deze netverklaring tot een nader te bepalen en bekend te maken datum in 

2013 niet beschikbaar voor treinverkeer. 

ProRail beheert een aantal in onbruik geraakte spoorwegen, lokaalspoorwegen en raccordementen 

(‘stamlijnen’) (zie bijlage 12). In afwachting van nadere besluitvorming heeft ProRail conserverende 

maatregelen getroffen om de onderhoudsbehoefte te minimaliseren. 

Spoorverkeer over deze in onbruik geraakte spoorwegen is alleen mogelijk nadat er overeenstemming 

is over de bekostiging en uitvoering van reactiveringsmaatregelen en nadat ProRail die reactiveringsmaatregelen 

heeft uitgevoerd. Reactivering van in onbruik geraakte spoorwegen wordt via een 

aanvulling op de Netverklaring bekendgemaakt. 

ProRail kan na overleg met de belanghebbende spoorwegondernemingen besluiten om (delen van) 

sporen, die deel uitmaken van een tot de hoofdspoorwegen behorend emplacement, buiten gebruik te 

stellen. Reactiveringsmaatregelen zijn in dat geval steeds voor rekening van ProRail. 

Op aanvraag beschikbaar gestelde informatie 

• de exacte ligging van de grenzen van het beheergebied van ProRail. 

3.2.2 Aansluitende spoorwegen buiten beheer van ProRail 

Via de onderstaande grensovergangen zijn de hoofdspoorwegen ten behoeve van doorgaand grensoverschrijdend 

verkeer verbonden met spoorwegen in aangrenzende staten: 

• met het door Infrabel beheerde spoorwegnet in België, via de grensovergangen: 

- Sas van Gent – Zelzate 

- Roosendaal – Essen 

- Hazeldonk 

- Budel – Neerpelt 

- Maastricht – Lanaken 36 

- Eijsden – Visé 

• met het door DB Netze AG beheerde spoorwegnet in Duitsland, via de grensovergangen: 

- Nieuweschans – Weener 

- Oldenzaal – Bad Bentheim 

- Enschede – Gronau 

- Zevenaar – Emmerich 

- Venlo – Kaldenkirchen 

- Haanrade – Herzogenrath 

Voorts zijn de hoofdspoorwegen op de volgende plaatsen ten behoeve van overgaveverkeer 

verbonden met door anderen beheerde en als lokaalspoorweg aangemerkte spoorwegen in 

Nederland: Veendam, Coevorden, Apeldoorn Zuid, Dieren, Kerkrade Centrum, Schin op Geul, Hoorn 

en Goes. 

Tal van industriële bedrijven en goederenoverslagbedrijven zijn via spooraansluitingen verbonden met 

de door ProRail beheerde hoofdspoorwegen. Deze spooraansluitingen vallen buiten het beheer van 

35 

36 

zie bijlage I, onderdeel A, bij Verordening (EG) nr. 851/2006 van de Commissie van 9 juni 2006 betreffende 

de vaststelling van de verschillende posten van de boekhoudkundige schema’s bedoeld in bijlage I bij 

Verordening (EEG) nr. 1108/70 van de Raad 

De spoorweg Maastricht – Lanaken verbindt het nabij de grens op Belgisch grondgebied gelegen 

industrieterrein met het spoorwegnet in Nederland; de spoorweg biedt geen verbinding voor doorgaand 

verkeer van/naar het Belgische spoorwegnet. 


ProRail; informatie over de gebruiksmogelijkheden en -voorwaarden van deze spooraansluitingen is te 

verkrijgen bij de bedrijven die door de spooraansluiting ontsloten worden. 

3.2.3 Nadere informatie 

De Netverklaring biedt gebruiksinformatie voor zover het aspecten van de infrastructuur betreft die van 

fundamenteel belang zijn voor de interoperabiliteit. 

Onder de kopjes “Op aanvraag beschikbaar gestelde informatie” wordt verwezen naar detailinformatie 

waaraan in de praktijk vaak behoefte is, maar die niet van onmiddellijk belang is voor de 

interoperabiliteit. In het kader van de toegangsovereenkomst maken de spoorwegonderneming en 

ProRail nadere afspraken over specifieke contactadressen en het beschikbaar stellen van overige 

informatie die voor het gebruik van de infrastructuur van belang is. De gebruiksmogelijkheden van de 

spoorweginfrastructuur kunnen plaatselijk of onder specifieke voorwaarden voor Buitengewoon 

Vervoer ruimer zijn dan in deze Netverklaring is omschreven. Ook daarover verstrekt ProRail in het 

kader van de toegangsovereenkomst inlichtingen. Voor het leveren van zulke inlichtingen gelden de 

vergoedingsregelingen zoals vastgelegd in de toegangsovereenkomst. 

Contactadres voor toegang tot informatie en levering van documentatie met betrekking tot de 

(gebruiksmogelijkheden van de) infrastructuur: 

ProRail Vervoer en Dienstregeling, afdeling Vervoeranalyse en 

Capaciteitontwikkeling 

postadres : Postbus 2038 


bezoekadres : Moreelsepark 3 


e-mail : 

gebruikswaardeinfo@prorail.nl 

3.3 Kenmerken van de railinfrastructuur van de hoofdspoorwegen 

Voor een volledig overzicht van de kenmerken van de infrastructuur, voor zover die bij of krachtens 

wettelijk voorschrift zijn bepaald, wordt verwezen naar de Regeling hoofdspoorweginfrastructuur. 

De hieronder genoemde kenmerken van de hoofdspoorweginfrastructuur vormen een selectie uit die 

regeling. De selectie is gebaseerd op relevantie voor het verkeersgebruik. De selectie is aangevuld 

met gegevens uit andere voorschriften en met andere gegevens die ProRail in beheer heeft. Het 

systeem Infra Atlas, zie paragraaf 5.6.1, geeft (een selectie van) de kenmerken van de 

railinfrastructuur voor belanghebbende spoorwegondernemingen. 

De kenmerken van de railinfrastructuur met betrekking tot interoperabiliteit worden opgenomen in een 

infrastructuurregister als bedoeld in artikel 35 van richtlijn 2008/57/EG 37 . Dit register 38 bevat de 

kenmerken van hogesnelheidsinfrastructuur (HSL-Zuid), en zal uitgebreid worden met de kenmerken 

van conventionele infrastructuur. 

3.3.1 Geografische identificatie 

Met de geografische identificatie wordt de configuratie van het door ProRail beheerde spoorwegnet 

omschreven, waarbij onderscheiden worden: 

• baanvakken 

• spoor- en baanvakgeometrie 

• stations en knooppunten. 

Tevens wordt een overzicht gegeven van de detailinformatie die in dit verband op aanvraag 

beschikbaar is. 

37 

38 

Richtlijn 2008/57/EG van het Europees Parlement en de Raad van 17 juni 2008 betreffende de 

interoperabiliteit van het spoorwegsysteem in de Gemeenschap 

te raadplegen via de website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > infrastructuur) 


3.3.1.1 Baanvakken 

• netwerkconfiguratie: zie bijlage 1; 

• enkelsporige, dubbelsporige en meersporige baanvakken: zie bijlage 1; 

• afstanden tussen knooppunten (selectie): zie bijlage 1. 

3.3.1.2 Spoor- en baanvakgeometrie 

• spoorwijdte: over het gehele net bedraagt de spoorwijdte nominaal 1.435 mm, conform 

EN 13848-1 (minimaal 1.430 mm, maximaal. 1.450 mm) 39 . 

3.3.1.3 Stations en knooppunten 

• knooppunten in het spoorwegnet: zie bijlage 1; 

• namen van de belangrijkste knooppunten: zie bijlage 1; 

• lengte van perronsporen op de knooppuntstations: zie bijlage 20. 

3.3.1.4 Op aanvraag beschikbaar gestelde informatie 

• sporenplan en rijwegmogelijkheden per emplacement, met identificatiekenmerk (letters/nummers) 

van sporen, seinen, wissels en andere inrichtingen; overloopvoorzieningen buiten 

emplacementen; 

• aansluitrichting van baanvakken op emplacementen; 

• kilometrering(en) per baanvak; 

• de voorkeursindeling voor functioneel gebruik van sporen op emplacementen zoals vastgesteld 

ten behoeve van de lokale planning (aankomst, vertrek, voorbijrijden, kopmaken, opstellen, 

verzorgen, rangeren, enzovoort); 

• de ligging en de volledige en verkorte benaming van alle emplacementen, stations, grenspunten 

en overige bijzondere punten; 

• nuttige lengte van aanwezige aankomst-, vertrek-, opstel- en inhaalsporen per emplacement; 

• ligging van aftakkingen naar spooraansluitingen; 

• realisatietermijnen van maatregelen voor de reactivering van in onbruik geraakte baanvakken, 

alsmede de voorwaarden waaronder die worden uitgevoerd; tot die voorwaarden kan behoren het 

doorlopen van procedures die in de wet zijn voorgeschreven; 

• de begrenzing van de sporen en spoorgedeelten die volgens het Besluit Spoorverkeer 40 als 

‘emplacement’ worden aangemerkt. 

3.3.2 Gebruiksmogelijkheden 

De gebruiksmogelijkheden van de spoorwegen worden beschreven via de volgende parameters: 

• omgrenzingsprofiel 

• aslast en tonmetergewicht 

• helling 

• snelheid 

• treinlengte 

• energievoorziening 

Tevens wordt een overzicht gegeven van de detailinformatie die in dit verband op aanvraag 

beschikbaar is. 

Het gebruik buiten de grenswaarden van de hiervoor genoemde parameters is alleen mogelijk onder 

overeen te komen regelingen voor Buitengewoon Vervoer; deze zijn omschreven in onderdeel 1.2 van 

bijlage 6. 

39 

40 

artikel 6 van de Regeling hoofdspoorweginfrastructuur 

artikel 28 t/m 32 van het Besluit spoorverkeer; artikel 38 t/m 40 van de Regeling spoorverkeer 


3.3.2.1 Omgrenzingsprofiel 

• Voertuigen waarvan het omgrenzingsprofiel voldoet aan GC 1500 V 41 zijn toegestaan op de 

1500 V tracés die in bijlage 13 als GC zijn aangemerkt. 

• Voertuigen waarvan het omgrenzingsprofiel voldoet aan GC 25 kV 42 zijn toegestaan op de 25 kV 

tracés die in bijlage 13 als GC zijn aangemerkt. 

• Voertuigen waarvan het omgrenzingsprofiel voldoet aan NL 43 zijn toegestaan op de tracés die in 

bijlage 13 als NL of GC zijn aangemerkt. 

• Voertuigen waarvan het omgrenzingsprofiel niet past binnen het omgrenzingsprofiel van het te 

berijden baanvak worden aangemerkt als Buitengewoon Vervoer, zie paragraaf 2.5. Hiervan is in 

ieder geval sprake wanneer de lading zich bevindt in het zogenaamde Rode Meetgebied, zie 

bijlage 13. 

• Voertuigen die worden ingezet op grensbaanvakken moeten ook voldoen aan de 

omgrenzingsprofielvereisten van het aangrenzende spoorwegnet. 

3.3.2.2 Aslast en tonmetergewicht 

• Over het gehele net is tenminste beladingsklasse 44 C2 toegestaan, bij de maximumsnelheid die 

ter plaatse geldt of algemeen geldt voor de betrokken rijweg. 

Op grote delen van het net staat ProRail ook hogere beladingsklassen (codering van 

beladingsklassen volgens EN 15528) toe, zie bijlage 14, waarbij algemene en plaatselijke 

snelheidsbeperkingen gelden 45 . 

Het rijden met spoorvoertuigen met een zodanige belading dat daarbij de beladingsklasse C2 

wordt overschreden is alleen toegestaan als Buitengewoon Vervoer; daarbij moeten de 

voorwaarden die ProRail daarvoor heeft gegeven in acht worden genomen. Ook mag het voertuig 

niet zwaarder worden beladen dan de hoogste waarde die voor dat voertuig is toegelaten. 

3.3.2.3 Helling 

• De helling van opstelsporen is niet groter is dan 1:1000 46 . 

• De helling van andere sporen is in beginsel niet groter dan 1:200 47 ; wanneer hellingen met een 

grotere hoekverhouding voorkomen, biedt de seingeving voorzieningen om te voorkomen dat 

zware treinen op zulke hellingen tot stilstand moeten komen. 

3.3.2.4 Snelheid 

• De baanvaksnelheid is de hoogste snelheid die op een baanvak of een gedeelte daarvan is 

toegelaten; in bijlage 17 is voor elk baanvak weergegeven in welke snelheidsklasse de 

baanvaksnelheid valt. 

3.3.2.5 Treinlengte 

• De maximale treinlengte (inclusief locomotief) bedraagt 400 m (exclusief een tolerantie van 1% 

volgens de TSI ‘Rollend materieel’ van het trans-Europese hogesnelheidsspoorwegsysteem) voor 

hoge snelheidstreinen en 750 m voor goederentreinen. 

• Treinen die langer zijn dan deze maximale treinlengte mogen alleen rijden als Buitengewoon 

Vervoer, met toepassing van daarvoor door ProRail gegeven voorwaarden (aanvullende dienst). 

• Reizigerstreinen mogen niet langer zijn dan de nuttige lengte van de perronsporen waarop zij 

volgens dienstregeling behandeld worden; in bijlage 20 is per baanvak en voor de belangrijkste 

stations aangegeven welke nuttige perronlengten aanwezig zijn. 

41 

42 

43 

44 

45 

46 

47 

bijlage 10 van de Regeling keuring spoorvoertuigen 




te raadplegen via de website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > infrastructuur) 

artikel 8 sub m van de Regeling hoofdspoorweginfrastructuur 

artikel 8 sub l en m van de Regeling hoofdspoorweginfrastructuur 


• De treinlengte van goederentreinen moet zijn afgestemd op de gebruiksmogelijkheden die gelden 

voor de route waarop de trein volgens de dienstregeling is gepland. Indien er sprake is van een 

omleiding dan zijn de gebruiksmogelijkheden voor de omleidingsroute bepalend. 

3.3.2.6 Energievoorziening 

Op de door ProRail beheerde spoorwegen zijn voorzieningen beschikbaar voor dieseltractie en voor 

elektrische tractie via de bovenleiding. 

• Ten behoeve van gebruikers van dieseltractie zijn tankinstallaties aanwezig; zie paragraaf 3.8.4. 

• De baanvakken die ten behoeve van tractie-energievoorziening zijn voorzien van bovenleiding zijn 

aangegeven in bijlage 18. 

• De bovenleidingspanning en eventuele beperking in de maximale stroomafname per baanvak is 

weergegeven in bijlage 18; spanning en stroomafname zijn conform EN 50367 48 . 

• De hoogte van de bovenleiding ten opzichte van de bovenzijde van de spoorstaaf bedraagt op 

baanvakken met profiel ‘GC’ of ’NL’ (zie bijlage 13) standaard +5,50 m; bij kunstwerken is 

afwijkende hoogte mogelijk, de bovenleiding bevindt zich echter steeds buiten het 

omgrenzingsprofiel dat ter plaatse van toepassing is. 

• De spanningssluizen ter plaatse van de overgang op andere bovenleidingspanningen zijn 

weergegeven in bijlage 18. 

• De contactdruk van de pantograaf tegen de bovenleiding moet liggen tussen de navolgende 

grenswaarden: opdrukkracht 40 N ≤ F max ≤ 300 N. 

• Op baanvakken die uitgerust zijn met een ontijzelcircuit kan onder bepaalde omstandigheden 

ijzelbestrijding van de bovenleiding worden toegepast. 


► De contractuele voorwaarden voor gebruik van de bovenleiding worden overeengekomen in de 

toegangsovereenkomst voor de dienst ‘Bovenleiding’. 

ProRail verlangt van de spoorwegonderneming gegevens per type elektrische spoorvoertuigen 

zoals omschreven in onderdeel 3 van bijlage 9. ◄ 


• hoekverhoudingen van wissels met toegestane snelheden; 

• plaatselijk geldende vaste snelheidsbeperkingen; 

• toegestane snelheid per rijweg; 

• nuttige perronlengte per station, per perronspoor en per rijrichting; 

• nuttige lengte van opstelsporen en wachtsporen; 

• toleranties bovenleidingspanning conform NEN EN 50163; 

• sporen die van bovenleiding zijn voorzien. 

3.3.3 Beveiligings- en communicatiesystemen 

Ten behoeve van de veilige en beheerste afwikkeling van het treinverkeer zijn de spoorwegen 

uitgerust met seinstelsels alsmede beveiligings- en communicatiesystemen. 

Alle baanvakken en sporen die zijn ingericht voor het snelheden groter dan 40 km/h zijn voorzien van 

een seinstelsel dat het verband tussen wisselstanden, spoorbezetting en seingeving bewaakt. 

Daarnaast worden beveiligingssystemen toegepast, die via treinbeïnvloeding de maximumsnelheid en 

de correcte opvolging van de opdrachten van de seingeving bewaken. 

De regelingen voor het gebruik van niet centraal bediende baanvakken zijn uitgewerkt in de ‘Lokale 

bedrijfsregels’, zie onderdeel 5.2 van bijlage 6. 

48 



3.3.3.1 Seinstelsels 

• Op de tracédelen Hoofddorp - Rotterdam Centraal en Rotterdam Lombardijen - Hazeldonk grens, 

(deel uitmakend van de HSL-Zuid) ERTMS level 2 versie 2.3.0 corridor, seingeving door 

cabinesignalering via ETCS. 

• Op overige baanvakken: seingeving met lichtseinen, ondersteund met cabinesignalering via ATB 

of ETCS. 

• Op de baanvakken Amsterdam Duivendrecht – Utrecht alsmede Lelystadopstelterrein aansluiting 

– Hattemerbroek aansluiting is een dubbel seinstelsel (dual-signalling) aanwezig. Naast 

seingeving met lichtseinen, ondersteund met cabinesignalering via ATB, is tevens een ERTMS 

level 2 versie 2.3.0d systeem beschikbaar met seingeving door cabinesignalering via ETCS. 

• Op de baanvakken Enschede - Enschede grens, Zutphen - Winterswijk - Doetinchem en 

Groningen - Leeuwarden - Harlingen/Stavoren is plaatselijke bediening van seinen door 

treinpersoneel mogelijk, via een infrarood-afstandbedieningssysteem. 

3.3.3.2 Verkeersleidingssystemen 

• Verkeersleiding-ondersteunende systemen worden gevoed met treinsamenstellingsgegevens voor 

zover die in de dienstregelingplanningssystemen zijn ingevoerd; de voorwaarden voor het gebruik 

van deze systemen door spoorwegondernemingen wordt nader overeengekomen. 

• Alle netwerkverkeersleidingsposten, treindienstleidingsposten en de backoffice van de 

calamiteitenorganisatie zijn als regel doorlopend geopend; rond feestdagen kunnen na overleg 

afwijkende openingstijden worden toegepast. 

• Na vaststelling van de jaardienstregeling kan ProRail (na overleg met betrokken gerechtigden) 

besluiten, treindienstleidings- en netwerkverkeersleidingsposten te sluiten gedurende de uren 

waarin volgens de jaardienstregeling geen verkeer plaatsvindt in hun verantwoordelijkheidsgebied; 

deze sluitingstijden worden bekend gemaakt in de ‘Lokale bedrijfsregels’, zie onderdeel 

5.2 van bijlage 6. 

• In de volgende gevallen moet voorafgaand aan het gebruik een regeling met ProRail worden 

getroffen over het veiligheidsbeheer en de uitwisseling van veiligheidsinformatie: 

- bij het gebruik van baanvakken die niet zijn uitgerust met centraal bediende beveiliging; 

- bij het gebruik van sporen en rijwegen naar, binnen en vanuit de niet-centraal bediende 

gebieden van stations, als dat gebruik plaats vindt buiten de tijdvakken waarin volgens de 

‘Lokale bedrijfsregels’, zie onderdeel 5.2 van bijlage 6, een treindienstleider niet-centraal 

bediend gebied (“treindienstleider met minimale bevoegdheid”) aanwezig is. 

3.3.3.3 Communicatiesystemen 

De door ProRail beheerde spoorwegen zijn uitgerust met GSM-R. GSM-R is een internationaal 

gestandaardiseerd digitaal radiocommunicatiesysteem voor het gespreksverkeer tussen machinist en 

treindienstleiding alsmede datacommunicatie tussen ETCS systemen. Technische gegevens over het 

GSM-R netwerk zijn te raadplegen via de website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > GSM- 

R). 

Voor communicatie tussen machinist en treindienstleiding biedt ProRail de dienst ‘Communicatie 

spoorwegveiligheid’ aan, zie paragraaf 5.6.12 voor de details. 

3.3.3.4 Treinbeïnvloedingssystemen 

• Type treinbeïnvloedingssysteem per baanvak: zie bijlage 15. 

Op de grensbaanvakken Roosendaal – Roosendaal grens en Maastricht – Eijsden grens is bij de 

seinen gelegen tussen de rijksgrens en het begin/einde van het met ATB beveiligde gebied het 

(Belgische) treinbeïnvloedingssysteem Memor/krokodil geïnstalleerd. Informatie over de werking 

van dit systeem kan worden ontleend aan documentatie die de beheerder van het spoorwegnet in 

België, Infrabel beschikbaar stelt. 

Op het emplacement van Venlo en het grensbaanvak Venlo – Venlo grens is bij een aantal seinen 

het (Duitse) treinbeïnvloedingssysteem PZB/Indusi geïnstalleerd. Informatie over de werking van 

dit systeem kan worden ontleend aan documentatie die de beheerder van het spoorwegnet in 

Duitsland, DB-Netze beschikbaar stelt. 


• Op de baanvakken Amsterdam Duivendrecht – Utrecht alsmede Lelystadopstelterrein aansluiting 

– Hattemerbroek aansluiting is naast ATB-EG ook een ERTMS treinbeïnvloedingssysteem 

aanwezig. Tractievoertuigen uitgerust met ATB en/of compatibele ERTMS treinapparatuur kunnen 

van dit baanvak gebruik maken. Onder het ERTMS treinbeïnvloedingssysteem zijn de volgende 

snelheden toegestaan voor daarvoor geschikt en toegelaten materieel: 

- Amsterdam - Utrecht: 160 km/h; 

- Lelystadopstelterrein aansluiting - Hattemerbroek aansluiting: 200 km/h. 

Zonder ERTMS communicatie-encryptiesleutels kan met ETCS uitgerust materieel deze 

baanvakken berijden onder ATB. 

• Het treinbeïnvloedingssysteem ATB (zowel ATB-EG als ATB-NG) bewaakt de opdracht om de 

snelheid te verminderen tot de snelheid die het seinstelsel aangeeft. Op geselecteerde locaties 

heeft het ATB-EG systeem een extra functie (“ATB-Vv”) die voorziet in remcurvebewaking in het 

snelheidsgebied tussen 0 en 40 km/h. ATB-Vv beïnvloedt alleen materieel dat is voorzien van de 

ATB-Vv functionaliteit. 

• Een ETCS level transitie STM-ATB STM-PZB is aanwezig op de grensbaanvakken: 

- Nieuweschans – Weener (D), 

- Coevorden – Laarwald (D), 

- Oldenzaal – Bad Bentheim (D), 

- Zevenaar – Emmerich (D), 

- Venlo (emplacement) – Kaldenkirchen (D), 

- Landgraaf – Herzogenrath (D). 

• Een ETCS level transitie STM-ATB STM-Memor is aanwezig op de grensbaanvakken: 

- Roosendaal – Essen (B), 

- Weert – Budel – Neerpelt (B), 

- Maastricht Randwyck – Eijsden – Visé (B). 


► Relatie tussen Beveiliging/seinstelsel en de voor toelating relevante materieelvereisten 49 : 

• Tractievoertuigen die met ATB uitgeruste baanvakken berijden, moeten zijn voorzien van 

ATB-treinapparatuur of daarmee compatibel ETCS. 

• Tractievoertuigen die de hogesnelheidsbaanvakken Hoofddorp – Rotterdam West en 

Barendrecht – Belgische grens berijden moeten zijn voorzien van ETCS (omschakeling ETCS 

– ATB tijdens de rit). 

• Tractievoertuigen die het baanvak Amsterdam Duivendrecht – Utrecht berijden moeten zijn 

voorzien van ATB-treinapparatuur of ETCS voorzien van STM-ATB. Bij het berijden van dit 

baanvak onder ETCS, treedt de door ETCS-cabinesein aangegeven toegestane snelheid in 

de plaats van de aangegeven toegestane snelheid door seingeving met lichtseinen. 50 ◄ 


► ProRail heeft de procedures voor het aanvragen en beheren van communicatie-encryptiesleutels 

die nodig zijn om te rijden op ERTMS level 2 baanvakken omschreven in onderdeel 5.1 van 

bijlage 6 ‘Operationele Voorwaarden’, en wil deze opnemen in de toegangsovereenkomst. ◄ 

3.3.3.5 Detectiesystemen 

• Op het door ProRail beheerde spoorwegnet worden meerdere treindetectiesystemen toegepast 

om de beveiliging te voeden met informatie over spoorbezetting; sommige van die 

detectiesystemen maken gebruik van de kortsluitende werking van wielstellen, andere systemen 

werken met behulp van assentellers, detectielussen of pedalen. 

• Spoorvoertuigen moeten steeds compatibel zijn met de treindetectiesystemen op de baanvakken 

waar de spoorvoertuigen worden ingezet; de compatibiliteit omvat in ieder geval kortsluit- en 

EMC-gedrag (trein – baan). 

• ProRail heeft de compatibiliteitsvereisten die verbonden zijn met de verschillende 

detectiesystemen vertaald naar toelatingsvoorwaarden volgens ATIV 51 , waarbij per baanvak is 

49 

50 

51 

artikel 26 van de Regeling keuring spoorvoertuigen 

artikel 31 van de Regeling spoorverkeer 

Actuele Technische Inzichten Voertuigtoelating, te raadplegen via de website van IVW (www.ivw.nl > 

onderwerpen > rail > spoorwegen > wet en regelgeving > voertuigen) 


aangegeven welke parametersets ten aanzien van kortsluitwaarde en/of elektromagnetische 

compatibiliteit buiten beschouwing kunnen blijven voor toelating op dat baanvak (zie bijlage 16). 

Nadere informatie over de relatie tussen treindetectiesystemen en voertuigkarakteristieken: zie de 

website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > infrastructuur). 


• Bedieningsvoorschriften: beschrijvingen van de plaatselijk aanwezige beveiligingssystemen, de 

werkingsgebieden van de beveiligingssystemen, blokindeling, mogelijke combinaties van 

rijweginstellingen, seinbeeld per sein en ter plaatse te verrichten bedieningshandelingen. 

• Werkzone-indelingen (de indeling van het spoorwegnet in zones die steeds als geheel buiten 

dienst worden genomen). 

• Type seinstelsel per baanvak. 

• Ligging van de overgangen van centraal bediend gebied naar niet-centraal bediend gebied. 

• Indeling van het spoorwegnet in netwerkverkeersleidingsgebieden en treindienstleidingsgebieden. 

• Portofoonkanalen in gebruik voor lokale veiligheidscommunicatie, inclusief frequenties en 

tooncodes. 

• Aantal en hoedanigheid van gelijkvloerse kruisingen met verkeerswegen. 

• Baanvakken met afwijkende en/of aanvullende detectiemiddelen. 

3.4 Gebruiksbeperkingen 

De gebruiksmogelijkheden van de infrastructuur worden niet alleen beperkt door de eigen kenmerken 

van de infrastructuur maar ook door externe factoren. 

Tot die externe factoren behoren uitdrukkelijk -maar niet uitsluitend- de voorschriften van 

gebruiksvergunningen, omgevingsvergunningen en beschikkingen die vanwege de Woningwet en de 

Wet Milieubeheer aan ProRail zijn verleend voor het gebruik van de door ProRail beheerde 

infrastructuur. 

Beperkingen die voor het doorgaande treinverkeer volgens het minimumtoegangspakket volgens 

bijlage II bij richtlijn 2001/14/EG van toepassing zijn en die voortvloeien uit vergunningen of andere 

publiekrechtelijke regelingen waarvan de inhoud niet in Staatscourant, Staatsblad of Tractatenblad 

wordt bekendgemaakt, worden door ProRail steeds via de Netverklaring bekendgemaakt aan 

spoorwegondernemingen. 

3.4.1 Gespecialiseerde infrastructuur 

Beperkingen en uitsluitingen personenvervoer 

In bijlage 10 zijn baanvakken vermeld waarop het vervoer van reizigers is uitgesloten, bijvoorbeeld in 

verband met de afwezigheid van daarvoor ingerichte veiligheidsvoorzieningen in de tunnels en bij 

geluidsschermen. 

Op een aantal baanvakken die als regel niet voor personenvervoer worden gebruikt is in verband met 

het voorbereidingsniveau van de calamiteitenorganisatie personenvervoer alleen mogelijk na 

voorafgaande aanmelding bij ProRail (backoffice Verkeersleiding). Deze baanvakken zijn genoemd in 

bijlage 10. 

Hogesnelheidsbaanvakken 

De baanvakken Hoofddorp – Rotterdam Centraal (via Boortunnel Groene Hart) en Rotterdam 

Lombardijen – Hazeldonk zijn aangemerkt als baanvakken van het hogesnelheidsspoorwegsysteem 

zoals bedoeld in bijlage I bij Richtlijn 2008/57/EG. Voor zover voor het gebruik van deze baanvakken 

specifieke beperkingen gelden, zijn die vermeld in het infrastructuurregister. 

Gebruiksvergunningen 

Sommige onderdelen van de spoorweginfrastructuur zijn als bouwwerk te kwalificeren. Voor het 

gebruik van deze bouwwerken kan op grond van de Woningwet en gemeentelijke bouwverordeningen 


een gebruiksvergunning nodig zijn. Het bevoegd gezag kan in de gebruiksvergunning voorwaarden 

aan het gebruik stellen. 

Als uit een gebruiksvergunning beperkingen of voorwaarden voortvloeien die van belang zijn voor het 

gebruik van de infrastructuur door spoorwegondernemingen, maakt ProRail die beperkingen of 

voorwaarden in de Netverklaring bekend. 

De aan ProRail verleende gebruiksvergunningen, voor zover die bepalingen bevatten met betrekking 

tot het gebruik van de spoorweginfrastructuur, zijn onderdeel van de Netverklaring. De vergunningen 

liggen ter inzage ten kantore van ProRail. De beperkingen en voorwaarden vanwege thans van kracht 

zijnde gebruiksvergunningen zijn opgesomd in bijlage 10. 


► Door het aangaan van de toegangsovereenkomst aanvaardt de spoorwegonderneming de 

verplichting om de gebruiksvergunningsvoorschriften na te leven en zich te onthouden van 

handelen dat overtreding van de vergunningsvoorschriften tot gevolg heeft. Tevens aanvaardt de 

spoorwegonderneming dat ProRail de naleving van deze verplichtingen controleert. ◄ 

3.4.2 Milieugerelateerde gebruiksvoorschriften en -beperkingen 

3.4.2.1 Omgevingsvergunningen 

Algemeen 

Spoorwegondernemingen die van de door ProRail beheerde emplacementen gebruik maken, mogen 

dat alleen doen als voor de activiteiten, anders dan aankomen, vertrekken of doorrijden, een 

omgevingsvergunning is afgegeven. De aan ProRail verleende omgevingsvergunningen, voor zover 

die bepalingen bevatten met betrekking tot het gebruik van de spoorweginfrastructuur zijn onderdeel 

van de Netverklaring. 

Emplacementen zijn inrichtingen waar meerdere gebruikers (zoals ProRail en 

spoorwegondernemingen) tegelijkertijd en naast elkaar kunnen opereren, gebruikmakend van 

dezelfde omgevingsvergunning. Elke gebruiker is verantwoordelijk voor het naleven van de 

vergunning en de daaraan verbonden voorschriften. Elk van de gebruikers is daarop aanspreekbaar 

door het bevoegd gezag. ProRail heeft de coördinerende taak op zich genomen om er voor te zorgen 

dat de gebruikers van de inrichting zijn geïnformeerd over de verplichtingen en de 

gebruiksmogelijkheden die in de vergunning zijn bepaald. 


► Door het aangaan van de toegangsovereenkomst verplicht de spoorwegonderneming zich tot het 

naleven van de vergunningvoorschriften; het niet naleven van deze voorschriften impliceert dan 

een toerekenbaar tekortkomen jegens ProRail. De Algemene Voorwaarden (bijlage 5) en de 

Operationele Voorwaarden (bijlage 6) bevatten nadere bepalingen hieromtrent. ◄ 

Wanneer bij een spoorwegonderneming een wijziging in de vergunningplichtige handelingen (cf. Wet 

milieubeheer) op de inrichting of een wijziging van de capaciteitsbehoefte plaatsvindt licht deze 

vroegtijdig ProRail in. 

Aanvraag of wijziging van een omgevingsvergunning 

Wanneer besloten is tot aanvraag/wijziging van een vergunning, zal ProRail de relevante 

spoorwegondernemingen benaderen voor het verzamelen van de benodigde gegevens. In onderdeel 

3 van bijlage 6 is nader omschreven welke informatie van de spoorwegonderneming verwacht wordt. 

Daarbij is het volgende van belang: 

• ProRail berekent op basis van de gegevens van de spoorwegondernemingen de milieutechnische 

effecten van de aan te vragen activiteiten op de omgeving en stelt een rapport op. De 

milieutechnische rapporten samen met de aanvraagtekst worden met de relevante 

spoorwegondernemingen afgestemd. Bij het indienen van de definitieve aanvraag, het reageren 

op de ontwerpbeschikking, het indienen van zienswijzen op basis van de ontwerpbeschikking en 

het aantekenen van een beroep wordt tijdig met de spoorwegondernemingen afgestemd. Kopieën 

van de relevante documenten worden aan de spoorwegondernemingen gestuurd. 


• De milieukaders worden door ProRail, nadat de omgevingsvergunning van kracht is geworden, 

vertaald naar plannormen die de basis vormen voor de verdeling van de capaciteit (integraal 

capaciteitsmanagement, zie ook paragraaf 5.6.2). 

ProRail heeft naast een actieve rol bij het uitvoeren van vergunningvoorschriften als drijver, tevens 

een coördinerende rol bij de processen ten behoeve van het indienen van zienswijzen en 

beroepsschriften en, indien daartoe aangesproken door het bevoegd gezag, bij acties in het kader van 

toezicht en handhaving. In onderdeel 3 van bijlage 6 is omschreven welke informatie van de 

spoorwegondernemingen nodig is om de rol van ProRail goed te kunnen vervullen. 

Beheersing omgevingsvergunningen 

ProRail gaat ervan uit dat spoorwegondernemingen op de hoogte zijn van de bepalingen uit de 

vergunningen. Alle vigerende omgevingsvergunningen en plannormen voor emplacementen zijn te 

raadplegen via het vergunningenbeheerssysteem, ontwikkeld door ProRail (zie ook de dienst 

‘Vergunningen Beheer Systeem’ in paragraaf 5.6.14). De gebruikers (partijen die 

medeverantwoordelijk zijn voor het naleven van de vergunning en de vergunningvoorschriften) van 

een emplacement vinden hierin alle bepalingen, waaraan zij zich dienen te houden. 

De beperkingen en verplichtingen van de omgevingsvergunning kunnen onder andere betrekking 

hebben op: 

• de behandeling -inclusief het parkeren- van wagens met gevaarlijke stoffen, in het bijzonder 

gevaarlijke stoffen geladen in ketelwagens en ketelcontainers; 

• de uitvoering van activiteiten en handelingen die een geluidsbelasting voor de omgeving 

veroorzaken; 

• het veroorzaken van bodemverontreiniging; het opstellen van spoorvoertuigen die voor sloop 

bestemd zijn geldt daarbij als ‘opslag van afvalstoffen’; 

• de beschikbaarstelling van gegevens over de activiteiten en handelingen die op een emplacement 

uitgevoerd worden of zijn; voor de achteraf te leveren gegevens: zie bijlage 9; 

• het aanbrengen en gebruiken van voorzieningen op het emplacement; 

• verplichtingen te rapporteren over incidenten, maatregelen, doelvoorschriften, enzovoort. 

Bijzondere situaties 

Het kan voorkomen dat aan ProRail een omgevingsvergunning verleend wordt die ook van invloed is 

op sporen die buiten het beheer van ProRail vallen. In dat geval treft ProRail met de beheerder van 

die sporen regelingen om te kunnen voldoen aan de omgevingsvergunning. 

Het kan ook voorkomen dat sporen en terreinen die bij ProRail in beheer zijn binnen de werkingssfeer 

vallen van een omgevingsvergunning die aan een ander dan ProRail is verleend. In dat geval zal 

ProRail aan de spoorwegonderneming inlichtingen verstrekken over de beperkingen en verplichtingen 

van die vergunning die voor de spoorwegonderneming relevant zijn. 

3.4.2.2 Beheersing geluidemissies 

ProRail zal bij de verdeling van capaciteit de op wettelijke voorschriften gebaseerde regelingen voor 

beheersing van de geluidemissie door spoorverkeer respecteren en zo nodig een zodanige verdeling 

van de capaciteit vaststellen dat de grenswaarden die volgens die regelingen van kracht zijn niet 

worden overschreden. Met name voor baanvakken en emplacementen die in het recente verleden 

binnen een bepaald tijdvak (dag/avond/nacht) weinig spoorverkeer kenden moet ermee rekening 

gehouden worden, dat de toetsing aan de vereisten van de Wet geluidhinder en de Wet milieubeheer 

ook reeds een beperkte verkeersontwikkeling kan blokkeren. 


► ProRail verlangt van elke spoorwegonderneming een opgave van de geluidemissiegegevens van 

hun reizigersmaterieel en hun locomotieven, en daarnaast een periodieke (jaarlijkse) opgave van 

het gerealiseerde treinverkeer per baanvak en per akoestische voertuigcategorie. ProRail heeft 

deze informatie nodig voor de uitvoering van de Wet geluidhinder en de Wet milieubeheer en voor 

beleidsvoorbereiding en -evaluatie. In bijlage 9 is deze opgave nader omschreven. ◄ 


3.4.2.3 Bodembescherming 

Bedrijfsprocessen van spoorwegondernemingen leveren risico’s op voor verontreiniging van de 

bodem en ballast met brandstoffen, koelvloeistoffen, smeermiddelen, enzovoort. Treinen kunnen bij 

normale bedrijfsvoering geringe hoeveelheden van deze middelen lekken op de ballast. Door goed en 

regelmatig onderhoud is dit tot een minimum te beperken. Verder kan ballast- en 

bodemverontreiniging optreden door incidenten. 

De Wet bodembescherming verplicht ProRail en de spoorwegondernemingen maatregelen te nemen 

die de kans op een bodemverontreiniging minimaliseren en, indien de bodem toch is aangetast, alle 

benodigde maatregelen te nemen om de gevolgen daarvan te beperken. 

Indien de ballast of bodem van de hoofdspoorweg blijkt te zijn verontreinigd, stelt ProRail een 

onderzoek in om na te gaan wat de oorzaak is (geweest). Indien wordt vermoed dat een 

spoorwegonderneming de verontreiniging heeft veroorzaakt, dan wel te veroorzaken, wordt deze 

onderneming direct op de hoogte gesteld van de verontreiniging. Ook betrekt ProRail die 

spoorwegonderneming bij het onderzoek. Op grond van de Wet bodembescherming meldt ProRail 

een bodemverontreiniging bij het bevoegd gezag. Mede op aanwijzing van het bevoegd gezag wordt 

de verontreiniging ongedaan gemaakt. Indien de spoorwegonderneming veroorzaker blijkt te zijn 

(geweest), worden de kosten van de sanering op die onderneming verhaald. 

Tanken van materieel met diesel- of gasolie levert een verhoogd risico op voor bodemverontreiniging. 

Dit geldt ook voor andere vormen van overslag van bodembedreigende vloeistoffen. Tanken ten 

behoeve van tractie dient te geschieden op de daartoe bestemde tankinstallaties die in bijlage 22 zijn 

vermeld. Op emplacement Sloe bestaat de tankinstallatie uit een vloeistofdichte vloer met een 

verzamelput met olieafscheider en rioolaansluiting. Alleen op emplacement Sloe kan vanuit een 

tankauto worden getankt. 

Alleen in bijzondere gevallen wordt tanken buiten één van de in bijlage 22 vermelde tankinstallaties 

toegestaan. Deze gevallen zijn: 

a. een eilandbedrijf voor werktreinen die binnen de uitvoering van het project/instandhoudingswerkzaamheden 

niet in staat zijn een van de tankinstallaties te bezoeken doordat deze een lage 

eigen snelheid hebben; 

b. als een tankinstallatie door werkzaamheden aan de infrastructuur niet kan worden bereikt; 

c. overig materieel, zoals werktuigen en handgereedschappen kunnen op bouwplaatsen worden 

bijgetankt. 

Voor de gevallen onder a en b gelden de eisen voor tijdelijke, niet-stationaire opslaginstallaties en 

afleverinstallatie uit de PGS 30. Voor de gevallen onder c moeten de voorwaarden zoals genoemd in 

onderdeel B3 van de Nederlandse Richtlijn Bodembescherming (NRB) worden gevolgd. 


► ProRail wil de afspraken met betrekking tot bodembescherming (optreden bij gesignaleerde 

ballastverontreiniging respectievelijk het tanken) overeenkomen via de Algemene Voorwaarden 

(zie bijlage 5) en Operationele Voorwaarden (zie onderdeel 3.3 van bijlage 6) bij de 

toegangsovereenkomst. ◄ 

3.4.3 Risicogerelateerde gebruiksbeperkingen 

Vervoer van gevaarlijke stoffen 

In bijlage 10 zijn de baanvakken aangegeven waarover het vervoer van gevaarlijke stoffen vanwege 

lokale omgevingsrisico’s niet is toegestaan. 

Voor de jaarlijkse rapportage met betrekking tot de externe veiligheid op baanvakken stelt ProRail de 

spoorwegondernemingen in de gelegenheid om de door ProRail verzamelde gegevens aan te vullen 

of te corrigeren. In bijlage 9 is deze procedure nader omschreven. 

Behandeling van gevaarlijke stoffen op emplacementen 

De behandeling van treinen met gevaarlijke stoffen op emplacementen moet voldoen aan de 

omgevingsvergunningen. In paragraaf 3.4.2.1 wordt ingegaan op de procedure van de aanvraag van 

een omgevingsvergunning op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). 


Procedurevoorschrift 

► Als spoorwegondernemingen samen meer capaciteit aanvragen dan ter plaatse is toegestaan, 

kan de vergunninghouder, als onderdeel van het integrale capaciteitsmanagement, zo nodig per 

aanvrager specifieke beperkende voorwaarden en voorschriften aan de capaciteitsverdeling 

verbinden, zodanig dat het totaal van de verdeelde capaciteit binnen die vergunning past (conform 

het Besluit capaciteitsverdeling hoofdspoorweginfrastructuur). ◄ 

Om aan wettelijke verplichtingen met betrekking tot de externe veiligheid op emplacementen te 

kunnen voldoen verlangt ProRail van de spoorwegondernemingen aanvullingen en correcties op de 

door ProRail verzamelde gegevens. In bijlage 9 is deze procedure nader omschreven. 

3.4.4 Gebruiksvoorschriften en –beperkingen voor spoorwegtunnels 

Gebruiksvoorschriften 

Spoorwegtunnels zijn veelal uitgerust met specifieke veiligheids- en vluchtvoorzieningen. Deze 

voorzieningen zijn ten behoeve van het rijdend personeel van spoorwegondernemingen beschreven in 

voorlichtingsmateriaal dat ProRail desgevraagd beschikbaar stelt. Het betreft de volgende tunnels: 

• Hemtunnel (Amsterdam Sloterdijk – Zaandam); 

• Velsertunnel (Santpoort Noord – Beverwijk); 

• Schipholtunnel (Hoofddorp – Amsterdam Riekerpolder aansluiting); 

• Rijswijktunnel (Den Haag Moerwijk – Delft); 

• Willemsspoortunnel (Rotterdam Centraal – Rotterdam Zuid); 

• Overkluizing Barendrecht (Rotterdam Lombardijen – Zwijndrecht); 

• Besttunnel (Boxtel – Eindhoven Beukenlaan); 

• Drontermeertunnel (Dronten – Kampen Zuid). 

Gebruiksbeperking 

Specifieke tunnelgerelateerde verkeers- en vervoerbeperkingen zijn opgenomen in bijlage 10. 

3.4.5 Gebruiksvoorschriften en –beperkingen voor bruggen 

In bijlage 19 zijn de spoorbruggen aangegeven die volgens een vaste dienstregeling of op afroep 

(“verzoekregeling”) worden geopend voor het scheepvaartverkeer. De openingstijden van de bruggen 

met een vaste dienstregeling worden voor de jaardienstregeling 2013 door de Minister 52 vastgesteld. 

en vervolgens gepubliceerd op de website van ProRail (www.spoorbruggen.nl). 

3.5 Betrouwbaarheid, beschikbaarheid en operationele kwaliteit van 

de infrastructuur 

Deze paragraaf geeft een beschrijving van de kwaliteit van de infrastructuur in termen van betrouwbaarheid, 

beschikbaarheid, onderhoudbaarheid, veiligheid, gezondheid en milieu (“RAMSHE”), van 

toepassing op het geheel van de door ProRail beheerde infrastructuur. 

Betrouwbaarheid en beschikbaarheid 

De beschikbaarheid is de mate waarin het spoor beschikbaar is voor treindiensten. De 

beschikbaarheid wordt verminderd door geplande (voor onderhoudswerkzaamheden) en ongeplande 

(ten gevolge van storingen) onttrekkingen. De geplande onttrekkingen zijn nodig om werkzaamheden 

aan of nabij de hoofdspoorwegen goed en veilig te kunnen uitvoeren. Hiertoe moeten spoorgedeelten 

veelal buiten dienst worden gesteld. 

Onderhoudbaarheid 

ProRail maakt zoveel mogelijk gebruik van de mogelijkheden om zonder hinder voor de gebruikers / 

voor het treinverkeer werkzaamheden aan de infrastructuur uit te voeren, met inachtneming van 

52 

artikel 25 van het Besluit spoorweginfrastructuur 


andvoorwaarden met betrekking tot veiligheid en kosten. Bij ontwerp van infrastructuurwijzigingen zal 

ProRail steeds dit aspect inwegen. 

Veiligheid 

ProRail hanteert strikte procedures met betrekking tot het beheersen van de veiligheid van het 

treinverkeer bij bedieningshandelingen door de treindienstleiding en andere beheertaken, zodat 

ProRail aan spoorwegondernemingen een veilige, veilig bruikbare en veilig toegankelijke werkplek kan 

bieden voor de uitvoering van hun bedrijfsactiviteiten met betrekking tot het spoorverkeer. 

Voor zover ook de spoorwegondernemingen bijdragen aan de veiligheid en hun bijdragen niet zijn 

ingekaderd in wettelijke regelingen, wil ProRail in de toegangsovereenkomst afspraken vastleggen 

over de bijdragen die de spoorwegonderneming levert om het beoogde niveau van veiligheid te 

bereiken. 

Daarnaast voert ProRail nauwgezette analyses uit van alle meldingen van veiligheidsincidenten en 

hun afhandeling, teneinde het veiligheidsniveau te verbeteren. 

De veiligheidsambities van ProRail sluiten aan bij de kadernota “Veiligheid van het railvervoer”. 

De specifieke omgevingsveiligheidsrisico’s die verbonden zijn aan het vervoer van gevaarlijke stoffen 

worden door ProRail beheerst door het beschikbaar hebben van een organisatie die adequaat kan 

optreden bij incidenten met gevaarlijke stoffen. Voor zover langs publiekrechtelijke weg aan ProRail 

maatregelen zijn voorgeschreven voor beheersing van de risico’s verbonden aan het vervoeren of het 

behandelen van zendingen gevaarlijke stoffen (bijvoorbeeld volumebeheersing) voert ProRail die uit, 

waar nodig ook via de toegangsovereenkomsten met spoorwegondernemingen. 

Na overleg met de overheid en de spoorwegondernemingen werkt ProRail mee aan acties gericht op 

het beheersen en verbeteren van de sociale veiligheid op stations. De bijdrage van ProRail omvat: 

• beveiligingsdiensten: op basis van beveiligingsafspraken (voor afgesloten / af te sluiten 

convenanten met gemeenten) draagt ProRail bij aan de invulling van de sociale veiligheid op en 

rondom stations; ProRail draagt ook bij aan de personele invulling; 

• openen / sluiten van stations: het openen en sluiten van wachtruimtes en van (delen van) stations 

in periodes dat die stations niet in gebruik zijn voor de treindienst, ter voorkoming van 

vernielingen; 

• camera ondersteunend toezicht; met als doelstelling verhoging van de veiligheidsbeleving van 

reizigers en het personeel werkzaam op het station, alsmede preventieve werking bij doelgroepen 

(vandalen, hangjongeren, junks, daklozen), terugdringen schades ten gevolge van vandalisme en 

vergroting van de pakkans van daders; 

• technische aanpassingen: noodzakelijke aanpassingen als gevolg van gewijzigde omstandigheden 

op stations (verplaatsen van camera’s, aanpassen van verlichting, enzovoort), alsmede 

analyses / enquêtes / audits gericht op sociale veiligheid. 

Gezondheid 

Via de relevante ARBO-wetgeving zorgt ProRail voor een gezonde werkomgeving voor de eigen 

medewerkers en het binnen de spoorweginfrastructuur werkzame personeel van spoorwegondernemingen 

en hun hulppersonen. 

Milieu 

ProRail richt de bedrijfsprocessen zo in, dat hinder en verontreinigingen worden beheerst en 

teruggedrongen, met inachtneming van desbetreffende wettelijke voorschriften. Voor zover de 

relevante milieubeschermingswetgeving zich niet rechtstreeks richt tot de spoorwegondernemingen 

die de door ProRail beheerde spoorwegen gebruiken, zal ProRail via de toegangsovereenkomst 

bedingen, dat zij de adequate bijdragen leveren om het beoogde niveau van milieubescherming te 

waarborgen. 

3.6 Stations voor reizigersvervoer 

De kenmerken van de stationsinfrastructuur zijn, voor wat betreft de reizigersperrons, beschreven in 

de Regeling hoofdspoorweginfrastructuur. Daarnaast beheert ProRail binnen het stationsgebied 


(onder andere stationsgebouwen, perrons en voorpleinen) de transferruimte, inclusief bijbehorende 

voorzieningen en bewaakt de capaciteit van fietsenstallingen. 

3.6.1 Reizigersperrons 

Voor een volledig overzicht van de kenmerken van de reizigersperrons, voor zover die bij of krachtens 

wettelijk voorschrift zijn bepaald, wordt verwezen naar de Regeling hoofdspoorweginfrastructuur. De 

hieronder genoemde kenmerken van de reizigersperrons vormen een selectie uit die regeling. De 

selectie is gebaseerd op relevantie voor het verkeersgebruik. De selectie is aangevuld met gegevens 

uit andere voorschriften en met andere gegevens die ProRail in beheer heeft. 

• het perron ligt nominaal op 1700 mm, minimaal op 1650 mm en maximaal op 1735 mm vanaf het 

hart van het spoor 53 ; 

• perronhoogte: tussen 0,76 m en 1,00 m +BS; 

• de helling van het perron is niet groter dan 1:1000 54 ; 

• de horizontale boogstraal bij perrons is niet kleiner dan R=15.000 m 55 ; 

• een verticale boog is bij perrons niet toegestaan 56 ; 

• langs reizigersperrons zijn hogere passeersnelheden dan 160 km/h niet toegestaan 57 ; 

• beschikbare nuttige perronlengte: zie bijlage 20. 

De perrons van de stations Heerlen de Kissel, Heerlen Woonboulevard, Eygelshoven Markt, 

Westervoort en Wormerveer voldoen voor wat betreft de helling van het perron, de perronhoogte 

alsmede de horizontale en verticale boogstralen van de daarlangs gelegen sporen, niet aan de 

daarvoor geldende eisen in de regeling hoofdspoorweginfrastructuur. Hiervoor is een ontheffing van 

de minister van Infrastructuur en Milieu verkregen. Om de specifieke daaraan verbonden risico's te 

mitigeren dient de spoorwegonderneming die deze stations bedient de nodige maatregelen ten 

behoeve van het veilig inen uitstappen van reizigers te nemen. 

3.6.2 Transferruimte en bijbehorende voorzieningen 

De transferruimte omvat: 

• (loop- en wachtruimte op) perrons; 

• tunnels; 

• loopbruggen; 

• liften; 

• trappen en roltrappen; 

• hellingbanen en mechanische hellingbanen. 

Voor de betreffende dienst zie paragraaf 5.3.1. 

In de nota Basisstation 2005 zijn normen en richtlijnen ten aanzien van de toegankelijkheid en 

capaciteit van deze transferruimten voor nieuwe stations opgenomen. 

ProRail bewaakt de beschikbaarheid van voldoende transfercapaciteit op stations aan de hand van 

een inzichtelijke en objectieve indicator, die de transferdrukte op stations voor reizigers tijdens drukte 

meet. 

Het Implementatieplan Toegankelijkheid 58 beschrijft de maatregelen om te komen tot een verbeterde 

toegankelijkheid van het spoorvervoer. De maatregelen richten zich met name op het aanpassen van 

bestaande stations. De normen zijn ontleend aan bestaande documenten zoals het rapport 

Toegankelijke treinen, de nota Basisstation 2005 en (Europese) richtlijnen. De voortgang van het 

implementeren wordt vastgelegd in een KPI. 

53 

54 

55 

56 

57 

58 

artikel 4 lid 1 sub a van de Regeling hoofdspoorweginfrastructuur 

artikel 4 lid 1 sub f van de Regeling hoofdspoorweginfrastructuur 

artikel 4 lid 1 sub g van de Regeling hoofdspoorweginfrastructuur 

artikel 4 lid 1 sub h van de Regeling hoofdspoorweginfrastructuur 

artikel 4 lid 2 van de Regeling hoofdspoorweginfrastructuur 

te raadplegen via de website van ProRail (www.prorail.nl > thema’s > toegankelijkheid) 


De voorzieningen in de transferruimte betreffen: 

• Infrastructurele voorzieningen (zoals omroepinstallaties, vertrekstaten en presentatiemiddelen) 

voor het verstrekken van informatie aan reizigers. 

• Meubilair (outillage) ten behoeve van wachten. De fysieke vorm hiervan wordt beschreven in de 

Railinfracatalogus van ProRail en is passend in het Spoorbeeld van de Spoorbouwmeester. 

• Wachtruimten. 

• Bewegwijzering. 

De kwaliteit van reinheid en sociale veiligheid in de transferruimte wordt vastgelegd in een KPI. 

3.6.3 Fietsenstallingen 

Op nagenoeg alle stations zijn fietsenstallingen aanwezig. Op kleinere stations in de vorm van 

overkapte klemmen en kluizen, op grotere stations meestal in de vorm van klemmen in combinatie 

met een bewaakte inpandige stalling. 

ProRail houdt de capaciteit aan stallingen bij. Indien de capaciteit onvoldoende is wordt middels het 

programma "Ruimte voor de Fiets" 59 in overleg met gemeenten en NS (exploitant bewaakte stallingen) 

bepaald op welke wijze de capaciteit uitgebreid kan worden. 

3.6.4 Op aanvraag beschikbaar gestelde informatie 

• toegankelijkheid en transfercapaciteit van stations; 

• beschikbare nuttige perronlengte en perronhoogte (per perronspoor); 

• aanwezigheid en hoedanigheid van informatie- en communicatiesystemen (waaronder 

treinaanwijssystemen en automatische omroepsystemen) op perrons en in het stationsgebouw; 

• aanwezigheid en hoedanigheid van voorzieningen voor fietsenstalling; 

• aanwezigheid van camera’s ten behoeve van security; 

• plaats en soort van aanwezige bedrijfshulpverleningsmiddelen. 

3.7 Laad- en losplaatsen voor goederenvervoer 

3.7.1 Locaties met laaden losplaatsen voor goederenvervoer 

Locaties met openbare laaden losplaatsen voor goederenvervoer: zie bijlage 21. 

ProRail levert alleen diensten met betrekking tot toegang en gebruik van de infrastructuur van de laaden 

losplaatsen. 

3.7.2 Terminals voor overslag voor goederenvervoer 

Gespecialiseerde overslagvoorzieningen voor goederenvervoer worden niet door ProRail beschikbaar 

gesteld; ProRail verstrekt desgevraagd contactadressen van ondernemingen die deze diensten 

leveren en die beschikken over een spooraansluiting. Overslag kan ook plaatsvinden op de openbare 

laaden losplaatsen. 

3.8 Opstel- en rangeervoorzieningen 

3.8.1 Rangeeremplacementen 

Op veel locaties stelt ProRail rangeervoorzieningen beschikbaar, die te gebruiken zijn in het kader van 

de dienst ‘Opstel- en rangeersporen’. 

59 

voor meer informatie zie de website van ProRail (www.prorail.nl > publiek > ruimte voor de fiets) 



• plaats en lengte van rangeervoorzieningen voor spoorvoertuigen voor reizigers- en 

goederenvervoer. 

3.8.2 Opstelterreinen 

Op veel locaties stelt ProRail opstelvoorzieningen beschikbaar, die te gebruiken zijn in het kader van 



• plaats en lengte van opstelvoorzieningen voor spoorvoertuigen voor reizigers- en 

goederenvervoer. 

3.8.3 Materieelverzorgingsfaciliteiten 

De voor opstellen bedoelde sporen kunnen zijn uitgerust met door ProRail beheerde voorzieningen 

voor materieelverzorging: 

• Laad- en losplaatsen 

• Tankinstallaties 

• Depotvoedingen 

• Treinvoorverwarming 

• Vulhydranten 

• Servicekasten 

• Rembeproevingskasten 

• In- en uitstapvoorzieningen 

• Servicepaden en –wegen 

• Fecaliënafvoer 

ProRail biedt het gebruik van deze voorzieningen aan als dienst, zie paragraaf 5.4 Dienstengroep 

‘Emplacementen’. 

ProRail biedt geen diensten met betrekking tot de in- of uitwendige reiniging van spoorvoertuigen aan. 

ProRail verstrekt desgevraagd contactadressen van eigenaars/beheerders van installaties voor inen 

uitwendige reiniging. 


• aanwezigheid en hoedanigheid van faciliteiten voor voertuigverzorging in beheer bij ProRail; 

• ontsluiting voor wegvoertuigen. 

3.8.4 Tankinstallaties 

• De tankinstallaties zijn aangegeven in bijlage 22. 

• De tankinstallaties zijn niet ingericht voor mobiel tanken, met uitzondering van de tankinstallatie op 

het emplacement Sloe. 

• De levering van brandstoffen via de tankinstallaties, met uitzondering van de tankinstallatie op het 

emplacement Sloe, is uitsluitend mogelijk op basis van een overeenkomst tussen de spoorwegonderneming 

en de exploitant van de tankinstallatie(s). De exploitant is, op basis van een 

overeenkomst met ProRail, verplicht om de levering van brandstoffen via die installaties op nietdiscriminerende 

wijze aan te bieden aan alle spoorwegondernemingen. VIVENS (zie paragraaf 

5.7) kan u informeren omtrent de diverse exploitanten. 

• De voorwaarden met betrekking tot bodembescherming zijn opgenomen in paragraaf 3.4.2.3. 

• ProRail wijst erop dat de tankinstallaties worden omgebouwd ten behoeve van morsvrij tanken. De 

tankinstallaties bieden elk steeds tenminste twee afleveringsaansluitingen, één laag-debietaansluiting 

met een vulpistool en één hoog-debiet-aansluiting met een morsvrije koppeling 

volgens STANAG-3756 (1”) met elektrische overvulbeveiliging. 

Het streven van ProRail is erop gericht om het gebruik van de vulpistoolaansluitingen te 

ontmoedigen en het aanbieden van deze vulpistoolaansluitingen op termijn te beëindigen. 


Het voornemen tot het buiten gebruik stellen van de vulpistoolaansluitingen op één of meerdere 

tankinstallaties zal, na overleg met de spoorwegondernemingen, steeds tenminste 2 jaar van te 

voren worden aangekondigd. 


► De contractuele voorwaarden voor gebruik van de tankinstallaties worden overeengekomen in de 

toegangsovereenkomst voor de dienst ‘Gebruik tankinstallaties’. De contractuele voorwaarden 

voor het gebruik als exploitant van een tankinstallatie worden overeengekomen in de 

toegangsovereenkomst voor de dienst ‘Exploitatie tankinstallatie’. ◄ 

3.8.5 Faciliteiten voor technisch onderhoud 

• technische faciliteiten voor onderhoud van spoorvoertuigen. 

Op de door ProRail beheerde infrastructuur zijn geen voorzieningen aanwezig voor het uitvoeren 

van onderhoud aan spoorvoertuigen. Onderhouds- en reparatiediensten worden door 

gespecialiseerde bedrijven geboden; ProRail verstrekt desgevraagd contactadressen. 

3.9 Infra-ontwikkeling 

Informatie over de ontwikkeling van infrastructuur is opgenomen in paragraaf 5.1.3. 


4 Capaciteitsverdeling 

4.1 Inleiding 

In dit hoofdstuk beschrijft ProRail de procedures, regels en tijdschema’s op het gebied van 

capaciteitsverdeling en treindienstleiding gericht op een ordentelijk en eerlijk verloop. Voor alle 

gerechtigden gelden daarom dezelfde procedures, regels en tijdschema’s. Besluiten van de NMa 

kunnen aanleiding geven tot wijzigingen van deze procedures, regels en tijdschema’s na de 

bekendmaking van de Netverklaring, via aanvullingen. 

Het capaciteitsverdelingsproces is ingericht als een onderhandelingstafel zoals bedoeld in het Besluit 

capaciteitsverdeling hoofdspoorweginfrastructuur. Aan deze tafel worden alle partijen met 

capaciteitswensen uitgenodigd met elkaar te zoeken naar de optimale verdeling van capaciteit. 

ProRail heeft de rol van voorzitter van dit proces en draagt oplossingen aan. 


► Degene die capaciteit voor de jaardienstregeling 2013 aanvraagt, verklaart zich akkoord met de in 

deze Netverklaring opgenomen procedures, regels en tijdschema’s voor de behandeling van alle 

capaciteitsaanvragen, met inbegrip van de geschilbeslechting. Door indiening van de jaardienstaanvraag 

komt een overeenkomst tot stand tussen aanvrager en ProRail, houdende het overeenkomstig 

voornoemde procedures, regels en tijdschema’s afhandelen van de aanvragen. ◄ 

4.2 Procesbeschrijving capaciteitsverdeling 

4.2.1 Wettelijk kader 


► De Spoorwegwet en het Besluit capaciteitsverdeling hoofdspoorweginfrastructuur geven een 

nadere uitwerking van de voorschriften van richtlijn 2001/14/EG om de capaciteit op een eerlijke, 

billijke en niet-discriminerende manier te verdelen: 

• de verdeelde capaciteit wordt overeengekomen tussen gerechtigden en ProRail; 60 

• per deelmarkt zijn minimumcapaciteitsniveaus vastgesteld; 61 

• voor overbelastverklaarde infrastructuur gelden door de wet gegeven prioriteringsregels; 62 

• er zijn voorschriften voor het verdelen van capaciteit voor werkzaamheden aan het spoor; 63 

• de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) is aangewezen om toezicht te houden op de 

naleving van de wettelijke voorschriften voor de capaciteitsverdeling en om klachten over het 

verdelingsproces of de uitkomst daarvan te behandelen. 64 ◄ 

4.2.2 Processen op hoofdlijnen 

Er worden vier soorten processen onderscheiden: 

1. Bepalen basisuurpatronen 

In deze fase zitten gerechtigden en ProRail om tafel om tot overeenstemming te komen over in te 

dienen capaciteitsaanvragen voor de jaardienstverdeling. ProRail gebruikt de tussenresultaten 

voor de publicatie van cataloguspaden voor internationaal goederenverkeer. 

60 

61 

62 

63 

64 


artikel 8 van het Besluit capaciteitsverdeling hoofdspoorweginfrastructuur 

artikelen 10, 11 en 12 van het Besluit capaciteitsverdeling hoofdspoorweginfrastructuur 

artikelen 6 en 9 van het Besluit capaciteitsverdeling hoofdspoorweginfrastructuur 



Voorbereiding van de capaciteitsverdeling 

Gewenste 

basisuurpatronen 

Cyclisch 

onderhoud 

en inspectie 

Ver 

Geplande 

werkzaamheden 

aan of nabij de 

infrastructuur 

Bepalen 


Sluitingsdatum capaciteitsaanvragen 

2e maandag in april 

Overeenkomsten 

t.a.v. 

capaciteitsaanvragen 

Bepalen benodigde 

capaciteit voor 

onderhoudsrooster 

Benodigde 



Capaciteitsverdeling 



geplande 

werkzaamheden 



Benodigde 


geplande 

werkzaamheden 



Capaciteitsaanvragen 

Verkeer 

Verdelen 

jaardienst 

19 weken na sluitingsdatum 

voor capaciteitsaanvragen 

In 

toegangsovereenkomst 

op te nemen 

capaciteitsverdeling 

Overeengekomen 



en geplande 

werkzaamheden 

Ad hoc fase 

Capaciteitsaanvragen 

Verkeer 

Werkzaamheden buiten 

voor beheer verdeelde 

capaciteit 

Noodzakelijke 

werkzaamheden voor 

herstel van een veilig en 

ongestoord verloop van 

treinverkeer 

Verdelen ad hoc 

capaciteitsaanvragen 

Verkeer 

Verdelen ad hoc 

werkzaamheden 



noodzakelijke 

werkzaamheden 

Concretiseren 

uitvoeringsvariant en 

-datums voor geplande 

werkzaamheden en 

concretiseren 

treindienst 

Wijzigingen t.a.v. 

overeengekomen 

verdeling 



verdeling 



verdeling 



verdeling 

Uitvoerbaar plan 

Schema 1 

Processen ten behoeve van de capaciteitsverdeling 


2. Bepalen benodigde capaciteit voor onderhoudsrooster en bepalen benodigde capaciteit voor 

geplande werkzaamheden aan of nabij de hoofdspoorwegen 

ProRail formuleert het capaciteitsbeslag dat nodig is in verband met geplande werkzaamheden 

aan of nabij de hoofdspoorwegen alsmede het onderhoudsrooster. 

3. Verdelen jaardienst 

Tijdens het jaardienstverdelingsproces worden de aanvragen van gerechtigden en het 

onderhoudsrooster verwerkt tot een dienstregeling voor 7 verkeersdagen van elk 24 uur in een 

standaardweek. Daar waar aanvragen van gerechtigden en/of het onderhoudsrooster met elkaar 

concurreren vindt coördinatie plaats. De jaardienstverdeling bevat naast deze standaardweek ook 

een opgave van afwijkingen ten opzichte van de standaardweek bijvoorbeeld als gevolg van 

geplande werkzaamheden, evenementen, enzovoort. 

4. Verdelen in de ad-hocfase 

De ad-hocfase betreft aanvullingen of wijzigingen van de overeengekomen jaardienstregeling. 

4.3 Tijdschema voor aanvraag en capaciteitsverdelingsproces 

Bepalen basisuurpatroon 

Dit proces start circa 19 maanden voor aanvang van de jaardienstregeling. Gerechtigden kunnen zich 

bij ProRail aanmelden tot twee weken na de uitgave van deze netverklaring. Deelnemende partijen 

beogen uiterlijk 8 weken voor sluiting van de jaardienstaanvragen overeenstemming te hebben bereikt 

teneinde een concrete capaciteitsaanvraag te kunnen opstellen. Uiterlijk 11 maanden voor aanvang 

van de dienstregeling publiceert ProRail cataloguspaden voor internationaal goederenverkeer. Op de 

website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > capaciteit / treinpaden) wordt te zijner tijd een link 

naar de desbetreffende RNE-publicatie geplaatst. 

Bepalen benodigde capaciteit voor onderhoudsrooster en bepalen benodigde capaciteit voor geplande 

werkzaamheden aan of nabij de hoofdspoorwegen 

De benodigde capaciteit voor het onderhoudsrooster wordt uiterlijk 9 april 2012 vastgesteld, om mee 

te nemen in het jaardienstproces. Er is dan ook de capaciteit voor geplande werkzaamheden aan of 

nabij de hoofdspoorwegen bekend. 

Verdelen jaardienst 

Op 9 maart 2012 vindt de startbijeenkomst Jaardienst plaats. De specifieke werkwijze voor de 

Jaardienst wordt dan toegelicht. 

Indienen van aanvragen 

a) Sluitingsdatum voor jaardienstcapaciteitsaanvragen (nationaal & internationaal) 

en vaststelling benodigde capaciteit voor het onderhoudsrooster en geplande 

9-4-2012 

werkzaamheden 

b) Intake aanvragen van 10 t/m 16-4-2012 

Programmatie en coördinatie 

c) Start programmatie / coördinatie 17-4-2012 

d) RNE Technical Meeting van 18 t/m 21-6-2012 

e) Ontwerpdienstregeling gereed voor consultatie 2-7-2012 

f) Sluitingsdatum reacties op ontwerpdienstregeling 3-8-2012 

Vaststelling van de capaciteitsverdeling 20-8-2012 

Vastlegging 

g) Vastleggen vastgestelde capaciteitsverdeling in Donna/Radar 27-8-2012 

h) Afsluiten toegangsovereenkomsten met gerechtigden nov 2012 

De coördinatie verloopt parallel aan programmatie. 

Verdelen in ad-hocfase 

Aanvragen die na de sluitingsdatum voor jaardienstcapaciteitsaanvragen (vermeld onder a) worden 

ingediend, worden in volgorde van binnenkomst in behandeling genomen na vaststelling van de 

capaciteitsverdeling voor de jaardienstregeling. ProRail spant zich in die aanvragen voortvarend af te 

handelen. ProRail en de andere in RailNetEurope samenwerkende infrabeheerders waarborgen een 

reactietermijn van 5 werkdagen voor aanvragen ingediend na 9 oktober 2012. 


Gerechtigden die digitaal aanvragen, krijgen de aanvraag zonder nadere bevestiging gehonoreerd 

indien deze conflictvrij is van eerder verdeelde verkeer- en beheeraanvragen. Aan gerechtigden die 

via de One-Stop-Shop aanvragen, meldt de One-Stop-Shop voor enkelvoudige aanvragen, ingediend 

na 9 oktober 2012, binnen 5 werkdagen of de capaciteit voor verdeling beschikbaar is. Voor 

meervoudige vragen wordt over een specifieke antwoordtermijn bericht. Gerechtigden die via de One- 

Stop-Shop aanvragen, aanvaarden de mogelijkheid dat de door hen gewenste capaciteit in de periode 

tussen aanvraagindiening en verwerking wordt verdeeld ten gunste van een aanvraag via VPT/Donna. 


► ProRail heeft de procedure voor capaciteitsaanvragen die worden ingediend binnen 36 uur voor 

uitvoering beschreven in onderdeel 2.1 van bijlage 6 ‘Operationele Voorwaarden’ en wil deze 

opnemen in de toegangsovereenkomst. ◄ 

4.4 Het verdelingsproces: werkwijze aanvraag en verdeling van 

capaciteit 

In paragraaf 4.2 is een overzicht gegeven van de processen ten behoeve van de (voorbereiding van 

de) capaciteitsverdeling. Hieronder worden deze nader beschreven. 

Voor alle processen geldt het volgende: 

• Capaciteit wordt verdeeld voor het gebruik van baanvakken, perronsporen en emplacementen op 

de hoofdspoorweginfrastructuur. 

• De spitsperiode zoals genoemd in het Besluit capaciteitsverdeling hoofdspoorweginfrastructuur 

wordt in het verdeelproces als volgt gedefinieerd: 6.30 tot 9.00 uur en 16.00 tot 18.30 uur. 

• De capaciteitsverdeling heeft betrekking op de volgende vormen van gebruik: 

- treinbewegingen voor binnenlands verkeer en internationaal verkeer, waarbij de capaciteit 

wordt verdeeld in de vorm van een treinpad conform de definitie uit de richtlijn 2001/14/EG; de 

specifieke rijweg wordt bepaald door ProRail; 

- rangeerbewegingen; 

- stilstaand gebruik voor opstellen; 

- tijdelijke onttrekkingen of functionaliteitbeperkingen die nodig zijn voor het onderhoudsrooster 

en werkzaamheden aan of nabij de hoofdspoorwegen, alsmede het capaciteitsbeslag door 

bijzonder treinverkeer ten behoeve van het beheer van de infrastructuur, zoals meet- en 

inspectieritten; 

- activiteiten aan stilstaande treinen en spoorvoertuigen die beslag leggen op begrensde 

milieucapaciteit. 

• ProRail houdt bij de verdeling van capaciteit rekening met voorkeurgebruik van sporen 65 en met 

gebruiksbeperkingen. Tot de gebruiksbeperkingen behoren onder andere brugopeningen, geluid, 

spoorwegveiligheid en externe veiligheid. ProRail toetst regelmatig of planning en/of uitvoering 

passen binnen de grenzen van geluid, spoorwegveiligheid en externe veiligheid. De uitkomsten 

kunnen betekenis hebben voor de capaciteitsverdeling (minder of onder voorwaarden te verdelen) 

en reeds verkregen capaciteitsrechten (aanwijzingen geven of intrekken). De normen voor geluid 

en externe veiligheid zijn gebaseerd op de wettelijke bepalingen. Voor spoorwegveiligheid komen 

normen voort vanuit: 

- veranderingen ten opzichte van een voorgaand jaar in de capaciteitsverdeling mogen niet 

leiden tot een onveiliger situatie. Er wordt een risico analyse dienstregeling gemaakt, die 

onder meer ingaat op afwijkingen ten opzichte van de afkeurnormen zoals opgenomen in 

bijlage 23; 

- analyse van veiligheidsincidenten conform het Veiligheidsmanagementsysteem alsmede het 

oplossen van door de Inspectie en/of Onderzoeksraad geconstateerde tekortkomingen. 

• Door capaciteitsaanvragen in samenhang te bezien, beoordeelt ProRail of het samenstel van 

aanvragen past binnen de beschikbare capaciteit. Desgevraagd levert de aanvrager aanvullend 

de relevante informatie die nodig is om de inpassing te kunnen beoordelen. 

• Programmatie- en coördinatie overleg voor de jaardienst- en ad-hocfase vindt met 

gemandateerden plaats via de Tafel van Verdeling. 

65 

Voorkeurgebruik wordt door ProRail vastgesteld na overleg met gerechtigden. 


• Ten behoeve van de capaciteitsverdeling op knooppunten voert NSR werkzaamheden in opdracht 

en onder verantwoordelijkheid van ProRail uit (Lokaal Plan). 

• Op de hoofdroutes 66 kunnen goederenvervoerders alleen in termen van een patroonpad 

aanvragen. Voor treinen die niet kunnen voldoen aan de specificaties van het patroonpad wordt in 

de ad-hocfase een maatwerkoplossing gezocht. De hoofdroutes en patroonpaden worden uiterlijk 

1 maart op de Tafel van Verdeling vastgesteld op basis van het basisuurpatroon 2013. 

• ProRail verdeelt op het niveau van treinpaden tussen aankomst- en vertrekstations inclusief 

sporen op de aankomst- en vertrekstations. De rijweg tussen aankomst- en vertrekstation op 

spoorniveau is geen onderdeel van de capaciteitsverdeling. 

• Daar waar in EMMA-sporen met de functionaliteit perronsporen zijn aangevraagd voor 24 uur per 

dag wordt de capaciteit (ten behoeve van opstellen, servicen en dergelijke) alleen verdeeld tussen 

einde en aanvang reizigersdienst. Voor de overige uren wordt de capaciteit op perronsporen door 

middel van dienst treinpad verdeeld. Tenzij er aanvullende afspraken zijn gemaakt met alle 

betrokken partijen. 

4.4.1 Nadere beschrijving van de processen 

4.4.1.1 Bepalen basisuurpatronen 

Door samen te werken in het maken van basisuurpatronen (BUP) is er voor de aanvrager eerder zicht 

op de (on-)mogelijkheden van uitvoering van de door hem gewenste bedrijfsproductie ten behoeve 

van contractering van eigen klanten, personeel- en materieelplanning, enzovoort. Het resultaat van dit 

proces bestaat uit één of meerdere basisuurpatronen. Hiermee komen de deelnemers de basis voor 

de in te dienen capaciteitsaanvragen voor het jaardienstproces overeen. In het jaardienstproces vindt 

dan de feitelijk en formele verdeling plaats. 

Het BUP-proces wordt door de betrokken deelnemers ingericht met inachtneming van het volgende: 

• Er wordt naar gestreefd om een inhoudelijk afgestemde set van in te dienen jaardienstaanvragen 

tot stand te brengen; leidend tot één basisuurpatroon. Daar waar commerciële behoeften 

concurreren vindt coördinatie plaats. Indien geen overeenstemming tussen gerechtigden wordt 

bereikt wordt dit als zodanig vastgesteld. Er vindt geen toepassing van prioriteringsregels plaats. 

Dit is voorbehouden voor het jaardienstproces. Aldus kunnen meerdere, niet noodzakelijkerwijs 

met elkaar verenigbare basisuurpatronen ontstaan. 

• Voor de concurrentie die opgenomen is in de overeengekomen basisuurpatronen wordt getracht 

vóór de sluitingsdatum van de aanvraagtermijn voor de jaardienstverdeling alsnog oplossingen te 

vinden. Deze oplossingen dienen dan als uitgangspunt voor de coördinatie voor de jaardienst, 

mits in de jaardienstfase dezelfde gerechtigden betrokken zijn bij het conflict als in het 

basisuurpatroon. 

• ProRail borgt dat op hoofdroutes voor goederentreinen er een basisuurpatroonpad wordt 

ingebracht in het BUP-proces. 

• ProRail voert de regie. 

Ter voorbereiding op de capaciteitsverdeling stellen de in Europa samenwerkende infrastructuurmanagers 

ook een voorlopig aanbod op van cataloguspaden. Dit vindt plaats in het kader van het 

trans-Europees netwerk voor het goederenvervoer per spoor. Van/naar het door ProRail beheerde net 

worden deze paden in het dienstregelingjaar 2013 aangeboden minimaal in de volgende relaties: 

• Rotterdam – Duisburg (– Basel – Milaan); 

• Rotterdam – Duisburg (– Berlijn – Warschau); 

• Rotterdam – Antwerpen (– Lyon – Marseille). 

De voorlopige dienstregelingen van deze paden worden gepubliceerd op de website van 

RailNetEurope (www.rne.eu). 

66 

Hoofdroutes zijn in beginsel die routes met meer dan 100 treinen per maand per richitng en worden door 

ProRail vastgesteld op basis van prognoses. 


4.4.1.2 Bepalen benodigde capaciteit voor onderhoudsrooster en bepalen benodigde 

capaciteit voor geplande werkzaamheden aan of nabij de hoofdspoorwegen 

ProRail formuleert ten behoeve van de jaardienstverdeling de benodigde capaciteit voor geplande 

werkzaamheden aan of nabij de hoofdspoorwegen alsmede het onderhoudsrooster. Voor geplande 

werkzaamheden aan of nabij de hoofdspoorwegen wordt in (regionale) gebruikersoverleggen overlegd 

over de daarvoor benodigde capaciteit. Voor het onderhoudsrooster vindt tijdens de 

basisuurpatroonfase overleg plaats met deelnemers daaraan, met als doel afstemming te bereiken 

tussen de in te dienen jaardienstaanvragen en de capaciteitsvraag voor de geplande werkzaamheden, 

alsmede voor het onderhoudsrooster. De benodigde capaciteit wordt voor volume, frequentie en 

locatie (baanvak/emplacement) vastgelegd. 

De aldus door ProRail bepaalde capaciteitsbehoefte omvat: 

• het onderhoudsrooster met cyclisch onderhoud en inspectie alsmede de inzet van schouwtreinen 

en mobiele werkplaatsen, waarbij mogelijk is dat het onderhoudsrooster wordt opgezet in een vast 

deel (passend met de normale dienstregeling) en flexibel deel (nader te bepalen aantal keer per 

jaar) dat minimaal 16 weken van tevoren wordt geëffectueerd; 

• volume, frequentie en locatie van geplande werkzaamheden aan of nabij de hoofdspoorwegen: 

• programma’s zoals slijpen en stoppen; 

• vervanging-/vernieuwingsprojecten zoals bovenbouwvernieuwing inclusief de daarvoor benodigde 

treinen; 

• functie uitbreidingsprojecten zoals nieuwbouw inclusief de daarvoor benodigde treinen; 

• werken voor derden zoals bij verandering van spoorse kruisingen. 

De consultatie voor geplande incidentele werkzaamheden vindt plaats via het (regionale) 

Gebruikersoverleg alsmede het Landelijk Platform Overleg. 

4.4.1.3 Verdelen jaardienst 

Tijdens het verdelen van de jaardienst is er sprake van de volgende processtappen: 

1 indienen van aanvragen; 

2 programmatie en coördinatie; 

3 vaststelling verdeling. 

4.4.1.3.1 Indienen van aanvragen 

In deze processtap dienen gerechtigden hun aanvraag in. De aanvraag voor capaciteit op baanvakken 

en perronsporen 67 wordt ingediend: 

• in de vorm van de specificatie van een nog te ontwerpen dienstregeling gebruikmakend van door 

RNE uitgegeven formats. ProRail kan u adviseren over welk type het meest geschikt is; 

• of in de vorm van een in een planningssysteem ontworpen dienstregeling (zie paragraaf 4.4.5); 

• of in een met ProRail overeen te komen andere vorm. 

Voor goederentreinen, die gebruik maken van de gehele route waarvoor patroonpaden dan wel 

cataloguspaden zijn vastgesteld, is de aanvraag alleen mogelijk in termen van een dergelijk treinpad. 

Voor capaciteit op emplacementen is de aanvraag in de vorm van tijd-/ruimteslots op spoor- 

(deel)niveau per emplacement inclusief een beschrijving van eventueel daarbij horende processen 

(rangeren, controles, reiniging, enzovoorts). 

Het indienadres is: 

ProRail, One-Stop-Shop 



telefoon: +31 (0) 88 231 3456 

fax: +31 (0) 30 235 9474 

e-mail: 

oss@prorail.nl 

De One-Stop-Shop is u graag van dienst bij vragen over de capaciteitsverdeling. 

67 

inclusief direct met de dienstregeling van treinen samenhangende rangeerbewegingen 


Internationale aanvragen 

De spoorwegonderneming kan de benodigde capaciteit op deze spoorwegnetten in één keer 

aanvragen bij de One-Stop-Shop van het vertrekland of afzonderlijk bij de infrastructuurmanagers van 

de betrokken spoorwegnetten, desgewenst via een partner-spoorwegonderneming. 

Als spoorwegondernemingen bij de verschillende infrastructuurmanagers afzonderlijke aanvragen 

indienen, zijn zij zelf verantwoordelijk voor de onderlinge afstemming van die aanvragen. De 

inspanning van de betrokken infrastructuurmanagers is dan beperkt tot het signaleren van gebreken in 

de aansluitingen. 

Een internationale capaciteitsaanvraag dient te voldoen aan de voorwaarden die elk der betrokken 

infrastructuurmanagers stellen aan aanvragen voor capaciteit op hun net; zie daartoe hun 

netverklaringen. Indien één der betrokken infrastructuurmanagers een via ProRail ingediende 

internationale capaciteitsaanvraag niet in behandeling neemt, stelt ProRail de aanvrager in de 

gelegenheid de aanvraag aan te passen en te beperken tot een aanvraag voor capaciteit op 

uitsluitend de door ProRail beheerde spoorweginfrastructuur. 

Intake 

Na ontvangst worden de aanvragen gecontroleerd op volledigheid en andere kennelijke gebreken, 

zoals onderling conflicterende elementen, overschrijding van de gebruiksmogelijkheden van de 

infrastructuur of afwijkingen ten opzichte van in de BUP-fase overeengekomen in te dienen 

capaciteitsaanvragen. Zo nodig wordt de aanvrager in de gelegenheid gesteld de aanvraag binnen 

een aan te geven termijn te wijzigen / aan te vullen. 

Als de aanvrager in zijn aanvraag bepaalde gebruikskenmerken 68 van de gevraagde capaciteit niet 

expliciet vermeldt, kan de capaciteit nog wel worden verdeeld. Dit gebeurt dan onder voorbehoud dat 

de aanvrager de standaardwaarden voor die gebruikskenmerken toepast. De standaardwaarden 

worden, door ProRail vastgesteld, rekening houdend met de kenmerken of gebruiksbeperkingen van 

de infrastructuur. 

4.4.1.3.2 Programmatie en coördinatie 

In de programmatie worden alle aanvragen en het onderhoudsrooster geïntegreerd in één dienstregeling. 

ProRail heeft de mogelijkheid om geringe wijzigingen ten opzichte van de oorspronkelijke 

aanvraag te verwerken die de commerciële en logistieke samenhang van aanvragen niet aantasten 

(ter beoordeling door de gerechtigden) teneinde capaciteitsaanvragen zoveel mogelijk te honoreren. 

ProRail identificeert vervolgens de situaties waarin aanvragen met elkaar en/of met de benodigde 

capaciteit voor werkzaamheden aan of nabij de hoofdspoorwegen alsmede het onderhoudsrooster 

concurreren. Voor die situaties start ProRail de coördinatie. 

Tijdens de programmatie en coördinatie heeft ProRail afstemming met de andere infrastructuurmanagers 

in Europa. Zo wordt geprobeerd om zoveel mogelijk doorgaande en hoogwaardige 

grensoverschrijdende dienstregelingspaden te realiseren. Deze maatregelen zijn uitgewerkt in het 

RNE-document “Process for international path requests” (te raadplegen via de website www.rne.eu). 

Procesregels 

Voor de programmatie- en coördinatieprocedures gelden de volgende procesregels: 

1 De geïdentificeerde concurrentiesituatie wordt bekend gemaakt aan alle betrokken aanvragers. 

2 De daarbij betrokken aanvragers worden uitgenodigd voor nader overleg over de situatie, 

eventueel op basis van een programmatievoorstel van ProRail. 

3 Elk van de betrokken aanvragers wordt uitgenodigd oplossingsvoorstellen te doen. 

4 Oplossingen moeten passen binnen de gebruiksmogelijkheden van de infrastructuur, met inbegrip 

van ontwerpnormen, gebruiksbeperkingen vanwege onder andere geluid, spoorwegveiligheid en 

externe veiligheid. 

5 Het onderhoudsrooster wordt opgenomen in de ontwerpdienstregeling. 

6 Gestreefd wordt naar oplossingen waarbij (in volgorde van prioriteit en met inachtneming van 

procesregel 4) zo veel mogelijk de aangevraagde capaciteiten worden gehonoreerd, de 

commerciële en operationele samenhang binnen de aangevraagde capaciteiten zo min mogelijk 

verbroken wordt en waarbij de bedrijfseconomische gevolgen van afwijkingen van de 

68 

bijvoorbeeld treinlengte, aanwezigheid van gevaarlijke stoffen, enzovoort 


aangevraagde capaciteiten zo beperkt mogelijk zijn. De wettelijke prioriteringsregels worden bij 

het zoeken naar oplossingen niet toegepast. 

7 De in RNE-verband afgestemde grenspassagetijdstippen worden zoveel mogelijk gehandhaafd. 

8 De minimaal ter beschikking staande capaciteit voor ad-hocaanvragen van internationaal 

goederenverkeer en besloten personenvervoer worden opgenomen in de capaciteitsverdeling. 

Deze capaciteit volgt uit de wettelijke norm. 

9 De door ProRail te presenteren voorstellen sluiten aan op de dienstregelingstechnische 

maatregelen zoals opgenomen in capaciteitsvergrotingsplannen. 

10 ProRail bewaakt de robuuste uitvoerbaarheid van de dienstregeling op basis van de 

ontwerpnormen in bijlage 23 alsmede de doelmatige benutting van de infrastructuur. 

11 Voor afwijkingen op de ontwerpnormen ten aanzien van overkruistijden en opvolgtijden dient een 

veiligheidsbeoordeling aanwezig te zijn. De werkwijze hiervoor is beschikbaar via de website van 

ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > capaciteit / treinpaden > dienstregeling). 

ProRail maakt een ontwerpdienstregeling waarin de uitkomsten van de programmatie en de 

coördinatie tot dan toe zijn opgenomen. Deze ontwerpdienstregeling ligt een maand ter consultatie 

voor en ProRail spant zich in met de gemaakte opmerkingen rekening te houden. 

Coördinatie 

Coördinatie is een proces van gelijkwaardig overleg. In geval van concurrerende aanvragen spannen 

betrokken partijen zich in om tot een oplossing te komen. Ze zijn daarbij transparant in de in het 

geding zijnde commerciële en bedrijfseconomische belangen. In het geval dat aanvragen van 

gerechtigden onderling concurreren kan ProRail trachten op basis van verhoging van de 

gebruiksvergoeding tot overeenstemming te komen 69 . De verhoging wordt berekend conform 

paragraaf 6.2 ‘toeslag voor schaarse capaciteit’. 

Indien betrokken aanvragers en/of ProRail dan niet tot overeenstemming komen, dan stelt ProRail 

vast dat de aanvragen niet naar tevredenheid zijn afgehandeld waarna de betrokken infrastructuur 

overbelast wordt verklaard. 

De geschillenregeling kan voor of na toepassing van de verhoging ingeroepen worden om een 

oplossing te bereiken (zie paragraaf 4.4.2). 

De verdeling wordt door ProRail na overbelastverklaring vastgesteld met toepassing van de door de 

wet gestelde prioriteitsregels: 

1 Voor verkeer/verkeer situaties conform artikel 7, 8, 10, 11 en 12 van het Besluit 

capaciteitsverdeling hoofdspoorweginfrastructuur. 

2 Voor verkeer/beheer situaties conform artikel 9 van het Besluit capaciteitsverdeling 

hoofdspoorweginfrastructuur. 

3 Als de prioriteringsregels van het Besluit capaciteitsverdeling hoofdspoorweginfrastructuur 

onvoldoende onderscheidend zijn gelden aanvullend de volgende prioriteringsregels: 

- vervoer gaat boven verkeer; 

- leeg materieel verkeer gaat boven opstellen; 

- opstellen van materieel dat dagelijks wordt ingezet ten behoeve van vervoerend gebruik gaat 

boven materieel dat niet dagelijks wordt ingezet (bijvoorbeeld sloopmaterieel, nieuw in te 

zetten materieel); 

- kort opstellen gaat boven langer opstellen, waarbij voor conflicten tussen reizigerstreinen 

geldt, dat minder dan 12 uur opstellen gaat boven langer dan 12 uur opstellen; indien beide 

aanvragen binnen de 12 uur vallen, zal de eerste prioriteitsstelling gebaseerd worden conform 

artikel 8 van het Besluit capaciteitsverdeling hoofdspoorweginfrastructuur en indien nodig als 

tweede middels een bedrijfseconomische afweging; 

- binnen gegeven milieugerelateerde capaciteitsgrenzen (geluid en risico) een zo hoog 

mogelijke benutting (vervoer/verkeer/opstellen) accommoderen; 

- volledige benutting van de geluidsruimte gaat boven volledige benutting van de risicoruimte 

voor externe veiligheid. 

Capaciteit ten behoeve van werkzaamheden 

Voor werkzaamheden aan of nabij de hoofdspoorwegen die (een combinatie van) incidentele 

onttrekkingen vragen geldt daarnaast het volgende: 

69 

conform artikel 7 lid 1 van het Besluit capaciteitsverdeling hoofdspoorweginfrastructuur 


1 Voor zover de werkzaamheden op de sluitingsdatum van de jaardienstaanvraag redelijkerwijs 

voorzienbaar en planbaar zijn, wordt de capaciteit voor de uitvoering van de werkzaamheden bij 

de jaardienstverdeling op datum gezet en verdeeld. Voor werkzaamheden welke niet redelijkerwijs 

voorzienbaar en planbaar zijn, is het mogelijk tijdens de jaardienstfase overeenstemming te 

bereiken over de dagsoort en uitvoeringsvariant. Deze worden geoormerkt in RADAR en dienen 

als basis voor de ad-hocfase. 

2 Voorafgaand aan de coördinatie van de capaciteitsverdeling voor de jaardienstregeling vindt een 

inventarisatie plaats van nader overeen te komen onttrekkingen op het Gemengde net, de 

Betuweroute en de grensbaanvakken van aangrenzende netten, waarvoor wordt verwacht dat de 

daarvoor relevante omleidingsroutes onvoldoende restcapaciteit bieden voor de dan om te leiden 

treinen. Voor de onttrekkingen waarvoor in overleg wordt vastgesteld dat de totale capaciteit op de 

omleidingsroutes niet afdoende is, biedt ProRail de mogelijkheid om bij de jaardienstverdeling 

treinen aan te wijzen die in het VAB-proces (verkeersaanpassingen als gevolg van beheer) zoals 

opgenomen in paragraaf 4.4.1.4 te behandelen zijn met voorrang boven andere ad-hocaanvragen. 

3 Ten tijde en ter plaatse van de incidentele onttrekkingen en op de in verband daarmee gebruikte 

omleidingsroutes vervalt het onderhoudsrooster niet, tenzij expliciet vermeld. ProRail zal, mits 

haalbaar, bijdragen aan het oplossen van concurrentie middels aanpassingen aan het 

onderhoudsrooster. 

Vergoedingen bij buitendienststellingen 

ProRail kan in het kader van het jaardienstverdelingsproces voor capaciteit ten behoeve van 

werkzaamheden een financiële compensatie aan gerechtigde(n) overeenkomen anders dan gebruiksvergoedingen. 

Onder de voorwaarde dat het alternatief vervoerplan uitvoerbaar en maatschappelijk 

acceptabel is, wordt in combinatie met deze compensatieafspraken in beginsel de door ProRail 

opgestelde voorkeursvariant van de buitendienststelling gekozen, met inachtneming van het volgende: 

1 Functiewijzigingswerken 

a. Voor geplande functiewijzigings- en omgevingswerken (‘nieuwbouw’) worden de out-ofpocket-kosten 

voor vervangend vervoer vergoed op basis van door ProRail goedgekeurde 

offertes die door de vervoerder met ProRail zijn overeengekomen. 

b. Er vindt voor geplande functiewijzigings- en omgevingswerken (‘nieuwbouw’) geen vergoeding 

plaats voor om te leiden treinen voor reizigers- en goederenvervoer. ProRail spant zich in om 

de omleidingsroutes zoals gedefinieerd in het Corridorboek vrij te houden van incidentele 

onttrekkingen. 

2 Functiehandhavingswerken 

a. Voor reizigersvervoerders kan bij geplande functiehandhavingswerken (‘groot onderhoud’ en 

‘vernieuwing’) sprake zijn van compensatie, en wel in de volgende gevallen en in de hieronder 

beschreven mate: 

i. geen compensatie wordt verleend in geval van buitendienststellingen in weekeinden, 

nachten, tussen de spitsen, in reizigersverkeerluwe perioden (zijnde schoolvakanties en 

officiële feestdagen) of als het doorgaande treinverkeer niet wordt geraakt; 

ii. wel wordt compensatie verleend als en voor zover een buitendienststelling (deels) op 

normale werkdagen (niet reizigersverkeerluw) valt en indien daarbij de ochtendspitsen 

en/of avondspitsen worden geraakt; de compensatie geldt dan voor de vervallen 

treinkilometers van de treinen gedurende die werkdagen; 

iii. het bedrag van de financiële compensatie wordt berekend via een bedrag per vervallen 

treinkilometer tengevolge van de buitendienststelling, ten opzichte van de in de 

jaardienst verdeelde situatie; 

iv. het compensatietarief voor reizigersvervoerders is afhankelijk van de categorie waarin 

het betrokken baanvak volgens bijlage 27 is ingedeeld en bedraagt: 

• voor categorie 1 baanvakken € 11,- per vervallen treinkilometer volgens de 

jaardienstverdeling; 

• voor categorie 2 baanvakken € 6,- per vervallen treinkilometer volgens de 

jaardienstverdeling; 

ProRail kan in voorkomend geval een hogere vergoeding overeenkomen, op basis van 

een offerte met betrekking tot de kosten van een te bieden servicelevel met 

vervangend vervoer. 


. Voor goederenvervoerders kan bij geplande functiehandhavingswerken (‘groot onderhoud’ en 

‘vernieuwing’) sprake zijn van compensatie, en wel in de volgende gevallen en in de hieronder 

beschreven mate: 

i. geen compensatie wordt verleend in geval van buitendienststellingen in weekeinden 

(zaterdag 0.00 uur tot maandag 6.00 uur) of in goederenverkeerluwe perioden (zijnde 

officiële feestdagen en de tussenliggende dag tussen een officiële feestdag en een 

weekeind), in het geval de buitendienststelling korter duurt dan 12 uur, of als het 

doorgaande treinverkeer niet wordt geraakt; 

ii. wel wordt compensatie verleend als en voor zover een buitendienststelling (deels) op 

normale werkdagen (niet goederenverkeerluw) valt en indien de duur meer bedraagt 

dan 12 uur; de compensatie geldt dan voor de niet via de oorspronkelijke geplande 

route gereden treinen gedurende die werkdagen; 

iii. het bedrag van de financiële compensatie wordt berekend via een bedrag per geraakte 

goederentrein tengevolge van de buitendienststelling. Voor een definitie van een 

“geraakte trein” zie bijlage 27; 

iv. 

het compensatietarief per goederentrein wordt bepaald volgens het gestelde onder 

‘tarief’ in bijlage 27. 

ProRail kan in voorkomend geval een hogere vergoeding overeenkomen, op basis van 

een offerte met betrekking tot de kosten van een te bieden servicelevel met aangepast 

vervoer. 

3 Combinaties van werkzaamheden 

Indien functiehandhavingswerkzaamheden worden gecombineerd met functiewijzigingen/of 

omgevingsprojecten (‘nieuwbouw’) wordt de compensatie berekend als het gemiddelde van de 

vergoedingen die zouden gelden indien er geen sprake zou zijn van gecombineerde 

werkzaamheden, gewogen naar de duur van het werk. Dit geldt voor reizigers- en 

goederenvervoerders. 

Capaciteit ten behoeve van evenementen 

Capaciteitsaanvragen ten behoeve van evenementen en ten behoeve van feestdagen in het 

buitenland volgen dezelfde procesgang als die voor incidentele onttrekkingen. Voor nader overeen te 

komen evenementen vindt tijdens de jaardienstfase en onder die procesregels een verdeling plaats 

van de extra treinen in combinatie met de reguliere jaardienstcapaciteitsaanvragen. ProRail voert 

regie. Het onderhoudsrooster vervalt niet, tenzij expliciet overeengekomen. ProRail zal, mits haalbaar, 

bijdragen aan het oplossen van concurrentie middels aanpassingen aan het onderhoudsrooster. 

Meerjarige capaciteitskaders 

ProRail voert bij bovenbouwvernieuwingswerkzaamheden en groot onderhoud meerjarige ordening 

van infrawerkzaamheden uit. Op basis van deze ordening bespreekt ProRail uitvoeringsvarianten met 

alle betrokken vervoerders en maakt voorkeursvarianten kenbaar. De uitvoeringsvarianten variëren 

qua duur en ruimtelijke omvang en moeten voor alle betrokken partijen maakbaar en maatschappelijk 

acceptabel zijn. Criteria hiervoor worden vastgelegd in het Corridorboek 70 . 

ProRail heeft een inspanningsverplichting om de capaciteitsbehoefte voor alle bekende projecten 

(functiehandhaving en functiewijziging) integraal te betrekken in de te maken meerjarige 

capaciteitskaders. 

Partijen beogen in consensus een uitvoeringsvariant te kiezen. De voorstellen worden in eventueel 

verbijzonderde gebruikersoverleggen met gerechtigden besproken. De uitkomst van het 

afstemoverleg wordt vastgelegd op de Tafel van Verdeling, met de aanvulling dat de afspraken 

betrekking kunnen hebben op meer dan één dienstregelingjaar. Met betrekking tot de geldigheid van 

de meerjarige capaciteitskaders komen partijen onttrekkingsvarianten overeen vooruitlopend op de 

jaardienstverdeling van het dienstregelingjaar dat één of enkele jaren in de toekomst ligt. ProRail kan 

op basis van deze afspraken verplichtingen aangaan. De gerechtigden, met wie ProRail de meerjarige 

afspraak aangaat, verplichten zich om voor de looptijd van de meerjarige afspraak hun capaciteiten in 

overeenstemming met het capaciteitskader aan te vragen. 

4.4.1.3.3 Vaststelling verdeling 

ProRail maakt een raming van te verwachten ad-hocaanvragen voor goederenverkeer en besloten 

personenvervoer, ook die ten gevolge van werkzaamheden aan de infrastructuur van ProRail, Keyrail 

70 

te raadplegen via de website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > capaciteit / treinpaden) 


en buitenlandse spoorwegbeheerders. Deze raming wordt omgezet in treinpaden. Daarbij geldt een 

principe van peak-shaving. Paden die voor meer dan 50% benut gaan worden en/of niet in conflict zijn 

met aanvragen van andere gerechtigden, worden opgenomen in de capaciteitsverdeling voor de 

normale dienstregeling (7 x 24 uur); met als ondergrens 10% van het minimumbedieningsniveau voor 

goederenverkeer. 

De jaardienstregeling wordt vastgelegd in Donna BD (treinpaden), Emma (opstelcapaciteit op 

emplacementen) en RADAR (onderhoudsrooster en incidentele onttrekkingen); het 

capaciteitsverdelingsdocument geeft de toepasselijke bestandsgegevens. Hierin staat vermeld welke 

capaciteit aan de aanvragers is verdeeld en welke capaciteit voor welk gebruik is voorbehouden 

(waaronder ook werkzaamheden). Dit document gaat deel uitmaken van de te sluiten 

toegangsovereenkomst. De gerechtigde verkrijgt dan het gebruiksrecht voor de capaciteit die in het 

capaciteitsverdelingsdocument aan die gerechtigde is toebedeeld. 

Spoorwegondernemingen die houder van verdeelde capaciteit zijn, mogen die capaciteit niet 

overdragen aan andere gerechtigden. De houder van capaciteit kan een andere 

spoorwegonderneming werkzaamheden laten uitvoeren aan opgesteld materieel, zonder dat er sprake 

is van overdracht van capaciteit aan die andere spoorwegonderneming. 

4.4.1.4 Verdelen in ad-hocfase 

Aanvragen van gerechtigden 

• Het indienen van ad-hocaanvragen gaat op dezelfde wijze als in het jaardienstverdelingsproces. 

Capaciteitsaanvragen die meer dan één beheerder betreffen, kunnen via de One-Stop-Shop 

worden aangevraagd. De One-Stop-Shop coördineert dan desgevraagd de afhandeling van die 

aanvragen bij de beheerders van de andere netten. Het is ook mogelijk de aanpassingen in een 

internationale dienstregeling in verband met buitendienststellingen bij ProRail of elders door 

ProRail te laten coördineren. 

• Ad-hocaanvragen kunnen door gerechtigden op twee manieren worden ingediend: 

- Digitaal; voor digitale aanvragen ad-hoccapaciteit stelt ProRail twee applicaties beschikbaar, 

te weten VPT/Donna (voor aanvragen van alleen dienstregelingpaden >52/36 uur voor 

vertrek) en ISVL (voor aanvragen op kortere termijn, tot een half uur voor vertrek). Bij 

indiening via VPT/Donna geldt dat de aanvraag onmiddellijk en zonder nadere bevestiging is 

toegewezen, indien de gewenste capaciteit met inachtneming van de 

dienstregelingontwerpnormen kan worden ingepast tussen het eerder in VPT/Donna 

vastgelegde capaciteitsbeslag en indien de aanvrager de in de jaardienstverdeling 

respectievelijk in Radar vastgelegde buitendienststellingen respecteert (ook indien die nog 

niet in VPT/Donna zijn verwerkt). 

Bij aanvragen die via ISVL worden ingediend ontvangt de aanvrager na verwerking van 

ProRail een bevestiging dan wel een afwijzing. De verwerkingstijd kan onderwerp zijn van een 

prestatieregeling. Indien twee of meer via ISVL ingediende aanvragen om dezelfde capaciteit 

concurreren, wordt de capaciteit verdeeld aan de eerst-ingediende aanvraag. 

- Schriftelijk (per brief, fax of e-mail), bij ProRail One-Stop-Shop, tot 5 werkdagen vóór de dag 

waarop de capaciteit beschikbaar gesteld zou moeten worden. Deze termijn van 5 werkdagen 

stelt ProRail in staat de aanvragen te verwerken en komt overeen met de termijn waarbinnen 

ProRail volgens wettelijk voorschrift moet reageren op ingediende ad-hocaanvragen. Indien 

twee of meer schriftelijk ingediende aanvragen om dezelfde capaciteit concurreren wordt de 

capaciteit verdeeld aan de eerst-ingediende aanvraag. De aanvrager ontvangt binnen de 

gestelde termijn een bevestiging dan wel een afwijzing. Maatgevend voor acceptatie is, of de 

gevraagde capaciteit op het moment van aanvraagverwerking kan worden ingepast tussen het 

reeds VPT/Donna vastgelegde capaciteitsbeslag. De gerechtigde die gebruik maakt van de 

schriftelijke aanvraag aanvaardt de mogelijkheid dat de door hem gewenste capaciteit in de 

periode tussen aanvraagindiening en verwerking wordt verdeeld ten gunste van een digitaal 

ingediende VPT/Donna-aanvraag. 

• Ad-hocaanvragen kunnen concurreren met eerder overeengekomen capaciteit. In dat geval 

kunnen deze alleen na instemming van degene die de capaciteit oorspronkelijk verworven heeft 

worden verdeeld. 

• De ad hoc verdeelde capaciteit wordt vastgelegd in de databestanden. Periodiek kunnen de 

verwerkte ad-hocaanvragen worden opgenomen in een zogenaamd wijzigingsblad. Opname in 


een wijzigingsblad is uitsluitend een administratieve verwerking, en impliceert geen wijziging van 

capaciteitsrechten. De ingangsdata van de wijzigingsbladen worden na overleg met 

spoorwegondernemingen en buitenlandse infrastructuurmanagers vastgesteld door ProRail. 

• Voor de in RNE-verband aangeboden cataloguspaden voor internationaal goederenverkeer en 

door ProRail bij de vaststelling van de jaardienstregeling aangewezen paden (patroonpaden), 

blijven tot aan levering aan de verkeersleiding voorbehouden voor daartoe bestemd gebruik. 

Verkeersaanpassingen als gevolg van beheer (VAB-proces) 

• ProRail voert de regie over het herplannen van verkeer als gevolg van beheer. 

• Het VAB-proces vindt plaats onder de ad hoc spelregels. 

• Tussen de 20 en 12 weken voor uitvoering van de werkzaamheden stemt ProRail met 

gerechtigden af om tot een specificatie te komen voor het aan te passen verkeer. Doel hierbij is 

om de omleidingbehoefte optimaal te kunnen verdelen gebruikmakend van de restcapaciteit (vrije 

ruimte) van de omleidingsbaanvakken. 

• Ontvangen specificaties worden door ProRail geïntegreerd in een totaal-specificatie voor een 

alternatieve dienstregeling (omstreeks 9 weken voor uitvoering beschikbaar). 

• ProRail heeft de mogelijkheid om geringe wijzigingen ten opzichte van de specificaties te 

verwerken (binnen mandaat vervoerders) die de commerciële en logistieke samenhang niet 

aantasten ten einde de restcapaciteit als gevolg van buitendienststellingen zo optimaal mogelijk te 

benutten. 

• Daar waar specificaties niet binnen randvoorwaarden verwerkt kunnen worden start ProRail 

coördinatie met betrokken partijen. 

• Is er geen consensus dan verplichten betrokken gerechtigden en ProRail zich via een alsdan 

overeen te komen procedure binnen 10 dagen tot een vaststelling van verdeling te komen. 

• Na vaststelling van de verdeling door ProRail (6-9 weken voor uitvoering), kan de verwerking in de 

plansystemen starten. 

Capaciteit ten behoeve van werkzaamheden 71 

• ProRail kan gedurende het dienstregelingjaar capaciteit verkrijgen voor ongepland onderhoud. Dit 

is onderhoud dat redelijkerwijs niet planbaar is ten tijde van de sluiting van jaardienstaanvragen 

en dat redelijkerwijs niet kan wachten tot het volgende dienstregelingjaar. Eventuele wijziging van 

voor verkeer verdeelde capaciteit vindt plaats onder de regels van ad-hocaanvragen verkeer, 

derhalve alleen met instemming van de houder van die capaciteit. 

• Voor werkzaamheden waarvan de uitvoering voorzien is binnen het dienstregelingjaar, maar die 

op de sluitingsdatum van de jaardienstaanvraag nog niet planbaar zijn, wordt na overleg en 

steeds tenminste 26 weken voor de datum van uitvoering (de aanpassing van) de benodigde 

capaciteit binnen de jaardienstregeling 2013 nader overeengekomen. 

• Gerechtigden en ProRail kunnen na de jaardienstverdeling verzoeken om de programmering van 

werkzaamheden te wijzigen op grond van niet-voorziene omstandigheden (ten opzichte van het 

jaarplan) en onvoorziene werkzaamheden. De basisregel is dat wordt meegewerkt aan 

herprogrammering; medewerking kan alleen gemotiveerd vanuit de eigen bedrijfsbelangen 

afgewezen worden. 

• Bij het concretiseren van wijze van uitvoering en uitvoeringsdata is het mogelijk dat de nadere 

uitwerking niet past in de in de jaardienst verdeelde capaciteit. Ook kunnen er zich 

omstandigheden voordoen in de projectvoorbereiding en –uitvoering die niet als zodanig 

verondersteld zijn bij vaststelling van de benodigde capaciteit. ProRail maakt dit zichtbaar en 

overlegt met betrokken gerechtigden over aanpassingen aan de wijze van uitvoering en 

uitvoeringsdata. Is er geen consensus over de uitvoeringsvariant dan verplichten betrokken 

gerechtigden en ProRail zich via een alsdan overeen te komen procedure binnen 10 werkdagen 

tot een vast te stellen verdeling te komen. Randvoorwaarde is uitvoering van de betrokken 

werkzaamheden in het dienstregelingjaar 2013. 

• Werkzaamheden aan het spoor vragen veelal een (enkele) grote onttrekking en meerdere kleinere 

onttrekkingen (ten behoeve van voor en nawerk). Deze kleinere onttrekkingen worden in het 

onderhoudsrooster uitgevoerd. Indien het onderhoudsrooster onvoldoende capaciteit levert, maakt 

ProRail dit zichtbaar en stelt uiterlijk 13 weken voor uitvoering de benodigde capaciteit voor 

71 

De detailwerkwijzen zijn beschreven in de procedure ‘capaciteitsverdeling Beheer – Verkeer’, te raadplegen 

via de website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > capaciteit / treinpaden > procedure verdeling). 


esterend voor- en nawerk vast. ProRail overlegt met betrokken gerechtigden over inpassing; als 

geen consensus kan worden bereikt dan geldt eveneens de in het voorgaande lid genoemde 

procedure voor de afhandeling van het geschil. 

Bovenstaande bepalingen zijn er op gericht om de - in de landelijke samenhang passende - grote 

onttrekkingen maximaal te benutten. 

• Gerechtigden of ProRail kunnen bij hun instemming als voorwaarde stellen dat het nadeel dat zij 

ondervinden door afwijking van de eerder verdeelde capaciteit wordt vergoed. De vergoeding 

betreft alleen directe bedrijfskosten, die middels een specificatie worden onderbouwd. 

• Als zich storingen of onregelmatigheden voordoen / dreigen 72 te gaan voordoen die een veilig en 

ongestoord treinverkeer in gevaar brengen of kunnen brengen 73 is onderhoud noodzakelijk en 

vervallen de capaciteitsrechten van gerechtigden om werkzaamheden (reparaties, spoedeisende 

vervangingen, enzovoort) voor herstel / borging van veilig en ongestoord treinverkeer uit te 

voeren. ProRail spant zich in om deze werkzaamheden zoveel mogelijk in het onderhoudsrooster 

uit te voeren. 

4.4.2 Geschilbeslechting 

Coördinatie is naar zijn aard een technisch overleg tussen deskundigen. Deskundigen kunnen van 

mening verschillen waardoor er een patstelling over conflicten kan ontstaan. Om het proces van 

capaciteitsverdeling zijn voortgang te laten houden is er een geschillenregeling die binnen 

10 werkdagen uitsluitsel geeft. 

Met de in deze paragraaf beschreven regeling voorziet ProRail in de in artikel 21 lid 6 van richtlijn 

2001/14/EG voorgeschreven geschilregeling. 

Een aanvrager of ProRail heeft de mogelijkheid het initiatief te nemen tot geschilbeslechting tijdens de 

coördinatiefase van de jaardienstregeling doch uiterlijk tot 10 werkdagen voor vaststelling van de 

capaciteitsverdeling van de jaardienstregeling. 

Een gerechtigde kan ook toepassing van de geschilbeslechtingsregeling inroepen in het geval dat hij 

meent benadeeld te worden door de wijze waarop ProRail bij de vaststelling van de capaciteitsverdeling 

is afgeweken van de eerder door ProRail gepresenteerde ontwerpdienstregeling; in zo’n 

geval moet de geschillenregeling worden ingeroepen binnen 5 werkdagen nadat de capaciteitsverdeling 

door ProRail is vastgesteld. 

De geschilbeslechtingsprocedure voorziet een gesprek tussen de betrokken partijen (hoor en 

wederhoor) met als doel het conflict op te lossen. Indien geen oplossing wordt bereikt, doet de 

voorzitter binnen 10 werkdagen na het schriftelijk – aan de Tafel van Verdeling – aanhangig maken 

van het geschil uitspraak. De uitspraak is vervolgens uitgangspunt voor de verdere coördinatie. Bij 

conflicterende aanvragen tussen gerechtigden (verkeer/verkeer) is ProRail voorzitter. Bij conflicten 

tussen een aanvraag van een gerechtigde en de benodigde capaciteit voor geplande werkzaamheden 

aan of nabij de hoofdspoorwegen of het onderhoudsrooster vindt de behandeling van het geschil 

plaats onder een van ProRail onafhankelijke voorzitter, die door ProRail wordt aangewezen met 

instemming van gerechtigden. De behandeling leidt in dat geval tot een advies waarvan ProRail bij de 

vaststelling van de capaciteitsverdeling alleen deugdelijk gemotiveerd mag afwijken. Deze motivatie 

maakt ProRail kenbaar aan de betrokken gerechtigden. 

4.4.3 Overbelaste infrastructuur 

Gedurende het jaardienstverdelingsproces of naar aanleiding van een prognose van capaciteitsaanvragen 

voor de nabije toekomst kunnen capaciteitsknelpunten worden gesignaleerd. Het knelpunt 

kan verbonden zijn aan zowel de fysieke als andere begrenzingen (onder andere geluid, 

spoorwegveiligheid en externe veiligheid) van de capaciteit. Dit kan leiden tot het door ProRail 

overbelast verklaren van delen van de infrastructuur 74 . Na overbelastverklaring stelt ProRail binnen 6 

72 

73 

74 

Te constateren op basis van inspecties, meldingen, opgetreden storingen, enzovoort. 

Dit is een nadere definiëring van de situatie ‘’in geval van nood’’ uit artikel 8 lid 3 van de Algemene 

Voorwaarden. 

De overbelastverklaring is een bijlage van de capaciteitsanalyse en te raadplegen via de website van ProRail 

(www.prorail.nl > vervoerders > capaciteit / treinpaden > capaciteitsanalyses). 


maanden een capaciteitsanalyse 75 op. Binnen 6 maanden na afronding van de capaciteitsanalyse stelt 

ProRail na overleg met betrokken gerechtigden een capaciteitsvergrotingsplan 76 op. Voor het 

capaciteitsvergrotingsplan stelt ProRail met behulp van een kosten-batenanalyse de meest 

kosteneffectieve oplossing vast. Oplossingen kunnen zowel van infrastructurele als 

dienstregelingtechnische aard zijn. 

4.4.4 Toepassing van kaderovereenkomsten 

Ten tijde van uitgave van deze Netverklaring had ProRail geen kaderovereenkomsten afgesloten voor 

het dienstregelingjaar 2013. ProRail is voornemens een type kaderovereenkomst te introduceren 

waaraan prioriteit in de verdeling van opstelcapaciteit op emplacementen kan worden verbonden. Dit 

type richt zich specifiek op de situatie waarin ontwikkeling en aanleg van voorzieningen voor rekening 

van de gerechtigde komen. Alvorens een dergelijke kaderovereenkomst af te sluiten zal ProRail 

andere betrokken gerechtigden in de gelegenheid stellen hun zienswijze te geven op de voorgenomen 

kaderovereenkomst. 

4.4.5 Ondersteunende systemen 

Ten behoeve van (de voorbereiding van) de capaciteitsverdeling worden in de onderstaande tabel de 

ondersteunende systemen weergegeven met daarbij een korte beschrijving. De belangrijkste 

systemen ter ondersteuning van het verdeelproces zijn VPT/Donna en Radar. 

Spoorwegondernemingen kunnen hiervan gebruik maken. VPT wordt vervangen door Donna. Voor 

het basisuurpatroon- en jaardienstproces alsmede de ad-hocfase 2013 wordt gebruik gemaakt van 

Donna als leidend systeem. Indien het noodzakelijk is onverhoopt terug te moeten vallen op VPT, 

wordt dit via een aanvulling op de Netverklaring bekendgemaakt. 

Proces Systeem Korte uitleg 

Bepalen 


Donna BU 

Informatie- en communicatiesysteem ter ondersteuning van 

de planning en verdeling van de treindienst. In Donna BU 

wordt het basisuurpatroon vastgelegd. 

Verdelen jaardienst Donna BD Informatie- en communicatiesysteem ter ondersteuning van 

de planning en verdeling van de treindienst. In Donna BD 

wordt de uitwerking van de dienstregeling voor zeven 

verkeersdagen van 24 uur in een standaardweek vastgelegd. 

Verdelen in adhocfase 

‘Path Coordination 

System’ van RNE 

Radar 

Emma 

Donna BD update 

(wijzigingsbladen) 

VPT17/Donna SD 

ISVL 

Internetapplicatie waarmee in internationaal verband 

capaciteit wordt aangevraagd en de toegewezen capaciteit 

wordt gepubliceerd. 

Applicatie waarbij het verdelingproces onderhoud versus 

verkeer en de communicatie hierover met betrokken 

gerechtigden wordt ondersteund. 

Ondersteunt de programmatie en coördinatie ten behoeve van 

stationaire capaciteit en de communicatie over programmatie 

en coördinatie met betrekking tot verkeersaanvragen. 

Informatie- en communicatiesysteem ter ondersteuning van 

de planning en verdeling van de treindienst. In Donna BD 

wordt de uitwerking van de dienstregeling voor zeven 

verkeersdagen van 24 uur in een standaardweek vastgelegd. 

In VPT 17/Donna SD wordt de uitwerking van de 

dienstregeling voor specifieke dagen vastgelegd en 

treinpaden worden gepland. 

Applicatie voor het indienen van aanvragen tussen 52/36 en 

een half uur voor vertrek. 

75 

76 

te raadplegen via de website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > capaciteit / treinpaden > 

capaciteitsanalyses) 

te raadplegen via de website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > capaciteit / treinpaden > 

vergrotingsplannen) 


4.5 Capaciteit voor werkzaamheden aan of nabij de 


De procedure voor verdeling van capaciteit voor werkzaamheden aan of nabij de hoofdspoorwegen is 

beschreven in paragraaf 4.4. 

4.6 Niet gebruikte capaciteit 

Als een uur voor vertrek duidelijk is dat de capaciteit niet door de betrokken gerechtigde gebruikt gaat 

worden, is ProRail vrij om andere gerechtigden over die capaciteit te laten beschikken. Wanneer blijkt 

dat capaciteit die in catalogus-/patroonpaden gereserveerd is voor goederenvervoer, waarschijnlijk 

niet gebruikt zal worden, dan komt deze capaciteit na levering aan de verkeersleiding voor uitvoering 

beschikbaar voor andere marktsegmenten. ProRail kan specifieke paden aanwijzen die eerder 

beschikbaar komen. 

Wanneer een gerechtigde de in de jaardienst (inclusief wijzigingsbladen) beschikbaar gekregen 

capaciteit voor baanvakken en perronsporen gedurende tenminste 4 weken de capaciteit voor 

openbaar personenvervoer voor minder dan 80% of de capaciteit voor ander gebruik voor minder dan 

50% benut, dan kan ProRail de capaciteitsrechten terugnemen waarbij 1 week ervoor de gerechtigde 

geïnformeerd wordt. 

Om op emplacementen geen capaciteit ongebruikt te laten kan capaciteit op een of meerdere 

specifieke sporen verdeeld worden aan meerdere gerechtigden tegelijkertijd. Daarbij kunnen 

gerechtigden samenwerken en één van hen als coördinerend voor de dagelijkse logistieke 

afstemming aanwijzen. Daarnaast geldt in algemene zin dat voor capaciteit die gedurende tenminste 4 

weken voor minder dan de helft van de dagen is gebruikt, de capaciteitsrechten teruggenomen 

kunnen worden waarbij 1 week ervoor de gerechtigde geïnformeerd wordt. 

ProRail vergewist zich ervan – onder meer door navraag bij de betrokken gerechtigde – of het niet 

gebruiken van capaciteit te wijten is niet-economische redenen buiten de wil van de exploitant. 

4.7 Buitengewoon vervoer 

In onderdeel 1.2 van bijlage 6 zijn de regelingen voor Buitengewoon Vervoer vermeld. 

4.8 Treindienstleiding en bijsturing 

ProRail stelt sporen en rijwegen ter beschikking zoals vastgesteld in het proces van 

capaciteitsverdeling. 


► ProRail heeft de verantwoordelijkheidsverdeling voor de keuze van rijwegen omschreven in 

onderdeel 1.1 van bijlage 6 ‘Operationele Voorwaarden’ en wil deze opnemen in de 


4.8.1 Beginselen van bijsturingsmaatregelen 

ProRail is op grond van het Besluit spoorverkeer 77 en de Algemene Voorwaarden bevoegd om in een 

aantal situaties af te wijken van de eerder overeengekomen capaciteitsverdeling en daarmee in te 

grijpen in de voorgenomen afwikkeling van de treindienst en van de overige bedrijfsprocessen van 

spoorwegondernemingen; de spoorwegonderneming dient de aanwijzingen die ProRail in verband 

hiermee geeft op te volgen. ProRail is bevoegd om bij incidenten, afwijkingen of verstoringen van de 

planmatige afwikkeling van het verkeer van deze bevoegdheid gebruik te maken, met name: 

77 



• in het geval dat de treinenloop zodanig afwijkt van het plan dat daarmee de loop van andere 

treinen of de afwikkeling van bedrijfsprocessen aangetast wordt, dan wel een ‘out of control’- 

situatie ontstaat; 

• bij (dreigende) storingen of onvoorziene beperkingen van de beschikbaarheid van de 

infrastructuur; 

• op last van het openbaar gezag; 

• in geval van nood; 

• bij dreigend gevaar; 

• om de dreigende overschrijding te voorkomen van voorschriften die volgens wettelijke regeling 

voor ProRail gelden; 

• ter beëindiging van situaties waarin het gebruik de voorschriften overschrijdt die volgens wettelijke 

regeling voor ProRail gelden; 

• bij dreigende uitoefening van bestuursdwang en ter voorkoming van de gevolgen daarvan. 

De bijsturingsmaatregelen zijn erop gericht om de veiligheid te waarborgen en de planmatige 

afwikkeling van het verkeer op een beheerste manier en met zo weinig mogelijk bijkomende 

ontregeling te herstellen. 

Daarbij verdient het de voorkeur de in het jaarplan opgenomen routes/rijwegen - welke zijn beoordeeld 

op uitvoerbaarheid en veiligheid - zoveel mogelijk te handhaven, tenzij er sprake is van reguliere 

omleidingsroutes. 

4.8.2 Bijsturingsmaatregelen 

Bij een verstoring wordt onderscheid gemaakt tussen enerzijds situaties met verminderde 

beschikbaarheid van de infrastructuur en anderzijds situaties waarin één of meer treinen buiten de 

voor die trein(en) overeengekomen capaciteit komen zonder dat er sprake is van verminderde 

beschikbaarheid van de infrastructuur. 

1. Infra is versperd 

Door een versperring op de vrije baan of in een knooppunt is het mogelijk dat een 

spoorwegonderneming niet de infracapaciteit ter beschikking krijgt waarop zij volgens het 

verdelingsplan recht heeft. In zulke gevallen wordt de resterende (beschikbare) infracapaciteit zo 

veel mogelijk naar evenredigheid van het laatst actuele verdelingsplan herverdeeld onder de 

betrokken spoorwegondernemingen. Treinen die ten gevolge van versperring van de infra niet 

hebben kunnen rijden, worden beschouwd als vertraagde treinen, tenzij in afhandelingafspraken is 

overeengekomen dat die treinen definitief vervallen. Bij het opstellen van een nieuw plan past 

ProRail de versperringsmaatregelen toe die vooraf met betrokken vervoerders zijn 

overeengekomen. 

Wanneer ProRail door omstandigheden genoodzaakt is om van deze maatregelen af te wijken, 

geschiedt dit na overleg met betrokken spoorwegondernemingen. 

Als daartoe aanleiding is mag een vervoerder een aanpassing vragen op deze vooraf overeengekomen 

maatregel. ProRail honoreert deze aanpassing zolang deze aanpassing niet leidt tot 

verdringing van andere vervoerders. In het regieoverleg-OCCR of in het LBI (landelijk beleidsteam 

incidentmanagement) kunnen afwijkende afspraken gemaakt worden ten behoeve van een 

specifiek incident. 

2. Trein wijkt af van het verdelingsplan 

Een trein wijkt af van het verdelingsplan als de vertraging zodanig is dat de trein hierdoor beslag 

legt op andere infracapaciteit dan het verdelingsplan voorschrijft. Wanneer een trein de met 

spoorwegondernemingen overeengekomen vertragingsmarges overschrijdt, dan wordt de 

betrokken trein herpland op specificatie van de betrokken spoorwegonderneming. Daarbij wordt 

een pad vastgesteld, dat conflictvrij ligt ten opzichte van treinen van andere 

spoorwegondernemingen. Dit beginsel is uitgewerkt in afhandelingsafspraken die met de 

spoorwegondernemingen worden overeengekomen en vastgelegd. 

Indien sprake is van twee treinen die afwijken van het verdelingsplan dan worden deze herpland 

op specificatie van de betrokken spoorwegondernemingen. Concurreren deze treinen hier 

onderling om dezelfde ìnfracapaciteit, dan wordt de volgorde van de te verdelen infrapaden 


epaald op grond van het beginsel ‘first come first served’. Wanneer ProRail door 

omstandigheden genoodzaakt is om van dit beginsel af te wijken, geschiedt dit na overleg met 

betrokken spoorwegondernemingen. Ditzelfde geldt wanneer één of meer 

spoorwegondernemingen een dergelijk verzoek tot aanpassingen doen. 

ProRail informeert DB Netze en Infrabel over elke door ProRail gewijzigde grensoverschrijdende 

dienstregeling. Bij constatering van een (dreigend) dienstregelingconflict vindt afstemming plaats. 

Keyrail en ProRail informeren elkaar door gedeeld systeemgebruik van bijsturingsystemen. Bij te 

wijzigen – of bij nieuwe dienstregelingen vindt afstemming plaats door middel van toetsing in ISVL en 

in het dynamisch tijdwegdiagram en/of door middel van telefonisch contact. 

4.8.3 Voorziene bijsturingssituaties 

ProRail streeft ernaar om de bijsturingsmaatregelen zoveel mogelijk tevoren vast te leggen in 

afhandelingsafspraken met de spoorwegondernemingen. 


► ProRail heeft de regeling met betrekking tot de afhandelingafspraken omschreven in onderdeel 

2.1.2 van bijlage 6 ‘Operationele Voorwaarden’, en wil deze opnemen in de 


4.8.4 Onvoorziene bijsturingssituaties 

Indien de ontregeling en de bijsturing daarvan uitsluitend één spoorwegonderneming betreft en niet 

raakt aan capaciteiten die aan andere spoorwegondernemingen zijn verdeeld, worden de 

bijsturingsmaatregelen zoveel mogelijk na overleg met de betrokken spoorwegonderneming 

vastgesteld. Uiteindelijk besluit ProRail welke afhandeling uitgevoerd wordt. 

ProRail hanteert geen naar treinsoort voorgeschreven voorrangsregels. 


► ProRail heeft de regeling met betrekking tot de bijsturing voor onvoorziene bijsturingssituaties, met 

inbegrip van situaties waarin de afhandelingsafspraken niet toepasbaar zijn, omschreven in 

onderdeel 2.1.2 van bijlage 6 ‘Operationele Voorwaarden’ en wil deze opnemen in de 


4.8.5 Samenwerking spoorwegondernemingen en ProRail 

Het Operationeel Controle Centrum Rail (OCCR) is een operationeel samenwerkingsverband van de 

spoorsector met een eigen identiteit en bijbehorende facilitaire voorzieningen waaronder een 

landelijke control room. 

In het OCCR werken spoorwegondernemingen en ProRail in een gedeelde werkruimte samen bij de 

afhandeling van storingen, calamiteiten en andere bijzondere situaties in de logistieke en 

infraprocessen (inclusief energie- en ICT-systemen), alsmede het anticiperen hierop. Bij die 

afhandeling hebben spoorwegondernemingen en ProRail elk hun eigen wettelijke taken en 

verantwoordelijkheden overeenkomstig de Spoorwegwet. Het OCCR staat open voor alle op het door 

ProRail beheerde spoorwegnet opererende spoorwegondernemingen. 

Nadere informatie met betrekking tot de werkwijzen binnen OCCR alsmede met betrekking tot de 

aangeboden mogelijkheden om van de OCCR-faciliteiten gebruik te maken met de daaraan 

verbonden kosten is opgenomen in het document ‘Wegwijzer OCCR’ dat geraadpleegd kan worden 

via de publieke website van het OCCR (www.occr.nl > documenten). 

4.8.6 Waarborging detectie 

ProRail wijst sporen en rijwegen aan die bij de normale dienstuitvoering niet regelmatig worden 

bereden maar die voor de bijsturing van de verkeersafwikkeling van belang zijn. Ten behoeve van de 


etrouwbare werking van de detectiesystemen op die sporen en rijwegen mag de periode tussen twee 

opeenvolgende ritten over die sporen en rijwegen bepaalde grenswaarden niet overschrijden. In 

verband daarmee kan ProRail treinen aanwijzen die via een alternatieve rijweg worden geleid 

teneinde die grenswaarde niet te overschrijden (“roestrijden”). 


► ProRail heeft de regelingen met betrekking tot het roestrijden omschreven in onderdeel 2.4 van 

bijlage 6 ‘Operationele Voorwaarden’ en wil deze opnemen in de toegangsovereenkomst. ◄ 

4.9 Capaciteitsverdeling voor opstel- en rangeervoorzieningen 

De capaciteitsrechten voor het gebruik van de in paragraaf 3.8 opgenomen voorzieningen worden in 

het reguliere capaciteitverdelingsproces aangevraagd en behandeld. Het gebruik van deze faciliteiten 

wordt, voor zover zij door ProRail worden beheerd, in de vorm van diensten aangeboden (zie 

paragraaf 5.4). 


5 Diensten 

5.1 Inleiding 

ProRail biedt een breed pakket van diensten aan. Dit hoofdstuk richt zich op de door ProRail ten 

behoeve van het dienstregelingjaar 2013 aangeboden diensten voor gebruik en ontwikkeling van de 

spoorweginfrastructuur en bijkomende voorzieningen 78 door spoorwegondernemingen en andere 

gerechtigden. Tevens biedt ProRail diensten aan met betrekking tot het plannen en uitvoeren van de 

dienstregeling alsmede met betrekking tot performance analyse. 

De tabel in bijlage 24 geeft de aansluiting aan tussen de diensten die ProRail aanbiedt en de diensten 

zoals die door andere in RailNetEurope samenwerkende beheerders van spoorweginfrastructuur en 

bijkomende voorzieningen worden aangeboden. 

5.1.1 Dienstenaanbod 

De door ProRail aangeboden diensten zijn ingedeeld in functioneel samenhangende dienstengroepen, 

zoals getoond in onderstaande tabel. 

Dienstengroep Beschrijving Paragraaf 

Netwerk en 

Treinpad 

Transfer 

Reisinformatie 

Emplacementen 

Informatie 

Diensten ten behoeve van het gebruik 

van de spoorweginfrastructuur voor het 

rijdend treinverkeer 

Diensten ten behoeve van toegang tot 

en gebruik van transfervoorzieningen op 

stations 

Dienst ten behoeve van voor reizigers 

bestemde informatie omtrent het 

treinverkeer 

Diensten ten behoeve van het gebruik 

van de spoorweginfrastructuur voor 

opstellen en rangeren van reizigers- en 

goederentreinen, alsmede het gebruik 

van de op emplacementen aanwezige 

bijkomende voorzieningen 

Ondersteunende/aanvullende 

informatiediensten aan 

spoorwegondernemingen 

In de beschrijving van de diensten, zie de paragrafen 5.2 tot en met 5.6, wordt, voor zover van 

toepassing, het tarief opgenomen en vermeld in welke categorie volgens bijlage II bij richtlijn 

2001/14/EG de dienst is ingedeeld. Deze indeling vormt de grondslag voor de tariefsbepaling. In 

paragraaf 6.2 worden de principes van de gebruiksvergoeding toegelicht, in paragraaf 6.3 zijn 

specifieke bepalingen met betrekking tot de tarieven vermeld. 

Alle diensten in dit hoofdstuk worden door ProRail aangeboden en beheerd, tenzij nadrukkelijk anders 

vermeld. 

Op alle diensten in dit hoofdstuk zijn de Algemene Voorwaarden (zie bijlage 5) van toepassing. Indien 

er specifieke voorwaarden aan een dienst verbonden zijn, wordt dit per dienst vermeld door middel 

van leverings- en/of gebruiksvoorwaarden. 

5.2 

5.3 

5.4 

5.5 

5.6 

78 

voorzieningen van infrastructurele aard, die niet vallen binnen de reikwijdte van de definitie van 

spoorweginfrastructuur volgens de Spoorwegwet, artikel 1, onderdeel c; in de Spoorwegwet, artikel 67, 

aangeduid als ‘bijkomende voorzieningen’ 


Onder leveringsvoorwaarden worden de voorwaarden verstaan die ProRail verbindt aan afname van 

de betreffende dienst. Onder gebruiksvoorwaarden wordt aangegeven waarover de 

spoorwegonderneming moet beschikken om gebruik te kunnen maken van de dienst respectievelijk 

welke voorwaarden de spoorwegonderneming bij het gebruikmaken van de dienst in acht moet 

nemen. 

Voor Informatiediensten (ondersteunende diensten, zoals bedoeld onder categorie 4 in bijlage II bij 

richtlijn 2001/14/EG) geldt, dat ProRail zich het recht voorbehoudt om nieuwe of extra autorisaties 

voor een dienst te beperken of de toegang (tijdelijk) te weigeren indien deze aanvraag of uitbreiding 

niet leverbaar is binnen de huidige capaciteit van de dienst. 


► In de toegangsovereenkomst wordt vastgelegd welke diensten worden afgenomen door de 

spoorwegonderneming. ◄ 

5.1.2 Proces van functiewijzigingen 

De spoorweginfrastructuur en bijkomende voorzieningen (dienstengroepen ‘Netwerk en Treinpad’, 

‘Emplacementen’ en ‘Transfer’) zijn voortdurend in ontwikkeling, om in de behoeften van 

spoorwegondernemingen en andere gerechtigden te voorzien. Deze ontwikkeling leidt tot 

functiewijzigingen van de spoorweginfrastructuur en bijkomende voorzieningen. De volgende 

categorieën van functiewijzigingen kunnen plaatsvinden: 

• vergroting; uitbreiding van de spoorweginfrastructuur en bijkomende voorzieningen, 

• wijziging; aanpassing aan de spoorweginfrastructuur en bijkomende voorzieningen, 

• verkleining; sanering van de spoorweginfrastructuur en bijkomende voorzieningen. 

Functiewijzigingen kunnen op verschillende manieren geïnitieerd worden. 

• Zo kan uit het capaciteitsverdelingsproces een overbelastverklaring volgen (zie paragraaf 4.4.3). 

Een dergelijk capaciteitsknelpunt kan van infrastructurele aard zijn, of voortvloeien uit de 

vigerende omgevingsvergunning voor bijvoorbeeld geluid of externe veiligheid. In dat geval zal 

ProRail via een capaciteitsanalyse en een capaciteitsvergrotingsplan bepalen welke maatregelen 

genomen zullen worden om de capaciteit te vergroten, inclusief een tijdschema voor de uitvoering 

ervan. Mogelijke maatregelen zijn procesaanpassing, infrastructurele maatregelen of het wijzigen 

van een omgevingsvergunning. Het capaciteitsvergrotingsplan wordt opgesteld na overleg met de 

gebruikers van de betrokken overbelaste infrastructuur. Het capaciteitsvergrotingsplan bevat een 

kosten-batenanalyse van de gevonden mogelijke oplossingen om het capaciteitsknelpunt op te 

heffen. De kosten-batenanalyse maakt de gevolgen van de kosten en baten voor elk van de 

betrokken partijen inzichtelijk. ProRail gebruikt een multicriteria analyse (MCA) om de meest 

kosteneffectieve maatregelen te bepalen en te prioriteren. 

• Het is ook mogelijk dat infrastructuur naar verwachting in de nabije toekomst met onvoldoende 

capaciteit te kampen zal hebben. In dat geval zal een overbelastverklaring volgen, waarna 

volgens het hierboven beschreven proces van capaciteitsanalyse en capaciteitsvergrotingsplan 

bepaald wordt welke maatregelen genomen zullen worden. 

• Vanuit de activiteiten en bedrijfsprocessen van klanten van ProRail (zoals het laten rijden van 

treinen, opstellen, reinigen, inspectie, laden en lossen) kan behoefte ontstaan het bestaande 

aanbod van spoorweginfrastructuur of voorzieningen te vergroten of te wijzigen. Deze behoefte 

kan als klantvraag via Accountmanagement kenbaar gemaakt worden, waarna ProRail na overleg 

met de klant een passende oplossing kan aanbieden. Indien de oplossing niet binnen het 

bestaande aanbod aanwezig is, kan maatwerk geboden worden, wederom na overleg met de 

klant. 

• Een klantvraag om een functiewijziging op emplacementen kan een aanpassing of uitbreiding van 

emplacementsvoorzieningen (vermeld in de paragrafen 5.5.2 tot 5.5.10) impliceren. Deze 

klantvragen moeten bij Accountmanagement kenbaar gemaakt worden. ProRail bepaalt middels 

een afwegingsmethodiek hoe tegemoet wordt gekomen aan een dergelijke aanvraag, en wie de 

kosten voor aanleg moet betalen. 

• Wanneer een gerechtigde de niet-treindienst afhankelijke kosten van een voorziening betaalt, dan 

kan deze gerechtigde met ProRail een kaderovereenkomst afsluiten waarmee de opstelcapaciteit 

die nodig is om die voorziening te gebruiken voor een langere periode dan één jaar wordt 


toebedeeld. De voorwaarden voor het afsluiten van een kaderovereenkomst staan beschreven in 


• Veranderende weten regelgeving, saneringsverzoeken en productbeleid kunnen leiden tot 

ontwikkeling van spoorweginfrastructuur en bijkomende voorzieningen. Indien van toepassing, 

worden reeds geplande ontwikkelingen voor de nabije toekomst voor iedere dienstengroep apart 

beschreven in de desbetreffende paragraaf van dit hoofdstuk. 

Externe ontwikkelingen 

De gebruiksmogelijkheden van de spoorweginfrastructuur worden mede bepaald door voorwaarden 

die buiten de verantwoordelijkheid van ProRail tot stand komen. ProRail heeft bij de uitgave van deze 

Netverklaring rekening gehouden met de voorwaarden die op dat moment bekend waren. 

Het is niet uitgesloten dat zich binnen de periode van geldigheid van deze Netverklaring 2013 nieuwe 

externe ontwikkelingen voordoen, die de gebruiksmogelijkheden van de infrastructuur beïnvloeden. 

Voorbeelden van externe ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de gebruiksmogelijkheden: 

• introductie van een publiekrechtelijke regeling voor de begrenzing van de geluidsemissie door 

spoorverkeer op bestaande infrastructuur, waarbij de capaciteitsverdeling zo nodig wordt 

gehanteerd om de emissie te beheersen; 

• introductie van een publiekrechtelijke regeling voor de routering van het vervoer van gevaarlijke 

stoffen, op basis waarvan het vervoer van bepaalde klassen gevaarlijke stoffen over bepaalde 

baanvakken beperkt of uitgesloten kan worden; 

• wijziging van het Lozingenbesluit bodembescherming, waarbij voorwaarden worden gesteld aan 

het lozen van verontreinigd water zonder opvangen afvoervoorzieningen; dit kan van invloed zijn 

op processen voor inwendige en uitwendige reiniging van spoorvoertuigen waarbij verontreinigd 

water in de bodem kan dringen. 

ProRail zal met de betrokken spoorwegondernemingen overleggen op welke wijze op deze 

ontwikkelingen geanticipeerd kan worden. 

5.1.3 Planningsoverzicht van functiewijzigingen 

ProRail voert projecten uit om de spoorweginfrastructuur uit te breiden of te verbeteren. In bijlage 11 

zijn de volgende onderdelen opgenomen: 

a) Een overzicht met uitbreidingen of verbeteringen die naar verwachting in de periode tot en met 

2017 beschikbaar zullen komen voor gebruik. Het overzicht geeft mutaties weer van zowel de 

omvang als de functionaliteit van het net. Het overzicht wordt gegeven onder voorbehoud van 

wijzigingen die het gevolg zijn van herprioritering door ontwikkelingen die buiten de invloed van 

ProRail liggen. 

b) Daarnaast is een overzicht gegeven van studies van ProRail naar veranderingen in de 

infrastructuur die nodig zijn voor het opvangen van de verkeersontwikkeling op middellange 

termijn (2013-2020). 

Het projectenoverzicht wordt regelmatig geactualiseerd. De meest recente versie is steeds te vinden 

op de website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > infrastructuur). 

5.1.4 Nieuwe informatiediensten 

ProRail heeft geen nieuwe informatiediensten in ontwikkeling. 


5.2 Dienstengroep ‘Netwerk en Treinpad’ 

Deze dienstengroep betreft alle diensten om capaciteit ten behoeve van treinverkeer op het hoofdspoorweginfrastructuur 

en overige spoorweginfrastructuur in beheer bij ProRail te reserveren en te 

benutten. De volgende diensten worden aangeboden: 

1. Treinpad 

2. Bovenleiding 

3. Buitengewoon Vervoer 

5.2.1 Treinpad 

Dienst 

Omschrijving 

Waar wordt de dienst 

geleverd 

Gebruik van treinpaden 

Het gebruik van treinpaden volgens het verkregen recht op treinpaden uit het 

capaciteitsverdelingsproces, plus de onderdelen van het minimumtoegangspakket 

zoals genoemd in bijlage II bij richtlijn 2001/14/EG: 

a. de behandeling van aanvragen voor infrastructuurcapaciteit 79 ; ten behoeve 

daarvan worden de diensten met betrekking tot de applicaties DONNA, EMMA, 

RADAR, ISVL en ‘Path Coordination System’ beschikbaar gesteld, zoals 

omschreven in § 5.6.2 t/m 5.6.6. 

b. de reservering van capaciteit volgens de overeengekomen capaciteitsverdeling; 

c. het gebruik van sporen op baanvakken en stations voor treinen 

rangeerbewegingen en voor stilstaand gebruik voor zover dat nodig is in 

verband met de verkeersafwikkeling (voorbijrijding, rijrichtingwisseling, 

enzovoort) volgens de overeengekomen capaciteitsverdeling of de bijsturing 

daarvan; daarnaast ook het stilstaand gebruik van perronsporen voor zover 

nodig voor het in- of uitstappen van reizigers en/of het laden of lossen van te 

vervoeren goederen alsmede het stilstaand gebruik van sporen niet zijnde 

perronsporen gedurende ten hoogste 3 uren voorafgaand en/of volgend op een 

trein- of rangeerbeweging; 

d. de verkeersleiding voor zowel centraal als niet-centraal bediende gebieden, 

met inbegrip van het gebruik van de telecommunicatiediensten 

Spoorwegveiligheid, zoals omschreven als ‘primaire toepassing’ in § 5.6.12; 

e. de levering van informatie die nodig is om de treindienst waarvoor capaciteit is 

aangevraagd uit te voeren, via onder meer de dienst met betrekking tot Infra- 

Atlas, type 1/2 (zie § 5.6.1), de dienst met betrekking tot wegwijzers (zie § 

5.6.10), de dienst ‘Tijdelijke snelheidsbeperkingen’ (zie § 5.6.13) en de dienst 

‘Vergunningen Beheer Systeem’ (zie § 5.6.14); 

f. de levering van informatie over de lopende treindienstafwikkeling aan de 

spoorwegonderneming via onder meer de dienst Reis- en verkeersinformatie, 

type 1a/b (zie § 5.4.1) en de dienst met betrekking tot de applicatie ISVL (zie § 

5.6.5); 

g. de levering van informatie, standaard databestand, over de feitelijke realisatie 

van de treindienst via onder meer de dienst met betrekking tot realisatie / feiten 

(zie § 5.6.15) en de dienst met betrekking tot monitoring (zie § 5.6.16); 

h. de diensten van de calamiteitenorganisatie van ProRail voor de alarmering, de 

bereddering en het baanvrij maken na opgetreden ongevallen en 

onregelmatigheden, alsmede de hersporing van spoorvoertuigen en het 

overbrengen van beschadigde spoorvoertuigen naar een veilige plaats waar zij 

geen hinder voor het verkeer veroorzaken. Hieronder valt ook de integrale 

coördinatie van de activiteiten van spoorwegondernemingen daarbij, alsmede 

de afstemming met het bevoegd gezag en met de overheidshulpdiensten 

(inzetkosten zijn voor rekening veroorzaker). De kosten van instandhouding 

van de calamiteitenorganisatie zijn inbegrepen in het tarief per treinkilometer. 

De inzetkosten worden aan veroorzaker in rekening gebracht. 

Deze dienst wordt aangeboden op hoofdspoorwegen. 

79 

Treinen die vallen onder de regeling van vrijstelling van gebruiksvergoeding (i.v.m. opdrachten van ProRail) 

kunnen alleen worden aangevraagd op basis van een door de aanvrager in VPT/Donna ingevoerde 

dienstregeling dan wel op aanvraag via ISVL. 


Aanvraag 

EU-categorie 80 

Tarief 

via capaciteitsverdelingsproces 

categorie 1 (minimumtoegangspakket) 

Het tarief is afhankelijk van de gewichtsklasse van de trein en bedraagt per 

treinkilometer: 

Gewichtsklasse 

Tarief 

tot en met 160 ton € 0,7700 

tussen 161 en 320 ton € 1,0950 

tussen 321 en 600 ton € 1,5300 

tussen 601 en 1.600 ton € 2,4500 

tussen 1.601 en 3.000 ton € 2,9500 

vanaf 3.001 ton € 3,2000 

Levertijd 

Leveringsvoorwaarden 

Gebruiksvoorwaarden 

Kwaliteit 

De HSL-heffing (zie paragraaf 6.2) bedraagt € xx,xx 81 per treinkilometer. 

De inzetkosten van de calamiteitenorganisatie: werkelijke inzetkosten, per geval. 

volgens besteltermijnen van het capaciteitsverdelingsproces 

Aan gerechtigden die niet als spoorwegonderneming gekwalificeerd zijn, biedt 

ProRail uitsluitend de onderdelen a en b van het onder ‘omschrijving’ aangegeven 

deel van deze dienst. 

De Operationele Voorwaarden (zie bijlage 6) zijn van toepassing. 

De dienst is beperkt tot gebruik met normaal verkeer, niet zijnde buitengewoon 

vervoer (zie onderdeel 1.2 van bijlage 6). 

Ter bevordering van doelmatig gebruik van de capaciteit van de hoofdspoorwegen 

kan toepassing van de prestatieregeling Stille Treinkilometers (zie bijlage 26) 

worden overeengekomen. 

Voor kwaliteit wordt een KPI gebruikt met de volgende grenswaarden: 

KPI 2012 2013 2014 

KPI Geleverde treinpaden door ProRail 

voor alle reizigersvervoerders 98% 98% 98% 

5.2.2 Bovenleiding 

Dienst 

Gebruik van de bovenleiding 

Omschrijving 

Gebruik van de bovenleiding en alle andere door ProRail beheerde onderdelen van 

de tractie-energievoorziening. 

(voor de inkoop en afname van elektrische tractie-energie, zie paragraaf 5.7) 

Typen De tractie-energievoorzieningssystemen zijn vermeld in bijlage 18. 

Waar wordt de dienst Op geëlektrificeerde sporen, zie bijlage 18. 

geleverd 

Aanvraag 

via Accountmanagement 

EU-categorie 

categorie 2 (toegang via het spoor tot voorzieningen) 

Tarief 

Het tarief is € 0,029029 per kWh. 

In het tarief zijn mede begrepen de transportkosten die netbeheerders aan ProRail 

in rekening brengen. 

80 

81 

conform bijlage II bij richtlijn 2001/14/EG 

voorlopig tarief wordt bepaald na vaststelling van de capaciteitsverdeling van de jaardienstregeling 2013 


Leveringsvoorwaarden De dienst wordt geleverd aanvullend op de dienst ‘Treinpad’. 

In het kader van de Elektriciteitswet 1998 is ProRail voor het beheer van het tractieenergie-voorzieningsnet 

aangemerkt als “beheerder van een particulier net”. In die 

hoedanigheid verlangt ProRail van partijen die stroom afnemen van het tractieenergievoorzieningsnet 

periodieke opgaven van het gerealiseerde en het verwachte 

elektriciteitsgebruik. 

Voorafgaand aan contractering van de dienst overlegt de spoorwegonderneming 

een prognose van de afname van elektrische tractie-energie voor de komende 5 

jaar, alsmede een verklaring conform de modelverklaring ‘verbruik en inkoop 

elektrische tractie-energie’ zoals nader beschreven in paragraaf 5.7 voor de inkoop 

en afname van elektrische tractie-energie. 

Gebruiksvoorwaarden Maximale stroomafname per baanvak zoals vermeld in bijlage 18. 

Kwaliteit 

Conform KPI treinpad. 

IJzelbestrijding is beperkt tot toepassing van beschikbare kortsluitschakelingen. 

5.2.3 Buitengewoon Vervoer 

Dienst 

Faciliteren van buitengewoon vervoer 

Omschrijving 

Standaardregelingen en maatwerkregelingen voor buitengewoon vervoer, zie 

paragraaf 2.5 en 4.7. 

Waar wordt de dienst Deze dienst wordt aangeboden op hoofdspoorwegen. 

geleverd 

Aanvraag via One Stop Shop (paragraaf 1.9.1) 

EU-categorie 

categorie 3 (aanvullende dienst) 

Tarief 

voor standaardregelingen: inbegrepen in de vergoeding voor de dienst ‘Treinpad’; 

voor maatwerkregelingen: werkelijke kosten, per geval overeen te komen 

Levertijd 

zie onderdeel 1.2 van bijlage 6 ‘Operationele Voorwaarden’ 

Leveringsvoorwaarden zie onderdeel 1.2 van bijlage 6 ‘Operationele Voorwaarden’ 

Gebruiksvoorwaarden zie onderdeel 1.2 van bijlage 6 ‘Operationele Voorwaarden’ 

5.3 Dienstengroep ‘Transfer’ 

Deze dienstengroep betreft de diensten die aangeboden worden om transfer van reizigers mogelijk te 

maken. In nauwere zin betreft deze dienstengroep de toegang tot en het gebruik van voorzieningen op 

stations. 

5.3.1 Transferruimte 

Dienst 

Omschrijving 


geleverd 

EU-categorie 

Faciliteren van transferstromen en wachten op stations. 

ProRail biedt voldoende infrastructurele voorzieningen om de transfer van reizigers 

• van buiten het station naar de treinen en vice versa 

• tussen treinen (overstappen) 

op een comfortabele, snelle en veilige manier mogelijk te maken. 

Daarnaast biedt ProRail voldoende voorzieningen om comfortabel wachten op de 

aankomst van een trein mogelijk te maken. 

Onder comfortabel wordt tevens verstaan: in een schone en sociaal veilige 

omgeving. 

Op de stations zoals vermeld in bijlage 25 (met stationsklasse-indeling). 

categorie 2 (toegang per spoor tot voorzieningen) 


Tarief 

Het tarief is afhankelijk van: 

• de stationsklasse; voor de definitie van de te onderscheiden stationsklassen 

(kathedraal / mega / plus / basis / halte) zie § 6.3.2, indeling per station volgens 

bijlage 25; 

• de treinhalteringscode; voor de definitie van de te onderscheiden 

treinhalteringscodes (A / B / C) zie § 6.3.2 

en bedraagt per haltering: 

Stationsklasse 

Tarief 

Treinhalteringscode 

A B C 

kathedraal € 4,19 € 5,58 € 6,98 

mega € 2,90 € 3,87 € 4,84 

plus € 2,22 € 2,97 € 3,71 

basis € 1,48 € 1,98 € 2,47 

halte € 0,67 € 0,89 € 1,11 

Kwaliteit 

Voor de kwaliteit van reinheid en sociale veiligheid worden KPI’s gebruikt met de 

volgende grenswaarden: 

KPI 2012 2013 2014 

KPI Sociale veiligheid transfer ovedag 90% ≥ 7 90% ≥ 7 90% ≥ 7 

KPI Sociale veiligheid transfer ’s avonds 59% ≥ 7 59% ≥ 7 59% ≥ 7 

KPI Reinheid transfer 55% ≥ 7 55% ≥ 7 55% ≥ 7 

Toelichting: 90% ≥ 7 betekent dat 90% van de reizigers een rapportcijfer van 7 of 

hoger geeft. 

5.4 Dienstengroep ‘Reisinformatie’ 

5.4.1 Reis- en verkeersinformatie 

Dienst 

Omschrijving 

Voorziening 

Het informeren van spoorwegondernemingen, reizigers en het publiek over de 

actuele status van de beschikbaarheid van het spoorwegnet en over de uitvoering 

van de dienstregeling. 

ProRail kan diverse kanalen met informatie voeden over bijzonderheden op het 

spoorwegnet en over de actuele treindienst. Voorbeelden zijn NOS-Teletekst, 

informatieproviders zoals ANWB en de Verkeersinformatiedienst. 

Ook biedt ProRail de mogelijkheid voor een datastroom met deze informatie, 

waarmee de spoorwegonderneming haar eigen systemen kan voeden. 

ProRail kan reizigers op de stations informeren over bijzonderheden op het 

spoorwegnet en over de actuele treindienst. Dit geschiedt audiovisueel, in de 

stationshal en op de perrons via de in de stations aanwezige 

reisinformatiemiddelen. 

Op stations zijn, afhankelijk van de omvang, één of meer van de volgende 

reisinformatiemiddelen beschikbaar: 

• omroepinstallatie 

• presentatiemiddelen in stationshallen 

• presentatiemiddelen op perrons. 

De medewerkers reisinformatie van ProRail zijn speciaal opgeleid en geëquipeerd 

om reisinformatie om te roepen op stations en de presentatiemiddelen te bedienen. 


Typen 


geleverd 

Aanvraag 

EU-categorie 

Tarief 

Levertijd 



Kwaliteit 

Standaard wordt bij deze dienst geleverd: 

1a. Het voeden van NOS-Teletekst en informatieproviders zoals ANWB en 

Verkeersinformatiedienst ten behoeve van spoorwegondernemingen, reizigers 

en het publiek. 

1b. Het verstrekken van managementrapportages over voor de 

verkeersafwikkeling relevante gebeurtenissen op het spoorwegnet. 

De volgende opties zijn mogelijk (gericht op reizigersvervoerders): 

2. Het op verzoek van spoorwegonderneming verstrekken van reisinformatie aan 

reizigers op de stations door: 

• Het verstrekken van informatie over bestemmingen, treintypen, 

vertrektijden en perrons via de presentatiemiddelen in stationshallen en op 

de perrons. 

• Het omroepen van informatie over actuele vertrektijden en perrons in het 

geval van afwijkingen van de dienstregeling. ProRail levert dit onderdeel 

van deze dienst conform overeen te komen specificaties. 

3. Een dienstverlening op maat, waarvoor een offerte aangevraagd kan worden. 

Voorbeelden: 

• Een interface naar eigen systemen met actuele informatie omtrent het 

spoorwegnet en/of de uitvoering van de dienstregeling. 

• De verzorging van informatieverstrekking over de dienstregeling via 

bepaalde kanalen, bijv. via Teletekst. 

• De uitbreiding van reisinformatiemiddelen op een station of de bediening 

hiervan. 

1a. Via de media zoals genoemd bij type 1. 

1b. Via e-mail. 

2. Audioberichten worden geleverd op alle stations in Nederland, visuele 

berichten worden geleverd op de stations met meer dan 1.000 inen 

uitstappers per dag. Vorm en hoeveelheid presentatiemiddelen is afhankelijk 

van de grootte van het station. 

3. Op aanvraag. 


1a/b categorie 1 (minimumtoegangspakket) 

2. categorie 3 (aanvullende dienst) 

3. categorie 4 (ondersteunende dienst) 

1a/b onderdeel van treinkilometertarief van dienst ‘Treinpad’ 

2. op aanvraag 

3. op aanvraag, maatwerk 

1a. per direct 

1b. binnen 1 maand 

2. binnen 1 maand op stations waar op dit moment geleverd wordt, in andere 

gevallen op aanvraag 

3. op aanvraag 

1a. Geen specifieke leveringsvoorwaarden. 

1b. Specifiek voor deze dienst: 

• De gegevens (of bewerkingen van deze gegevens) mogen alleen worden 

gebruikt voor het actueel informeren van klanten en medewerkers. 

• De gegevens mogen inhoudelijk niet worden aangepast. 

• De gegevens mogen niet worden gebruikt voor een ander doel dan 

waarvoor ProRail ze ter beschikking heeft gesteld; het competitief gebruik 

van deze gegevens is niet toegestaan. 

• Er moet een bronvermelding “Bron: ProRail” worden vermeld. 

2. Geen specifieke leveringsvoorwaarden. 

3. Leveringsvoorwaarden conform offerte. 

geen 

1a. niet van toepassing 

1b. op basis van behoefte 

2. conform overeen te komen specificaties 

3. conform offerte 


5.5 Dienstengroep ‘Emplacementen’ 

Deze dienstengroep betreft het opstellen van reizigers- en goederentreinen op emplacementen en het 

gebruik van de bijbehorende voorzieningen. 

De diensten die worden aangeboden op emplacementen betreffen toegang tot en het gebruik van: 

1. Opstel- en rangeersporen 

alsmede van: 

2. Laad- en losplaatsen 

3. Tankinstallaties 

4. Depotvoedingen 

5. Treinvoorverwarming 

6. Vulhydranten 

7. Servicekasten 

8. Rembeproevingskasten 

9. In- en uitstapvoorzieningen 

10. Servicepaden en -wegen 

11. Fecaliënafvoer 

Voorts zijn emplacementen uitgerust met voorzieningen om te voldoen aan de uit wet voortvloeiende 

eisen met betrekking tot verlichting, afsluiting en bereikbaarheid van sporen. 

5.5.1 Opstel- en rangeersporen 

Dienst 

Omschrijving 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

EU-categorie 

Tarief 

Gebruik van opstel- en rangeersporen 

Deze dienst betreft het gebruik van sporen gedurende een aaneengesloten periode 

van 3 uur of meer, ten behoeve van het opstellen, rangeren, tanken, laden en 

lossen, inspecteren en verzorgen van materieel ten behoeve van reizigers- en 

goederentreinen. 

Er wordt onderscheid gemaakt tussen sporen die wel, respectievelijk die niet zijn 

opgenomen in de beveiliging van centraal bediende gebieden. 

op emplacementen en perronsporen 

via het capaciteitsverdelingsproces 


Het basistarief bedraagt per meter opstelspoor per jaar: 

• € 52,38 voor in de beveiliging opgenomen opstelsporen in centraal bediend 

gebied 

• € 39,97 voor niet in de beveiliging opgenomen opstelsporen. 

Het basistarief wordt gebruiksduur-afhankelijk vermenigvuldigd met een factor: 

Staffel Tijdsduur 

Tarief 

1* voor alle dagen van het 

basistarief 

dienstregelingjaar 

2 voor een afzonderlijke dag basistarief * 250% / 365 

* Voor een periode tot het einde van het dienstregelingjaar, geldt het tarief naar 

rato van het aantal dagen in die periode. 

Er wordt voor verdeelde capaciteit een reserveringsvergoeding van 25% van de 

geraamde lasten in rekening gebracht. Deze wordt verrekend met de daadwerkelijk 

verschuldigde gebruiksvergoeding (indien hoger dan de reserveringsvergoeding). 

Verrekening vindt plaats per spoor. Er is geen verrekening mogelijk met andere 

sporen. Het is mogelijk capaciteit terug te geven; met inachtneming van een 

opzegtermijn van één maand. 

Wanneer het gebruiksrecht van een spoor aan meerdere spoorwegondernemingen 

wordt verdeeld (timesharing) wordt de gebruiksvergoeding over de betrokken 

ondernemingen in gelijke delen aangerekend. Dit geldt alleen voor 

jaardienstaanvragen die alle dagen van het dienstregelingjaar betreffen. 

Als door incidentele werkzaamheden aan of nabij de hoofdspoorwegen c.q. 

calamiteiten gebruik moet worden gemaakt van opstelsporen waarvoor geen 




gebruiksrecht is verworven dan wel opstelsporen waar wel een gebruiksrecht voor 

is verworven niet gebruikt kunnen worden, vindt geen verrekening plaats. 

Als bij concurrerende aanvragen tussen opstelcapaciteit en het onderhoudsrooster 

tijdens de coördinatie van de jaardienst vervangende capaciteit wordt 

overeengekomen dan wordt het tarief van het gebruiksrecht gebaseerd op de 

oorspronkelijke aanvraag. 

Het maandtermijnbedrag voor het gebruiksrecht opstellen wordt bepaald op basis 

van de jaardienstverdeling (“bedrag B”), gedeeld door 12. Bij wijziging van de 

overeengekomen opstelcapaciteit wordt het eerder berekende verschuldigde 

gebruiksvergoedingsbedrag over het gehele dienstregelingjaar (“bedrag A”) 

herberekend op basis van de fictie dat de informatie over de overeengekomen 

opstelcapaciteit reeds vóór het sluiten van de overeenkomst bekend zou zijn 

geweest. Een verschil tussen “bedrag A” en “bedrag B” wordt in één keer 

gefactureerd in de eerstvolgende maandfactuur. 

De gebruiksvergoeding voor de dienst omvat mede de gebruiksvergoeding voor de 

navolgende diensten met betrekking tot het gebruik van voorzieningen die bij 

uitgave van de Netverklaring beschikbaar zijn bij de sporen: 

• ‘Depotvoedingen’ (incl. levering van energie, zie § 5.5.4) en 

‘Treinvoorverwarming’ (zie § 5.5.5). 

• ‘Vulhydranten’ (zie § 5.5.6) en ‘Servicekasten’ ten behoeve van inwendige 

materieelreiniging (incl. levering van water en energie, zie § 5.5.7). 

• ‘Rembeproevingskasten’ (zie § 5.5.8). 

• ‘Laad- en losplaatsen’ (zie § 5.5.2) en ‘Servicepaden en –wegen’ (zie § 5.5.10). 

• ‘In- en uitstapvoorzieningen’ (zie § 5.5.9). 

NB de gebruiksvergoeding voor de dienst ‘Fecaliënafvoer’ is NIET inbegrepen (zie 

§ 5.5.11). 

De dienst wordt alleen geleverd in combinatie met de dienst ‘Treinpad’. 

De Operationele Voorwaarden (zie bijlage 6) zijn van toepassing. 

ProRail kan voorwaarden stellen aan het uitvoeren van werkzaamheden in/aan 

spoorvoertuigen op de opstel- en rangeersporen; zulke voorwaarden komen voort 

uit : 

• eisen met betrekking tot de veiligheid; 

• het voorkomen van hinder voor andere gebruikers; 

• het beschermen van assets van ProRail; 

• de vigerende wettelijke bepalingen (waar onder omgevingsvergunning). 

Het gebruik van opstel- en rangeersporen met bepaalde categorieën voertuigen 

en/of ladingen kan onderworpen zijn aan beperkingen vanwege de milieuwetgeving. 

De op basis van de capaciteitsvraag verkregen omgevingsvergunning is het 

wettelijk kader waaraan de capaciteitsaanvragen worden getoetst. Alle vigerende 

omgevingsvergunningen voor emplacementen zijn te raadplegen via het 

vergunningenbeheerssysteem. De gerechtigde vindt hierin alle bepalingen, 

waaraan hij zich dient te houden. 

Op de laaden losplaatsen en op de wegen op emplacementen mogen alleen 

wegvoertuigen en mobiele gereedschappen worden ingezet die zonder 

beperkingen op openbare wegen toegelaten zijn. Inzet van overige voertuigen en 

mobiele gereedschappen aldaar dient overeengekomen te worden met ProRail. 

5.5.2 Laad- en losplaatsen 

Dienst 

Gebruik van openbare laaden losplaatsen 

Omschrijving 

Gebruik van openbare faciliteiten om goederen van vrachtauto naar trein over te 

slaan of omgekeerd; de faciliteit omvat tenminste een verhard en direct naast een 

spoor gelegen terrein met aansluiting aan de openbare weg. 

Typen • Laad- en losplaatsen zonder beperkingen 

• Laad- en losplaatsen met milieu-, fysieke of capacitaire beperkingen 

Waar wordt de dienst De voor gebruik beschikbare laaden losplaatsen zijn vermeld in bijlage 21. 

geleverd 


Aanvraag 

EU-categorie 

Tarief 





De vergoeding voor het gebruik van de bij bekendmaking van de Netverklaring 

beschikbare laaden losplaatsen is inbegrepen in de gebruiksvergoeding voor de 

dienst ‘Opstel- en rangeersporen’. 

ProRail behoudt zich het recht voor om het gebruik van andere dan de bij 

bekendmaking van de Netverklaring beschikbare laaden losplaatsen aan te 

bieden tegen afwijkende (tarief)voorwaarden. 

Gebruik van de openbare laaden losplaats vindt plaats met inachtneming van de 

plaatselijk toepasselijke omgevingsvergunning. 

Op de laaden losplaats mogen alleen wegvoertuigen en mobiele gereedschappen 

worden ingezet die zonder beperkingen op openbare wegen toegelaten zijn. Inzet 

van overige voertuigen en mobiele gereedschappen dient overeengekomen te 

worden met ProRail. 

5.5.3 Tankinstallaties 

ProRail biedt diensten aan met betrekking tot tankinstallaties. Er is onderscheid gemaakt tussen: 

1. gebruik van tankinstallaties; 

2. exploitatie van een tankinstallatie. 

5.5.3.1 Gebruik tankinstallaties 

Dienst 

Omschrijving 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

Tarief 



Het gebruik van tankinstallaties 

Gebruik van tankinstallaties voor het innemen van brandstof in tractievoertuigen. 

(voor de levering van brandstof, zie paragraaf 5.7) 

niet van toepassing 

De tankinstallaties zijn vermeld in bijlage 22. 


De vergoeding voor het gebruik van de tankinstallatie Sloe is inbegrepen in de 

gebruiksvergoeding voor de dienst ‘Opstel- en rangeersporen’; voor het gebruik van 

de overige tankinstallaties zie VIVENS-informatie, § 5.7. 


bekendmaking van de Netverklaring beschikbare tankinstallaties aan te bieden 

tegen afwijkende (tarief)voorwaarden. 

De exploitant van de tankinstallatie(s) kan aanvullend voorwaarden stellen omtrent 

het gebruik van de tankinstallatie(s), met betrekking tot bijvoorbeeld 

vooraanmelding en tijdvakken waarin aflevering kan plaatsvinden. 

5.5.3.2 Exploitatie tankinstallatie 

Dienst 

Omschrijving 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

Tarief 


De exploitatie van een tankinstallatie 

Gebruik van een tankinstallatie ten behoeve van brandstofbevoorrading in het 

bedrijfsproces van de exploitant, alsmede ten behoeve van de exploitatie van 

brandstoflevering aan derden. 


De tankinstallaties die vermeld zijn in bijlage 22, met uitzondering van de 

tankinstallatie op het emplacement Sloe. 


Het gebruiksrecht ten behoeve van exploitatie van een tankinstallatie wordt tegen 

een nihil-vergoeding verleend, in combinatie met verplichtingen tot dagelijks beheer 

en tot het aanbieden van brandstoflevering via de tankinstallatie aan derden. 

De tankinstallaties worden geëxploiteerd door leden van VIVENS (zie paragraaf 

5.7). Per tankinstallatie kan steeds slechts één onderneming als exploitant 

optreden. 



Het gebruiksrecht ten behoeve van exploitatie van een tankinstallatie wordt 

verleend onder voorwaarden met betrekking tot het dagelijks beheer en met 

betrekking tot levering via de tankinstallatie aan derden. 

5.5.4 Depotvoedingen 

Dienst 

Omschrijving 

Voorziening 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

Tarief 



Gebruik van depotvoedingen 

Gebruik van energievoorziening voor niet-tractiegebonden elektrische 

treinsystemen inclusief de levering van energie. 

wandcontactdoos 

(overwegend type CEE 3-polig voor 230 V en type CEE 5-polig voor 400 V) 

ProRail biedt verschillende typen aan: 

• 230 V, 1-fase AC, diverse stroomsterkten; 

• 400 V, 3-fasen AC, diverse stroomsterkten. 

Gehele net. Per emplacement is op aanvraag informatie beschikbaar, bij welke 

sporen de dienst wordt geleverd. 



beschikbare depotvoedingen is inbegrepen in de gebruiksvergoeding voor de dienst 

‘Opstel- en rangeersporen’. 

Spoorwegondernemingen dienen zelf zorg te dragen voor de benodigde 

aansluitkabels en breekkoppelingen. 


bekendmaking van de Netverklaring beschikbare depotvoedingen aan te bieden 


Gebruik van depotvoeding is exclusief aansluitkabels voor materieel. 

5.5.5 Treinvoorverwarming 

Dienst 

Gebruik van treinvoorverwarming 

Omschrijving 

Gebruik van energievoorziening ten behoeve van climatisering van materieel en 

niet-tractiegebonden elektrische treinsystemen. 

(voor de levering van elektrische energie, zie paragraaf 5.7) 

Voorziening 

contactdoos met 1500 V van de bovenleiding 

Typen • vaste wandcontactdoos, 1500 V 

• flexibele contactdoos, 1500 V 


geleverd 



Aanvraag 


Tarief 


beschikbare treinvoorverwarmingsaansluitingen is inbegrepen in de 

gebruiksvergoeding voor de dienst ‘Opstel- en rangeersporen’. 

Leveringsvoorwaarden ProRail behoudt zich het recht voor om het gebruik van andere dan de bij 

bekendmaking van de Netverklaring beschikbare depotvoedingen aan te bieden 


Gebruiksvoorwaarden geen specifieke gebruiksvoorwaarden 

5.5.6 Vulhydranten 

Dienst 

Gebruik van vulhydranten 


Omschrijving 

Voorziening 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

Tarief 



Gebruik van wateraansluitingen voor het vullen van materieelreservoirs inclusief de 

levering van water. 

Tevens kan de vulhydrant benut worden om met een slang met borstelgarnituur de 

cabineruit te reinigen. 

hydrant (watervulpunt) 

Kraan met aansluiting voor een waterslang. Deze kunnen: 

• gelegen zijn in een verzonken put voorzien van een bovendeksel op 

looppadniveau; 

• geïntegreerd zijn in een kast, waarbij de aansluiting op heupniveau zit. 





beschikbare vulhydranten is inbegrepen in de gebruiksvergoeding voor de dienst 



bekendmaking van de Netverklaring beschikbare vulhydranten aan te bieden tegen 

afwijkende (tarief)voorwaarden. 

Gebruik van vulhydranten is exclusief waterslangen. 

5.5.7 Servicekasten 

Dienst 

Gebruik van servicekasten 

Omschrijving 

Gebruik van warm water, koud water, spoelbak en wandcontactdoos ten behoeve 

van het inwendig reinigen van materieel, inclusief de levering van energie en water. 

Voorziening 

kranen voor warm en koud water, spoelbak en wandcontactdoos 

Typen • servicekasten met warm water (via ingebouwde boiler) 

• servicekasten met koud water 


geleverd 



Aanvraag 


Tarief 


beschikbare servicekasten is inbegrepen in de gebruiksvergoeding voor de dienst 



bekendmaking van de Netverklaring beschikbare servicekasten aan te bieden tegen 

afwijkende (tarief)voorwaarden. 

Gebruiksvoorwaarden Afvalwater dient te voldoen aan vigerende milieuwetgeving. De 

spoorwegonderneming wordt geacht bij te dragen aan het vuilvrij houden van de 

spoelbak. 

5.5.8 Rembeproevingskasten 

Dienst 

Gebruik van rembeproevingskasten 

Omschrijving 

Gebruik van persluchtaansluitingen voor het testen van remsystemen van 

materieel. 

Voorziening 

afnamepunt voor perslucht, en luchtslangen 

Typen • op afstand bedienbaar 

• niet op afstand bedienbaar 


geleverd 



Aanvraag 


Tarief 


beschikbare rembeproevingskasten is inbegrepen in de gebruiksvergoeding voor de 

dienst ‘Opstel- en rangeersporen’. 





bekendmaking van de Netverklaring beschikbare rembeproevingskasten aan te 


geen specifieke gebruiksvoorwaarden 

5.5.9 In- en uitstapvoorzieningen 

Dienst 

Gebruik van geleiding voor inen uitstapvoorzieningen 

Omschrijving 

Gebruik van geleiding voor verrijdbare opstapbordessen. 

Typen • geleiding via molgoot 

• geleiding via buis 


geleverd 



Aanvraag 


Tarief 


beschikbare inen uitstapvoorzieningen is inbegrepen in de gebruiksvergoeding 

voor de dienst ‘Opstel- en rangeersporen’. 


bekendmaking van de Netverklaring beschikbare inen uitstapvoorzieningen aan te 


Gebruiksvoorwaarden Deze dienst omvat alleen de geleiding. ProRail kan voorwaarden stellen aan de 

vormgeving en maatvoering van verrijdbare opstapbordessen. De 

spoorwegonderneming wordt geacht bij te dragen aan het bladen vuilvrij houden 

van de geleidingen. 

5.5.10 Servicepaden en -wegen 

Dienst 

Omschrijving 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

Tarief 



Gebruik van verharde servicepaden en -wegen 

Gebruik van verharde paden en wegen langs servicesporen ten behoeve van 

inwendige reiniging, vullen/legen reservoirs, inspectie en klein onderhoud van 

materieel. 

Vormen van verharding: 

• stelcon, minimum breedte 1 meter; 

• asfalt, minimum breedte 1,20 meter; 

• klinkers of stoeptegels, minimum breedte 1 meter 

• porfier. 

Servicepaden liggen overwegend op bovenkant dwarsligger hoogte, en 

voorkomend op bovenkant spoorstaaf hoogte. 





beschikbare servicepaden en -wegen is inbegrepen in de gebruiksvergoeding voor 



bekendmaking van de Netverklaring beschikbare servicepaden en -wegen aan te 


ProRail kan voorwaarden stellen aan het gebruik van servicepaden en -wegen, 

bijvoorbeeld aslast en voertuigbreedte. De gebruiksmogelijkheden van 

servicepaden worden mede bepaald door het type verharding en de breedte. 

De spoorwegonderneming wordt geacht bij te dragen aan het begaanbaar houden 

(onder meer verwijderen van sneeuw, ijs en blad) van de servicepaden en -wegen. 


5.5.11 Fecaliënafvoer 

ProRail biedt diensten aan ten behoeve van fecaliënafvoer. Er is onderscheid gemaakt tussen: 

1. vaste fecaliënafvoer en 

2. mobiele fecaliënafvoer (trolleys). 

5.5.11.1 Vaste fecaliënafvoer 

Dienst 

Omschrijving 

Voorziening 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

Tarief 



Gebruik van vaste fecaliënafvoer 

Gebruik van vaste fecaliënafvoer installatie voor het ledigen van gesloten 

toiletsystemen en het vullen met spoelwater. 

Afzuiginstallatie voor afvoer van fecaliën inclusief rioolaansluiting, en een 

wateraansluiting voor het vullen van het toiletsysteem. 

Vaste fecaliënafvoer installatie voor huishoudelijk afvalwater. 

op emplacementen Groningen en Leeuwarden 


De vergoeding voor het gebruik van de vaste fecaliënafvoervoorzieningen omvat 

(locatiespecifiek) de kosten in verband met beheer en instandhouding van de 

voorziening, alsmede (een deel van de) aanlegkosten. De hoogte van de 

vergoeding wordt mede bepaald door het aantal gebruikers van een voorziening. 

N.B. het gebruik van deze dienst is niet inbegrepen in de gebruiksvergoeding voor 



bekendmaking van de Netverklaring beschikbare fecaliënafvoer aan te bieden 


Afvalwater dient te voldoen aan vigerende milieuwetgeving. 

Tevens dient de spoorwegonderneming te zorgen voor een passende aansluiting 

van materieel op de afzuiginstallatie en wateraansluiting. 

5.5.11.2 Mobiele fecaliënafvoer 

Dienst 

Omschrijving 

Voorziening 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

Tarief 



Gebruik van generieke voorzieningen voor mobiele fecaliënafvoer trolleys. 

Gebruik van door ProRail geboden voorzieningen voor fecaliënafvoer met 

servicetrolleys alsmede vullen met spoelwater. 

In de paragrafen 5.5.6 en 5.5.10 beschreven diensten (vulhydranten en 

servicepaden en –wegen), zo nodig aangevuld met rioolaansluiting en/of een 

containerplaats. 

zie voorziening 

Op emplacementen waar materieelservice wordt gefaciliteerd. 


De vergoeding voor het gebruik van een mobiele fecaliënafvoervoorziening omvat 

(locatiespecifiek) de kosten in verband met beheer en instandhouding van de 

voorziening, alsmede (een deel van de) aanlegkosten. De hoogte van de 

vergoeding wordt mede bepaald door het aantal gebruikers van een voorziening. 

Het gebruikstarief voor bestaande vulhydranten en servicepaden en –wegen is 

inbegrepen in de gebruiksvergoeding voor de dienst ‘Opstel- en rangeersporen’. 


bekendmaking van de Netverklaring beschikbare fecaliënafvoer aan te bieden 


Afvalwater dient te voldoen aan vigerende milieuwetgeving. 

Trolleys dienen te voldoen aan de lokaal toegestane afmetingen en aslasten. 


5.6 Dienstengroep ‘Informatie’ 

De dienstengroep ‘Informatie’ kent verschillende diensten op het gebied van plannen dienstregeling, 

uitvoeren dienstregeling en performance analyse: 

1. Inzicht functionaliteit van spoorweginfrastructuur (Infra-Atlas) 

2. Planning en verdeling van infracapaciteit (Donna) 

3. Aanvragen en verdelen infracapaciteit op emplacementen en conflictafhandeling 

Jaardienstverdeling (EMMA) 

4. Verdeling buitendienststellingen (RADAR) 

5. Communicatiemiddel bij calamiteiten inclusief last-minute-verzoeken voor treinpaden (ISVL) 

6. Aanvragen en afstemmen internationale dienstregelingen (PCS) 

7. Inzicht actuele treinbewegingen (VIEW) 

8. Inzicht actuele treinbewegingen (VKL-IS) 

9. Inzicht actuele internationale treinbewegingen (TIS) 

10. Grafische weergave baanvakken voor machinist (Wegwijzers) 

11. Baanvideo’s voor opleiding machinisten 

12. Communicatie spoorwegveiligheid (GSM-R Voice) 

13. Tijdelijke snelheidsbeperkingen (TSB) 

14. Vergunningen Beheer Systeem (VBS) 

15. Inzicht realisatie treindienst: feiten (aantallen, punctualiteit, halteringen, enzovoort) 

16. Inzicht realisatie treindienst: oorzaken en impact van verstoringen (Monitoring) 

17. Inzicht realisatie treindienst: inzicht historische treinbewegingen (TOON) 

18. Het leveren van diverse meetgegevens (Quo Vadis) 

5.6.1 Inzicht functionaliteit van spoorweginfrastructuur (Infra-Atlas) 

Dienst 

Omschrijving 

Schematische weergave van de (toekomstige) infrastructuur van het spoor en 

de functionaliteiten hiervan (in Nederland) 

Deze dienst levert gegevens over de topologie en de railverkeerstechnische 

aankleding van het spoor. Onder topologie vallen objecten als wissels, stootjukken 

en spoortakken. Railverkeerstechnische aankleding bestaat onder andere uit 

seinen, spoorsecties, lassen en snelheidsborden. 

Het is ook mogelijk om de informatie visueel in te zien, door middel van kaarten op 

verschillend detailniveau (macro- of microniveau). 

Deze informatie biedt ProRail voor de actuele situatie, maar ook voor de 

toekomstige situatie, zodat in de lange termijnplanning geanticipeerd kan worden 

op wijzigingen in de infrastructuur. 

Voor een specifieke vraag kan ProRail ook gegevens op maat aanleveren. 

Voorziening 

Een of meerdere databestanden (tekstbestanden). 

De visuele weergave van de informatie verloopt door middel van autorisatie via 

internet. 

Typen 1. Het ontvangen van data op basis van wensen van de spoorwegonderneming 

binnen de standaardlevering (zoals beschreven in IRS IAUF (Interface 

Requirement Specification Infra Atlas Uitwisselings formaat), de 

accountmanager kan hier meer informatie over verstrekken). 

2. Toegang tot een internet applicatie ten behoeve van visuele weergave 

(kaarten). 

3. Daarnaast is maatwerk mogelijk, bijvoorbeeld een dwarsdoorsnede of een 

vraag die niet in de IRS IAUF beschreven staat. 


geleverd 

Deze dienst bevat al het spoor dat centraal bediend wordt door ProRail en diverse 

niet centraal bediende sporen (in Nederland). 

Aanvraag 

Typen 1 en 2 bij de Servicedesk Infra-informatie (infrainformatie@prorail.nl 

Type 3 via Accountmanagement. 

EU-categorie 

Typen 1 en 2: categorie 1 (minimumtoegangspakket) 

Type 3: categorie 4 (ondersteunende dienst). 


Tarief 

Typen 1 en 2: inbegrepen in tarief treinpad (conform leveringsvoorwaarden van de 

dienst ‘Treinpad’, zie § 5.2.1) 

Type 3: op aanvraag. 

Levertijd 

op aanvraag, afhankelijk van specifieke wensen 

Leveringsvoorwaarden • Het vermenigvuldigen en/of openbaar maken aan, dan wel gebruik door of ten 

behoeve van derden of andere diensten of systemen is niet toegestaan. 

• De gegevens mogen niet inhoudelijk aangepast worden zodanig dat de 

aanpassingen strijdig zijn met de gegevens zoals deze zijn aangeleverd. 

• De gegevens mogen niet worden gebruikt voor een ander doel waarvoor 

ProRail ze beschikbaar stelt. 

Ten behoeve van de voorbereiding van de in te dienen aanvraag voor 

jaardienstcapaciteit wordt de dienst volgens type 1 en 2 ook beschikbaar gesteld in 

het kader van het capaciteitsverdelingsproces. 

Gebruiksvoorwaarden Type 1: De afnemer dient zelf zorg te dragen voor het inlezen van het databestand 

in zijn systeem. 

Type 2: Ms Office en Internet Explorer. 

Type 3: nader overeen te komen. 

Beschikbaarheid / 

Betrouwbaarheid 

Type 2: website 7 x 24 uur beschikbaar, 97% uptime tijdens kantooruren. 

De helpdesk is beschikbaar op werkdagen van 08.00 tot 17.00 uur. Service 

werkzaamheden vinden buiten kantooruren plaats. 

5.6.2 Planning en verdeling van infracapaciteit (Donna) 

Dienst 

Planning- en verdelingssysteem voor infracapaciteit 

Omschrijving 

Via deze dienst worden alle vormen van infragebruik (met uitzondering van 

stationair gebruik) gepland, aangevraagd en verdeeld voor zowel netwerk- als 

knooppuntniveau. 

Donna wordt beschikbaar gesteld aan alle gerechtigden. In Donna kan de 

spoorwegonderneming zelf de planning maken en de capaciteit aanvragen, maar 

deze werkzaamheden kunnen ook uitbesteed worden aan een derde partij. 

Het verloop van de verdeling van capaciteitsaanvragen kan worden gevolgd en 

Donna geeft inzicht in de bezette of beschikbaar infracapaciteit tot afsluiting van de 

planning, 2 tot 4 etmalen vóór de verkeersdag. 

Daarnaast wordt een standaard interface aangeboden waarmee alle infragebruikers 

koppelingen tot stand kunnen brengen naar eigen systemen voor personeel, 

materieel inzet of management informatie. 

Voorziening 

Een autorisatie 82 (Donna UserAccount en een Citrix account, per gebruiker) 

waarmee toegang tot de applicatie verleend wordt, en de binnen de autorisatie 

geldende functionaliteiten gebruikt kunnen worden. 

Typen 


Waar wordt de dienst niet van toepassing 

geleverd 

Aanvraag via de website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > capaciteit / treinpaden > 

Donna > contact) 

EU-categorie • het behandelen van capaciteitsaanvragen exclusief het formuleren en 

inbrengen van capaciteitsaanvragen in het plansysteem: categorie 1 

(minimumtoegangspakket); 

• het formuleren en inbrengen van capaciteitsaanvragen in het plansysteem 

(facilitair plannen): categorie 3 (aanvullende dienst) 

Tarief • Toegang tot en gebruik van het systeem Donna en gebruik van standaard 

interface is inbegrepen in gebruiksvergoeding voor de dienst ‘Treinpad’ 

(conform leveringsvoorwaarden van de dienst ‘Treinpad’, zie § 5.2.1). 

• Het facilitair plannen wordt afgerekend tegen een nader overeen te komen op 

kosten gebaseerd tarief. 

Levertijd 

Voor de aanvraag van en toegang tot het planningssysteem is een maximale 

verwerkingtijd vastgesteld van 5 werkdagen. 

82 

Elke medewerker wordt voorzien in een RSA SecureID token zodat ingelogd kan worden op het ProRail 

Netwerk. 






Eventuele hardware aanpassingen: voor rekening gebruiker (bijvoorbeeld installatie 

van software voor Citrix, Adobe Acrobat Reader, eigen systemen geschikt maken 

voor standaard interface en/of uitbreiden van schijfruimte). Minimale hardware 

eisen: opvraagbaar via Functioneel Beheer ProRail (functioneel.beheer@prorail.nl). 

De dienst wordt ook beschikbaar gesteld in het kader van het capaciteitsverdelingsproces. 

Bij gebruik van Donna moet de door ProRail vastgestelde werkwijze worden 

gehanteerd. 

De applicatie is toegankelijk vanaf elke PC met een browser en een 

internetverbinding. 

Beschikbaarheid applicatie: 7 x 24 uur (onder voorbehoud van nog te bepalen vaste 

momenten voor onderhoud). 

Beschikbaarheid ondersteunende diensten: tijdens werkdagen van 07:00 – 17:00 

uur. 

5.6.3 Aanvragen en verdelen infracapaciteit op emplacementen en 

conflictafhandeling Jaardienstverdeling (EMMA) 

Dienst 

Dienst voor het aanvragen en verdelen van infracapaciteit ten behoeve van het 

stationair gebruik op emplacementen en voor vastlegging van het proces van 

conflictafhandeling tijdens programmatie- en coördinatiefase van de 

Jaardienstverdeling en in de ad-hocfase. 

Omschrijving De dienst met betrekking tot EMMA wordt gebruikt voor de volgende 3 

toepassingen: 

1. Aanvragen van emplacementscapaciteit op CBG sporen en NCBG sporen. Het 

gaat hier om onder andere het gebruik van opstelsporen. Middels grafische 

weergaven wordt de spoorwegonderneming ondersteund in het aanvragen van 

de voor het productieproces benodigde emplacementscapaciteit. 

2. Vastleggen van conflicterende jaardienstaanvragen op emplacementen, 

baanvakken, verkeer/milieu en beheer/verkeer. De dienst geeft inzicht in het 

totaal van vastgestelde concurrentie op basis van het totaal van de jaardienst 

aanvragen. 

3. Vastlegging conflictafhandeling tijdens de programmatie en coördinatie: alle 

programmatievoorstellen worden vastgelegd in EMMA. Gedurende het hele 

proces van oplossing van conflicten kan de voortgang en de status hiervan 

gevolgd worden in EMMA. Tevens kunnen via EMMA eigen 

programmatievoorstellen voorgelegd worden aan betrokken partijen en de 

verdeler. 

Voorziening 

Toegang tot de applicatie EMMA door middel van een te verstrekken 

gebruikersnaam en wachtwoord. 

Typen 



geleverd 

Aanvraag 

via: capaciteitsverdeling2013@prorail.nl 

EU-categorie 


Tarief 

Inbegrepen in vergoeding voor de dienst ‘Treinpad’ (conform leveringsvoorwaarden 

van de dienst ‘Treinpad’, zie § 5.2.1). 

Levertijd 

Voor de aanvraag van en toegang tot de applicatie is een maximale verwerkingtijd 

vastgesteld van 3 werkdagen. 

Leveringsvoorwaarden De dienst wordt ook beschikbaar gesteld in het kader van het capaciteitsverdelingsproces. 

Gebruiksvoorwaarden De applicatie is toegankelijk vanaf elke PC met een webbrowser. 

Beschikbaarheid / Beschikbaarheid applicatie: 7 x 24 uur (onder voorbehoud van nog te bepalen vaste 

Betrouwbaarheid momenten voor onderhoud. ) 


uur. 


5.6.4 Verdeling buitendienststellingen (RADAR) 

Dienst 

Verdeling buitendienststellingen 

Omschrijving 

In deze dienst worden alle vormen van buitendienststellingen aangevraagd en 

verdeeld voor zowel netwerk- als knooppuntniveau. De geplande capaciteit wordt 

getoetst op conflicten met overige capaciteit, verdelingnormen. 

RADAR wordt beschikbaar gesteld aan alle Infragebruikers en de verdeler. 

In RADAR kan het verloop van de verdeling van de capaciteitsaanvragen van 

buitendienststellingen worden gevolgd en heeft de spoorwegonderneming te allen 

tijde inzicht in de verdeelde capaciteit ten behoeve van beheer. 

Daarnaast wordt een standaard interface aangeboden waarmee alle infragebruikers 

koppelingen tot stand kunnen brengen naar eigen systemen voor personeel, 

materieel inzet of management informatie. 

Voorziening 

Een autorisatie (RADAR inlognaam en wachtwoord per gebruiker of 

gebruikersgroep) waarmee toegang tot de applicatie verleend wordt, en de binnen 

de autorisatie geldende functionaliteiten gebruikt kunnen worden. 

Typen 

1 alleen meekijkfuncties 

2 inzage- en acceptatiefuncties 


geleverd 

Aanvraag 

via: cm-adhoc-beheer@prorail.nl 

EU-categorie 


Tarief 

Toegang tot en gebruik van het systeem RADAR : inbegrepen in 

gebruiksvergoeding voor de dienst ‘Treinpad’ (conform leveringsvoorwaarden van 

de dienst ‘Treinpad’, zie § 5.2.1). 

Levertijd 

Voor de aanvraag van en toegang tot het planningssysteem is een maximale 

verwerkingtijd vastgesteld van 3 werkdagen. 

Leveringsvoorwaarden Eventuele hardware aanpassingen: voor rekening gebruiker. (bijv. installatie van 

software voor Visio, Internet Explorer, Adobe Acrobat Reader, eigen systemen 

uitbreiden met extra schijfruimte). 

Gebruiksvoorwaarden De applicatie is toegankelijk vanaf elke PC met Microsoft Internet Explorer versie 6 

of 7 via Internet, VPN of NIS verbinding. Voor het bekijken van de grafische 

onttrekkingen is Microsoft Visio (versie 3.0 of hoger) en Acrobat Reader benodigd. 

Minimale hardware eisen: opvraagbaar via cm-adhoc-beheer@prorail.nl. 

Beschikbaarheid / Beschikbaarheid applicatie: 07:00 – 18:00 uur op werkdagen (onderhoud zal 

Betrouwbaarheid worden uitgevoerd in het onderhoudstijdvenster van 18:00 – 07:00 uur). 


uur. 

5.6.5 Communicatiemiddel bij calamiteiten inclusief last-minute-verzoeken 

voor treinpaden (ISVL) 

Dienst 

Omschrijving 

Voorziening 

Typen 

Digitaal kunnen aanvragen, wijzigen en intrekken van treinpaden in de laatste 

dagen voor uitvoering. 

Digitaal communiceren over de afhandeling van calamiteiten. 

Spoorwegondernemingen krijgen toegang tot de ProRail applicatie ISVL. 

Spoorwegondernemingen kunnen hiermee treinpaden aanvragen, opheffen of 

wijzigen. Ook ontvangen spoorwegondernemingen bericht over toe- of afwijzing van 

het treinpad. 

In geval van calamiteiten communiceren ProRail, spoorwegondernemingen en 

andere betrokken partijen via de ISVL applicatie over de afhandeling. Op deze 

manier is alle belangrijke informatie over een calamiteit, zoals de geraakte 

infrastructuur, de prognose eindtijd, en informatie over vervallen en omgeleide 

treinen toegankelijk. 

toegang tot de ISVL applicatie 

Het gebruikstype (meekijken/muteren) is per medewerker instelbaar, volgens 

opgave van afnemer. 



geleverd 

Aanvraag 

EU-categorie 

Tarief 


via de servicedesk Infra-Informatie (infrainformatie@prorail.nl) 


Een aantal licenties is inbegrepen in de gebruiksvergoeding voor de dienst 

‘Treinpad’ (conform leveringsvoorwaarden van de dienst ‘Treinpad’, zie § 5.2.1) 

volgens onderstaande tabel: 

Begrote verkeersomvang per 

jaar (treinkilometers) 

Aantal licenties 

meer dan 5,0 miljoen 10 

tussen 2,5 en 5,0 miljoen 5 

tussen 1,0 en 2,5 miljoen 2 

minder dan 1,0 miljoen 1 

Levertijd 





Voor meer licenties wordt een afzonderlijke vergoeding overeengekomen. 

indicatie: ca. 3 tot 4 weken 

ProRail verzorgt op verzoek aan nieuwe afnemers van de dienst eenmalig een 

instructie van maximaal één dagdeel. 

De spoorwegonderneming dient te beschikken over een door ProRail 

goedgekeurde versie van zowel Citrix cliënt-server software als Windows en een 

VPN verbinding. 

Gebruik van de dienst met operating systems anders dan Windows alleen na 

overleg met ProRail. 

Actuele gebruiksvoorwaarden (waaronder informatiebeleid, beveiligingsbeleid en 

wachtwoordgebruik) kunnen worden opgevraagd via Accountmanagement. 

Beschikbaar 7 x 24 uur, met uitzondering van servicetijdvenster (zondag van 01.00 

– 05.00 uur) en calamiteiten. 

De helpdesk is 7 x 24 uur bereikbaar. 

5.6.6 Aanvragen en afstemmen internationale dienstregelingen (PCS) 

Dienst 

Omschrijving 

Voorziening 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

EU-categorie 

Tarief 

Levertijd 


‘Path Coordination System’ (PCS) is een internet gebaseerd systeem voor het 

aanvragen en afstemmen van internationale dienstregelingen 

PCS is een webapplicatie die beschikbaar wordt gesteld door RNE aan de 

inframanagers en alle capaciteitsaanvragers. 

PCS ondersteunt het communicatie en coördinatie proces van internationale 

capaciteitsvragen en aanbieden van capaciteit. 

Voorts ondersteunt de dienst spoorwegondernemingen en andere aanvragers in 

het proces voorafgaande aan aanvragen en studies. 

PCS reflecteert de OSS filosofie van ondersteuning van business processen en 

dagelijkse activiteiten. 

De spoorwegonderneming wordt in bezit gesteld van een username, password en 

matrixkaart om toegang te krijgen tot het systeem. 

In het systeem wordt de vrager als gerechtigde opgenomen. 

PCS is uitsluitend beschikbaar als Internetapplicatie. 

Niet locatie gebonden. Beschikbaar op elke plaats waar een PC op Internet 

voorhanden is. 

bij de OSS (OSS@ProRail.nl) 


Inbegrepen in gebruiksvergoeding voor de dienst ‘Treinpad’ (conform 

leveringsvoorwaarden van de dienst ‘Treinpad’, zie § 5.2.1). 

Na aanvraag kan de dienst binnen 2 weken beschikbaar worden gesteld. 

De dienst wordt ook beschikbaar gesteld in het kader van het 

capaciteitsverdelingsproces. 





Gebruiker moet beschikken over een PC aan gesloten op Internet, met minimaal 

Explorer 5. 

Beschikbaarheid applicatie: 7 x 24 uur (onder voorbehoud van nog te bepalen vaste 

momenten voor onderhoud en calamiteiten). 

Helpdesk RNE is beschikbaar op werkdagen van 08.00-16.00 uur. 

5.6.7 Inzicht actuele treinbewegingen (VIEW) 

Dienst 

Inzicht in actuele treinbewegingen van treinen van de spoorwegonderneming in 

Nederland d.m.v. een kijkfunctie (VIEW). 

Omschrijving 

Deze dienst levert een kijkfunctie op het verkeersleidingssysteem van ProRail en 

geeft daarmee realtime inzicht in treinbewegingen binnen Nederland. Er zijn twee 

manieren van weergave. Enerzijds is de afwijking ten opzichte van de planning in te 

zien. Anderzijds is inzage te krijgen in al het verkeer, waarbij ingezoomd kan 

worden op een deel daarvan (bijvoorbeeld regio, baanvakken). 

Voorziening 

ontsluiting via internet of via een werkplek aangesloten op Post21 netwerk 

Typen 1. internet 

2. Post 21 

Waar wordt de dienst 1. internet: overal waar internet aanwezig is 

geleverd 

2. Post 21: op werkplek die aangesloten is op het Post21 netwerk 

Aanvraag 

via Accountmanagement. 

EU-categorie 

categorie 4 (ondersteunende dienst) 

Tarief 

op aanvraag 

Levertijd 1. internet: binnen 5 werkdagen 

2. Post21: op aanvraag 

Leveringsvoorwaarden Het vermenigvuldigen en/of openbaar maken van de gegevens aan, dan wel 

gebruik door of ten behoeve van, derden of andere diensten of systemen is niet 

toegestaan. 

De gegevens mogen niet gebruikt worden voor een ander doel dan waarvoor 

ProRail ze ter beschikking stelt. Het competitief gebruik van de gegevens is 

derhalve niet toegestaan. Een spoorwegonderneming die uit het systeem VIEW 

beschikbaar komende gegevens over een andere spoorwegonderneming wil 

gebruiken, moet daarvoor een schriftelijk verzoek indienen bij ProRail. ProRail zal 

dit verzoek bij de betreffende spoorwegonderneming voorleggen. Alleen indien 

toestemming wordt verleend mag de aanvragende spoorwegonderneming de 

gegevens van de andere spoorwegonderneming gebruiken. 

Gebruiksvoorwaarden 1. internet: eigen PC met internetaansluiting 

2. Post21: een ProRail werkplek die aansluiting op het Post21 netwerk heeft 



7 x 24 uur beschikbaar, uitgezonderd calamiteiten en onderhoud. De helpdesk is 

beschikbaar, afhankelijk van het gekozen type: 

1. internet: 10 x 5 werkdagen ma. t/m vr. van 8:00 tot 18:00 uur 

2. Post21: 7 x 24 uur. 

Een SLA maakt onderdeel uit van de overeenkomst; een concept daarvan wordt 

desgevraagd beschikbaar gesteld (via Accountmanagement). 

5.6.8 Inzicht actuele treinbewegingen (VKL-IS) 

Dienst 

Omschrijving 

Inzicht in de actuele uitvoering van de dienstregeling van reizigers- en 

goederentreinen in Nederland door middel van een abonnement op de interface 

met het verkeersleidingssysteem van ProRail. Door te abonneren op de interface 

worden eigen systemen gevoed met data over actuele uitvoering van de 

dienstregeling (VKL-IS). 

Deze dienst levert een koppeling met het verkeersleidingssysteem van ProRail 

waardoor realtime inzicht gegeven wordt in de actuele uitvoering van de 

dienstregeling binnen Nederland. Eigen systemen worden gevoed met data via een 

abonnement op de interface. 


Voorziening 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

EU-categorie 

Tarief 

Levertijd 





Via een Interface wordt een datastroom verstuurd, zodat de gegevens in eigen 

systemen gebruikt kunnen worden. 

Standaard bij deze dienst is de interface (tot aan de NIS: Network Interconnect 

Service). 

Er zijn geen varianten mogelijk. 

Tot aan de NIS. 



op aanvraag 

op aanvraag (indicatie ca. 1 tot 2 maanden) 

Het vermenigvuldigen en/of openbaar maken aan, dan wel gebruik door of ten 

behoeve van, derden of andere diensten of systemen is niet toegestaan. 

De gegevens mogen niet inhoudelijk aangepast worden, zodanig dat de 

aanpassing(en) strijdig zijn met de gegevens zoals deze zijn aangeleverd. 

De gegevens uit de datastroom, of bewerkingen van deze gegevens, mogen niet 

gebruikt worden voor bekendmakingen, anders dan het actueel informeren van 

reizigers, medewerkers, enzovoort. Niet toegestaan zijn dus 

managementinformatie-uitingen, afleidingen over punctualiteit, enzovoort. 


ProRail ze ter beschikking stelt. Het competitief gebruik van de gegevens is niet 

toegestaan. Een spoorwegonderneming die uit het systeem VKL-IS beschikbaar 

komende gegevens over een andere spoorwegonderneming wil gebruiken, moet 

daarvoor een schriftelijk verzoek indienen bij ProRail. ProRail zal dit verzoek bij de 

betreffende spoorwegonderneming voorleggen. Alleen indien toestemming wordt 

verleend mag de aanvragende spoorwegonderneming de gegevens van de andere 

spoorwegonderneming gebruiken. 

Indien de gegevens (deels) afgeleid zijn van de gegevensstroom uit VKL-IS en 

openbaar gemaakt worden, dan moet de afnemer als bronvermelding ProRail 

opnemen. 

Licentie noodzakelijk op Corba Interface voor software die achter dit protocol zit. 

7 x 24 uur beschikbaar, uitgezonderd calamiteiten en onderhoud. ProRail heeft een 

inspanningsverplichting om een beschikbaarheid van 95% te behalen voor de 

gehele keten (vanaf het bronsysteem VKL tot aan de NIS). 

De helpdesk is 7 x 24 uur beschikbaar. 

Een SLA maakt onderdeel uit van de overeenkomst; een concept daarvan wordt 

desgevraagd beschikbaar gesteld (via Accountmanagement). 

5.6.9 Inzicht actuele internationale treinbewegingen (TIS) 

Dienst 

Omschrijving 

Voorziening 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

EU-categorie 

Tarief 

Inzicht in actuele uitvoering van de dienstregeling van internationale reizigers- en 

goederentreinen in grote delen van Europa door middel van een abonnement op 

een interface van een groot aantal aangesloten landen. 

‘Train Information System’ (TIS) is een webapplicatie die door RailNetEurope 

beschikbaar wordt gesteld aan inframanagers en spoorwegondernemingen. Deze 

dienst levert een koppeling met verkeersleidingssystemen waardoor realtime inzicht 

gegeven wordt in de actuele uitvoering van de dienstregeling. Het systeem biedt 

tevens de mogelijkheid managementrapportages te genereren en te leveren. 

De gebruiker wordt in bezit gesteld van een username en een password om 

toegang te krijgen tot TIS. 

TIS is uitsluitend beschikbaar als internetapplicatie. 

Niet locatie gebonden. Beschikbaar op elke plaats waar een PC op internet 

voorhanden is. 

Bij RailNetEurope (support.tis@rne.eu) 


op aanvraag, afhankelijk van specifieke wensen van de spoorwegonderneming 


Levertijd 





afhankelijk van specifieke wensen van de spoorwegonderneming 

De spoorwegonderneming kan toegang tot gegevens van de eigen treinen krijgen 

van de inframanagers waarmee een toegangsovereenkomst gesloten is. 

Gebruiker moet beschikken over een PC aangesloten op internet, met minimaal 

Explorer 8. 

beschikbaarheid applicatie: 7 x 24 uur (onder voorbehoud van calamiteiten en nog 

te bepalen vaste momenten voor onderhoud) 

5.6.10 Grafische weergave baanvakken voor machinist (Wegwijzers) 

Dienst 

Omschrijving 

Voorziening 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

EU-categorie 

Tarief 

Levertijd 





Grafische weergave van het baanvak en alle objecten daarlangs, om de 

machinist zijn vak goed uit te kunnen laten oefenen. 

Wegwijzers geven een grafisch overzicht van de infrastructuur, afgestemd op de 

behoefte van de machinist van een trein, ten behoeve van veilige en efficiënte 

verkeersdeelname en doelgerichte communicatie met de treindienstleiding. 

De dienst omvat ook een attendering per e-mail op het beschikbaar komen van 

bijgewerkte versies van de overzichten. 

Een download via Extraweb; de overzichten worden geleverd in databestanden 

volgens een gangbaar grafisch format (pdf). 

Wijzigingen worden door middel van een e-mailbericht doorgegeven waarbij de 

nieuwe situatie op Extraweb te vinden is. 

Er zijn geen varianten mogelijk. 

Deze dienst bevat (minimaal) al het door ProRail centraal bediende spoor. 

bij de Servicedesk Infra-Informatie (infrainformatie@prorail.nl) 




Maximaal 24 uur voor het aanvragen van een account (tijdens werkdagen). 

geen specifieke leveringsvoorwaarden 

Ms Office, Internet Explorer en Adobe Acrobat Reader. 

97% uptime (Extraweb) 

5.6.11 Baanvideo’s voor opleiding machinisten 

Dienst 

Omschrijving 

Voorziening 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

EU-categorie 

Tarief 

Levertijd 

Baanvideobeelden, opgenomen vanuit de cabine van een rijdende trein, ten 

behoeve van opleidings- en verkenningsdoeleinden 

Deze dienst geeft inzicht in de objecten die zich op en langs het baanvak bevinden, 

alsmede in de omgeving van de spoorweg. Dit wordt weergegeven door middel van 

videobeelden die zijn opgenomen vanuit een rijdende trein. 

De videobeelden kunnen hulpmiddel zijn voor de opleiding van machinisten en ook 

gebruik worden voor op afstand verkennen van plaatselijke situaties. 

2x per jaar wordt 90% van de beelden geactualiseerd. 

op dvd of harde schijf, in een gangbaar format (AVI) 

Standaard bij deze dienst is een abonnement met 2x per jaar een update. 

Daarnaast is maatwerk mogelijk. 




op aanvraag 

maximaal 1 werkweek. 






De beelden mogen niet extern gekopieerd worden en ze mogen niet doorverkocht 

worden aan derden. Er kunnen geen rechten ontleend worden aan de beelden. De 

beelden zijn een momentopname, de werkelijke situatie kan wijzigen nadat de 

beelden gemaakt zijn. 

Alleen de meest recente beelden die beschikbaar zijn, worden geleverd. 

ProRail streeft naar kwalitatief goede beelden, maar kan hier geen garanties voor 

afgeven. Zo is bijvoorbeeld bekend dat het spoor in tunnels niet duidelijk zichtbaar 

is. In dergelijke gevallen kan geen aanspraak gedaan worden op vervangende 

beelden. 

Het auteursrecht blijft te allen tijde berusten bij ProRail. 

Een programma om AVI-files in af te spelen (bijvoorbeeld Mediaplayer). 

Niet al het spoor is gefilmd. 90% van het spoor dat bij ProRail in beheer is, is in de 

meest recente update gefilmd. 

5.6.12 Communicatie spoorwegveiligheid (GSM-R Voice) 

Dienst 

Omschrijving 

Voorziening 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

EU-categorie 

Tarief 

Levertijd 


Communicatie spoorwegveiligheid tussen machinist en treindienstleiding. 

Communicatie spoorwegveiligheid biedt de volgende mogelijkheden: 

• Gesprekken voeren tussen treindienstleiding en machinist(en) op basis van 

treinnummer. 

• Algemene oproepen van treindienstleiding naar machinist(en) ontvangen. 

• Alarmoproepen van machinist(en) naar treindienstleiding zenden en vice 

versa. 

Alle gesprekken worden om veiligheidsredenen opgenomen. 

Met een GSM-R aansluiting is het tevens mogelijk om van buitenlandse GSM-R 

netwerken gebruik te maken. Ook kunnen spoorwegondernemingen met 

buitenlandse GSM-R SIM-kaarten gebruik maken van het ProRail GSM-R netwerk. 

De dienst wordt gerealiseerd middels het GSM-R radionetwerk van ProRail. 

Aansluiting op dit netwerk geschiedt met een SIM-kaart. ProRail stelt SIM-kaarten 

beschikbaar. 

De primaire toepassing is communicatie met betrekking tot spoorwegveiligheid en 

spraakcommunicatie tussen machinist en treindienstleiding. Op verzoek kan 

ProRail daarvoor een GSM-R SIM-kaart leveren. 

Additionele toepassingen zijn bijvoorbeeld bellen buiten het GSM-R netwerk, GPRS 

of SMS (op aanvraag). 

Voor additionele informatie met betrekking tot functionaliteit, gebruik (ook in het 

buitenland) en support is er een gebruikerscatalogus van GSM-R functionaliteit en – 

diensten ter beschikking. Deze wordt via het contactpunt One-Stop-Shop verstrekt. 

In heel Nederland, op het spoor dat bij ProRail in beheer is. 

De communicatie met een aantal treindienstleiders NCBG wordt niet ondersteund 

door GSM-R, maar wordt gevoerd via het openbare telefoonnet (zie lokale 

bedrijfsregels). 

Via Accountmanagement 

Aanvragen SIM Kaart bij: 

One Stop Shop Servicedesk 

Tel.: +31 (0) 88 231 3456 

Fax: +31 (0) 30 235 7494 

E-mail: ossservicedesk@prorail.nl 

Primaire toepassing (inclusief levering GSM-R SIM-kaart): categorie 1 (minimumtoegangspakket). 

Additionele toepassingen: categorie 4 (ondersteunende dienst). 

Primaire toepassingen (incl. levering GSM-R SIM-kaart): inbegrepen in 

gebruiksvergoeding voor de dienst ‘Treinpad’. 

Additionele toepassingen: op aanvraag. 

5 werkdagen voor levering GSM-R SIM-kaart 

ProRail behoudt zich het recht voor om de externe kosten te verrekenen in geval 

van misbruik van de GSM-R-dienst. 





De spoorwegonderneming dient te beschikken over daartoe geëigende apparatuur 

en er is een aansluiting middels een SIM-kaart op het GSM-R netwerk noodzakelijk. 

Er dient typegoedgekeurde apparatuur te worden gebruikt. Een lijst met 

goedgekeurde apparatuur is beschikbaar op de website van ProRail (www.prorail.nl 

> vervoerders > toegang tot het spoor > eisen aan spoorvoertuigen). 

Beschikbaarheid: 7 x 24 uur met een prestatieniveau van 99,8%. 

De bewaartermijn van gespreksopnamen is minimaal 7 dagen. 

5.6.13 Tijdelijke snelheidsbeperkingen (TSB) 

Dienst 

Omschrijving 

Voorziening 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

EU-categorie 

Tarief 

Levertijd 





Informatie aan machinisten met betrekking tot tijdelijke snelheidsbeperkingen 

(TSB) 

De spoorwegonderneming ontvangt een weekpublicatie over de voor de komende 

week van kracht zijnde TSB’s. De spoorwegonderneming kan bij aanvraag van 

deze dienst kiezen voor een TSB op standplaats, regio of landelijk niveau. Er wordt 

informatie geleverd over baanvak, rijrichting, tijdvak en geldende snelheid. Tevens 

is het mogelijk om onderscheid te maken naar treintype, aanleiding en 

bijzonderheden (plaatsing van borden en/of seinen). 

De weekpublicatie wordt zo nodig op dagbasis aangevuld met noodzakelijke 

ongeplande aanvullingen. 

Een PDF-bestand (weekpublicatie of dagpublicatie) per e-mail. NSR verzorgt in 

opdracht van ProRail de productie en distributie. 

De weekpublicatie wordt verstuurd op donderdag om 09.00 uur voor de periode 

vanaf de eerstkomende maandag 04:00 uur tot de daaropvolgende maandag 04:00 

uur. 

De dagpublicatie wordt op dagelijks verstuurd om 12.00 uur en geldt voor de 

eerstkomende dag van 04:00 uur tot de daaropvolgende dag 04:00 uur. 

Er kan tevens per spoorwegonderneming een selectie van te rapporteren 

baanvakken worden opgesteld. 

op het gehele net 

via het productiebureau IAM (NSR) 




maximaal 6 werkdagen 

geen specifieke leveringsvoorwaarden 

Internetverbinding, faxapparaat en een softwareprogramma of PDF bestanden te 

kunnen openen. 

Er is een gewaarborgde verzending (via fax indien e-mail niet werkt), daarnaast is 

er een 24-uurs service (wachtdienst) aanwezig. 

5.6.14 Vergunningen Beheer Systeem (VBS) 

Dienst 

Omschrijving 

Voorziening 

Typen 


geleverd 

Inzicht in omgevingsvergunningen op emplacementen. 

Vergunningen Beheer Systeem (VBS) is een web based applicatie ter 

ondersteuning van het beheer van Wet milieubeheer vergunningen voor 

emplacementen die door ProRail verkregen zijn. Deze dienst geeft ondermeer 

inzicht in de van kracht zijnde omgevingsvergunningen van alle vergunningplichtige 

emplacementen. 

Toegang tot de webapplicatie VBS door middel van een te verstrekken 

gebruikersnaam en wachtwoord. 

Niet van toepassing. 

Overal waar internet aanwezig is. 


Aanvraag 

EU-categorie 

Tarief 

Levertijd 





Via de Servicedesk Infra-Informatie (infrainformatie@prorail.nl). 




Maximaal 1 werkweek. 


ProRail ze ter beschikking stelt. De gegevens mogen niet extern gekopieerd 

worden en ze mogen niet doorgestuurd worden aan derden. De 

spoorwegonderneming is zelf verantwoordelijk voor het volgen van formele 

publicaties omtrent vergunningen. 

Internetverbinding en een softwareprogramma om PDF bestanden te kunnen 

openen. 

• Beschikbaarheid: 95% uptime. 

• Betrouwbaarheid: De gegevens in VBS worden continu up to date gehouden. 

Ontwikkelingen op of rondom emplacementen, aanpassingen aan de 

hoofdspoorweginfrastructuur en dergelijke zorgen voor aanvullende meldingen 

of nieuwe omgevingsvergunningen. De informatie in VBS verandert dus 

continu. De mogelijkheid bestaat dat de laatste omgevingsvergunningen en 

meldingen nog niet in de applicatie beschikbaar zijn. ProRail streeft ernaar dat 

binnen 5 dagen na het onherroepelijk worden van de omgevingsgunning deze 

in VBS is verwerkt. 

Disclaimer: Voorschriften en verplichtingen volgend uit de omgevingsvergunning 

(incl. aanvraag) zijn te allen tijde bindend. 

5.6.15 Inzicht realisatie treindienst: feiten (aantallen, punctualiteit, 

halteringen, enzovoort) 

Dienst 

Rapportages over performance van de eigen treindiensten (onder andere 

punctualiteit, aansluitingen, opgeheven treinen, orders) 

Omschrijving 

Deze dienst biedt inzicht in de performance van de eigen treindienst met betrekking 

tot verkeersprestatie, punctualiteit en aansluitingen. 

Voor een gedetailleerde toelichting van de standaard cijfers, zie bijlage 8. 

Het is ook mogelijk om de gegevens in de vorm van een maatwerk rapportage te 

ontvangen, waarbij vergelijkingen gemaakt worden in bijvoorbeeld locatie of tijd. 

Voorziening 

Een dagelijks databestand in Text of Excel format per e-mail. De informatieproducten 

worden afgeleverd op een standaard aflevermailadres dat is opgegeven 

door de spoorwegonderneming. Vanuit dit mailadres kan de geautoriseerde 

afnemer de producten verspreiden binnen zijn/haar eigen organisatie. 

Typen standaard: data conform bijlage 8 

optioneel: rapportages (=maatwerk) 

Waar wordt de dienst gehele net, exclusief niet-centraal bediende gebieden 

geleverd 

Aanvraag 

Standaard: via het Prestatie Analyse Bureau (PAB@prorail.nl). 

Vervolgens worden afspraken gemaakt over welke standaardproducten (conform 

bijlage 8) geleverd worden en de gewenste leveringsfrequentie. 

Maatwerk via de Accountmanager. 

EU-categorie 

Standaard databestand (conform bijlage 8): categorie 1 (minimumtoegangspakket) 

Rapportage/maatwerk: categorie 4 (ondersteunende dienst) 

Tarief 

Standaard: inbegrepen in gebruiksvergoeding voor dienst ‘Treinpad’ (conform 

leveringsvoorwaarden van de dienst ‘Treinpad’, zie § 5.2.1) 

Rapportage/maatwerk: op aanvraag 

Levertijd 

Standaard: binnen 24 uur (op werkdagen) 


Leveringsvoorwaarden geen specifieke leveringsvoorwaarden 

Gebruiksvoorwaarden MS Office. 

Beschikbaarheid / Zowel het standaard bestand als de maatwerkrapportage worden steeds op de 

Betrouwbaarheid eerstvolgende werkdag aangeleverd. Maatwerk op basis van een SLA. 


5.6.16 Inzicht realisatie treindienst: oorzaken en impact van verstoringen 

(Monitoring) 

Dienst 

Rapportages over oorzaken van verstoringen van de eigen treindiensten, 

waaronder veiligheidsincidenten, vertragingen, opheffingen en omleidingen. 

Omschrijving 

Deze dienst geeft inzicht in de door ProRail geregistreerde te verklaren 

treinafwijking, ingedeeld naar: 

• Oorzaken van vertraging 

• Omvang van vertraging 

• Statusovergangen met toelichting 

• Treinafwijking gerelateerde gegevens. 

Voor een gedetailleerde toelichting van de standaard cijfers, zie bijlage 8. 

Voorziening 

Een dagelijks, wekelijks of maandelijks databestand in Text of Excel format. 

Via e-mail of een speciale, op maat gemaakte interface. 

Typen Standaard: data conform bijlage 8 

Optioneel: rapportages (=maatwerk) 

Waar wordt de dienst gehele net, exclusief niet-centraal bediende gebieden 

geleverd 

Aanvraag 

Standaard: via het Centraal Verificatie Bureau (CVB@prorail.nl). 

Maatwerk: via Accountmanagement. 

EU-categorie 

Standaard databestand: categorie 1 (minimumtoegangspakket) 

Maatwerk: categorie 4 (ondersteunende dienst). 

Tarief 

Standaard databestand: inbegrepen in gebruiksvergoeding voor de dienst 

‘Treinpad’ (conform leveringsvoorwaarden van de dienst ‘Treinpad’, zie § 5.2.1) 


Levertijd 

Standaard: binnen 24 uur (op werkdagen) 

Maatwerk: op aanvraag 

Leveringsvoorwaarden Geen specifieke leveringsvoorwaarden. 

Gebruiksvoorwaarden MS Office. 

Beschikbaarheid / Het standaard bestand wordt steeds op de eerstvolgende werkdag aangeleverd. 

Betrouwbaarheid Maatwerk op basis van een SLA. 

5.6.17 Inzicht realisatie treindienst: inzicht historische treinbewegingen 

(TOON) 

Dienst 

Omschrijving 

Voorziening 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

EU-categorie 

Tarief 

Levertijd 

Het visueel weergeven van uitvoeringgegevens (waar en wanneer een trein in 

het verleden heeft gereden). 

Het weergeven van uitvoeringsgegevens van treinen (gekoppeld aan treinnummer): 

waar en wanneer heeft een trein gereden (op sectieniveau). Tevens worden 

toestanden van infra-elementen weergegeven. 

toegang tot de TOON-applicatie 

De dienst bevat informatie over treinen van individuele of alle posten, daarin kan 

een keuze gemaakt worden. 


via Accountmanagement. 


op aanvraag 

2 weken 


Leveringsvoorwaarden • De gegevens mogen niet gebruikt worden voor een ander doel dan waarvoor 

ProRail ze ter beschikking stelt. 

• Het competitief gebruik van de gegevens is niet toegestaan. Een 

spoorwegonderneming die uit het systeem TOON beschikbaar komende 

gegevens over een andere spoorwegonderneming wil gebruiken, moet 

daarvoor een schriftelijk verzoek indienen bij ProRail. ProRail zal dit verzoek bij 

de betreffende spoorwegonderneming voorleggen. Alleen indien toestemming 

wordt verleend mag de aanvragende spoorwegonderneming de gegevens van 

de andere spoorwegonderneming gebruiken. 

Gebruiksvoorwaarden De spoorwegonderneming dient te beschikken over een door ProRail 

goedgekeurde versie van Citrix cliënt-server software. Deze kan worden 

opgevraagd via Accountmanagement. 



Een SLA maakt onderdeel uit van de overeenkomst. Een voorbeeld hiervan is op te 

vragen via de accountmanager. 

5.6.18 Het leveren van diverse meetgegevens (Quo Vadis) 

Dienst 

Omschrijving 

Voorziening 

Typen 


geleverd 

Aanvraag 

EU-categorie 

Tarief 

Levertijd 





Leveren van diverse meetgegevens 

Deze dienst levert meetgegevens welke door spoorwegonderneming gebruikt 

kunnen worden voor controle & aansturing van bedrijfsprocessen en management 

informatie. 

Management informatie waar aan gedacht kan worden is: 

• dynamische krachten 

• wielkwaliteit 

• gewicht van de trein 

• aantal wagens van de trein 

• snelheid van de trein 

• temperatuur van de wielbanden/aspotten indien deze gemeten wordt. 

De dienst wordt gerealiseerd middels een abonnement op een FTP server waar de 

ruwe meetdata klaargezet worden in XML formaat. 

Treinen getagd: data beschikbaar binnen enkele minuten. 

Treinen niet getagd: binnen vier dagen data beschikbaar. 

Op het spoor dat bij ProRail in beheer is. Treinen worden op 45 punten in het net 

gemeten. Op verzoek is een gedetailleerd locatie overzicht te verkrijgen. 



op aanvraag 

2-3 maanden na aanvraag 

De gegevens mogen niet worden gebruikt voor een ander doel waarvoor ProRail ze 

beschikbaar stelt. 

De spoorwegonderneming dient te beschikken over een verbinding met Internet. 

Spoorwegonderneming krijgt eigen FTP account met subdirectories waarop 

informatie te verkrijgen is. 

Beschikbaarheid: 7 x 24 uur. 

5.7 Diensten door andere leveranciers 

In deze paragraaf worden diensten beschreven die niet door ProRail worden geleverd c.q. 

aangeboden. De opgave beperkt zich tot diensten die door één leverancier worden verschaft. 

Inkoop en afname van gasolie alsmede van elektrische tractie-energie 

Inkoop en afname van gasolie alsmede van elektrische energie via het tractie-energiesysteem van de 

bovenleiding wordt gefaciliteerd door VIVENS (voluit: Coöperatief Verenigd Inkoop en Verbruik van 

Energie op het Nederlandse Spoorwegnet U.A.). 


Informatie over de tarieven en voorwaarden waaronder de gasolie wordt ingekocht en gefaciliteerd 

alsmede contactgegevens van de exploiterende ondernemingen kunnen worden geraadpleegd op de 

website van VIVENS (www.vivens.info). 

De levering van elektrische tractie-energie via de bovenleiding is op marktconforme en nietdiscriminerende 

voorwaarden beschikbaar voor iedere spoorwegonderneming, onder toepassing van 

een Europees aanbesteed contract dat hiertoe is gesloten met de betrokken energieleverancier(s). 

De spoorwegonderneming die gebruik wil maken van het tractie-energiesysteem van de bovenleiding 

dient vóór het contracteren van de dienst ‘gebruik van de bovenleiding’ zoals omschreven in paragraaf 

5.2.2 een verklaring conform de modelverklaring ‘verbruik en inkoop elektrische tractie-energie’ (zie 

www.vivens.info) te overleggen, uit welke verklaring blijkt dat de spoorwegonderneming een 

overeenkomst onder andere ter bepaling van de hoeveelheid verbruikte elektrische tractie-energie per 

elektrische tractie-energie afnemende spoorwegonderneming en met minimaal één energieleverancier 

een afnameovereenkomst heeft gesloten en dat aan alle daarmee verband houdende contractuele 

verplichtingen is voldaan. 

VIVENS kan spoorwegondernemingen die elektrische tractie-energie willen afnemen informeren over 

de te volgen processen. 




6 Gebruiksvergoeding 

6.1 Inleiding 

Dit hoofdstuk omschrijft de algemene regels voor de gebruiksvergoeding die gerechtigden aan ProRail 

verschuldigd zijn in verband met de diensten die zij van ProRail afnemen voor het verwerven van 

capaciteitsrechten en de toegang tot en het gebruik van de door ProRail beheerde 

spoorweginfrastructuur. De tarieven van de gebruiksvergoeding zijn per dienst opgenomen in de 

beschrijving van de diensten in de paragrafen 5.2 tot en met 5.6. De systemen voor de registratie van 

de gebruiksomvang worden omschreven in de paragraaf 6.3. 

6.2 Principes van de gebruiksvergoeding 

De gebruiksvergoedingen worden tussen ProRail en de gerechtigde overeengekomen en vastgelegd 

in de toegangsovereenkomst, met inachtneming van de wettelijke bepalingen. 

samenvatting van regelgeving 

► In de Spoorwegwet zijn de volgende bepalingen opgenomen: 

• De begrote opbrengsten van de gebruiksvergoeding bedragen niet meer dan de begrote 

kosten ter zake van de desbetreffende hoofdspoorweginfrastructuur in dat jaar voor de 

beheerder. 83 

• ProRail kan een gebruiksvergoeding overeenkomen die mede strekt ter dekking van door een 

ander dan ProRail gedane uitgaven voor de aanleg van de infrastructuur (voor zover het 

hoofdspoorweginfrastructuur betreft die daartoe bij algemene maatregel van bestuur is 

aangewezen). 84 

• ProRail kan een verhoging overeenkomen voor het gebruik van overbelaste hoofdspoorweginfrastructuur 

gedurende periodes van overbelasting en voor de kosten van milieueffecten van 

het gebruik van hoofdspoorweginfrastructuur die niet in de begrote kosten van de beheerder 

zijn opgenomen. 85 

• ProRail kan een korting als bedoeld in artikel 9 van richtlijn 2001/14/EG overeenkomen. 86 

• ProRail kan een aftrek dan wel bijtelling overeenkomen in verband met optredende 

verstoringen en met het oog op verbetering van de prestaties van het spoorwegnet. 87 

• ProRail kan overeenkomen dat de gebruiksvergoeding ook verschuldigd is voor 

overeengekomen capaciteit die niet wordt gebruikt. 88 

• De overeengekomen gebruiksvergoeding voldoet aan de artikelen 4, vierde en vijfde lid, 7 tot 

en met 12 en 26, derde lid, van richtlijn 2001/14/EG. 89 ◄ 

ProRail waarborgt dat de tarifering voldoet aan de eisen van de Spoorwegwet. ProRail stelt informatie 

over de methode van kostentoerekening desgevraagd beschikbaar aan spoorwegondernemingen. 

ProRail geeft spoorwegondernemingen echter geen inzage in de bedrijfsadministratie van ProRail. 


► Met betrekking tot het overeenkomen van de gebruiksvergoedingen zijn de volgende regels van 

toepassing: 

• ProRail overlegt met betrokken gerechtigden voorafgaand aan de uitgave van de 

Netverklaring als ProRail uitgangspunten voor het gebruiksvergoedingenstelsel wil wijzigen 

(“tariferingsbeginselen”). 

83 

84 

85 

86 

87 

88 

89 









• In de laatste fase van het overleg presenteert ProRail een concepttekst van de Netverklaring 

en/of een consultatiedocument met voldoende concrete, volledige en correcte informatie; de 

gerechtigden worden in de gelegenheid gesteld daarop schriftelijk te reageren. 

• ProRail stelt de Netverklaring vast, met verantwoording van de verwerking van de ontvangen 

reacties. 

• Na publicatie van de Netverklaring past ProRail die uitgangspunten non-discriminatoir toe in 

individuele gevallen. Tot de bedoelde uitgangspunten behoren in elk geval: 

- de toerekening van kosten aan de diverse diensten en dienstenpakketten; 

- de methode van splitsing van kosten in enerzijds rechtstreeks uit de exploitatie van de 

treindienst voortvloeiende kosten en anderzijds overige kosten; 

- de mate waarin kosten per onderscheiden onderdeel van de infrastructuur specifiek 

gemaakt kunnen worden; 

- het model dat ProRail hanteert om de uit de exploitatie van de treindienst voortvloeiende 

kosten te relateren aan gebruiksparameters; 

- de indexeringsregeling. 

• De in de Netverklaring vermelde tarieven van de gebruiksvergoedingen voor het 

minimumtoegangspakket en voor de toegang via het spoor tot voorzieningen (zoals bedoeld in 

bijlage II bij richtlijn 2001/14/EG) zijn gebaseerd op de kosten, behorend bij de daarvoor in 

deze Netverklaring omschreven kwaliteiten en prestaties. Die tarieven worden gewijzigd als in 

de toegangsovereenkomst met betrokken gerechtigden andere kwaliteiten en prestaties 

worden overeengekomen en daaruit andere kosten voor ProRail voortvloeien. ◄ 

tariferingsbeginselen 

Het gebruiksvergoedingenstelsel in het jaar 2013 van ProRail is gebaseerd op de volgende 

tariferingsbeginselen: 

• De gebruiksvergoedingen van ProRail worden bepaald op basis van het uitgangspunt, dat zij 

samen met andere inkomsten uit het beheer van de hoofdspoorwegen de begrote, aan het beheer 

van de hoofdspoorweginfrastructuur verbonden kosten bij de begrote gebruiksomvang dekken, 

zonder winstoogmerk. 

• Aan de tarieven liggen normatieve kosten van ProRail ten grondslag. 

• Voor het minimumtoegangspakket en de toegang via het spoor tot voorzieningen (zoals bedoeld 

in bijlage II bij richtlijn 2001/14/EG) worden gebruiksvergoedingen bepaald die gelijk zijn aan de 

kosten die rechtstreeks uit de exploitatie van de treindienst voortvloeien, zonder gebruikmaking 

van de in richtlijn 2001/14/EG, artikel 8, eerste lid, bedoelde mogelijkheid van extra heffingen; voor 

de overige diensten worden gebruiksvergoedingen bepaald die de aan de betrokken dienst dan 

wel aan het gebruik van de betrokken voorziening toe te rekenen kosten dekken, op basis van het 

werkelijk gebruiksniveau. 

• Ter bepaling van de kosten die rechtstreeks uit de exploitatie van de treindienst voortvloeien 

maakt ProRail gebruik van een kostensplitsingsmodel; in dat model worden de kosten per dienst 

uitgesplitst in enerzijds rechtstreeks uit de exploitatie van de treindienst voortvloeiende kosten en 

anderzijds overige kosten, waarbij als uitgangspunt geldt, dat de kosten die samenhangen met het 

beschikbaar hebben van een goed berijdbare infrastructuur als overige kosten worden gerekend. 

• Ten behoeve van deze Netverklaring is gebruik gemaakt van het kostensplitsingsmodel d.d. 

augustus 2010. De tarieven voor het jaar 2013 zijn bepaald op basis van een actualisatie van de 

kosten en onderliggende (verkeers-)kwantiteiten. 

• Voor het bepalen van de tarieven voor het gebruik van wel respectievelijk niet in de beveiliging 

opgenomen opstel- en rangeersporen (CBG/NCBG) is gebruik gemaakt van een verdeelsleutel op 

basis van de kosten van instandhouding (klein onderhoud, groot onderhoud en beheer) van die 

sporen. 

• Wanneer het aandeel van de uit de exploitatie van de treindienst voortvloeiende kosten niet kan 

worden bepaald op basis van in de bedrijfsadministratie onderscheiden activiteiten die als geheel 

in de ene of de andere categorie kunnen worden ingedeeld, wordt dat aandeel bepaald op basis 

van expert judgements. 

• De gebruiksvergoedingen voor de dienstengroep ‘Informatie’, voor zover die niet deel uitmaken 

van de dienst ‘Treinpad’ worden gebaseerd op de werkelijke kosten. 

• ProRail toetst of de uitkomsten van de op bovenstaande beginselen gebaseerde tariefberekening 

leiden tot een tarief dat past binnen het Beleidskader voor de gebruiksvergoeding, zoals 


opgenomen in het kabinetsstandpunt naar aanleiding van het eindrapport van de evaluatie van de 

spoorwetgeving dan wel een herziene uitgave van het Beleidskader. Zo nodig kan ProRail de 

tarieven naar aanleiding van deze toetsing bijstellen. 

De te leveren diensten worden overeenkomstig het werkelijk gebruik dan wel overeenkomstig het 

gepland gebruik of het overeengekomen gebruik afgerekend. 

Toeslag voor schaarse capaciteit 

ProRail kan een verhoging overeenkomen voor het gebruik van overbelaste 

hoofdspoorweginfrastructuur. Door toepassing van deze verhoging kunnen ProRail en betrokken 

gerechtigden tot overeenstemming komen zoals beschreven in artikel 7, lid 1 van het Besluit 

capaciteitsverdeling hoofdspoorweginfrastructuur. De verhoging wordt toegepast als geen 

overeenstemming kan worden bereikt tijdens de coördinatie ten aanzien van concurrerende 

aanvragen die betrekking hebben op vervoer. Door toepassing kan alsnog overeenstemming worden 

bereikt. De verhoging wordt niet doorberekend als de aanvragen alsnog tot tevredenheid van de 

betrokken aanvragers kunnen worden afgehandeld. 

De verhoging wordt als volgt berekend: 

• Treinpaden 

- De betrokken infrastructuur is dat gedeelte van de hoofdspoorweginfrastructuur waar de 

aanvragen met elkaar concurreren. Voorbeelden zijn: het baanvakgedeelte tussen twee 

dienstregelingspunten, een perronspoor, een aansluiting/kruising, een rangeerspoor. 

- De periode van “overbelasting” is de tijdspanne afgerond op hele minuten waarin de 

concurrerende aanvragen optreden. Dat kan zich meermaals herhalen in het 

dienstregelingjaar. 

- Elk treinpad dat gebruikt maakt van de betrokken infrastructuur tijdens de periode van 

overbelasting krijgt een toeslag van € 100,-. 

• Gebruik emplacementen 

- De betrokken infrastructuur is het opstelspoor waarvoor concurrerende aanvragen zijn. 

- De periode van “overbelasting” is de tijdspanne afgerond op hele dagen waarin de 

concurrerende aanvragen optreden. Dat kan zich meermaals herhalen in het 

dienstregelingjaar. 

- De toeslag betreft 300% van de gebruiksvergoeding die verschuldigd is op grond van de 

dienst ‘Opstel- en rangeersporen’ volgens staffel 1 voor betrokken infrastructuur tijdens de 

periode van overbelasting. 

HSL-heffing 

Voor het gebruik van de baanvakken Hoofddorp – Rotterdam West en Barendrecht – Belgische 

grens 90 is tevens een als HSL-heffing aangeduide gebruiksvergoeding verschuldigd die strekt ter 

dekking van de uitgaven van de aanleg van het hogesnelheidsnet. De HSL-heffing moet voldoen aan 

de voorschriften van het Besluit HSL-heffing. De HSL-heffing wordt berekend per treinkilometer over 

de afstanden tussen de navolgende dienstregelingspunten: 

• Hoofddorp Midden – Rotterdam Hogesnelheidslijn aansluiting (45,1 km); 

• Rotterdam Lombardijen – Hogesnelheidslijn Breda grens (48,6 km); 

• Rotterdam Lombardijen – Hogesnelheidslijn Zevenbergschenhoek aansluiting (richting Breda: 

29,5 km; richting Rotterdam: 29,2 km); 

• Hogesnelheidslijn Breda aansluiting – Hogesnelheidslijn Breda grens (16,5 km). 

De HSL-heffing wordt in rekening gebracht voor treinpaden die daadwerkelijk zijn gebruikt, alsmede 

voor treinpaden die bij het aangaan van de toegangsovereenkomst aan de spoorwegonderneming zijn 

verdeeld maar die de spoorwegonderneming niet heeft gebruikt, zonder dat die paden door ProRail op 

de voet van artikel 23 van het Besluit spoorverkeer zijn ingetrokken. 

De HSL-heffing wordt evenwel niet in rekening gebracht voor treinpaden die de 

spoorwegonderneming in verband met infrastructurele defecten aan de spoorweginfrastructuur 

behorend tot de hogesnelheidslijnen Hoofddorp – Rotterdam West en Barendrecht – Belgische grens 

slechts met een vertraging (of met een vertragingstoename) van meer dan 10 minuten heeft kunnen 

gebruiken. 

90 

artikel 2 van het Besluit HSL-heffing 


6.3 Tarieven 

Voor diensten die tegen een vast tarief worden aangeboden is dat tarief vermeld bij de omschrijving 

van de afzonderlijke diensten in de paragrafen 5.2 tot en met 5.6. Deze tarieven zijn exclusief BTW. 

De tarieven zijn gebaseerd op het prijspeil 2012, tenzij anders aangegeven. Indexering van deze 

tarieven naar prijspeil 2013 zal plaatsvinden conform de prijsontwikkeling van de 

consumentenprijsindex (CPI), zoals opgenomen in het Centraal Economisch Plan van het Centraal 

Planbureau, bijlage 2. 

Voor de periode van 9 december 2012 tot en met 31 december 2012 gelden de tarieven die vermeld 

staan in de Netverklaring 2012 Gemengde net en die gelden op 8 december 2012. 

Bij de vermelding van het tarief in de paragrafen 5.2 tot en met 5.6 zijn nadere bepalingen 

opgenomen. Eventuele aanvullende bepalingen zijn per dienstengroep in de volgende paragrafen 

vermeld.. 

6.3.1 Dienstengroep ‘Netwerk en Treinpad’ 

6.3.1.1 Treinpad 

ProRail stelt de dienst ‘Treinpad’ beschikbaar tegen een tarief per treinkilometer, op basis van 

werkelijk gebruik. Dit tarief verschilt per gewichtsklasse. 

Afgelegde afstanden worden door ProRail bepaald in de verkeersleidingssystemen en afgerond op 

0,1 km; afstanden kleiner dan 5,0 km alsmede afstanden afgelegd op buitendienstgesteld spoor 

blijven buiten beschouwing. 

De tonnages van treinen worden gemeten met behulp van meetsystemen van ProRail. Treinen die op 

hun rit meerdere tonnagemeetpunten passeren worden afgerekend op het gemiddelde van de 

tonnages die bij de diverse meetpunten zijn gemeten. De tonnages worden afgerond op 1 ton. Treinen 

die tijdens hun rit geen meetpunt passeren, worden afgerekend op een overeen te komen normtreingewicht. 


► ProRail wil in de toegangsovereenkomst een tabel opnemen met per rijkarakteristiek een normtreingewicht. 

◄ 

Treinen die rijden in verband met de uitvoering van door ProRail gegeven opdrachten in verband met 

het beheer van de spoorweginfrastructuur zijn vrijgesteld van de gebruiksvergoedingen voor de dienst 

‘Treinpad’. ProRail wijst daartoe specifieke reeksen van treinnummers aan, die uitsluitend gebruikt 

mogen worden voor verkeer dat in verband staat met de uitvoering van door ProRail gegeven 

opdrachten. Opdrachtnemers ontvangen bij hun opdracht de machtiging om voor dat verkeer van 

deze treinnummers gebruik te maken. 

Uitzonderingsregeling Enschede – Enschede grens 

De dienst ‘Treinpad’ voor het gebruik van het baanvak Enschede – Enschede grens (richting Gronau) 

zal, vanwege de afwezigheid van registrerende verkeersleidingssystemen, worden afgerekend op 

planningsbasis. Voor de bepaling van de gewichtsklasse wordt uitgegaan van het ledig gewicht van 

een treinstel van het type dat door de spoorwegonderneming als regel wordt ingezet. Om te 

compenseren voor eventuele niet-gereden treinen wordt 98,5% van het geplande aantal 

treinkilometers gefactureerd. 

HSL-heffing 

Na afloop van de maand factureert ProRail de HSL-heffing op basis van een voorlopige tarief per 

treinkilometer. 

De verschuldigde HSL-heffing wordt op basis van een definitief tarief gefactureerd binnen 2 maanden 

nadat het definitieve tarief van de HSL-heffing is berekend volgens de berekeningswijze zoals 

opgenomen in artikel 4 van het Besluit HSL-heffing, waarbij het verschil met de voorlopige factuur van 

de HSL-heffing wordt afgerekend. 


6.3.1.2 Bovenleiding 

De dienst ‘Bovenleiding’ wordt verrekend naar rato van het aantal via de bovenleiding geleverde 

kilowatturen. De gebruiksomvang per spoorwegonderneming wordt bepaald aan de hand van door de 

spoorwegonderneming te overleggen facturen voor de levering van elektrische energie via de 

bovenleiding. 

6.3.1.3 Buitengewoon Vervoer 

Voor de dienst ‘Buitengewoon Vervoer’ worden geen specifieke gebruiksvergoedingen in rekening 

gebracht indien gebruik wordt gemaakt van door ProRail aangeboden standaardregelingen. 

Voor maatwerkregelingen wordt een vergoeding in rekening gebracht op basis van de aan de 

maatwerkregelingen toe te rekenen werkelijk gemaakte kosten per aangevraagde maatwerkregeling. 

Het betreft een vergoeding van uren die ProRail heeft besteed en een vergoeding van de overige 

kosten die ProRail heeft gemaakt voor die regeling. 

6.3.2 Dienstengroep ‘Transfer’ 

Voor de dienst ‘Transfervoorzieningen’ wordt een gebruiksvergoeding verlangd per haltering, met 

onderscheiding van 5 stationsklassen (halte, basis, plus, mega, kathedraal) en 3 treinhalteringscodes 

(A, B, C). 

De indeling in stationsklassen is opgenomen in bijlage 25 en is gebaseerd op begrote aantallen inen 

uitstappers, met als drempelwaarden kleiner dan 1.000, 10.000, 25.000, 75.000, groter dan 75.000 inen 

uitstappers per dag; een station wordt evenwel ingedeeld in de klasse ‘halte’, als de oppervlakte 

van de aanwezige transferruimte kleiner is dan 2.000 m 2 waarvan minder dan 20% overkapt; een 

station waar liften en/of roltrappen aanwezig zijn wordt steeds ingedeeld in de klasse ‘basis’ of hoger. 

De toepasselijke treinhalteringscode wordt bepaald op basis van het treinnummer; voor de toepassing 

van de treinhalteringscodes gelden de volgende regels: 

• treinhalteringscode A: trein voor personenvervoer die op zijn route van begin- naar eindstation 

volgens dienstregeling (het traject onder één treinnummer) alle stations bedient of ten hoogste 

15% van de stations niet bedient; 

• treinhalteringscode B: trein voor personenvervoer die op zijn route van begin- naar eindstation 

volgens dienstregeling (het traject onder één treinnummer) ten hoogste 50% van de stations niet 

bedient of die deel uitmaakt van een treinserie waarvan tenminste 90% wordt gereden in een 

samenstelling met niet meer dan 150 zitplaatsen. 

• treinhalteringscode C: trein voor personenvervoer, zonder voorwaarden met betrekking tot 

percentages niet-bediende stations. 

Het aantal halteringen voor de gebruiksvergoeding wordt bepaald op basis van de activiteiten ‘vertrek’ 

en ‘korte stop’ in de ProRail-verkeersleidingssystemen, voor elke trein waarvoor een rijkarakteristiek 

wordt opgegeven die een reizigerstrein indiceert; in de toegangsovereenkomst wordt 

overeengekomen, welke treinhalteringscode van toepassing is per treinnummerreeks. Vernummering 

van treinnummers (waaronder voorloopcijfers) heeft geen invloed op de oorspronkelijke 

treinhalteringscode. 

Uitzonderingsregeling Enschede – Enschede grens 

De dienst ‘Transfervoorzieningen’ voor treinen op het baanvak Enschede – Enschede grens (richting 

Gronau) zal, vanwege de afwezigheid van registrerende verkeersleidingssystemen, worden 

afgerekend op planningsbasis. Om te compenseren voor eventuele niet-gereden treinen wordt 98,5% 

van het geplande aantal halteringen gefactureerd. 

6.3.3 Dienstengroep ‘Reisinformatie’ 

Als gebruiksvergoeding voor de delen van de dienst ‘Reis- en verkeersinformatie’ die niet zijn 

inbegrepen in de gebruiksvergoeding voor de dienst ‘Treinpad’ wordt een separate verkoopprijs 

doorberekend, die op de werkelijke kosten gebaseerd is. Op aanvraag wordt een prijsvoorstel gedaan 

op basis van een specifiek en individueel serviceniveau. 


6.3.4 Dienstengroep ‘Emplacementen’ 

De dienst ‘Opstel- en rangeersporen’ wordt verrekend naar rato van de hoeveelheid en tijdsduur van 

de op aanvraag verdeelde opstelcapaciteit. Afgerekend wordt de capaciteit van de gehele nuttige 

lengte van het betrokken opstelspoor in meters, met onderscheiding van wel/niet in de beveiliging 

opgenomen sporen (waarbij aanwezigheid van detectie in het spoordeel waar opgesteld wordt 

maatgevend is). 


► Bij constatering van opstelgebruik door een spoorwegonderneming op een spoor zonder dat de 

onderneming de opstelcapaciteit op dat spoor heeft verkregen wordt het dubbele van het tarief 

voor een afzonderlijke dag in rekening gebracht. ◄ 

Als het gebruik van opstel- en rangeersporen nodig is in verband met de uitvoering van een door 

ProRail gegeven opdracht, is dat gebruik vrijgesteld van de gebruiksvergoedingen voor de dienst 

‘Opstel- en rangeersporen’. Een aanvrager die de vrijstellingsregeling toegepast wil zien, moet dat in 

zijn capaciteitsaanvraag vermelden; in dat geval kan geen beroep op enige voorrang bij de verdeling 

worden gedaan. 

6.3.5 Dienstengroep ‘Informatie’ 

De gebruiksvergoeding voor (onderdelen van) enkele Informatiediensten is inbegrepen in de 

gebruiksvergoeding voor de dienst ‘Treinpad’; voor onderdelen die daarbuiten vallen wordt een 

separate verkoopprijs doorberekend, die op de werkelijke kosten gebaseerd is. 

Voor een aantal diensten is maatwerk mogelijk; op aanvraag wordt daarvoor een prijsvoorstel gedaan 

op basis van een specifiek en individueel serviceniveau. 

6.4 Prestatieregeling 

Een prestatieregeling dient erop gericht te zijn om storingen van de infrastructuur en verstoringen van 

het treinverkeer zo gering mogelijk te houden en de prestatie van het spoorwegnet te verbeteren. 

ProRail biedt prestatieregelingen aan, zie bijlage 26. Dit aanbod sluit niet uit dat aanvullende of 

gewijzigde prestatieregelingen worden overeengekomen. 

Tot de prestatieregelingen kunnen ook regelingen behoren om de dienstverlening van ProRail te 

verbeteren. Daarnaast is ProRail aangesloten bij het in internationaal verband te ontwikkelen 

European Performance Regime. 


► ProRail biedt aan, in de toegangsovereenkomst afspraken te maken over prestatieregelingen. ◄ 

6.5 Wijzigingen van de gebruiksvergoedingsregelingen 

Als ProRail essentiële onderdelen van de in deze Netverklaring omschreven gebruiksvergoedingsregelingen 

wil wijzigen zal ProRail het concept van de gewijzigde regeling ter consultatie aan 

gerechtigden voorleggen; de gewijzigde regeling wordt van kracht tenminste drie maanden nadat die 

in een aanvulling op de Netverklaring bekendgemaakt is. 

ProRail kan tarieven onder meer wijzigen op grond van indexeringen volgens de consumentenprijsindex 

(CPI), zoals opgenomen in het Centraal Economisch Plan van het Centraal Planbureau, 

bijlage 2. Een dergelijke wijziging wordt van kracht tenminste één maand nadat die in een aanvulling 

op de Netverklaring bekendgemaakt is. 


6.6 Facturering 

ProRail factureert de gebruiksafhankelijke gebruiksvergoedingen per kalendermaand bij wijze van 

voorlopige factuur telkens op de 1 e van de desbetreffende maand. De voorlopige factuur wordt 

gebaseerd op een schatting van de voor die maand voorziene gebruiksomvang. De eindafrekening 

volgt na afloop van de desbetreffende maand. 

Vergoedingen die gebruiksonafhankelijk per jaar of gedeelte daarvan zijn bepaald worden in 

maandelijkse termijnen gefactureerd. 

Betaling voor de dienstengroep ‘Informatie’, voor zover geen onderdeel van de dienst ‘Treinpad’, 

geschiedt in principe achteraf en per maand, tenzij expliciet anders overeengekomen. Uitzondering 

hierop zijn betalingen onder € 100.000,- (per jaar), deze worden als volgt gefactureerd: 

• Bij initiële levering van de dienst wordt achteraf, direct na levering van de dienst, gefactureerd. 

• Bij jaarlijkse continuering van afname van de dienst wordt steeds in Q1 gefactureerd. 

In sommige gevallen zal ProRail een zekerstelling of betaling vragen voorafgaand aan de levering, 

ter hoogte van de geschatte verschuldigde gebruiksvergoeding over drie maanden. Bij schadeafhandeling 

kan ProRail een zekerheid verlangen, ter hoogte van het geschatte schadebedrag. 

De facturen en voorlopige facturen dienen uiterlijk dertig dagen na factuurdatum te worden betaald. 

Het is niet toegestaan om tegenvorderingen van spoorwegondernemingen te verrekenen met de 

gebruiksvergoeding. 




ijlage 1 Algemene overzichtskaart met netwerkconfiguratie (§ 3.2.1) 

Den Helder 

Harlingen 

Stavoren 

Leeuwarden 

26 

50 

Sauwerd 

54 

11 

Groningen 

66 77 

Eemshaven 

27 

27Delfzijl 

Weener (D) 

29 47 

Veendam 

35 

Emmen 

Enkhuizen 

18 

41 

Heerhugowaard 

Meppel 

23 17 

Hoorn 

27 

Laarwald (D) 

Kampen 

46 

Uitgeest 

13 

33 

Zwolle 34 

13 

Lelystad Centrum 

Marienberg 

19 Zaandam 40 

Haarlem 17 10 

30 47 

Zandvoort aan Zee 

Amsterdam Centraal 

Nijverdal 

8 

13 

Nijverdal West 

Wierden Almelo Bad Bentheim (D) 

Schiphol 

67 

18 

Deventer 15 

29 

15 

27 

39 

Enschede 

Hilversum Apeldoorn 

39 

Hengelo 

45 8 

45 

Leiden Centraal 

18 16 

Gronau (D) 

Alphen a/d Rijn 

44 

16 

Amersfoort 

Zutphen 

Den Haag Centraal 

19 

21 

Utrecht Centraal 

43 

18 16 

29 

Woerden 41 

Ede Wageningen 

Hoek van Holland Haven 

19 28 16 

24 Gouda 

16 Arnhem Winterswijk 

Rhenen Zevenaar 50 

24 

14 

Rotterdam Centraal 

10 

Maasvlakte 9 

49 

44 

42 11 Kijfhoek Noord 

17 

Geldermalsen 

Emmerich (D) 

47 

Nijmegen 

Dordrecht 

44 

45 15 

Lage Zwaluwe 

's-Hertogenbosch 

15 

23 Breda 22 12 

Boxtel 

Roosendaal 

22 21 17 

75 

8 

Tilburg 20 52 

Vlissingen 

61 

Sloehaven empl. Essen (B) 

Eindhoven 

Noorderkempen (B) 

Terneuzen 

29 

Venlo 

15 

Weert 24 Kaldenkirchen (D) 

Neerpelt (B) 

10 

Zelzate (B) 

24 

Roermond 

24 

Legenda 

22 14 

Heerlen 

Lanaken (B) 

9 Herzogenrath (D) 

Maastricht Kerkrade Centrum 

11 23 6 

Vise (B) 

Sittard 

Station/knooppunt 

1 sporig 

2 sporig 

3 sporig of meer 

75 Afstand in kilometers 

Hoofdspoorwegen 

situatie januari 2013 

inzicht november 2011 

Bron: Infra Atlas 

bijlage 1 Algemene overzichtskaart met netwerkconfiguratie 


In aanvulling op de in de overzichtskaart op de vorige bladzijde vermelde spoorwegen, zijn de 

volgende spoorwegen aangewezen als hoofdspoorweg: 

• Velperbroek Aansluiting – Arnhem Goederenstation 

• IJsselbrug Westzijde – Arnhem Goederenstation 

• Nootdorp Aansluiting – Leidschendam Werkplaats 

• Amersfoort – Leusden 

• Amsterdam Singelgracht Aansluiting – Amsterdam Westhaven 

• Amsterdam Sloterdijk – Amsterdam Westhaven 

• Apeldoorn – Apeldoorn Zuid 

• Lage Zwaluwe – Oosterhout 

• Lage Zwaluwe – Moerdijk 

• Sittard – Born 

De in onderstaande tabel vermelde stamlijnen zijn hoofdspoorwegen. 

Locatie Naam stamlijn Bijzonderheden 

Haven van Rotterdam Waalhaven 

Haven van Rotterdam Eemhaven 

Haven van Rotterdam Pernis 

Haven van Rotterdam Botlek 

Haven van Rotterdam Europoort 

Haven van Rotterdam Maasvlakte 

Haven van Amsterdam Westelijk havengebied 

Haven van Amsterdam Hemhaven 

Haven van Amsterdam Houtrakpolder 

Moerdijk 

Industrieschap 

Utrecht 

Industrieterrein Lage Weide 

Delfzijl 

stamlijn Havenschap 

Dordrecht 

Zeehaven 

Dordrecht Industrieterrein De Staart tot kruising met Grevelingenweg 

Maastricht 

Beatrixhaven 

Roodeschool Eemshaven 

Vlissingen 

Sloehaven 

Zwijndrecht 

Groote Lindt 

Oosterhout 

Industrieterrein Weststad 

Roosendaal Industrieterrein 

Roosendaal Borchwerf 

Alphen aan den Rijn Industrieterrein Rijnhaven uitsluitend stamlijntak langs Magazijnweg 

Tilburg 

De Loven 

Hengelo 

Zuid 

Born 

Franciscushaven 

Axel 

Axelse Vlakte 

Venlo 

Tradeport 

Almelo 

Bedrijvenpark Twente 

Arnhem 

gemeentelijke stamlijn 

Zwolle 

Katwolde 

Oss 

Elzenburg 

bijlage 1 Algemene overzichtskaart met netwerkconfiguratie 


ijlage 2 Lijst van begrippen (§ 1.10) 

Naam begrip 

Ad-hocaanvraag 

Aslast 

Baanvak 

Besloten 

personenvervoer 

Betuweroute 

Definitie 

Capaciteitsaanvraag voor infrastructuur ten behoeve van vervoer en voor beheer, als 

ook voor het afhandelen van verstoringen in de vorm van mutaties op het verdelingsplan 

dat binnen de ad-hocfase actueel is. 

Toelichting: 

Dit zijn aanvullingen op de capaciteitsverdeling die vastgelegd zijn in het verdelingsplan 

van de Jaardienst. 

Aslast is het gewicht (in tonnen) per as van een spoorvoertuig, incl. belading. 

Een baanvak is een opeenvolging van aaneengesloten dienstregelpunten en vrije 

banen, beginnend en eindigend in een dienstregelpunt. 

Toelichting: 

De begrippen baanvak en traject worden in de praktijk doorgaans beide en soms ook 

door elkaar gebruikt. 

Besloten personenvervoer is het vervoer van personen per trein, anders dan openbaar 

vervoer zoals bedoeld in de Wet personenvervoer. 

Onder de goederenspoorweg Betuweroute wordt verstaan: 

• de spoorweg Maasvlakte – Kijfhoek – Zevenaar en de daaraan gelegen 

emplacementen; 

• met inbegrip van de emplacementen Feijenoord en IJsselmonde en de sporen die 

die emplacementen verbinden met de genoemde spoorweg; 

• met inbegrip van de stamlijnen (niet-hoofdspoorwegen) die verbonden zijn aan de 

bedoelde emplacementen. 

De begrenzing van de sporen die onderdelen van de Betuweroute verbinden met het 

gemengde net ligt ter plaatse van de punten zoals vermeld in onderstaande tabel: 

locatie spoor-ID in verbinding punt 

IJsselmonde EF Brdv Rtst km 42.000 

wsl 135 - 

wsl 911A 

Brdv 

Rtst 

tussen wsl 135 en de kruising met 

het spoor tussen wsl 903 en wsl 

907B 

267e Rtz IJsm sein 960 

266c Rtz IJsm sein 962 

Zwijndrecht 37 Zwd Kfh km 33.700 

67 Kfhz Zwd sein 1380 



Meteren CC BRMet Gdm km 147.000 

DD Gdm BRMet km 247.000 

EE BRMet Zbm km 346.600 

FF Zbm BRMet km 346.600 

Elst KK CUP Nm km 290.000 

HH CUP Est km 190.000 

GG Est CUP km 190.000 

Zevenaar ZN BRValo Zv km 107.200 

ZM BRValo Zv km 107.200 

KL Zv BRValo km 107.200 

Buitengewoon 

Vervoer 

Buitengewoon vervoer is vervoer waarbij afmetingen, gewicht of aard van de lading of 

het materieeltype bijzondere technische of exploitatieve maatregelen vergen. Voor 

buitengewoon vervoer is een vervoersregeling vereist. 

bijlage 2 Lijst van begrippen 


Naam begrip 

Capaciteitsovereenkomst 

Centraal bediend 

gebied 

Dienstregeling 

Emplacement 

ERTMS 

ETCS 

Definitie 

Capaciteitsovereenkomst is een toegangsovereenkomst waarin alleen de capaciteit, 

waarop de gerechtigde aanspraak kan maken, is vastgelegd zonder recht op toegang 

en gebruik van de spoorweginfrastructuur. 

Toelichting: 

Een capaciteitsovereenkomst kan worden gesloten met een partij die volgens de wet 

gerechtigd is tot het sluiten van een toegangsovereenkomst (bijvoorbeeld een provincie 

die vervoerconcessies verleent, of een verlader), maar die niet beschikt over een 

bedrijfsvergunning. 

Een centraal bediend gebied is een gebied op het spoorwegnet, waarbinnen de 

samenhang van rijweginstelling en spoorbezetting vanuit één systeem wordt bewaakt en 

waar de bediening van individuele infraobjecten en de rijweginstelling plaatsvindt vanuit 

één centraal punt. 

Een dienstregeling is een overzicht van het geplande railverkeersproduct van alle 

vervoerders in termen van vertrek-, doorkomst- en aankomsttijden van treinen op 

dienstregelpunten. Een dienstregeling heeft altijd een bepaalde geldigheid. 

Toelichting: 

Het blijkt dat de term dienstregeling voor van alles en nog wat wordt gebruikt: soms voor 

de productgerelateerde activiteiten, soms voor het totaal incl. procesgerelateerde 

activiteiten. Een dienstregeling/Infraplan geeft op het gebruik van het productiemiddel 

“Infra” invulling aan een dienstregeling. 

Een emplacement is een gebied van de railinfrastructuur dat bestemd en ingericht is om 

treinen te doen stoppen, beginnen, eindigen, inhalen, kruisen, opstellen of rangeren en 

voorzien van ten minste één wissel. 

In de Algemene Maatregel van Bestuur (Besluit)/Ministeriële Regeling Spoorverkeer 

wordt emplacement als volgt aangeduid: tot een emplacement behoren: 

a. alle sporen, aangeduid met een cijfer; 

b. de spoorgedeeltes van het wisselcomplex; 

c. alle aan de sporen als bedoeld sub a en b grenzende sporen tot een maximale 

afstand van 200 meter * voor het toegangssein van dat emplacement, tenzij door de 

beheerder is aangegeven middels een bord (SR 302) dat op dit spoor niet kan 

worden gerangeerd of beperkingen gelden ten aanzien van het rangeren. 

Toelichting: 

*) Bij sommige emplacementen wijkt dit af. Bijvoorbeeld voor het emplacement Hoorn 

geldt 275 m. en voor Amersfoort geldt 340 m. 

ERTMS is het Europese gestandaardiseerde beveiligingssysteem voor het treinverkeer. 

Toelichting: 

Zie ook ETCS en GSM-R 

ERTMS kent 3 niveaus 

1. Puntsgewijze treinbeveiliging met vaste blokken, en conventionele treindetectie. 

Deze is qua functionaliteit vrijwel gelijk met ATB-NG; 

2. Cabinesignalering gebaseerd op radiocommunicatie, conventionele treindetectie, 

vaste blokken; 

3. Cabinesignalering gebaseerd op radiocommunicatie, de trein geeft zelf zijn positie 

door, vaste of bewegende blokken. 

ETCS is een onlosmakelijk onderdeel van het ERTMS en heeft betrekking op de 

signalering, zowel naast het spoor als in de cabine. 



Naam begrip 

Gebruiksbeperking 

Gerechtigde 

Gevaarlijke stoffen 

GSM-R 

Knooppunt 

KPI 

Macro topologie 

Netwerkconfiguratie 

Niet-centraal bediend 

gebied 

Definitie 

Een gebruiksbeperking is een afwijking van de normale gebruikswaarde van de 

railinfrastructuur. 

Zoals: 

• tijdelijke snelheidsbeperkingen (TSB’s) 

• toelatingsnormen en vervoersregelingen 

• materieel-spooruitsluiting 

• materieel-wisseluitsluiting 

• belastingbeperking 

• beperking stroomafname 

• beperking omgevingsvergunning 

• vervoersbeperking 

• geluidbeperking 

Volgens de Spoorwegwet is een gerechtigde een natuurlijk persoon of een 

rechtspersoon die bevoegd is tot het sluiten van een toegangsovereenkomst met 

ProRail. 

Zie artikel 57 van de Spoorwegwet. 

Gevaarlijke stoffen zijn stoffen, die door hun eigenschappen in geringe hoeveelheid al 

gevaar opleveren voor mens, dier of milieu, zoals bedoeld in de Wet vervoer gevaarlijke 

stoffen. 

GSM-R is het draadloze telecommunicatienetwerk voor de spoorsector. 

Toelichting: 

GSM-R wordt gebruikt als communicatiemedium zowel spraak (machinist en 

treindienstleider) als data (tussen de beveiligingssystemen aan wal en in de trein). 

Een knooppunt is een dienstregelpunt of een verzameling (naburige) dienstregelpunten 

die een rol spelen bij de processen van treindienst. 

Er zijn drie soorten knooppunten: 

• infraknooppunt: proces = planning, verdeling en vrijgeven van infra. 

Een infraknooppunt is ook een knooppunt, waar minimaal drie vrije banen 

samenkomen. 

• materieelknooppunt: proces = planning en uitvoering van materieelbehandelingen 

en rangeren. 

• personeelknooppunt: proces = planning en besturing van de personeelsdiensten. 

Een KPI (Key Performance Indicator of Kritische prestatie indicator) is een variabele om 

een bepaalde prestatie van een onderneming te analyseren. Het is een 

managementinstrument. 

De macro topologie is de weergave van het netwerk van de railinfrastructuur op het 

niveau van dienstregelpunten (stations, haltes, aansluitingen, bruggen, enzovoort) en de 

vrije banen. Hierin fungeren de dienstregelpunten als knopen en de vrije banen als de 

takken. 

Hierin is een extra verfijning aan te brengen door de takken (hier de vrije banen) nader 

te preciseren tot de afzonderlijke vrijebaansporen. Deze verfijning is voor sommige 

plannings- en capaciteitsverdelingsfuncties nuttig wegens het iets verhoogde 

detailniveau, ter voorkoming van conflictsituaties. 

Zie ook de definitie van “vrije baan”. 

De netwerkconfiguratie (macro topologie) is de weergave van het netwerk van de 

railinfrastructuur op het niveau van dienstregelpunten (stations, haltes, aansluitingen, 

bruggen, enzovoort) en de vrije banen. 

Hierin fungeren de dienstregelpunten als knopen en de vrije banen als de takken.Hierin 

is een extra verfijning aan te brengen door de takken (hier de vrije banen) nader te 

preciseren tot de afzonderlijke vrijebaansporen. Deze verfijning is voor sommige 

plannings- en capaciteitsverdelingsfuncties nuttig wegens het iets verhoogde 

detailniveau, ter voorkoming van conflictsituaties.Zie ook de Definitie:van “vrije baan”. 

Een niet centraal bediend gebied (NCBG) is een gebied op het spoorwegnet, 

waarbinnen de bediening van individuele infraobjecten en de rijweginstelling lokaal 

plaatsvindt onder de supervisie van de treindienstleider met minimale bevoegdheid. 



Naam begrip 

Opstelspoor 

Overloop 

Pad 

Perronspoor 

Definitie 

Opstelspoor 

Een opstelspoor is een spoor bedoeld voor het opstellen van materieel. 

Opstellen 

Opstellen is het tijdelijk laten staan van materieel dat tijdens die stilstand niet 

opgenomen is in de dienstregeling en geen rangeerbewegingen uitvoert. 

Een overloop is een voorziening om op een vrije baan van spoor te wisselen via 

(minimaal 2) wissels. 

Toelichting: 

De toepassing van een overloop is de Infratechnische Voorziening voor Onderhoud, 

deze wordt in de vervoersplanning gezien als een dienstregelpunt. 

Een pad is een beweging als conflictvrije invulling voor een slot. 

Volgens Richtlijn 2001/14/EG is een treinpad: de infrastructuurcapaciteit die nodig is om 

een trein in een bepaald tijdvak tussen twee plaatsen te laten rijden. 

Synoniem: 

Treinpad 

Toelichting 

Anders gezegd: De lijn voor een trein op de tijd-weggrafiek tussen begin- en eindpunt en 

de daarbij behorende vertrek- en aankomsttijdstippen, binnen de daarvoor beschikbare 

infracapaciteit (dus in die zin conflictvrij). 

Op dezelfde manier, maar op kleinere schaal, geldt dit ook voor een rangeerbeweging 

binnen een PPLG: het achtereenvolgens benutten van enkelvoudige routes in de tijd. 

Zie de tekening bij de toelichting van “slot”. 

Spoor langs het perron. 

Spoor 

Een spoor is een ononderbroken, benaamd deel van een spoortak, eenduidig begrensd 

door daarvoor geldige spoorgrenzen en bedoeld als van- of naar-locatie voor een 

beweging, dan wel als opstelplaats voor materieel. 

Toelichting: 

Een meer populaire definitie is: 

Twee (evenwijdige) spoorstaven, zodanig geconstrueerd, dat er railvoertuigen op 

kunnen rijden. 

Dit is echter eerder de omschrijving van “rails”. 

Prestatieregeling 

Rangeren 

Perron 

Een perron is een verhoging langs het spoor bij een station of halte, waar reizigers 

kunnen inen uitstappen en/of goederen kunnen worden aangenomen en afgeleverd. 

Een regeling inzake de wederkerige prestaties van de infrabeheerder en de 

spoorwegonderneming; een vergoedingssysteem kan daarvan deel uitmaken. 

Rangeren is het uitvoeren van een rangeerbeweging. 

Besluit spoorverkeer: 

Rangeren: alle in hun geheel binnen een emplacement plaatsvindende 

verkeersbewegingen met treinen (of spoorvoertuigen). 

RNE 

Rangeerbeweging 

Een rangeerbeweging is een beweging zonder oogmerk van vervoer, waarbij de 

restrictie geldt dat geen vrije baan wordt bereden, dus binnen de grenzen van een 

emplacement of materieelknooppunt. 

RailNetEurope is een Europees samenwerkingsverband van beheerders van 

spoorweginfrastructuur op het gebied van capaciteitsverdeling en operatie. Binnen RNE 

worden onder andere de internationale dienstregelingsaanvragen gecoördineerd en 

afgestemd. 

(www.rne.eu) 



Naam begrip 

Slot 

Definitie 

Een slot is een in tijd en ruimte aaneengesloten samenstel van één of meer 

infracapaciteitseenheden, dat ruimte biedt aan een geldig infragebruiksdoel van de 

railinfrastructuur. 

Toelichting (figuur): 

Pad (lijn) 

= beweging als conflictvrije invulling voor een slot over een 

gedetermineerd deel van de railinfrastructuur. 

Slot (opp. in omhullende) 

= in tijd en ruimte aaneengesloten samenstel van 1 of meer 

infracapaciteitseenheden dat ruimte biedt aan een geldig 

gebruiksdoel van de infrastructuur. 

08 

T 

o 

p 

e 

i n 

g 

Localebezettingen 

(incl.marge) 

07 

x 

X 

1 

X 

X 

2 

3 

(weg = traject of PPLG-route) 

Infracapaciteitseenheid (opp. rechthoekje) 

= elementair ruimte-tijd deel, dat bepaald wordt door een 

gedetermineerd infradeel (ruimte) en een tijdsinterval, waarmee 

de toewijzing van infracapaciteit aan geldige gebruiksdoelen 

identificeerbaar en op maat kan worden verricht. 

X 

X 

X5 brug 

4 6 

Buitendienststelling sporen 14a, 

14b, 16a en 16b 

Vergelijkbaar: volume-infra-inzet 

. 30 

T 

.00 

Spooraansluiting 

Spoorwegonderneming 

Spoor- en 

baanvakgeometrie 

Stamlijn 

x 

14a 

14b 16a 16b 

Een spooraansluiting is een aansluiting van het terrein van één bedrijf door middel van 

een spoor en een wissel aan het spoorwegnet. 

Volgens de Spoorwegwet: een spoorwegonderneming is een onderneming waarvan de 

(voornaamste) activiteit bestaat uit het leveren van spoorwegvervoerdiensten voor 

goederen of reizigers en die beschikt over tractie om de bedoelde diensten te verzorgen 

alsmede iedere andere onderneming die gebruik maakt of beoogt te maken van de 

spoorweg en ook beschikt over tractie. 

Synoniem: 

Vervoerder. 

Spoor- en baanvakgeometrie is de ligging van sporen en baanvakken uitgedrukt in 

meetkundige termen. 

Een stamlijn is een spoorweg ter ontsluiting van meerdere spooraansluitingen in een 

haven- of industriegebied. 



Naam begrip 

Station 

STM 

Storing 

Tankinstallatie 

Toelichting: 

Voor Nederland is de STM-ATB relevant, voor de grensovergang met België de STM- 

Memor en voor Duitsland de STM-PZB (Punktförmige Zugbeeinflussung). 

Niet- of niet juist werkende functionaliteit van de spoorweginfrastructuur. 

Een tankinstallatie is een installatie voor de opslag van brandstof, inclusief de 

mogelijkheden om spoorvoertuigen van brandstof te voorzien op een 

milieuverantwoorde wijze. 

Toegangsovereenkomst 

Tonmetergewicht 

Traject 

Treindienst- en 

verkeersleiding 

Treinpad 

Verkeersgebruik 

Definitie 

Een station is een gebouw of werk dat blijkens zijn constructie en inrichting geheel of 

gedeeltelijk is bestemd voor aankomst en vertrek van spoorvoertuigen met het oog op 

het in-, uit- of overstappen van reizigers. 

Een Specifieke Transmissie Module (STM) is treinapparatuur, die informatie uit een 

conventioneel lokaal beveiligingssysteem converteert naar voor het ETCS begrijpelijke 

informatie. 

Toelichting: 

Conform de vergunning Wet milieubeheer / Wet algemene bepalingen 

omgevingsvergunning. 

Een toegangsovereenkomst is een overeenkomst tussen ProRail en een gerechtigde 

over het gebruik van capaciteit en bevat in ieder geval bedingen over: 

a. de door ProRail te bieden kwaliteit van de hoofdspoorweginfrastructuur; 

b. de gebruiksvergoeding. 

Toelichting: 

Zie art. 59 van de Spoorwegwet 

Zie ook: Capaciteitsovereenkomst. 

Een tonmetergewicht is het gewicht in tonnen dat een trein gemiddeld per strekkende 

meter weegt. 

Verbinding tussen twee plaatsen met betrekking tot voer- of vaartuigen die die weg 

geregeld afleggen. 

Treindienstleiding 

Organisatie van mensen en systemen, die gericht is op het: 

• zorgen voor spoorwegveiligheid; 

• vrijgeven van rijwegen aan infragebruikers; 

• bij verschil tussen gevraagde en beschikbare rijwegen het procesplan rijwegen 

opnieuw vaststellen en hierover informatie verstrekken; 

• bij een calamiteit nemen van de juiste maatregelen en vervolgens melding maken 

van de calamiteit. 

Netwerkverkeersleiding 

Organisatie van mensen en systemen, die gericht is op het: 

• toedelen en verdelen van railinfracapaciteit in de operationele fase; 

• verstrekken van informatie van deze toedeling; 

• evalueren van de afhandeling van verstoring. 

Synoniem: zie pad 

Verkeersgebruik is het gebruik van de capaciteit van de infrastructuur voor verkeer. Dit 

in tegenstelling tot het gebruik van de infrastructuur voor beheer. 

Toelichting: 

Verkeer is te onderscheiden in rijdend en stilstaand verkeer. 

Beheer is het maken, onderhouden en vernieuwen van de infrastructuur. 

Binnen de spoorbranche: 

• Rijdend gebruik is het rijden van de trein, inen uitstappen resp. laden en lossen, 

rangeerhandelingen ten behoeve van het samenstellen van treinen. 

• Stilstaand gebruik is het opstellen en verzorgen van spoorvoertuigen: inspecties, 

bevoorrading verbruiksmaterialen, hygiënische verzorging inen uitwendig, kleine 

herstellingen. 



Naam begrip 

Verstoring 

Vervoer 

VPT-systeem 

Vrije baan 

Wielbandonregelmatigheid 

Definitie 

Een verstoring is een afwijking van een trein op het verdelingsplan op een 

dienstregelpunt boven een vastgestelde normwaarde. Er zijn drie soorten verstoringen: 

1. vertragingen groter dan of gelijk aan de onregelmatigheidvertragingsnorm; 

2. opheffing waarvoor geen order normale treindienst is ingediend; 

3. omleiding waarvoor geen order normale treindienst is ingediend. 

Toelichting: 

Zie artikel 23 lid 1 van het Besluit Spoorverkeer. 

Het gebruik van capaciteit waarbij daadwerkelijk passagiers of lading wordt vervoerd. 

Vervoer Per Trein (VPT) systeem is een Informatie- en communicatiesysteem ter 

ondersteuning van de planning, uitvoering en bijsturing van de treindienst. 

Een vrije baan is een gebied dat twee dienstregelpunten of twee PPLG´s met elkaar 

verbindt. 

Toelichting 

Binnen een vrije baan is voor een beweging geen afslagmogelijkheid; er bevinden zich 

geen door de procesleider rijwegen bedienbare wissels. Een vrije baan bestaat uit één 

of meer vrije baansporen. 

Er zijn twee zienswijzen op het vrije baan-begrip (zie ook "Macro topologie"): 

• De PPLG-zienswijze: hier zijn de PPLG´s de knopen, en is een vrije baan een 

verbindende pijp zonder afslagmogelijkheid. 

• De Dienstregelpunt-zienswijze: onderkent meer knopen dan de PPLG-zienswijze\; 

daarin zijn de dienstregelpunten de knopen, zodat een iets fijnmaziger netwerk 

ontstaat. 

Een wielbandonregelmatigheid is een beschadiging in het loopvlak van een wiel van een 

spoorvoertuig. 

Verkorting 

ATB 

ATB-EG 

ATB-NG 

ATB-Vv 

BP 

BV 

CER 

CIT 

CUI 

ERTMS 

ETCS 

GSM-R 

IVW 

KPI 

NMa 

PPLG 

RIC 

RIV 

RNE 

STM 

TSI 

Betekenis 

Automatische treinbeïnvloeding 

Automatische treinbeïnvloeding eerste generatie 

Automatische treinbeïnvloeding nieuwe generatie 

Automatische treinbeïnvloeding verbeterde versie 

Buiten profiel 

Buitengewoon vervoer 

Community of European Railway and Infrastructure Companies 

International rail Transport Committee 

Uniform Rules concerning the Control of Use of Infrastructure in International Rail traffic. 

European Rail Traffic Management System 

European Traffic Control System 

Global System for Mobile Communications for Railways. 

Inspectie Verkeer en Waterstaat 

Key Performance Indicator of Kritische Prestatie Indicator 

Nederlandse Mededingingsautoriteit (www.nmanet.nl). 

Primair procesleidinggebied 

Reglement voor het wederzijds gebruik van rijtuigen en bagagewagens in internationaal 

verkeer 

Reglement voor het wederzijds gebruik van goederenwagens in internationaal verkeer 

RailNetEurope 

Specifieke Transmissie Module 

Technische Specificatie inzake Interoperabiliteit 






ijlage 3 Consultatie (§ 1.4.1) 

De Netverklaring 2013 is door ProRail opgesteld na overleg met de betrokken gerechtigden. In deze 

bijlage is het proces van consultatie van betrokken gerechtigden beschreven over de Netverklaring 

2013 Gemengde net, alsmede de uitkomst daarvan. 

Overleg met spoorwegondernemingen 

Onderwerpen voor aanpassing van de netverklaring zijn aan de orde geweest aan de tafels van 

overleg of in andere vormen van overleg waarvoor alle spoorwegondernemingen zijn uitgenodigd voor 

deelname. De uitkomsten van dit overleg, alsmede andere gegevens om de netverklaring te 

actualiseren en te verbeteren, zijn verwerkt in een conceptversie van de Netverklaring 2013. 

Start van consultatie 

Een conceptversie van de Netverklaring 2013 is op 9 september 2011 beschikbaar gesteld aan alle 

spoorwegondernemingen die op dat moment actief waren op het door ProRail beheerde spoorwegnet, 

alsmede aan alle bestuursinstanties die bevoegd zijn tot het verlenen van concessies voor openbaar 

personenvervoer per trein. De aanbiedingbrief waarin het beschikbaar zijn van de conceptversie van 

de Netverklaring 2013 werd aangekondigd, ging in op de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de 

Netverklaring 2012, op het overleg dat voorafgaand aan de opstelling van de concept-Netverklaring 

2013 plaats vond en op de verdere consultatieprocedure. 

Advertentie 

Daarnaast heeft ProRail via advertenties in de Staatscourant en Nieuwsblad Transport andere 

gerechtigden geattendeerd op de mogelijkheid om bij te dragen aan de Netverklaring 2013. 

Vragen en opmerkingen van gerechtigden 

Gerechtigden hebben tot 21 oktober 2011 de gelegenheid gekregen om schriftelijk te reageren op de 

(wijzigingen van de) concept-Netverklaring 2013. ProRail heeft inhoudelijke reacties ontvangen van 

Arriva; ERS; KNV Spoorgoederenvervoer namens in KNV samenwerkende goederenvervoerders en 

spooraannemers; en een gecombineerde reactie van NS Reizigers, NedTrain en Hispeed. 

Reactie van ProRail 

ProRail heeft de ontvangen vragen en opmerkingen opgenomen in een overzicht. In dat overzicht is 

tevens per vraag/opmerking gemotiveerd aangegeven, welk gevolg ProRail daaraan verbindt. Een 

deel van de ontvangen vragen en opmerkingen gaf ProRail aanleiding om wijzigingen en aanvullingen 

door te voeren ten opzichte van de conceptversie. Ook heeft ProRail nog wijzigingen doorgevoerd ten 

opzichte van de conceptversie vanwege het beschikbaar zijn van actuele gegevens, het verhelderen 

van de tekst en ter correctie van gebleken fouten. Alle inhoudelijke wijzigingen ten opzichte van de 

conceptversie zijn verantwoord in het overzicht. 

Alle inzenders die schriftelijk gereageerd hebben, hebben van ProRail een overzicht ontvangen van 

alle vragen en opmerkingen die de gerechtigden hebben ingezonden, met de reactie van ProRail 

daarbij. ProRail stelt het overzicht op verzoek ook voor andere gerechtigden beschikbaar. 

bijlage 3 Consultatie 



bijlage 3 Consultatie 


ijlage 4 Algemene klachten- en geschillenregelingen (§ 1.4.3) 

Artikel 1. 

1. Indien één der partijen meent dat de andere partij de Toegangsovereenkomst niet of niet juist nakomt en 

getracht is om het vermeende al dan niet nakomen van de Toegangsovereenkomst door mondeling overleg 

met de wederpartij te verhelpen, kan deze partij een schriftelijke klacht indienen bij de persoon van de 

wederpartij die verantwoordelijk is voor dat deel van de uitvoering van de Toegangsovereenkomst waarop de 

klacht betrekking heeft. 

2. Na ontvangst van de klacht als bedoeld in het vorige lid reageert de ontvangende partij schriftelijk binnen vijf 

werkdagen met, indien de klacht gegrond wordt geacht, een voorstel ter oplossing van de klacht waarbij 

tevens aangegeven wordt binnen welke termijn de klacht opgelost wordt. 

3. Een klacht is naar tevredenheid afgehandeld indien beide partijen instemmen met de gekozen oplossing van 

de klacht. 

4. Indien een klacht niet naar tevredenheid wordt opgelost is sprake van een geschil indien zulks schriftelijk aan 

de wederpartij gemeld wordt. In de schriftelijke melding van het geschil wordt het geschil en de 

ontstaansgeschiedenis van het geschil omschreven waarbij wordt aangegeven wat de standpunten van 

beide partijen met betrekking tot het geschil zijn. 

5. De partij die de melding als bedoeld in het vorige lid ontvangen heeft, dient binnen vijf werkdagen na 

ontvangst daarvan het geschil in behandeling te nemen. 

Afhandeling van geschillen geschiedt bij ProRail op het niveau van afdelingsmanagement en bij de 

Spoorwegonderneming op een daartoe door de Spoorwegonderneming gekozen managementniveau. Indien 

partijen ervoor kiezen kan een geschil aan een ander managementniveau worden voorgelegd. 

6. Een geschil is opgelost indien beide partijen kunnen instemmen met de gekozen oplossing. 

7. Indien sprake is van een klacht en/of geschil spannen beide partijen zich in om tot een oplossing van de 

klacht en/of het geschil te komen. 

Artikel 2. 

1. Alle geschillen, met uitzondering van de geschillen als bedoeld in de geschillenregeling capaciteitsverdeling, 

welke mochten ontstaan naar aanleiding van de Toegangsovereenkomst en die niet op grond van Artikel 1 

van deze Algemene Klachten- en Geschillenregeling minnelijk geschikt kunnen worden, worden beslecht 

overeenkomstig Artikel 28 van de Algemene Voorwaarden Toegangsovereenkomst. 

2. Deze klachten- en geschillenregeling laat het recht van partijen onverlet om in spoedeisende zaken een 

geschil direct aanhangig te maken bij de daartoe in Artikel 28 van de Algemene Voorwaarden aangewezen 

instantie. 

Artikel 3. 

1. Indien een belanghebbende meent, dat ProRail hem oneerlijk heeft behandeld, gediscrimineerd of 

anderszins heeft benadeeld bij de vaststelling van de Netverklaring, in het bijzonder bij de verwerking van de 

zienswijze, die hij naar aanleiding van het ontwerp van de Netverklaring aan ProRail heeft kenbaar gemaakt, 

kan deze belanghebbende een schriftelijke klacht indienen bij de Raad van Bestuur van ProRail. 

2. Na ontvangst van de klacht als bedoeld in het vorige lid reageert ProRail schriftelijk binnen vijf werkdagen 

met, indien de klacht gegrond wordt geacht, een voorstel ter oplossing van de klacht waarbij tevens 

aangegeven wordt binnen welke termijn de klacht opgelost wordt. 

3. Een klacht is naar tevredenheid afgehandeld indien klager en ProRail instemmen met de gekozen oplossing 

van de klacht. 

4. Indien een klacht niet naar tevredenheid wordt opgelost is sprake van een geschil indien zulks schriftelijk aan 

de wederpartij gemeld wordt. In de schriftelijke melding van het geschil wordt de het geschil en de 

ontstaansgeschiedenis van het geschil omschreven waarbij wordt aangegeven wat de standpunten van 

beide partijen met betrekking tot het geschil zijn. 

5. De partij die de melding als bedoeld in het vorige lid ontvangen heeft, dient binnen vijf werkdagen na 

ontvangst daarvan het geschil in behandeling te nemen. 

6. Een geschil is opgelost indien beide partijen kunnen instemmen met de gekozen oplossing. 

7. Indien sprake is van een klacht en/of geschil spannen beide partijen zich in om tot een oplossing van de 

klacht en/of het geschil te komen. 

Artikel 4. 

1. Alle geschillen omtrent de Netverklaring, welke niet op grond van artikel 3 minnelijk geschikt kunnen worden, 

kunnen overeenkomstig artikel 71, lid 1 Spoorwegwet worden voorgelegd aan de NMa. 

2. Deze klachten- en geschillenregeling laat het recht van partijen onverlet om in spoedeisende zaken een 

geschil direct aanhangig te maken bij de daartoe in artikel 71, lid 1 Spoorwegwet aangewezen NMa. 

bijlage 4 Algemene klachten- en geschillenregelingen 



bijlage 4 Algemene klachten- en geschillenregelingen 


ijlage 5 Model-Toegangsovereenkomst en Algemene Voorwaarden (§ 2.3.2) 

model-Toegangsovereenkomst 2013 

De model-Toegangsovereenkomst sluit aan op het aanbod van diensten in de netverklaring. De 

model-Toegangsovereenkomst 2013 (versie 1 september 2011) is te raadplegen via de website van 

ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > netverklaring). 

In de model-Toegangsovereenkomst 2013 zijn de volgende inhoudelijke wijzigingen aangebracht ten 

opzichte van de model-toegangsovereenkomst 2012 (versie van 1 juli 2011): 

• het onderdeel met betrekking tot de reis- en verkeersinformatie is verwijderd in de artikelleden 3.2, 

5.2.1 en 6.3; 

• de dienst Quo Vadis is toegevoegd in artikel 3.2; 

• een optionele bepaling is opgenomen met betrekking tot een drempelwaarde voor 

aansprakelijkheid in artikellid 7.3. 

bijlage 5 Model-Toegangsovereenkomst en Algemene Voorwaarden 





Algemene Voorwaarden Toegangsovereenkomst ProRail 2013 

versie 1 september 2011 

Titel I. 

Algemene bepalingen 

Artikel 1. 

Definities 

Voor de toepassing van de Algemene Voorwaarden wordt verstaan onder: 

1. “Algemene Voorwaarden”: deze algemene voorwaarden. 

2. “Bedrijfsvergunning”: de vergunning als bedoeld in artikel 28 Spoorwegwet. 

3. “Behandelingskosten”: extra bureau- en communicatiekosten, administratiekosten ter afhandeling van het 

Schadegeval, kosten van herplanning van de bedrijfsproductie en de kosten van personeel dat extra 

benodigd is gedurende de tijd dat het schadeveroorzakend voorval de normale bedrijfsproductie belemmert. 

De Behandelingskosten zijn –tenzij anders bepaald- gerelateerd aan het schadebedrag, dat voor de bepaling 

van de Behandelingskosten bestaat uit persoonsschade (letsel en overlijden), zaakschade, ladingschade, 

kosten voor berging en bereddering, deskundigenkosten alsmede Out of pocket kosten, en wel zoals in 

navolgende tabel is aangegeven: 

Schadebedrag 

Behandelingskosten 

van € 0,- tot € 100.000,- 

2,5% van het schadebedrag 

van € 100.000,- tot € 250.000,- 2,0% van het schadebedrag 

van € 250.000,- tot € 1.000.000,- 1,5% van het schadebedrag 

van € 1.000.000,- tot € 5.000.000,- 1,0% van het schadebedrag 

van € 5.000.000,- 

werkelijke kosten 

4. “Beheerder”: de houder van een concessie zoals bedoeld in artikel 16, eerste lid Spoorwegwet. 

5. “Concessie”: de concessie als bedoeld in artikel 16, eerste lid Spoorwegwet. 

6. “Derde”: elke andere natuurlijke – en/of rechtspersoon dan de Beheerder, de Spoorwegonderneming dan wel 

hun Hulppersonen. 

7. “Hulppersoon”: de ondergeschikte of andere natuurlijke – en/of rechtspersoon, van wier diensten de 

Spoorwegonderneming of de Beheerder gebruik maakt als bedoeld in boek 6 van het Burgerlijk Wetboek 

(hierna: BW). 

8. “Inzetcertificaat”: het certificaat als bedoeld in artikel 36 lid 4 Spoorwegwet. 

9. “Goedkeuringscertificaat”: het certificaat als bedoeld in de artikelen 36 en 37 Spoorwegwet juncto de 

artikelen 4 en 6 Besluit keuring spoorvoertuigen. 

10. “Minister”: de minister van Infrastructuur en Milieu. 

11. “Netverklaring”: de geldende netverklaring als bedoeld in artikel 58 Spoorwegwet, inclusief de Aanvullingen 

op die Netverklaring die zijn bekendgemaakt tot en met de dag vóór de dag van ondertekening van de 

Toegangsovereenkomst. 

12. “Operationele Voorwaarden ”: de Operationele Voorwaarden zoals opgenomen in bijlage 2 van de 


13. “Out of pocket kosten”: de kosten van de inzet van vervangend vervoer door Spoorwegondernemingen 

binnen Nederland ten behoeve van direct bij het Schadegeval betrokken reizigers en/of verladers. Onder 

direct bij het Schadegeval betrokken reizigers en/of verladers wordt verstaan de reizigers en/of verladers die 

gebruik maken van het spoorvoertuig dat bij het Schadegeval betrokken is en de reizigers en/of verladers die 

gebruik maken van spoorvoertuigen die een zelfde mate van hinder ondervinden van het schadegeval in die 

zin dat de gevolgen van het Schadegeval voor de betrokken reizigers en/of verladers van deze 

spoorvoertuigen dezelfde zijn en op een zelfde manier verholpen zijn. 

14. “Partij”: de Beheerder of de Spoorwegonderneming. 

15. “Partijen”: de Beheerder en de Spoorwegonderneming. 

16. “Proefattest”: het attest als bedoeld in artikel 34 Spoorwegwet. 

17. “Schadegeval”: een schade of een reeks van schades als gevolg van één en dezelfde oorzaak. 

18. “Spoorvoertuig”: een voertuig bestemd voor het verkeer over spoorwegen. 

19. “Spoorwegen”: spoorwegen en daartoe behorende spoorweginfrastructuur als bedoeld in artikel 1 onder c 

van de Spoorwegwet in beheer bij de Beheerder, alsmede andere infrastructurele voorzieningen die 

gerelateerd zijn aan het spoorverkeer en in beheer bij de Beheerder, omschreven in de Netverklaring 


20. “Spoorwegonderneming”: een spoorwegonderneming als bedoeld in artikel 1 sub f Spoorwegwet zijnde de 

wederpartij van de Beheerder bij de Toegangsovereenkomst. 

21. “Spoorwegwet”: wet van 23 april 2003 houdende nieuwe algemene regels over de aanleg, het beheer, de 

toegankelijkheid en het gebruik van spoorwegen alsmede over het verkeer over spoorwegen (Staatsblad 

2003, 264) zoals nadien gewijzigd. 

22. “Toegangsovereenkomst”: de overeenkomst, inclusief de daarbij behorende bijlagen, als bedoeld in artikel 59 

Spoorwegwet. 



23. “Toerekenbaar”: te wijten aan de schuld of aan een oorzaak die krachtens wet, rechtshandeling, regelgeving 

of aan in het verkeer geldende opvattingen voor rekening en risico komt van de schadeveroorzakende partij. 

24. “Veiligheidsattest”: het attest als bedoeld in artikel 32 Spoorwegwet. 

25. “Wet personenvervoer 2000”: wet van 6 juli 2000, houdende nieuwe regels omtrent het openbaar vervoer, 

besloten busvervoer en taxivervoer (Staatsblad 2000, 314) zoals nadien gewijzigd. 

26. “Wettelijke vergoedingen”: vergoedingen die de Spoorwegonderneming uit hoofde van wettelijke, 

europeesrechtelijke of verdragsrechtelijke regelingen gehouden is uit te keren aan reizigers en/of verladers in 

geval van uitval of vertraging van vervoerdiensten. 

Artikel 2. 

Toegangsovereenkomst, Algemene Voorwaarden, Operationele Voorwaarden en 

Netverklaring 

1. De contractuele rechtsverhouding tussen Partijen betreffende de toegang tot en het gebruik van de 

Spoorwegen is vastgelegd in de Toegangsovereenkomst, de Algemene Voorwaarden en de Operationele 

Voorwaarden . 

2. Door Partijen overeengekomen aanvullingen en/of afwijkingen op de Algemene Voorwaarden en/of op de 

Operationele Voorwaarden, binden Partijen slechts voor zover deze schriftelijk in de Toegangsovereenkomst 

zijn vastgelegd. 

3. In de Toegangsovereenkomst wordt opgenomen wie namens de Spoorwegonderneming en wie namens de 

Beheerder optreedt als contractbeheerder. Partijen kunnen in de Toegangsovereenkomst tevens categorieën 

van functionarissen benoemen die bevoegd zijn namens hen uitvoering te geven aan de 


4. In de Toegangsovereenkomst kan de wijze waarop wordt omgegaan met klachten over operationele 

aangelegenheden nader overeengekomen worden. 

Artikel 3. 

Wijzigingsprocedure Toegangsovereenkomst, Operationele Voorwaarden en/of 

Algemene Voorwaarden 

1. Een verzoek tot wijziging van de Toegangsovereenkomst, Algemene Voorwaarden en/of Operationele 

Voorwaarden welk wijzigingsvoorstel niet dwingend voortvloeit uit weten/of regelgeving dan wel een 

gerechtelijke of arbitrale uitspraak, wordt schriftelijk gedaan en bevat in ieder geval een beschrijving van de 

voorgestelde wijziging(en) en de gevolgen van de wijziging(en) voor de rechten en plichten van Partijen. 

De Beheerder beoordeelt in ieder geval of door de Spoorwegonderneming voorgestelde wijziging(en) 

non-discriminatoir is (zijn) jegens andere gerechtigden als bedoeld in artikel 57 Spoorwegwet. 

2. Partijen spannen zich in om uiterlijk binnen dertig kalenderdagen na ontvangst van een wijzigingsvoorstel tot 

overeenstemming te komen. 

3. Wijziging van de Toegangsovereenkomst, Algemene Voorwaarden en/of Operationele Voorwaarden kan 

uitsluitend plaatsvinden door middel van een door Partijen ondertekende schriftelijke aanvulling op de 


4. Indien krachtens wet- of regelgeving, de Concessie of gerechtelijke of arbitrale uitspraak de 

Toegangsovereenkomst, de Algemene Voorwaarden en/of de Operationele Voorwaarden dienen te worden 

gewijzigd, zal de Beheerder, indien daartoe in staat gesteld, vooraf overleg voeren met de wet- of regelgever 

of de concessieverlener, c.q. verweer voeren in de gerechtelijke of arbitrale procedure, en zich daarbij 

inspannen om de voor Partijen mogelijk nadelige gevolgen zoveel als mogelijk te voorkomen of te beperken. 

In geval van een wijziging doet de Beheerder daarvan schriftelijk mededeling aan de 

Spoorwegondernemingen onder toevoeging van een voorstel voor wijziging. De Beheerder doet dit voorstel 

met inachtneming van de redelijke belangen van de Spoorwegondernemingen en spant zich in om eventuele 

voor de Spoorwegondernemingen nadelige gevolgen van de wijziging zoveel als mogelijk te voorkomen of te 

beperken. Indien de Spoorwegondernemingen niet instemmen met de voorgestelde wijziging is de Beheerder 

desondanks gerechtigd de voorgestelde wijziging eenzijdig vast te stellen. 

5. In spoedeisende gevallen kan bij toepassing van het voorafgaande lid het in dit lid voorgeschreven overleg 

en voorstel tot wijziging achterwege blijven. 

Artikel 4. 

Vernietiging bepalingen 

Bij een rechtens onaantastbare vernietiging van één of meerdere bepalingen uit de Toegangsovereenkomst, de 

Algemene Voorwaarden, dan wel de Operationele Voorwaarden door een daartoe bevoegde instantie, dien(en)t 

deze bepaling(en) te worden vervangen door een bepaling of bepalingen die zoveel mogelijk overeenkom(en)t 

met de oorspronkelijke bedoeling van Partijen. Vernietiging van één of meerdere bepalingen tast de geldigheid 

van de overige bepalingen niet aan. 

Titel II. 

Informatie en geheimhouding 

Artikel 5. 

Informatieverstrekking 

1. Partijen stellen elkaar in kennis van elke gebeurtenis die nakoming van de essentiële verplichtingen uit de 

Toegangsovereenkomst zou kunnen verhinderen, waaronder in elk geval moet worden verstaan iedere 



elevante wijziging, schorsing en intrekking van de Beheerconcessie van de Beheerder dan wel het 

Veiligheidsattest en/of de Bedrijfsvergunning van de Spoorwegonderneming. 

2. Partijen komen in de Toegangsovereenkomst overeen op welke wijze (waaronder mede begrepen tijdstip en 

frequentie) de Spoorwegonderneming de gegevens levert als bedoeld in paragraaf 2.9 van de Netverklaring 

alsmede welke overige informatie en/of gegevens zij elkaar leveren in het kader van de uitoefening van hun 

werkzaamheden. 

3. Partijen informeren elkaar tijdig indien zij over andere informatie dan bedoeld in het vorige lid beschikken en 

waarvan zij weten of in redelijkheid behoren te weten dat de Spoorwegonderneming dan wel de Beheerder 

deze informatie nodig heeft voor het naar behoren uitvoeren van de Toegangsovereenkomst. 

4. Indien één der Partijen schade lijdt als gevolg van gedragingen van een Derde of een Hulppersoon verlenen 

Partijen elkaar, indien mogelijk en voor zover redelijkerwijs te verlangen, medewerking bij het achterhalen 

van de identiteit van deze Derde of Hulppersoon. 

5. De Spoorwegonderneming verstrekt aan de Beheerder om niet informatie die de Beheerder nodig heeft: 

a. voor het opstellen van een ontwerp-geluidbelastingkaart als bedoeld in artikel 7 van richtlijn 

2002/49/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 25 juni 2002 

inzake de evaluatie en de beheersing van omgevingslawaai (Pb EG L 189) met betrekking tot de 

geluidsbelasting vanwege de hoofdspoorwegen; 

b. om de voor Nederland geldende verplichtingen na te leven van Verordening (EG) nr. 91/2003 van 

het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 16 december 2002 betreffende de 

statistieken van het spoorvervoer (PbEG L 14). 

Artikel 6. 

Geheimhouding 

1. Partijen zijn verplicht tot geheimhouding van de van elkaar ontvangen gegevens die als vertrouwelijk zijn 

medegedeeld of waarvan het vertrouwelijke karakter begrepen moest worden. 

2. In het kader van de uitvoering van de Toegangsovereenkomst ontvangen informatie dient alleen gebruikt te 

worden voor de doeleinden waarvoor zij werd verstrekt. 

3. Partijen verstrekken de Toegangsovereenkomst, een deel daarvan of daaruit voortvloeiende gegevens, niet 

aan Derden zonder toestemming van de wederpartij. 

4. Onverminderd het bepaalde in de leden 1, 2 en 3 van dit artikel, kan vertrouwelijke informatie zonder 

toestemming van de wederpartij aan een Derde verstrekt en door deze gebruikt worden indien dit bij of 

krachtens wettelijke regeling, de Concessie of een gerechtelijke of arbitrale uitspraak, bepaald is. Eveneens 

mogen Partijen vertrouwelijke informatie gebruiken ten behoeve van hun operationele bedrijfsvoering en voor 

verzekeringsdoeleinden. 

5. Voor zover de Spoorwegonderneming via informatiesystemen van de Beheerder toegang krijgt tot informatie 

met betrekking tot capaciteitsaanvragen en/of tot de treindienstafwikkeling van andere gerechtigden 

behandelt de Spoorwegonderneming die informatie vertrouwelijk en onthoudt de Spoorwegonderneming zich 

van het verzamelen, bewerken, doorleveren of anderszins gebruiken van die informatie. Onder voorwaarde 

van toepassing van een overeenkomstige vertrouwelijkheidclausule verzet de Spoorwegonderneming zich 

niet tegen het via informatiesystemen van de Beheerder beschikbaar komen bij andere gerechtigden van 

informatie over capaciteitsaanvragen of over treindienstafwikkeling van de Spoorwegonderneming. 

6. Partijen nemen gepaste maatregelen voor de bescherming van vertrouwelijke gegevens die zijn opgenomen 

in informatiesystemen. 

7. Na beëindiging van de Toegangovereenkomst blijven de verplichtingen ingevolge dit artikel bestaan. 

Titel III. 

Rechten en verplichtingen van de Beheerder en de Spoorwegonderneming 

Artikel 7. 

Toegang tot en gebruik van de Spoorwegen door de Spoorwegonderneming 

1. De Spoorwegonderneming heeft toegang tot de Spoorwegen en het recht tot gebruik daarvan onder de 

voorwaarden en op de wijze als bepaald in: 

a. de toepasselijke nationale en internationale wettelijke bepalingen en de daaruit voortvloeiende aan 

de Beheerder opgelegde voorschriften en gerechtelijke en/of arbitrale uitspraken; 

b. de Toegangsovereenkomst. 

2. Voorafgaand aan de ondertekening van de Toegangsovereenkomst heeft de Spoorwegonderneming de 

hierna vermelde documenten aan de Beheerder overgelegd: 

a. een geldige Bedrijfsvergunning of elk gelijkwaardig document als bedoeld in artikel 30, eerste lid, 

Spoorwegwet; 

b. een geldig Veiligheidsattest of Proefattest; 

c. een bewijs dat is voldaan is aan het gestelde in artikel 55 Spoorwegwet. 

De Spoorwegonderneming doet onverwijld, doch in elk geval binnen 14 dagen, schriftelijk melding aan de 

Beheerder van elke gebeurtenis die de geldigheid van de genoemde documenten beperkt of beëindigt. 

3. Het is de Spoorwegonderneming niet toegestaan de Spoorwegen te wijzigen, te beschadigen, te 

verontreinigen of op een andere manier te gebruiken dan waarvoor zij bedoeld, ingericht of beschikbaar 



gesteld zijn. Onder verontreinigen als bedoeld in dit lid wordt niet verstaan het storten of doen storten van 

vaste stoffen of vloeistoffen die vrijkomen bij de normale bedrijfsvoering van Spoorvoertuigen als bedoeld in 

artikel 19 eerste lid onder b van de Spoorwegwet. 

4. Partijen dragen er zorg voor dat hun Hulppersonen voor zover zij betrokken zijn bij de uitvoering van de 

Toegangsovereenkomst, daaromtrent voldoende geïnstrueerd zijn en dat zij over de daarvoor benodigde 

kennis en vaardigheden beschikken. Hulppersonen die blijken niet te beschikken over de benodigde kennis 

en vaardigheden worden –al dan niet op verzoek van een der Partijen- onverwijld van de aan hen 

opgedragen werkzaamheden ontheven. 

5. De Spoorwegonderneming is jegens de Beheerder verantwoordelijk voor gedragingen van afzenders en 

geadresseerden als bedoeld in het vervoerrecht die werkzaamheden (doen) verrichten op openbare laaden 

losplaatsen en/of emplacementen voor zover de Spoorwegonderneming in staat is om de gedragingen 

feitelijk dan wel juridisch te beïnvloeden. 

6. Indien door gedragingen als bedoeld in het vorige lid schade wordt veroorzaakt, is de Spoorwegonderneming 

hiervoor slechts aansprakelijk als de schadeveroorzakende gebeurtenis te wijten is aan het gedrag van een 

Derde en de Spoorwegonderneming feitelijk en/of juridisch in staat was om de schadeveroorzakende 

gebeurtenis te vermijden en de gevolgen daarvan te verhinderen. Deze bepaling laat de aansprakelijkheid 

van geadresseerden en afzenders voor de door hen te verrichten activiteiten op deze openbare laaden 

losplaatsen en/of emplacementen onverlet. 

Artikel 8. 

Verdeling van capaciteit 

1. De Beheerder draagt zorg voor de verdeling van capaciteit conform de daartoe in de Netverklaring, paragraaf 

4.4. en in de Toegangsovereenkomst opgenomen procedures en met inachtneming van het gestelde in het 

besluit als bedoeld in artikel 61, eerste lid, van de Spoorwegwet. 

2. Voor zover de capaciteit in de vorm van paden wordt verdeeld, worden zulke paden voor maximaal de duur 

van één dienstregelingperiode verdeeld. 

3. Het is de Spoorwegonderneming niet toegestaan de met haar overeengekomen capaciteit over te dragen 

aan of te laten gebruiken door een Derde. 

4. In geval van nood en indien dit absoluut noodzakelijk is ten gevolge van een storing die de Spoorwegen 

tijdelijk onbruikbaar maakt, vervalt de verdeelde capaciteit. Op korte termijn dreigende storingen worden 

daarbij gelijkgesteld met storingen. In geval van een op korte termijn dreigende storing dient de Beheerder 

deze concreet aan te duiden en te motiveren dat herstel op korte termijn noodzakelijk is om te voorkomen dat 

daadwerkelijk een storing optreedt die de veilige berijdbaarheid van de Spoorwegen en/of een ongestoord 

verloop van het treinverkeer zou kunnen aantasten. 

5. Indien de Spoorwegonderneming gedurende een periode van tenminste acht weken binnen één 

dienstregelingjaar voor minder dan de in de Netverklaring paragraaf 4.6. te noemen drempelwaarde een 

treinpad heeft gebruikt, levert de Spoorwegonderneming dit treinpad in gedurende de resterende looptijd van 

dat dienstregelingjaar, tenzij dit te wijten is aan niet economische redenen buiten de wil van de Spoorwegonderneming. 

De Beheerder neemt hierbij een opzegtermijn van twee weken in acht. 

6. De Beheerder behoudt zich het recht voor verdeelde capaciteit te onttrekken of te wijzigen: 

a. op last van het bevoegd overheidsgezag dan wel ter voorkoming van een dergelijke last indien de 

last schriftelijk aan de Beheerder is medegedeeld voor een voldoende concreet aangeduide situatie; 

b. in het belang van de openbare orde; 

c. naar aanleiding van een melding als bedoeld in artikel 7, tweede lid, van deze 

Algemene Voorwaarden; 

d. voor zover het capaciteit betreft die benodigd is voor de uitvoering van diensten voor 

personenvervoer per trein, en de Spoorwegonderneming niet langer overeenkomstig de Wet 

personenvervoer 2000 gerechtigd is die diensten te verrichten. 

7. Indien de Beheerder gebruik maakt van de bevoegdheid bedoeld in het vorige lid, spant de Beheerder zich in 

om de nadelige gevolgen daarvan zoveel als mogelijk in duur en omvang voor de Spoorwegonderneming te 

beperken. Indien de Beheerder van de bevoegdheid bedoeld in het vorige lid gebruik wenst te maken ter 

voorkoming van een last van een bevoegd gezag, zal hij daarover vooraf overleg voeren met de 

Spoorwegonderneming. 

Artikel 9. 

Gebruik Spoorvoertuigen door de Spoorwegonderneming 

1. De Beheerder is gerechtigd in verband met de aan de Beheerder op grond van de relevante nationale en 

internationale wettelijke bepalingen opgelegde voorschriften en/of de uitvoering van de Concessie en/of een 

gerechtelijke dan wel arbitrale uitspraak een aanvullende beoordeling van (herstelde) Spoorvoertuigen uit te 

voeren ten aanzien van die aspecten die in het onderzoek voor het Goedkeurings- en Inzetcertificaat buiten 

beschouwing zijn gebleven. 

2. De Beheerder kan naar aanleiding van de in het eerste lid bedoelde aanvullende beoordeling aanwijzingen 

geven en/of voorwaarden en/of beperkingen verbinden aan het gebruik van Spoorwegen of het gebruik van 

Spoorwegen door de betreffende Spoorvoertuigen uitsluiten. Het resultaat van de beoordeling wordt 

schriftelijk aan de Spoorwegonderneming meegedeeld. 

3. Tot de in het tweede lid bedoelde voorwaarden en beperkingen kunnen o.a. behoren: 



a. het stellen van een herbeoordelingstermijn; 

b. een herbeoordeling bij wijziging van het Spoorvoertuig; 

c. het (tijdelijk) toepassen van een klassenindeling; 

d. het (tijdelijk) toepassen van redelijkerwijs noodzakelijke maatregelen aan de infrastructuur op kosten 

van de betreffende Spoorwegonderneming. 

4. De Spoorwegonderneming stelt aan de Beheerder de gegevens beschikbaar met betrekking tot identificatie 

en inzetmogelijkheden en –beperkingen van de door de Spoorwegonderneming ingezette Spoorvoertuigen. 

5. Op eerste verzoek van de Beheerder toont de Spoorwegonderneming van het door haar te gebruiken 

Spoorvoertuig een geldige EG-keuringsverklaring als bedoeld in artikel 36 Spoorwegwet of een geldig 

Goedkeuringscertificaat, een geldig Inzetcertificaat als bedoeld in artikel 36 lid 4 Spoorwegwet en/of een 

ontheffing als bedoeld in artikel 46 Spoorwegwet. 

6. De Spoorwegonderneming die een Spoorvoertuig heeft aangebracht blijft na aankomst van het voertuig 

tegenover de Beheerder verantwoordelijk voor dat voertuig. Deze verantwoordelijkheid vervalt pas als een 

andere Spoorwegonderneming dat voertuig heeft vervoerd of verplaatst, of aan de Beheerder heeft 

medegedeeld de verantwoordelijkheid voor het voertuig over te nemen. 

7. Indien een Spoorwegonderneming, behoudens een verkregen ontheffing als bedoeld in artikel 46 van de 

Spoorwegwet, het verbod als bedoeld in artikel 36, eerste lid, van de Spoorwegwet of de voorschriften of 

beperkingen als bedoeld in artikel 46 lid 2 van de Spoorwegwet overtreedt of niet in het bezit is van een 

geldig Inzetcertificaat en/of de Spoorwegen niet gebruikt overeenkomstig de beoordeling als bedoeld in dit 

artikel, is de Beheerder gerechtigd de Spoorwegonderneming terstond het gebruik van het desbetreffende 

Spoorvoertuig op de Spoorwegen te ontzeggen en daadwerkelijk te beëindigen. De hiermee verband 

houdende kosten komen voor rekening van de Spoorwegonderneming. De Beheerder is eveneens 

gerechtigd tot gebruiksontzegging ten aanzien van Spoorvoertuigen die voor wat betreft de aspecten waarop 

zij in het kader van de toelating zijn beoordeeld, niet meer voldoen aan de daarbij toepasselijke technische 

specificaties. Zulke Spoorvoertuigen mogen, indien verblijvend op de Spoorwegen, uitsluitend na verkregen 

toestemming van de Beheerder en onder daarbij te stellen voorwaarden worden verplaatst door de 


Artikel 10. 

Milieu en veiligheid 

1. De Spoorwegonderneming die op een emplacement andere activiteiten wil uitvoeren dan voor aankomend, 

vertrekkend of doorrijdend treinverkeer, mag dat alleen doen als voor die activiteiten een milieuvergunning is 

afgegeven. De Spoorwegonderneming moet de vergunninghouder in de gelegenheid stellen om vooraf te 

beoordelen of voorgenomen activiteiten op emplacementen passen binnen de verplichtingen van de Wet 

Milieubeheer en de milieuvergunning. De Spoorwegonderneming die op emplacementen activiteiten uitvoert 

of wil uitvoeren die vallen onder de vergunningsverplichting, moet zich op de hoogte stellen van de 

beperkingen en voorschriften die uit de vergunning voortvloeien en deze in acht nemen. 

2. De Spoorwegonderneming neemt bij het gebruik van de Spoorweginfrastructuur de in paragraaf 3.4.1 en 

bijlage 10 van de Netverklaring vermelde gebruiksbeperkingen en –voorschriften in acht. 

3. De Spoorwegonderneming aanvaardt dat de Beheerder de naleving door de Spoorwegonderneming van 

gebruiksbeperkingen en –voorschriften vanwege aan de Beheerder verleende milieu- en 

gebruiksvergunningen controleert. 

4. Indien het gevaar bestaat dat schade door de Spoorwegonderneming aan de Spoorwegen en/of het milieu 

wordt toegebracht of reeds is toegebracht en/of de veiligheid van Derden en/of het spoorwegverkeer in 

gevaar komt of reeds is gekomen door de Spoorwegonderneming, dient de Spoorwegonderneming zodra zij 

hiermee bekend is, de Beheerder daarvan zo spoedig mogelijk in kennis te stellen. De inkennisstelling laat 

de wettelijke en contractuele verplichtingen van de Spoorwegonderneming onverlet. 

5. De Beheerder is bevoegd om op grond van relevante nationale en internationale wettelijke bepalingen, de 

daaruit voortvloeiende aan de Beheerder opgelegde voorschriften en gerechtelijke en/of arbitrale uitspraken 

te bepalen, dat op de Spoorwegen of op een gedeelte daarvan, door de Beheerder aangewezen 

spoorgebonden bedrijfsprocessen van de Spoorwegonderneming niet, dan wel uitsluitend op door hem 

daarvoor aangewezen plaatsen en/of onder door hem te geven voorwaarden en/of met gebruikmaking van 

de daarvoor ter plaatse aanwezige voorzieningen, mogen worden uitgevoerd. 

Onder bedrijfsprocessen wordt onder meer verstaan: 

a. inen uitwendige reiniging van Spoorvoertuigen; 

b. beproeving van Spoorvoertuigen; 

c. innemen van brandstoffen; 

d. opstellen van Spoorvoertuigen; 

e. afvoer van afval van bedrijfsprocessen en van afval uit Spoorvoertuigen; 

f. het plegen van inspectie, onderhoud en/of herstellingen aan Spoorvoertuigen. 

6. De Spoorwegonderneming onthoudt zich van handelen dat overschrijding van de krachtens de 

Wet geluidhinder geldende grenswaarden of overtreding van de van belang zijnde voorschriften behorende 

bij de krachtens de Wet milieubeheer verleende vergunningen tot gevolg heeft. 

7. Bij dreigende overschrijding van de in het vorige lid bedoelde grenswaarden of dreigende overtreding van de 

in vorige lid bedoelde voorschriften, kan de Beheerder aanwijzingen geven aan de Spoorwegonderneming. 



Artikel 11. 

Overslaan vloeistoffen ten behoeve van het laten rijden van Spoorvoertuigen 

1. Het is de Spoorwegonderneming -buiten de situaties zoals omschreven in de Operationele Voorwaarden - 

uitsluitend toegestaan voor het milieu schadelijke vloeistoffen ten behoeve van de tractie van 

Spoorvoertuigen en het in werking stellen en hebben van werktuigen, over te slaan op de daartoe bestemde 

en door de Beheerder aangewezen plaatsen, zoals genoemd in bijlage 22 van de Netverklaring 

(tankinstallaties). 

Artikel 12. 

Maatregelen voor herstel van het treinverkeer 

1. Bij een verstoring van het treinverkeer stellen Partijen alles wat redelijkerwijs verwacht kan worden in het 

werk om zo spoedig mogelijk de verstoring op te heffen en de nadelige gevolgen daarvan zoveel als mogelijk 

te beperken. 

2. Met het oog hierop kan de Beheerder onder andere treinen ophouden, langzamer of sneller laten doen rijden, 

omleiden, inleggen of paden opheffen. De Beheerder past daarbij de in de Toegangsovereenkomst 

vastgelegde regelingen zoals vermeld in onderdeel 2.1 van de Operationele Voorwaarden toe. 

3. Indien de Beheerder in gevallen zoals bedoeld in het tweede lid en in artikel 8, zesde lid een vervangend 

treinpad aanbiedt, is de gebruiksvergoeding voor het vervangende pad niet hoger dan die voor het 

oorspronkelijke treinpad. 

Artikel 13. 

Medewerking van de Spoorwegonderneming 

1. Op aanwijzing van de Beheerder is de Spoorwegonderneming gehouden tot het verlenen van bijstand bij het 

opheffen van een verstoring ongeacht de oorzaak daarvan. Indien naar het oordeel van de Beheerder 

noodzakelijk, stelt de Spoorwegonderneming hem daarvoor geschikt materieel en/of daartoe geschikte 

ondergeschikte Hulppersonen ter beschikking. 

2. De kosten van de in het eerste lid bedoelde bijstand die worden gemaakt door de Spoorwegonderneming die 

de verstoring niet zelf heeft veroorzaakt, komen ten laste van de Beheerder. 

3. De Spoorwegonderneming voor wiens rekening en risico de verstoring komt, is gehouden om de in het 

tweede lid bedoelde kosten en andere kosten die de Beheerder ter opheffing van de verstoring heeft moeten 

maken, op eerste verzoek aan de Beheerder te vergoeden. 

4. Indien de bijstand verlenende Spoorwegonderneming, ondanks het in acht nemen van de benodigde 

zorgvuldigheid bij het verlenen van bijstand, schade veroorzaakt bij de bijstand ontvangende 

Spoorwegonderneming en/of de Beheerder of zelf schade lijdt, komt deze schade voor rekening en risico van 

de Partij voor wiens rekening en risico de verstoring komt. 

5. Indien de bijstand verlenende Spoorwegonderneming, ondanks het in acht nemen van de benodigde 

zorgvuldigheid bij het verlenen van bijstand, schade veroorzaakt bij een Derde niet zijnde de andere bij de 

verstoring betrokken partijen dan komt deze schade voor rekening en risico van de veroorzaker van de 

verstoring. De veroorzaker van de storing vrijwaart, indien noodzakelijk, de andere bij de verstoring 

betrokken partijen voor aanspraken tot schadevergoeding van deze Derde(n). 

6. De Spoorwegonderneming is gehouden tot deelname aan de calamiteitenorganisatie overeenkomstig de in 

de Toegangsovereenkomst vastgelegde regelingen zoals vermeld in onderdeel 4.1 van de Operationele 

Voorwaarden . 

Artikel 14. 

Betreden Spoorwegen 

1. Voor zover de Spoorwegonderneming (Hulp)personen toestaat de Spoorwegen te betreden, geschiedt dit 

voor risico van de Spoorwegonderneming. 

2. De Spoorwegonderneming draagt er zorg voor dat de in het eerste lid bedoelde (Hulp)personen voldoende 

geïnstrueerd zijn met het oog op het ordentelijk en veilig betreden van de Spoorwegen. 

3. De Hulppersonen van de Spoorwegonderneming die werkzaam zijn op de Spoorwegen dienen zich via 

dienstkaart of schriftelijke opdracht te kunnen legitimeren als medewerker of Hulppersoon van de 


Artikel 15. 

Controle en aanwijzingen 

1. De Beheerder is gerechtigd om, met het oog op de door hem uit te voeren taken en zijn 

verantwoordelijkheden ingevolge toepasselijke nationale en internationale wettelijke bepalingen, de daaruit 

voortvloeiende aan de Beheerder opgelegde voorschriften en gerechtelijke en/of arbitrale uitspraken, 

controles uit te voeren en/of noodzakelijke aanwijzingen te geven aan de (Hulppersoon van de) 

Spoorwegonderneming die deze aanwijzingen onverwijld dient op te volgen. In de Toegangsovereenkomst 

worden de categorieën van functionarissen van de Beheerder aangeduid aan wie de uitoefening van de hier 

bedoelde bevoegdheid toekomt. 

2. De bevoegdheid van de Beheerder als bedoeld in het eerste lid kan uitsluitend worden gebruikt met het oog 

op de bescherming van Spoorwegen, het voorkomen dan wel beheersen van hinder die andere gebruikers 

van Spoorwegen en de omgeving ondervinden en het veilig en doelmatig gebruik van Spoorwegen. 

3. De controles en aanwijzingen dienen de normale bedrijfsvoering van de Spoorwegonderneming zo min 

mogelijk te hinderen en, indien mogelijk, voor de Spoorwegonderneming op de minst bezwarende wijze 



worden uitgevoerd respectievelijk gegeven. De Beheerder heeft uitsluitend toegang tot de voor controle 

relevante Spoorvoertuigen, installaties en uitrustingen van de Spoorwegonderneming. 

4. De Spoorwegonderneming is gehouden gevolg te geven aan door de Beheerder gegeven aanwijzingen als 

bedoeld in deze Algemene Voorwaarden. Bij het niet onverwijld opvolgen van een rechtmatig gegeven 

aanwijzing als bedoeld in deze Algemene Voorwaarden, verbeurt de Spoorwegonderneming een direct 

opeisbare boete van € 5.000,- per overtreding, onverminderd het recht van de Beheerder om 

schadevergoeding te vorderen. Indien een serie van overtredingen bestaat uit het niet opvolgen van één en 

dezelfde aanwijzing, dan is het recht van de Beheerder om een direct opeisbare boete van € 5.000,- per 

overtreding te vorderen beperkt tot maximaal € 25.000,- voor die serie van overtredingen. 

5. Indien de Spoorwegonderneming geen gevolg geeft aan een door de Beheerder gegeven aanwijzing en het 

direct opvolgen van de aanwijzing door de Beheerder noodzakelijk wordt geacht in verband met het 

voorkomen van schade, dreigend gevaar, beëindigen van een onrechtmatige situatie, overlast en/of spoedige 

herstel van het treinverkeer als bedoeld in artikel 12, eerste lid, van deze Algemene Voorwaarden, kan de 

Beheerder de uit de aanwijzing voortvloeiende handelingen en/of werkzaamheden voor rekening en risico 

van de Spoorwegonderneming zelf uitvoeren. 

Titel IV. 

Aansprakelijkheid 

Artikel 16. 

Aansprakelijkheid Beheerder jegens de Spoorwegonderneming 

1. Indien de Beheerder ten gevolge van enig handelen of nalaten van hemzelf of van een door hem gebruikte 

Hulppersoon Toerekenbaar schade veroorzaakt aan eigendommen van de Spoorwegonderneming, of aan 

eigendommen van of aan Hulppersonen of eigendommen van of aan Derden waarvoor de Spoorwegonderneming 

krachtens enigerlei rechtsverhouding aansprakelijk is, is de Beheerder aansprakelijk voor de 

door de Spoorwegonderneming, Derde of Hulppersoon tijdens het gebruik van de infrastructuur geleden 

schade. 

2. Op grond van het eerste lid komt geleden omzet- of winstderving, tenzij in geval van opzet of bewust 

roekeloos handelen, niet voor vergoeding in aanmerking. De volgende schadecomponenten komen voor 

vergoeding in aanmerking: 

a. persoonsschade (letsel en overlijden); 

b. zaakschade; 

c. ladingschade; 

d. kosten voor berging en bereddering; 

e. deskundigenkosten; 

f. Out of pocket kosten; 

g. Behandelingskosten; 

h. Wettelijke vergoedingen; 

i. redelijke kosten voor de vaststelling van de aansprakelijkheid en de hoogte van de schade. 

3. De Beheerder is, behoudens opzet en bewust roekeloos handelen, niet aansprakelijk voor schade als 

bedoeld in het eerste lid indien de schade minder dan € 5.000,- per Schadegeval bedraagt. 

4. De Beheerder is niet aansprakelijk voor schade die de Spoorwegonderneming lijdt vanwege een door de 

Beheerder op grond van de Toegangsovereenkomst rechtmatig en met inachtneming van het bepaalde in 

artikel 15 van deze Algemene Voorwaarden gegeven aanwijzing en voor de gevolgen van toepassing van 

artikel 8, vijfde lid, van deze Algemene Voorwaarden . 

5. Indien door een aan de Beheerder Toerekenbare oorzaak de Spoorwegonderneming gedurende een tijdvak 

van tenminste 8 aaneengesloten uren gerekend vanaf het begin van het optreden van die oorzaak geen 

gebruik kan maken van de aan haar toegedeelde capaciteit dan wel slechts gedeeltelijk vergoedt de 

Beheerder de daaruit voor de Spoorwegonderneming voortvloeiende de kosten van railvervangend vervoer 

in Nederland en Behandelingskosten, waarbij de Behandelingskosten naar keuze van de 

Spoorwegonderneming worden bepaald volgens de in artikel 1, derde lid, van deze Algemene Voorwaarden 

opgenomen tabel of op basis van de werkelijk gemaakte behandelingskosten met inachtneming van het 

zesde lid. 

6. Indien bij een Schadegeval als bedoeld in het vijfde lid de Spoorwegonderneming ervoor kiest de 

Behandelingskosten te bepalen op basis van werkelijk gemaakte kosten worden de administratiekosten ter 

afhandeling van het Schadegeval aan de hand van de volgende tabel vastgesteld waarbij de 

referentieschade bestaat uit extra bureau- en communicatiekosten, kosten van herplanning van de 

bedrijfsproductie en de kosten van personeel dat extra benodigd is gedurende de tijd dat het 

schadeveroorzakend voorval zoals bedoeld in dit lid de normale bedrijfsproductie belemmert: 

referentieschade 

administratiekosten 

€ 5.000,- tot € 10.000,- € 350,- 

€ 10.000,- tot € 30.000,- € 375,- 

€ 30.000,- tot € 50.000,- € 475,- 



€ 50.000,- tot --------- 1% van de referentieschade 

Indien de aansprakelijkheid voor het Schadegeval prompt zonder discussie wordt erkend door de Beheerder 

en prompt betaling van de schade volgt, worden de administratiekosten beperkt tot 50% van de in 

bovenstaande tabel genoemde bedragen. 

7. De Beheerder is, behoudens opzet of bewuste roekeloosheid en behoudens het bepaalde in het vijfde en 

zesde lid van dit artikel, niet aansprakelijk voor schade wegens het niet, niet juist of niet tijdig kunnen 

gebruiken van Spoorwegen of delen daarvan en wegens tijdens het gebruik opgetreden vertragingen, 

uitgezonderd de component Wettelijke vergoedingen in die schade. 

8. Van het bepaalde in het vijfde, zesde en zevende lid kan in de Toegangsovereenkomst afgeweken worden in 

gevallen waarin de Beheerder en de Spoorwegonderneming prestatieafspraken met betrekking tot het 

gebruik van de Spoorwegen overeenkomen. 

Artikel 17. 

Aansprakelijkheid Spoorwegonderneming jegens de Beheerder 

1. Indien de Spoorwegonderneming ten gevolge van enig handelen of nalaten van haarzelf of van een door 

haar gebruikte Hulppersoon tijdens het gebruik van de infrastructuur Toerekenbaar schade veroorzaakt aan 

eigendommen van de Beheerder, of aan eigendommen van of aan Hulppersonen of van of aan Derden 

waarvoor de Beheerder krachtens enigerlei rechtsverhouding aansprakelijk is, is de Spoorwegonderneming 

aansprakelijk voor de door de Beheerder, de Derde of Hulppersoon geleden schade . 






c. kosten voor berging en bereddering; 

d. deskundigenkosten; 

e. Behandelingskosten; 

f. redelijke kosten voor de vaststelling van de aansprakelijkheid en de hoogte van de schade. 

3. De Spoorwegonderneming is, behoudens opzet en bewuste roekeloosheid, niet aansprakelijk voor schade 

als bedoeld in het eerste lid indien de schade minder dan € 5.000,- per Schadegeval bedraagt. 

4. In geval van vervoer van gevaarlijke stoffen is de Spoorwegonderneming op grond van artikel 6:175 BW jo. 

8:1670 e.v. BW aansprakelijk voor door de Beheerder geleden schade. Het eerste en tweede lid van dit 

artikel zijn van overeenkomstige toepassing en het derde lid niet. Indien een Derde en/of een Hulppersoon 

van de Spoorwegonderneming de Beheerder aanspreekt op grond van artikel 8:1670 e.v. vrijwaart de 

Spoorwegonderneming de Beheerder van alle door de Beheerder te lijden schade, behoudens geheel of 

gedeeltelijke eigen schuld van de Beheerder. 

5. De Spoorwegonderneming is jegens de Beheerder aansprakelijk indien de Spoorwegonderneming de aan 

het gebruik van de door de Beheerder beheerde Spoorwegen door de overheid verbonden voorschriften in 

welke vorm dan ook Toerekenbaar overtreedt. De Spoorwegonderneming is alsdan gehouden de Beheerder 

te vrijwaren van alle door de Beheerder te lijden schade in welke vorm dan ook, waarbij het bepaalde in het 

derde lid niet van toepassing is. 

6. De Spoorwegonderneming is jegens de Beheerder tevens aansprakelijk voor de door de Beheerder geleden 

schade veroorzaakt door een aan de Spoorwegonderneming Toerekenbare oorzaak, indien daardoor het 

verkeer over Spoorwegen of delen daarvan gedurende een tijdvak van tenminste 8 aangesloten uren 

gerekend vanaf het begin van het optreden van die oorzaak niet of slechts gedeeltelijk kan plaatsvinden. 

Artikel 18. 

Onderlinge aansprakelijkheid Spoorwegonderneming 

1. Indien de Spoorwegonderneming ten gevolge van enig handelen of nalaten van haarzelf of van een door 

haar gebruikte Hulppersoon of een Derde tijdens het gebruik van de infrastructuur Toerekenbaar schade 

veroorzaakt aan eigendommen van een andere Spoorwegonderneming, aan eigendommen van of aan 

Hulppersonen of eigendommen van of aan Derden waarvoor een andere Spoorwegonderneming krachtens 

enigerlei rechtsverhouding aansprakelijk is, is de Spoorwegonderneming aansprakelijk voor de door de 

andere Spoorwegonderneming, de Derde of de Hulppersoon geleden schade. 






c. ladingschade; 

d. kosten voor berging en bereddering; 

e. deskundigenkosten voor het bepalen van de hoogte van de schade; 

f. Out of pocket kosten; 

g. Behandelingskosten; 

h. Wettelijke vergoedingen; 



i. redelijke kosten voor de vaststelling van de aansprakelijkheid en de hoogte van de schade. 

3. De Spoorwegonderneming is, behoudens opzet en bewuste roekeloosheid, niet aansprakelijk voor schade 

als bedoeld in het eerste lid indien de schade minder dan € 5.000,- per Schadegeval bedraagt. 

4. In geval van vervoer van gevaarlijke stoffen is de Spoorwegonderneming op grond van artikel 6:175 BW jo. 

8:1670 e.v. BW aansprakelijk voor de door de andere Spoorwegonderneming geleden schade. Het eerste en 

tweede lid van dit artikel zijn van toepassing. 

5. Indien door een aan een Spoorwegonderneming Toerekenbare oorzaak een andere Spoorwegonderneming 

niet in staat is om gedurende een tijdvak van tenminste 8 aaneengesloten uren gerekend vanaf het begin van 

het optreden van die oorzaak geen gebruik kan maken van aan haar toegedeelde capaciteit dan wel slechts 

gedeeltelijk is de Spoorwegonderneming die het gebruik van de Spoorwegen belemmert aansprakelijk voor 

de daaruit voor de andere Spoorwegondernemingen voortvloeiende de kosten van railvervangend vervoer in 

Nederland en Behandelingskosten, waarbij de Behandelingskosten naar keuze van de schadelijdende 

Spoorwegonderneming worden bepaald volgens de in artikel 1, derde lid, van deze Algemene Voorwaarden 

opgenomen tabel of op basis van de werkelijk gemaakte Behandelingskosten. 

6. De Spoorwegonderneming aanvaardt dat een andere Spoorwegonderneming die deze Algemene 

Voorwaarden eveneens heeft aanvaard zich jegens haar rechtstreeks op het bepaalde, voor zover relevant 

voor de relatie tussen Spoorwegonderneming, in deze Algemene Voorwaarden kan beroepen. Dit artikel is 

een derdenbeding als bedoeld in artikel 6:253 BW. 

Artikel 19. 

Toerekenbaar tekortschieten 

Onverminderd het in deze titel IV bepaalde is een Partij in geval van een Toerekenbare niet-nakoming van zijn 

verplichtingen, waarbij hij eerst in gebreke is gesteld waarbij een, gegeven de feitelijke omstandigheden, redelijke 

termijn is gesteld om verplichtingen alsnog na te komen, maar nakoming desondanks geheel of gedeeltelijk 

uitbleef, aansprakelijk voor de door de andere Partij geleden schade, met dien verstande dat, behoudens in geval 

van opzet of bewuste roekeloosheid, de door de andere Partij geleden omzet- of winstderving niet voor 

vergoeding in aanmerking komt. De artikelen 16, derde lid, en 17, derde lid, van de Algemene Voorwaarden zijn 

van overeenkomstige toepassing. 

Artikel 20. 

Beperking aansprakelijkheid, verjaring en overmacht 

1. De aansprakelijkheid van Partijen in welke vorm dan ook is beperkt tot de in titel IV opgenomen bepalingen 

onverlet het recht van Partijen om nakoming van het bepaalde in Toegangsovereenkomst en/of deze 

Algemene Voorwaarden te vorderen. 

2. Op de Toegangsovereenkomst en/of deze Algemene Voorwaarden gebaseerde rechtsvordering(en) van de 

Spoorwegonderneming of de Beheerder verjaart/verjaren door verloop van drie jaren na de gebeurtenis die 

de rechtsvordering(en) heeft doen ontstaan. 

3. In het geval van overlijden van personen bedraagt de verjaringstermijn drie jaar vanaf de dag volgend op de 

dag van het overlijden, maar niet meer dan vijf jaar vanaf de dag volgend op de dag van het ongeval. 

4. Indien de rechtsvordering van de Beheerder ziet op een gebeurtenis, ter zake waarvan de Spoorwegonderneming 

regres kan nemen op de wederpartij bij een door de Spoorwegonderneming gesloten 

vervoerovereenkomst, verjaart de vordering van de Beheerder op de Spoorwegonderneming één maand 

vóór het verstrijken van de verjaringstermijn die krachtens wettelijke en/of verdragsrechtelijke regeling van 

kracht is ten aanzien van de vordering van de Spoorwegonderneming op de wederpartij bij de door de 

Spoorwegonderneming gesloten vervoerovereenkomst. 

5. Indien de rechtsvordering van de Spoorwegonderneming ziet op een gebeurtenis die wordt beheerst door 

een door de Spoorwegonderneming gesloten vervoerovereenkomst ter zake van welke vordering de 

Spoorwegonderneming regres neemt op de Beheerder verjaart de vordering van de Spoorwegonderneming 

op de Beheerder één maand na het verstrijken van de verjaringstermijn die krachtens wettelijke en/of 

verdragsrechtelijke regeling van kracht is ten aanzien van de vordering die wordt beheerst door de 

vervoerovereenkomst. 

6. De Beheerder en/of de Spoorwegonderneming zijn in geval van overmacht niet aansprakelijk voor schade in 

welke vorm dan ook. Onder overmacht in de zin van deze Algemene Voorwaarden wordt verstaan hetgeen 

daaromtrent in wet en jurisprudentie wordt begrepen. Tevens wordt onder overmacht begrepen niet door de 

Beheerder veroorzaakte stroomstoringen, zelfdodingen of pogingen daartoe, gedragingen van dieren, 

landelijke of regionale, al dan niet georganiseerde, stakingen of werkonderbrekingen in het bedrijf van de 

Beheerder en/of in het bedrijf van de Spoorwegonderneming. 

7. Het bepaalde in lid 5 laat de verplichting van Beheerder voortvloeiende uit artikel 7, lid 2, van de 

Spoorwegwet onverlet. 

Titel V. 

Financiële bepalingen 

Artikel 21. 

Gebruiksvergoeding en reserveringsvergoeding 

1. De gebruiksvergoedingen worden berekend met inachtneming van het daaromtrent bepaalde in de 

Netverklaring. 



2. Voor het gebruik van de spoorweginfrastructuur in verband met de uitvoering van door de Beheerder 

gegeven opdrachten ten behoeve van het beheer van de Spoorwegen wordt een gebruiksvergoeding van 

nihil toegepast. Voor treinen waarvoor op basis van deze bepaling een gebruiksvergoeding van nihil 

verschuldigd is wordt door de One-Stop-Shop van de Beheerder geen ondersteuning geboden bij het 

dienstregelingontwerp. 

3. Ten behoeve van de vaststelling van de gebruiksvergoeding voor de dienst als bedoeld in artikel 2, 

onderdeel a, van bijlage II van richtlijn 2001/14/EG verschaft de Spoorwegonderneming de Beheerder de 

facturen waaruit de door de Spoorwegonderneming ingekochte hoeveelheid tractiestroom blijkt en het 

bijbehorende betalingsbewijs. De Spoorwegonderneming machtigt de Beheerder om bij de leverancier 

tractie-energie te verifiëren of met de aangeboden facturen het totaal van alle door die leverancier geleverde 

tractie-energie bestreken is. 

4. De Beheerder factureert de gebruiksvergoeding en de eventuele reserveringsvergoedingen per 

kalendermaand. Indien de Beheerder een voorlopige factuur zendt wordt deze binnen 6 maanden gevolgd 

door een definitieve factuur. De eindafrekening van verschuldigde bedragen op grond van een 

prestatieregeling wordt gefactureerd binnen 6 maanden na afloop van de periode waarop de 

prestatieregeling betrekking heeft. 

5. De eindafrekening van verschuldigde bedragen op grond van een prestatieregeling wordt gefactureerd 

binnen twee maanden na verzending van de factuur over de laatste termijn van de periode waarop de 

prestatieregeling betrekking heeft. 

6. De verschuldigde gebruiksvergoeding is niet vatbaar voor verrekening als bedoeld in artikel 6:127, tweede 

lid BW, met uitzondering van de verrekening van onbetwiste vorderingen en van vorderingen op grond van 

een gerechtelijke of arbitrale uitspraak. 

Artikel 22. 

Betalingsvoorwaarden 

1. De Spoorwegonderneming en de Beheerder voldoen de op grond van de Toegangsovereenkomst en deze 

Algemene Voorwaarden verschuldigde bedragen uiterlijk 30 dagen na ontvangst van de factuur. Bij girale 

betalingen geldt als datum van betaling de datum waarop het bedrag is ontvangen bij de bank van de 

ontvanger. 

2. Indien de Beheerder of de Spoorwegonderneming ingevolge de Toegangsovereenkomst en deze 

Algemene Voorwaarden verschuldigde betalingen niet, niet tijdig of niet volledig verricht en de vertraging het 

gevolg is van een omstandigheid waarvoor de Beheerder of de Spoorwegonderneming verantwoordelijk is, is 

tevens verschuldigd de wettelijke rente volgens artikel 6:119a BW over het verschuldigde bedrag met ingang 

van de dag na de dag waarop de betaling uiterlijk had moeten geschieden. 

3. Alle bedragen welke op grond van de Toegangsovereenkomst en/of deze Algemene Voorwaarden 

verschuldigd zijn, zijn exclusief BTW en uitgedrukt in Euro. 

4. De Spoorwegonderneming dient eventuele bezwaren tegen de hoogte van een definitieve factuur schriftelijk 

en binnen twee maanden na ontvangst van de factuur in te dienen bij de Beheerder. Na voornoemde termijn 

vervalt de mogelijkheid op beroep tegen de hoogte van de factuur waarmee de hoogte van de door 

Beheerder gestuurde factuur in rechte vaststaat. Systematische gebreken die bij de behandeling van een 

tijdig ingediend bezwaar tegen een factuur aan het licht komen worden echter ook verrekend voor eerdere 

facturen waarvoor de bezwaartermijn reeds is verstreken. 

Artikel 23. 

Zekerheidstelling 

1. De Beheerder kan bij gerede twijfel aan de financiële gegoedheid van de Spoorwegonderneming te allen 

tijde verlangen dat de Spoorwegonderneming een bankgarantie of een vergelijkbare zekerheid stelt om te 

garanderen dat de Spoorwegonderneming aan haar uit de Toegangsovereenkomst en 

Algemene Voorwaarden voortvloeiende betalingsverplichtingen met betrekking tot de vergoedingen als 

bedoeld in artikel 21 van deze Algemene Voorwaarden zal voldoen. 

2. De kosten van de in het vorige lid bedoelde zekerheidsstelling zijn voor rekening van de 


Titel VI. 

Opschorting en beëindiging Toegangsovereenkomst 

Artikel 24. 

Opschorting Toegangsovereenkomst 

1. De Beheerder dan wel de Spoorwegonderneming kan de uitvoering van de Toegangsovereenkomst op grond 

van artikel 6:52 BW geheel of gedeeltelijk opschorten. 

2. In geval van betaling door de Spoorwegonderneming na de in artikel 22, eerste lid van deze Algemene 

Voorwaarden bedoelde termijn kan de Beheerder het recht tot opschorting van de uitvoering van de 

Toegangsovereenkomst slechts uitoefenen indien de Spoorwegonderneming voor twee achtereenvolgende 

periodieke betalingen of voor twee betalingen binnen twaalf maanden de betalingstermijn heeft 

overschreden. 



3. Gedurende de termijn van opschorting is de Spoorwegonderneming dan wel de Beheerder verplicht gepaste 

maatregelen te nemen ter voorkoming en beperking van schade. 

4. De Spoorwegonderneming kan weer volledig aanspraak maken op de overeengekomen capaciteiten vanaf 

de vierde dag na beëindiging van de opschorting. 

Artikel 25. 

Beëindiging door de Beheerder 

1. De Beheerder kan door een aangetekend schrijven de Toegangsovereenkomst zonder voorafgaande 

ingebrekestelling en zonder rechterlijke tussenkomst, onverwijld beëindigen indien: 

a. de Beheerder de Concessie, voor zover relevant voor de dienstverlening door de Beheerder aan de 

Spoorwegonderneming, geheel of gedeeltelijk verliest; 

b. de Spoorwegonderneming in staat van faillissement wordt verklaard; 

c. de Spoorwegonderneming surseance van betaling wordt verleend; 

d. de Spoorwegonderneming gedurende tenminste één jaar geen gebruik heeft gemaakt van aan haar 

verdeelde capaciteitsrechten. 

e. de Spoorwegonderneming niet langer bevoegd is aan het spoorverkeer deel te nemen; 

f. de Spoorwegonderneming betalingsachterstanden heeft, ter grootte van: 

i. gedurende twee opeenvolgende betalingstermijnen en voor een bedrag groter dan de 

gebruiksvergoeding over één maand; 

ii. 

voor meer dan twee betalingstermijnen en voor een bedrag ter grootte van de 

gebruiksvergoeding over twee maanden. 

g. de Spoorwegonderneming in verzuim is van een wezenlijke contractuele verplichting, wanneer deze 

verplichting betrekking heeft op de veiligheid van personen of zaken waaronder ladingen. 

2. Bij aangetekend schrijven kan de Beheerder de Toegangsovereenkomst met inachtneming van een 

opzegtermijn van twee maanden beëindigen indien: 

a. een dwingende verandering in de relevante Regelgeving, waarvan de gevolgen niet konden worden 

voorzien, die de verplichtingen van de Beheerder aantast en die de Beheerder verhindert om zijn 

verplichtingen uit te voeren; 

b. de Spoorwegonderneming in opzettelijk verzuim of grove nalatigheid is ten aanzien van andere 

essentiële contractuele verplichtingen dan bedoeld onder lid 1 sub g. 

3. Indien op grond van artikel 24, eerste lid, van deze Algemene Voorwaarden de uitvoering van de 

Toegangsovereenkomst is opgeschort, kan de Beheerder, na een redelijke termijn gesteld te hebben 

waarbinnen de Spoorwegonderneming het verzuim kon zuiveren, de Toegangsovereenkomst beëindigen als 

de Spoorwegonderneming hiermee in gebreke is gebleven. 

Artikel 26. 

Beëindiging door de Spoorwegonderneming 

1. De Spoorwegonderneming kan door een aangetekend schrijven de Toegangsovereenkomst zonder 

voorafgaande ingebrekestelling en zonder rechterlijke tussenkomst, onverwijld beëindigen indien: 

a. de Beheerder de Concessie voor zover relevant voor de dienstverlening door Beheerder aan de 

Spoorwegonderneming geheel of gedeeltelijk verliest; 

b. de Beheerder in staat van faillissement wordt verklaard; 

c. de Beheerder surseance van betaling wordt verleend; 

d. de Beheerder in verzuim is van een wezenlijke contractuele verplichting, wanneer deze verplichting 

betrekking heeft op de veiligheid van personen of zaken waaronder ladingen. 

2. De Spoorwegonderneming kan de Toegangsovereenkomst beëindigen met een opzegtermijn van twee 

maanden indien: 

a. een dwingende verandering in de relevante Regelgeving, waarvan de gevolgen niet konden worden 

voorzien, de verplichtingen van de Spoorwegonderneming aantasten en deze de 

Spoorwegonderneming verhinderen om haar verplichtingen uit te voeren; 

b. de Beheerder in opzettelijk verzuim of grove nalatigheid is ten aanzien van andere essentiële 

contractuele verplichtingen. 

3. In gevallen anders dan bedoeld in het eerste en tweede lid kan de Spoorwegonderneming de Toegangsovereenkomst 

bij aangetekend schrijven en met inachtneming van de in de Toegangsovereenkomst 

opgenomen opzegtermijn beëindigen. 

4. Indien op grond van artikel 24, eerste lid, van de Algemene Voorwaarden de uitvoering van de 

Toegangsovereenkomst is opgeschort, kan de Spoorwegonderneming, na een redelijke termijn gesteld te 

hebben waarbinnen de Beheerder het verzuim kon zuiveren, de Toegangsovereenkomst beëindigen als de 

Beheerder hiermee in gebreke is gebleven. 

5. Indien de Beheerder de Toegangsovereenkomst en/of Algemene Voorwaarden wijzigt, kan de 

Spoorwegonderneming, in het geval de Spoorwegonderneming het niet met de wijziging eens is, de 

Toegangsovereenkomst met inachtneming van 3 maanden na het moment van wijziging beëindigen. 



Artikel 27. 

Schadevergoeding bij beëindiging Toegangsovereenkomst 

Bij beëindiging van de Toegangsovereenkomst op grond van titel VI is, behalve bij beëindiging vanwege 

surseance van betaling, faillissement en Toerekenbaar tekortschieten, geen schadevergoeding in welke vorm dan 

ook verschuldigd. 

Artikel 28. 

Toepassingsbereik, toepasselijk recht en beslechting geschillen 

1. Deze Algemene Voorwaarden zijn van toepassing op Toegangsovereenkomsten. 

2. Op de Toegangsovereenkomst en de Algemene Voorwaarden is Nederlands recht van toepassing, met 

inbegrip van de volgens de Nederlands recht geldende internationale verdragen waaronder ook in het 

bijzonder het COTIF 1999 en de daaraan verbonden Aanhangsels. 

3. Alle geschillen, met uitzondering van geschillen voortkomend uit artikel 61 Spoorwegwet en de op dat artikel 

gebaseerde Algemene Maatregel van Bestuur, voortvloeiende uit de Toegangsovereenkomst en/of deze 

Algemene Voorwaarden, worden beslecht door de daartoe bevoegde burgerlijke rechter te Utrecht indien 

deze geschillen niet in der minne geschikt kunnen worden door Partijen zelf dan wel een door Partijen 

daartoe benoemde commissie waarin elk der Partijen een gelijk aantal leden benoemt en die beproeft of 

tussen Partijen een minnelijke schikking tot stand kan komen. 

4. In afwijking van het derde lid kunnen Partijen nader overeenkomen dat de in dit lid bedoelde geschillen 

worden beslecht overeenkomstig het alsdan geldende reglement van het Nederlands Arbitrage Instituut. Het 

scheidsgerecht, dat beslist naar de regelen des rechts, kan uit één of drie arbiters bestaan. De plaats van 

arbitrage is Utrecht. 

5. De leden 1 tot en met 4 van dit artikel laten artikel 71 Spoorwegwet onverlet. 



ijlage 6 Operationele Voorwaarden (§ 2.4) 

Operationele Voorwaarden Toegangsovereenkomst ProRail 2013 

versie 1 december 2011 

1 Capaciteitsplanning 

1.1 Verantwoordelijkheidsverdeling bij rijwegplanning 91 

De opsteller (of aanpasser) van een treinplanning is verantwoordelijk voor het voldoen aan de door de 

Beheerder in de Netverklaring vastgelegde planning- en belastingnormen en eventueel geldende 

inzetbeperkingen voor spoorvoertuigen. 

Indien de Spoorwegonderneming gebruik maakt van de diensten van de ProRail One-Stop-Shop (OSS) 

voor het ontwerpen van dienstregelingen moeten eventuele inzetbeperkingen opgegeven worden aan 

ProRail OSS en NSR Lokale Planning. De voorkeursrijwegen worden dan gepland rekening houdend met 

de opgegeven inzet en door Spoorwegondernemingen opgegeven beperkingen uit het inzetcertificaat of de 

regeling voor Buitengewoon Vervoer. 

De Spoorwegonderneming die een pad plant of laat plannen voor een trein met specifieke kenmerken 

(zoals lengte, profiel, aslast, tractievorm) toetst of het hem aangeboden pad bepaalde gebruiksbeperkingen 

kent (zoals max. treinlengte, profiel, wel of geen bovenleiding) en waarborgt (onder andere via instructies 

aan het betrokken uitvoerend personeel) dat de trein die van dat pad gebruik maakt past bij de 

beperkingen. 

De Spoorwegonderneming maakt van de overeengekomen capaciteiten gebruik met 

treinsamenstellingen die passen binnen de gebruiksmogelijkheden van die treinpaden en sporen. 


In de volgende gevallen is een regeling voor Buitengewoon Vervoer noodzakelijk 93 : 

• Het rijden met hogesnelheidstreinen langer dan 400 meter 94 ; 

• Het rijden met goederentreinen langer dan 750 meter 95 ; 

• Het rijden met treinen, die niet geschikt zijn om te rijden met een snelheid van tenminste 60 km/h 

op baanvakken met een baanvaksnelheid ≥ 80 km/h 96 ; 

• Het rijden met spoorvoertuigen waarvan het omgrenzingsprofiel niet past binnen het 

voertuigomgrenzingsprofiel van het te berijden baanvak 97 ; 

• Het rijden met treinen waarin spoorvoertuigen zijn opgenomen, die de beladingsklasse C2 98 

overschrijden; 

• Het rijden met treinen of spoorvoertuigen onder een onder de Spoorwegwet verleende ontheffing 

waarin in de ontheffingsvoorwaarden een nadere regeling met de beheerder is voorgeschreven 99 ; 

• Het rijden met spoorvoertuigen welke in de UIC regelgeving (Fiche 502-1) 100 als Buitengewoon 

Vervoer gekenmerkt worden; 

• Het rijden met treinen waarvan het laatste spoorvoertuig onberemd is. 

De Beheerder laat geen spoorvoertuigen toe als Buitengewoon Vervoer als de daarvoor geldende 

voorwaarden als opgenomen in de regeling voor Buitengewoon Vervoer niet worden toegepast. De 

91 

92 

93 

94 

95 

96 

97 

98 

99 

zie Netverklaring § 4.8 

zie Netverklaring § 2.5 en § 3.3.2 

zie Netverklaring § 2.5 

zie Netverklaring § 3.3.2.5 


zie Netverklaring § 3.3.2.4 en bijlage 17 

zie Netverklaring § 3.3.2.1; een ontheffing van de minister van Infrastructuur en Milieu ex artikel 46 

Spoorwegwet is in sommige gevallen nodig. 



100 fiche op te vragen bij de One-Stop-Shop van ProRail 

bijlage 6 Operationele Voorwaarden 


egelingen voor Buitengewoon Vervoer, voor het Gemengde Net en de Betuweroute 101 kunnen 

worden aangevraagd bij ProRail One-Stop-Shop. De Beheerder spant zich in om binnen 14 dagen 

een regeling Buitengewoon Vervoer met de Spoorwegonderneming overeen te komen. De additionele 

kosten die de Beheerder maakt in verband met de voorbereiding en uitvoering van Buitengewoon 

Vervoer komen ten laste van de aanvrager. 

Algemene uitgangspunten Buitengewoon Vervoer: 

• De Spoorwegonderneming zorgt ervoor dat in de bedrijfsvoering de voorwaarden uit de regeling 

Buitengewoon Vervoer worden toegepast en nageleefd. 

• De Spoorwegonderneming moet nagaan of route, rijwegkeuze, snelheid van de voor het vervoer 

beoogde trein in overeenstemming zijn met de regeling. Zo niet, dan moet de reeds bestaande 

dienstregeling van de trein worden aangepast of indien niet mogelijk moet er ad hoc capaciteit 

voor een trein met aangepaste dienstregeling worden gevraagd. In beide gevallen verwijst de 

Spoorwegonderneming naar de toepasselijke regeling. 

• Bij wijziging van de treinkarakteristiek van een reeds bestaande trein naar Buitengewoon Vervoer, 

moet de Spoorwegonderneming voor de betreffende trein opnieuw een order “wijzigen trein” 

indienen. 

Standaardregeling zwaar vervoer 

Op de website van de Beheerder (www.prorail.nl > vervoerders > infrastructuur) is een aantal 

standaardklassen vermeld, refererend aan beladingsklasse C3, C4, D2, D4, E5 volgens UIC Fiche 

700 102 (EN 15528), alsmede een aantal specifieke spoorvoertuigtypen, met voor elk klasse/type de 

daarvoor toegelaten baanvakken en bijbehorende snelheidsbeperkingen. 

De Spoorwegonderneming kan, ten behoeve van vervoer van spoorvoertuigen passend binnen één 

van deze klassen/typen, op de daarvoor vrijgegeven baanvakken en met inachtneming van de 

bijbehorende snelheidsbeperkingen, zonder specifieke toestemming van ProRail gebruik maken van 

deze standaardregeling zwaar vervoer. 

Wel dient de Spoorwegonderneming in dat geval in de dienstregelingdocumenten, ten behoeve van 

alle bij het vervoer betrokkenen, door de toevoeging ZWV aan het treinnummer en een verwijzing naar 

de beladingklasse de toepassing van een standaardregeling kenbaar te maken (voorbeeld: “45109 

ZWV-D4”). 

Standaardregeling overschrijding laadprofiel 

Speciaal gecodificeerde wagens, welke gecodificeerde intermodale laadeenheden vervoeren en/of 

door de Beheerder nader aan te wijzen transporten kunnen gebruik maken van de verdeelde 

capaciteit voor zover de voorwaarden, vermeld op de website van de Beheerder (www.prorail.nl > 

vervoerders > capaciteit / treinpaden > dienstregeling), genoemd in de Standaardvoorwaarden BP 

worden nageleefd. De Spoorwegonderneming maakt in de dienstregelingdocumenten ten behoeve 

van alle bij het vervoer betrokkenen door middel van de toevoeging BP1, BP2, BP3 aan het 

treinnummer kenbaar dat het een trein betreft waarop een standaardregeling Buitengewoon Vervoer 

vanwege profieloverschrijding van toepassing is. 

Specifieke regeling 

Voor de overige Buitengewone Vervoeren kunnen Spoorwegondernemingen een specifieke regeling 

Buitengewoon Vervoer met de Beheerder overeenkomen. De regeling omvat een opgave van de 

toegelaten route, periode van geldigheid, uitvoeringsvoorwaarden, verkregen ontheffingen en indien 

van toepassing toegelaten afmeting en/of gewicht. Het verstrekken van een specifieke regeling 

Buitengewoon Vervoer gaat gepaard met een reguliere orderaanvraag (binnen de 36 uurs termijn in 

ISVL). De Spoorwegonderneming maakt in de dienstregelingdocumenten ten behoeve van alle bij het 

vervoer betrokkenen door middel van de toevoeging “BV” aan het treinnummer kenbaar dat het een 

trein betreft waarop een specifieke regeling Buitengewoon Vervoer van toepassing is, met verwijzing 

naar de betreffende Buitengewoon Vervoer regeling. 

101 ProRail adviseert Keyrail met betrekking tot BV-treinbewegingen op de Betuweroute 

102 fiche op te vragen bij de One-Stop-Shop van ProRail 



1.3 Treinnummering 103 

Om misverstanden in de communicatie over treinen te voorkomen, worden alle treinen geïdentificeerd 

door middel van een treinnummer dat binnen één dag uniek is. Dezelfde treinnummers worden tussen 

de Beheerder respectievelijk Keyrail (exploitant van de Betuweroute die in opdracht van de Beheerder 

belast is met de uitvoering van de beheertaken van de Beheerder met betrekking tot de Betuweroute) 

en de Spoorwegondernemingen gebruikt bij het aanvragen voor capaciteitsverdeling, de vastlegging 

van de capaciteitsverdeling, alsmede voor administratieve toepassingen (bijvoorbeeld facturering van 

gebruiksvergoedingen). 

De Beheerder maakt per dienstregelingjaar afspraken met Keyrail en met elk van de 

Spoorwegondernemingen over de te gebruiken nummers. Deze afspraken omvatten tevens de 

internationale afstemming van de nummering en de verwerking van aanvullingen en wijzigingen 

gedurende de looptijd van een dienstregelingjaar. De Beheerder en Keyrail hanteren de treinnummers 

in de Toegangsovereenkomsten met Spoorwegondernemingen. 

De procedures voor de verwerking van treinnummers ten aanzien van het internationaal treinverkeer 

is vastgelegd in fiche UIC 419 104 . 

De Beheerder informeert de betrokken partijen uiterlijk op 1 februari over de concept-treinnummerlijst 

voor het erop volgende dienstregelingjaar. Deze lijst is gebaseerd op de dan geldende lijst. Publicatie 

vindt plaats via de website van de Beheerder (www.prorail.nl > vervoerders > capaciteit / treinpaden > 

dienstregeling). Keyrail en Spoorwegondernemingen kunnen in geval van wijzigingen ten opzichte van 

het vorig dienstregelingjaar, binnen 2 weken na de publicatie op de website van de Beheerder hierop 

reageren. De Beheerder publiceert binnen 4 weken na uitgifte van het concept een definitieve 

treinnummerlijst. 

Gerechtigden kunnen wijzigingsvoorstellen indienen via capaciteitsverdeling.toetsing@prorail.nl. 

De Beheerder verwerkt binnen drie werkdagen tussentijdse mutaties van Spoorwegondernemingen 

betreffende de actuele dienstregeling. Deze mutaties zijn 5 dagen na verwerking en wederzijdse 

goedkeuring, van kracht. Hernummering vormt geen aantasting van capaciteitsrechten. 

De meest actuele treinnummerlijst zoals die is gepubliceerd op de website van de Beheerder 

(www.prorail.nl > vervoerders > capaciteit / treinpaden > dienstregeling) zal door de Beheerder en de 

betrokken partijen worden gebruikt. 

Bij een nieuw toetredende Spoorwegonderneming publiceert de Beheerder een nieuwe 

treinnummerlijst. 

1.4 Bijstelling capaciteitsverdeling rond werkzaamheden 

Tussentijdse wijziging of intrekking van de aan de Spoorwegonderneming verdeelde capaciteit door 

de Beheerder is mogelijk in de gevallen en onder de voorwaarden zoals omschreven in de 

Netverklaring, paragraaf 4.4.1.4. 

De Beheerder kan ten behoeve van beheerwerkzaamheden waarvoor niet in de jaardienstregeling 

capaciteit is verdeeld, voorts gebruik maken van beschikbare capaciteit of van capaciteit die op basis 

van overeenstemming met de Spoorwegonderneming beschikbaar wordt gesteld. 

2 Verkeersafwikkeling 

2.1 Orderacceptatie en bijsturing 105 

Onderstaand worden drie deelprocessen beschreven, namelijk: 

1. het verwerken van orders, 

2. de bijsturing van treinen die om wat voor reden dan ook buiten hun verdeelde pad geraakt zijn, 

3. de vertrekprocedure. 

Bij orderaanvragen van een Spoorwegonderneming verdeelt de Beheerder extra capaciteit binnen de 

beschikbare ruimte. 

103 zie Netverklaring § 2.8 

104 fiche op te vragen bij One-Stop-Shop 

105 zie Netverklaring § 4.3, 4.4.1.4, 4.8.2 t/m 4.8.4 



Tijdens en na ontregelingen herverdeelt de Beheerder de (beperkte) capaciteit over de betrokken 

Spoorwegondernemingen. Hiertoe maakt de Beheerder gebruik van vooraf vastgestelde afspraken 

voor operationele verdeling (verdelingsregels). 

2.1.1 Orderverwerking 

Het betreft de verdeling van (extra) capaciteit alsmede andere planwijzigingen in het tijdvak vanaf de 

overdracht van dagplan naar verkeersleidingsplan tot het moment van vertrek. 

Orderverwerking van 36 uur tot 1 uur voor uitvoering 

Het verwerkingsvenster voor ingediende orders omvat dagelijks de periode tot 12.00 uur op de 

volgende dag. De verwerking van orders die betrekking hebben op capaciteit ná die venstertijd wordt 

aangehouden totdat zij in het verwerkingsvenster vallen. De Beheerder neemt orders in en verwerkt 

de order zo spoedig mogelijk. In de orderaanvraag is een bandbreedte van minimaal 60 minuten op 

de gevraagde vertrek- en aankomsttijd inbegrepen. Deze marge geeft de Beheerder de gelegenheid 

om een dienstregeling volgens de beschikbare goederenpaden te maken. 

Inhoud orderaanvraag 

De orderaanvraag dient voorzien te zijn van de volgende gegevens: 

• Aanvrager; 

• Treinnummer; 

• Ordersoort (inleggen, wijzigen of opheffen); 

• Tractievorm; 

• Treinlengte; 

• Gewicht; 

• Vertrekstation; 

• Aankomststation; 

• Voorkeursroute; 

• Datum en tijdstip vertrek (eventuele marge); 

• Datum en tijdstip aankomst (eventuele marge); 

• Gevaarlijke stoffen; 

• Afwijkingen aan materieel gerelateerd aan beperkingen infragebruik; 

• Indien Buitengewoon vervoer: ZWV, BP1, BP2, BP3 of BV met het kenmerk van de betreffende 

Buitengewoon Vervoer regeling; 

• Maximumsnelheid; 

• Bijzonderheden ten behoeve van uitvoering door de Beheerder (zie onder het kopje ‘Informatie 

aankomstspoor’). 

Informatie aankomstspoor 

Om voor treinen die op hun bestemmingsstation aankomen het optimale aankomstspoor te kunnen 

kiezen is het van belang dat de treindienstleider beschikt over gegevens over de vervolgbehandeling 

van de trein na aankomst. Bij de orderaanvraag voor het inleggen/wijzigen van een trein dient dit in 

het veld “Bijzonderheden uitvoering Verkeersleiding” ingevuld te zijn. De Beheerder spant zich in 

om aan de gevraagde specificaties te voldoen. Voorbeelden van door Spoorwegondernemingen 

gewenste activiteiten tijdens of na de treinrit: 

• machinistwissel, duur x minuten te Y; 

• locomotiefwissel, duur x minuten te Y; 

• rangeren, duur x minuten te Y; 

• opstellen, te Y voor de tijdsduur van x minuten na aankomst; 

• materieel bestemd voor trein nnnnn d.d. dd-mm-jjjj; 

• trein bestemd voor belading op spooraansluiting xxx; 

• materieel op te stellen in spoorbundel yy. 

Opgeheven treinen 

Voor het opheffen van treinen geldt het volgende: 

• De Spoorwegonderneming geeft ruim van tevoren via ISVL aan de Beheerder te kennen dat een 

trein kan worden opgeheven. 



• Slechts bij calamiteiten kan een Spoorwegonderneming kort voor vertrek de annulering melden. In 

deze melding is ook opgenomen wat de Spoorwegonderneming met het materieel van de op te 

heffen trein wil. 

• De verkeersleider heft zo spoedig mogelijk de trein op en overlegt met de treindienstleider wat met 

het materieel moet gebeuren. De Beheerder spant zich in om tegemoet te komen aan de wens 

van de Spoorwegonderneming. 

• De Spoorwegonderneming dient ter bevestiging van de telefonische order achteraf alsnog een 

order in ISVL in. 

Adressen 

Orders voor in te leggen treinen of voor treinen die vanaf vertrek (of passage grensstation) verlegd 

moeten worden, zijn (tenzij uitdrukkelijk anders is overeengekomen) steeds in te dienen bij de 

verkeersleidingspost van het gebied waarin het station gelegen is waar de trein vertrekt, 

respectievelijk waarin het grensstation gelegen is. Orders voor te wijzigen treinen worden ingediend bij 

de decentrale verkeersleiding, van waaraf de wijziging dient plaats te vinden. 

2.1.2 Bijsturing 

Bestaat over de afhandeling van een bepaalde ontregeling geen afspraak met de 

Spoorwegondernemingen of kan hierover vooraf geen consensus worden bereikt, dan wordt de 

capaciteit verdeeld volgens de afspraken voor operationele verdeling, zoals genoemd in paragraaf 

4.8.2 – 4.8.4 van de Netverklaring. Er wordt principieel onderscheid gemaakt tussen enerzijds 

verdelingsregels en anderzijds afhandelingstrategieën of –afspraken. Afhandelingstrategieën zijn 

afspraken met individuele Spoorwegondernemingen of combinaties daarvan over de afhandeling van 

hun treindiensten in geval van bepaalde, voorziene ontregelingen. 

Regels voor operationele verdeling 

Regels voor operationele verdeling (verdelingsregels) stellen de Beheerder in staat de betrokken 

Spoorwegondernemingen bij ontregelingen en orderaanvragen inzichtelijk en non-discriminatoir 

capaciteit toe te delen. 

2.1.3 Vertrekprocedure 

Herbevestiging van goederentreinen door de Spoorwegonderneming, uiterlijk een uur voor vertrek 

De Spoorwegonderneming herbevestigt het gebruik van het laatst overeengekomen treinpad uiterlijk 1 

uur voor vertrek bij ProRail Verkeersleiding. Daarbij geeft de Spoorwegonderneming aan: 

• Het tijdstip van vertrek op 5 minuten nauwkeurig. 

• Dat de trein gaat rijden conform of beter dan de verkeerstechnische specificaties van het treinpad. 

• Treinlengte, nodig voor het managen van een optimaal infrastructuurgebruik. 

• Gewicht. 

• Trekkracht. 

Herbevestiging of actieve uurmelding vindt plaats, door de Spoorwegonderneming, door rechtstreekse 

communicatie. De vorm van communicatie is nog onderwerp van onderzoek. 

De Beheerder beschouwt het niet op tijd herbevestigen van een treinpad als het opheffen (annuleren) 

van dat treinpad door de Spoorwegonderneming. De Beheerder gebruikt het vrijgevallen treinpad 

vervolgens voor bijsturing. Extra aangevraagde treinen binnen een uur voor vertrek worden als 

herbevestigd beschouwd. 

Melding van onvoorziene omstandigheden door de Spoorwegonderneming 

De Beheerder kent geen actieve gereedmelding (5 minuten voor vertrek). Indien na herbevestiging 

(uiterlijk 1 uur voor vertrek) de trein door onvoorziene omstandigheden niet kan vertrekken, meldt de 

machinist dit zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk 5 minuten na constatering aan de treindienstleider van 

het vertrekstation. 

Levering treinpad door de Beheerder (30 seconden voor vertrek) 

Van levering van een treinpad is sprake als de Beheerder uiterlijk 30 seconden voor het laatstelijk 

overeengekomen vertrektijdstip het sein uit de stand ‘stop’ zet. 



Daadwerkelijk vertrek door de Spoorwegonderneming 

De Spoorwegonderneming is verplicht om binnen drie minuten, na levering van het treinpad door de 

Beheerder, daadwerkelijk te vertrekken. Indien de trein niet binnen 3 minuten vertrekt is de Beheerder 

gerechtigd om het sein te herroepen. 

Bijzondere omstandigheden 

De Beheerder mag/ moet het sein terugbrengen in de stand stop (herroepen): 

• bij gevaar; 

• in geval van bijsturing, nadat er contact is geweest met de machinist; 

• wanneer de treindienstleider er zeker van is dat er geen machinist aanwezig is op of bij de trein. 

In het laatste geval dient de Spoorwegonderneming een nieuwe capaciteitsvraag in te dienen. 

Indien de trein door onvoorziene omstandigheden niet kan vertrekken, en de Beheerder dat vraagt, 

laat de Spoorwegonderneming de trein bemenst. 

2.2 Gebruik van niet-centraal bediende gebieden 106 

Onmiddellijk voorafgaand aan de uitvoering van rangeer- of treinbewegingen moet de bestuurder van 

een trein zich via een gelogde spreekverbinding melden bij de treindienstleider om hiervoor 

toestemming te vragen en regelingen te treffen over de uitwisseling van veiligheidsinformatie. De 

treindienstleider kan daarbij aan de bestuurder aanwijzingen omtrent het gebruik geven. De 

bestuurder dient deze aanwijzingen op te volgen. Ook voor het parkeren van spoorvoertuigen op 

sporen in niet-centraal bediende gebieden is voorafgaande toestemming van de treindienstleider 

vereist. De toestemming om sporen in een niet-centraal bediend gebied te gebruiken kan worden 

aangevraagd: 

• als aanvraag van een enkelvoudige rijweg waarbij begin, einde en eventuele tussengelegen 

punten worden opgegeven via sein-, spoor- of wisselnummers; 

• als aanvraag voor gebruik van een tijd-ruimteslot voor meerdere opeenvolgende bewegingen, 

waarbij de ruimtelijke grenzen van het gebied waarbinnen die bewegingen plaatsvinden worden 

opgegeven via sein-, spoor- of wisselnummers, en de tijdgrenzen via gewenste begin- en 

eindtijdstippen. 

Nadat een aangevraagde enkelvoudige en geheel binnen een niet-centraal bediend gebied gelegen 

rijweg is afgelegd, meldt de bestuurder zich bij de treindienstleider met de mededeling dat het 

aangevraagde gebruik beëindigd is, en of de rijweg (incl. beginpuntspoor, excl. eindpuntspoor) na 

gebruik conform aanvraag weer vrij en onbelemmerd is. Nadat een aangevraagde enkelvoudige rijweg 

is afgelegd, beginnend in een niet-centraal bediend gebied en eindigend in centraal bediend gebied, 

behoeft de bestuurder zich bij de treindienstleider van het niet-centraal bediende gebied alleen af te 

melden indien in afwijking van de aanvraag spoorvoertuigen op het beginpuntspoor zijn 

achtergebleven of indien in afwijking van de aanvraag geen spoorvoertuigen op het beginpunt spoor 

zijn achtergebleven. 

Na beëindiging van het gebruik van het tijd-ruimteslot meldt de bestuurder zich bij de treindienstleider 

met de mededeling of het slot conform aanvraag is gebruikt, op welk spoor de bestuurder met zijn 

trekkracht zich bevindt, alsmede welke sporen in het slot vrij en onbelemmerd beschikbaar zijn, en op 

welke sporen spoorvoertuigen zijn opgesteld. 

2.3 Onderlinge communicatie veiligheidsberichten tussen machinist en 

treindienstleider 107 

Spoorwegonderneming en Beheerder passen bij de communicatie tussen machinist en 

treindienstleider van veiligheidsberichten zoals bedoeld in de TSI ‘Exploitatie en verkeersleiding’ de 

regels toe die zijn opgenomen in de ‘Regeling Communicatieprocedures veiligheidsberichten’; deze 

regeling kan worden geraadpleegd via de website van de Beheerder (www.prorail.nl > vervoerders > 

toegang tot het spoor > operationele voorwaarden). 

Het in de TSI ‘Exploitatie en verkeersleiding’ bedoelde Formulierenboek is, voor wat betreft de door de 

Beheerder opgestelde formulieren, onder de titel ‘Formulierenboek’ te raadplegen via de website van 

de Beheerder (www.prorail.nl > vervoerders > toegang tot het spoor > operationele voorwaarden). 

106 zie Netverklaring § 2.8 en 3.3.3 




2.4 Roestrijden 108 

Roestvorming op spoorstaven tast de betrouwbare werking van het detectiesysteem aan. Ter 

voorkoming hiervan worden door de Beheerder treinen aangewezen waarmee roest wordt gereden, 

waarbij de volgende werkwijze wordt toegepast: 

• De Beheerder bepaalt voor welke sporen en infra-elementen permanente beschikbaarheid vanuit 

bijsturingsoverwegingen nodig is. 

• De Beheerder houdt op de posten bij dat deze sporen en infra-elementen regelmatig worden 

bereden. Registratie vindt plaats (onder meer schrapstaten). 

• Het aanwijzen van roestrijdende treinen vindt niet planmatig plaats, maar wordt in de 

bijsturingsfase vastgesteld door de Beheerder na overleg met de betrokken vervoerder(s) (soort 

trein, actuele situatie van verkeersafwikkeling, enzovoort). 

• Spoorwegondernemingen aanvaarden dat hun treinen in beperkte mate over ongebruikelijke 

rijwegen worden geleid en dat wellicht met aanwijzing moet worden gereden wanneer het 

tijdsverloop sinds het voorgaande gebruik van die rijweg de normwaarde overschreden heeft. 

• De Beheerder streeft er naar het roestrijden met reizigerstreinen niet in de brede spits uit te 

voeren. 

• De Beheerder streeft ernaar het roestrijden met goederentreinen zwaarder dan 3.000 ton en met 

goederentreinen die stofcategorie A (tot vloeistof verdichte brandbare gassen herkenbaar aan de 

cijfercombinatie 23 in de GEVI-code) vervoeren waar mogelijk te vermijden. 

3 Milieu 

3.1 Samenwerkingsregels 

Bij afspraken voor informatielevering in het kader van de aanvraag of wijziging van c.q. het opereren 

onder een omgevingsvergunning wordt van de Spoorwegonderneming verwacht dat die binnen de per 

geval gestelde termijnen de gevraagde informatie gaat leveren. Deze informatie betreft de voor 

omgevingsvergunning relevante processen en activiteiten die de Spoorwegonderneming op het 

betreffende emplacement 109 uitvoert, c.q. wil gaan uitvoeren. Dit is inclusief het gebruik van 

(was)installaties en werkplaatsen, laaden losplaatsen, opslag (milieu)gevaarlijke stoffen, 

onderhoudswerkzaamheden aan materieel e.d.; activiteiten die vergunningplichtig zijn. 

3.2 Informatielevering 

De Spoorwegonderneming levert de Beheerder: 

• de geluidemissiegegevens van reizigersmaterieel en locomotieven zoals omschreven in onderdeel 

3 van bijlage 9 bij de Netverklaring; 

• de gegevens met betrekking tot de geluidemissie van treinverkeer op baanvakken en 

emplacementen zoals omschreven in onderdeel 2.4 en 2.5 van bijlage 9 bij de Netverklaring; 

• informatie ter onderbouwing van zienswijze, beroepsschrift, aanvraag voorlopige voorziening naar 

aanleiding van een verkregen (ontwerp)beschikking omgevingsvergunning; 

• voor de emplacementen waarvoor een omgevingsvergunning is afgegeven die een rapportage 

van aantallen handelingen voorschrijft: een opgave per voorgeschreven rapportageperiode van de 

aantallen in overeenstemming met de vergunning te onderscheiden handelingen die de 

Spoorwegonderneming aldaar heeft uitgevoerd, zoals omschreven in onderdeel 2.2 en 2.3 van 

bijlage 9 bij de Netverklaring. 

3.3 Gedragsregels 

1. Het is de Spoorwegonderneming toegestaan om te tanken, op andere plaatsen dan de daarvoor 

ingerichte plaatsen bedoeld in artikel 11 van de Algemene Voorwaarden, in de volgende 

gevallen: 

a. Zelfrijdende werktreinen, aanwezig en actief voor de uitvoering van werkzaamheden op de 

spoorwegen, die door de aard van de spoorwerkzaamheden niet in staat zijn om een van de 

door de Beheerder aangewezen plaatsen, zoals bedoeld in artikel 11 van de Algemene 

Voorwaarden te bereiken, waaronder in de situatie van eilandbedrijf. 

108 zie Netverklaring § 4.8.6 

109 Zijnde een inrichting als bedoeld in artikel 1.1 lid 3 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht. 



. Niet zelfrijdende werktuigen, aanwezig en actief voor de uitvoering van werkzaamheden op 

de spoorwegen, die worden ingezet op een bouwplaats. 

c. Als de tankinstallatie waar een geplande tankbeurt zou plaatsvinden, door stremming van de 

infrastructuur niet kan worden bereikt. 

2. Bij toepassing van de uitzonderingen gelden de volgende voorwaarden: 

a. Voor aanvang van de werkzaamheden met de werktreinen en werktuigen moet de 

brandstoftank van de werktreinen en werktuigen geheel zijn gevuld. 

b. Bij het tanken van een werktuig is niet van belang of het werktuig direct wordt voorzien van 

brandstof of dat de brandstof wordt getankt in een aggregaat teneinde het werktuig te 

voorzien van elektriciteit. 

c. Bij het tanken op andere plaatsen dan de plaatsen bedoeld in artikel 11 van de Algemene 

Voorwaarden, moeten de desbetreffende bepalingen van de Nederlandse Richtlijn 

Bodembescherming (NRB) en/of de PGS 30 110 worden toegepast. 

d. Indien tanken plaatsvindt op een emplacement waarvoor een omgevingsvergunning van 

kracht is dient overeenkomstig de daartoe strekkende voorschriften te worden gehandeld. 

4 Calamiteiten en externe veiligheid 

4.1 Calamiteiten en treinincidenten 111 

4.1.1 Algemene verantwoordelijkheden en afspraken spoorwegonderneming 

1. De Beheerder en de Spoorwegonderneming beschikken over een operationele, tactische en 

strategische wachtdienstorganisatie die actueel, geoefend en 7 x 24 bereikbaar en beschikbaar is: 

a. bij calamiteiten; 

b. bij het operationeel uitvoeren van preventie en preparatie op calamiteiten in het kader van het 

verhogen van de weerbaarheid van de spoorsector (zoals bij verhoogde dreiging terreur, 

winterweer of extreme weersomstandigheden). De Spoorwegonderneming stelt in overleg 

personeel en materieel beschikbaar voor de calamiteitenoefeningen die de Beheerder 

organiseert. 

2. De Spoorwegonderneming en de Beheerder richten de noodzakelijke overleggen in voor 

afstemming op operationeel, tactisch en strategisch niveau. 

3. De Spoorwegonderneming is verantwoordelijk voor het leveren van gegevens aan de Beheerder 

die van belang zijn voor een effectieve hulpverlening conform artikel 4.2.3.7 van de TSI 

‘Exploitatie en verkeersleiding’ en artikel 4 van het Besluit spoorverkeer. Welke gegevens precies 

noodzakelijk zijn wordt in overleg met de Beheerder vastgesteld. Het gaat in ieder geval om de 

volgende gegevens: 

a. ter voorbereiding op de bestrijding van een calamiteit: technische materieelgegevens, of 

voertuigspecifieke instructie, met name ten behoeve van het bergen of hersporen van treinen 

en bereikbaarheidsgegevens; 

b. ter evaluatie van een calamiteit. 

4. Overeenkomstig artikel 13 van de Algemene Voorwaarden worden de kosten voor de inzet van de 

calamiteitenorganisatie in rekening gebracht bij de partij die de inzet van de 

calamiteitenorganisatie heeft veroorzaakt dan wel toegerekend kan worden. Onder kosten wordt 

in dit verband verstaan de kosten die de calamiteitenorganisatie heeft moeten maken ten gevolge 

van een inzet. Onder kosten wordt in dit verband verstaan: - out of pocket kosten (kosten die de 

calamiteitenorganisatie heeft moeten maken in het kader van een inzet door bijvoorbeeld het 

huren van materieel en of personeel): 

a. verbruikskosten; 

b. vergoedingen aan personeel van de calamiteitenorganisatie ter zake van een inzet buiten de 

reguliere werktijden van de calamiteitenorganisatie (maandag tot en met vrijdag van 09.00 uur 

tot 17.00 uur). 

110 “PGS 30”: Richtlijn voor, buitenopslag van vloeibare aardolieproducten in kleine installaties (opslag tot 150 

m 3 van brandbare vloeistoffen met een vlampunt van 55 tot 100 ºC in bovengrondse tanks en aanvullende 

richtlijnen voor opslag in dubbelwandige tanks, opslag in milieubeschermingsgebieden voor grondwater 

inpandige opslag en tijdelijke niet-stationaire opslag en aflevering). 

111 zie Netverklaring § 2.8 en 3.4.1 



4.1.2 Calamiteitenafhandeling 

Scenario’s 

Calamiteiten zijn onderverdeeld in twintig treinincidentscenario’s (TIS). Deze alarmeringsclassificatie 

onderscheidt vijf categorieën van calamiteiten die ieder onderverdeeld zijn in vier gradaties van 

gevolgen voor de vervoersprocessen en de hulpverlening. 

Scenario nummer 

Scenario categorie 

TIS 1 

TIS 2 

TIS 3 

TIS 4 

TIS 5 

Verstoring treindienst, ontsporing zonder slachtoffers 

Brand 

Aanrijding, botsing en ontsporing met slachtoffers 

Gevaarlijke stoffen 

Verdacht gedrag, verdacht voorwerp en bom 

De uitgebreide treinincidentscenario’s zijn te raadplegen via de website van de Beheerder 

(www.prorail.nl > vervoerders > toegang tot het spoor > operationele voorwaarden). 

Deelaspecten 

De afhandeling van calamiteiten kent tien zogenoemde deelaspecten 

(calamiteitbestrijdingsprocessen). Deze deelaspecten worden toegewezen aan een of meerdere 

partijen. Deze partijen stellen een deelaspectleider aan voor het betreffende deelaspect. 

Nr. Deelaspect 

Verantwoordelijkheid 

1 Algemene leiding en Verantwoordelijkheid van de Beheerder ten aanzien van de spoorsector. 

coördinatie 

2 Alarmering Beheerder bepaalt het scenario en doet op basis van het scenario en de 

plaats van de calamiteit een alarmoproep aan Spoorwegonderneming. 

3 Redding en bestrijding Verantwoordelijkheid van de Openbare Orde en Veiligheidsdiensten, tevens 

hebben zij vanuit dit deelaspect de algemene leiding. Alsook een gedeelde 

verantwoordelijk van de Beheerder. 

4 Opvang 

De Spoorwegonderneming is verantwoordelijk voor de opvang van: 

a. Opvang personeel a. haar personeel; 

b. Opvang reizigers b. haar goederen of eigen reizigers in trein op of station, 

c. Opvang goederen en treft hiervoor de nodige voorbereidingen. 

5 Herstel verkeersfunctie Verantwoordelijkheid van de Beheerder. 

6 Herstel vervoersfunctie De Spoorwegonderneming is verantwoordelijk voor het herstel van de 

vervoersfunctie en treft hiervoor de nodige voorbereidingen. 

7 Alternatief vervoer De Spoorwegonderneming is verantwoordelijk voor het regelen van alternatief 

vervoer voor reizigers (conform artikel 16 van de 

Passagiersrechtenverordening) en goederen, zowel op de calamiteitenplek 

als elders en treft hiervoor de nodige voorbereidingen. 

8 Vrijbaan maken Verantwoordelijkheid van de Beheerder. De Spoorwegonderneming is 

verantwoordelijk voor het gedeelte: 

• veilig kunnen hersporen en wegslepen van het materieel waar zij mee 

rijdt; 

• indien nodig binnen redelijke termijn aanleveren van specifieke 

hulpmiddelen; 

• uitvoeren van vervolgprocedure van het herspoorde materieel na 

aankomst op het bestemmingsspoor, of na overname op de 

calamiteitenplek. 

9 Herstel infrastructuur Verantwoordelijkheid van de Beheerder. 



Nr. Deelaspect 

Verantwoordelijkheid 

10 Communicatie De Spoorwegonderneming is, binnen de eigen taakstelling verantwoordelijk 

voor de communicatie omtrent een calamiteit en treft hiervoor de nodige 

voorbereidingen. 

De woordvoering van de betrokken Spoorwegondernemingen stemmen de 

communicatie onderling en met de woordvoering van de Beheerder af. Bij 

calamiteiten waarbij de overheidshulpdiensten actief zijn, bepaalt de overheid 

wie wanneer voorlichting over slachtoffers en zaken betreffende de 

volksgezondheid. De Spoorwegonderneming zorgt voor: 

• leveren verkeersinformatie over de feitelijke situatie op het spoor waarin 

de alarmering van de diverse woordvoerders wordt georganiseerd en 

afgestemd wie wanneer welke informatie levert; 

• leveren informatie over opvang, alternatief vervoer en herstel van de 

vervoersfunctie; 

• woordvoering tijdens en na calamiteit en benodigde afstemming met 

overheden. 

4.2 Aanleveren beladingsgegevens 112 

4.2.1 Aanleveren informatie goederentreinen 

Voordat een goederentrein vertrekt, is de (goederen-)Spoorwegonderneming verplicht de Beheerder 

een wagenlijst te sturen. 

Deze verplichting geldt bij: 

• het eerste vertrek op de door de Beheerder beheerde spoorwegen; 

• de passage van de beheergrens tussen een door de Beheerder beheerde spoorweg en een 

andere spoorweg (= grenspassage). 

Het overzicht wordt uiterlijk 5 minuten vóór vertrek (respectievelijk passage van een beheergrens) van 

een trein aan het OVGS (‘Online registratiesysteem Vervoer Gevaarlijke Stoffen’) geleverd waarbij 

conform de Handleiding aanleveren beladinggegevens gewerkt wordt. Op deze manier kan de 

Beheerder de wagenlijst correct verwerken en doorsturen aan de overheidshulpdiensten wanneer zich 

een calamiteit met de betreffende trein voordoet. 

De ‘Handleiding aanleveren beladinggegevens’ is te raadplegen via de website van de Beheerder 

(www.prorail.nl > vervoerders > toegang tot het spoor > operationele voorwaarden). 

4.2.2 Aanleveren informatie van rangeerdelen of (een groep) overstaande goederenwagens 

op emplacementen 

De Beheerder is op grond van specifieke voorschriften uit omgevingsvergunningen gehouden tot het 

zo spoedig mogelijk leveren van beladinggegevens van gevaarlijke stoffen, die op het moment van 

opvragen van het bevoegd gezag of op het moment van optreden van een incident, aanwezig zijn op 

het emplacement. 

Bij een calamiteit op een emplacement of bij opvraag van bevoegd gezag in relatie tot de verleende 

omgevingsvergunning is de (goederen-)Spoorwegonderneming verplicht om binnen 5 minuten na 

oproep van ProRail, de informatie over beladinggegevens op het in de oproep betreffende 

emplacement te leveren. Deze verplichting geldt voor: 

• rangeerdelen (hieronder wordt tevens verstaan een voor vertrek gereedstaande trein, waarvan de 

wagenlijst nog niet in OVGS is aangeleverd); 

• (een groep) overstaande wagens. 

ProRail voegt daar de in OVGS aangeleverde wagenlijsten van halterende treinen aan toe en draagt 

zorg voor de informatieverstrekking aan de overheidshulpdiensten en of bevoegd gezag. 

De (goederen-)Spoorwegonderneming levert periodiek een overzicht op welke emplacementen zij 

mogelijk handelingen verrichten met gevaarlijke stoffen of waar zij mogelijk wagens met gevaarlijke 

stoffen parkeren. 




De procedure staat beschreven in het document ‘Handleiding aanleveren beladinggegevens’ en is te 

raadplegen via de website van de Beheerder (www.prorail.nl > vervoerders > toegang tot het spoor > 

operationele voorwaarden). 

5 Overig 

5.1 Procedure voor bediening infra-elementen (incl. bediening ERTMS) 

Alle Spoorwegondernemingen dienen er voor te zorgen dat in voorkomende situaties het bedienen 

van infra-elementen door het betrokken personeel (rechtmatige gebruikers) van de 

Spoorwegondernemingen plaatsvindt op oordeelkundige wijze. De wijze van bediening is vastgelegd 

in zogenaamde gebruiksvoorschriften. Spoorwegondernemingen dienen er daarom voor te zorgen dat 

de betreffende medewerkers de betrokken gebruiksvoorschriften kennen en leven deze voorschriften 

na. Deze gebruiksvoorschriften zijn te raadplegen via de website van de Beheerder (www.prorail.nl > 

vervoerders > toegang tot het spoor > operationele voorwaarden). Het betreft hier bijvoorbeeld de 

bediening van een medewerkingskastje op het perron, een wisselgrendel of een infrarood 

afstandsbedieningsysteem, maar ook procedures rondom ERTMS zoals ERTMS Keymanagement. 

De gebruiksvoorschriften richten zich tot de directe en indirecte gebruikers, en omvatten ook de 

maatregelen ter waarborging van de veiligheid en de vertrouwelijkheid van de specifiek informatie die 

bij het gebruik van bepaalde infrastructuurelementen wordt gewisseld. 

5.2 Lokale bedrijfsregels 113 

De Beheerder hanteert op regionaal niveau specifieke bedrijfsregels ter bevordering van een veilige 

en efficiënte afwikkeling van het treinverkeer rekening houdend met lokale omstandigheden. Deze 

lokale bedrijfsregels zijn gebundeld en te raadplegen via de website van de Beheerder (www.prorail.nl 

> vervoerders > toegang tot het spoor > operationele voorwaarden). Spoorwegondernemingen dienen 

deze regels na te leven. 

5.3 Informatielevering 

De Spoorwegonderneming levert de Beheerder gegevens van reizigersmaterieel en locomotieven die 

de Beheerder nodig heeft voor: 

• capaciteitsverdelingssystemen 114 

• analyse van het tractie-energievoorzieningssysteem 115 

zoals omschreven in onderdeel 3 van bijlage 9 bij de Netverklaring. 

113 zie Netverklaring § 3.3.3 

114 zie Netverklaring bijlage 23 

115 zie Netverklaring § 3.3.2.6 






ijlage 7 Bedrijfs- en vervoervergunningen (§ 2.2.3) 

Bedrijfsvergunningen 

Op grond van de Spoorwegwet 116 moeten ondernemingen die gebruik wil maken van de 

hoofdspoorwegen beschikken over een bedrijfsvergunning. Afhankelijk van de aard van de 

bedrijfsactiviteiten van de betrokken spoorwegonderneming kunnen bij de verlening van de 

bedrijfsvergunning bepaalde vereisten buiten toepassing blijven, zoals in onderstaande tabel 

weergegeven. 

Type bedrijfsvergunning 

Van toepassing zijnde vereisten met betrekking tot: 

beroepsbekwaamheid 

goede naam 

financiële 

draagkracht 

bedrijfsvergunning, geldend als vergunning zoals 

bedoeld in richtlijn 95/18/EG 

ja ja ja 

beperkte bedrijfsvergunning ten behoeve van 

uitsluitend: 

• lokale rangeerwerkzaamheden, of 

• het verrichten van eigen vervoer, of 

• verkeersdeelname zonder vervoer te verrichten 

beperkte bedrijfsvergunning ten behoeve van 

uitsluitend: 

• gebruik van hoofdspoorweg voor uitsluitend 

stationsfaciliteiten of overgavefaciliteiten binnen 

station, of 

• gebruik van buitendienstgestelde hoofdspoorweg 

met voertuigen voor het verrichten van 

werkzaamheden aan of nabij de 


ja nee nee 

nee nee nee 

Voor inlichtingen met betrekking tot vergunningen kunt u zich wenden tot: 

Inspectie Verkeer en Waterstaat 

Toezichteenheid Rail 


3500 BM Utrecht 

bezoekadres: Europalaan 40 

3526 KS Utrecht 

telefoon: +31 (0) 88 489 0000 

website: www.ivw.nl 

116 artikel 57 lid a van de Spoorwegwet 

bijlage 7 Bedrijfs- en vervoervergunningen 


Vervoervergunningen 

Op basis van wettelijke voorschriften zijn voor het aanbieden en leveren van vervoerdiensten per 

spoor markttoegangsbepalingen van kracht. In onderstaande tabel zijn deze bepalingen per 

vervoermarktsegment samengevat. Gezien de geografische ligging van Nederland is de opgave voor 

grensoverschrijdend vervoer beperkt tot vervoer van/naar andere EG-lidstaten. 

Marktsegment 

spoorvervoer 

Vervoerrelatie 

Vereiste 

vervoervergunning 

Aanvullende bepalingen 

Binnenlands openbaar 


Grensoverschrijdend 

openbaar 


Grensoverschrijdend 

goederenvervoer 

Binnenlands 

goederenvervoer 

Besloten 


Niet-vervoerend 

verkeer, w.o. 

materieeloverbrengingen, 

meetritten, 

enzovoort 

tussen stations in 

Nederland 


Nederland en stations in 

een andere EG-lidstaat 

tussen stations in twee 

andere EG-lidstaten, met 

transitroute door 

Nederland, met uitsluiting 

van vervoer van of naar 

stations in Nederland 


Nederland en stations in 

een andere EG-lidstaat 


Nederland 


Nederland 


Nederland 

vervoerconcessie 

conform Wet 


2000 117 , zoals gewijzigd 

door de Concessiewet 

personenvervoer per 

trein 118 

vervoerconcessie omvat opgave 

van de vervoerrelaties waarvoor 

de concessie geldig is 

-- samenwerkingsverband vereist 

van de in Nederland gevestigde 

spoorwegonderneming met een in 

de andere EG-lidstaat gevestigde 

spoorwegonderneming 

-- samenwerkingsverband vereist 

van spoorwegondernemingen die 

zijn gevestigd in de herkomstresp. 

de bestemmings-EG-lidstaat 

-- -- 

-- -- 

-- voorwaarden voor internationaal 

verkeer niet geïnventariseerd 

-- voorwaarden voor internationaal 

verkeer niet geïnventariseerd 

117 Wet personenvervoer 2000 

118 Concessiewet personenvervoer per trein 

bijlage 7 Bedrijfs- en vervoervergunningen 


ijlage 8 Standaard informatieproducten treindienstafwikkeling (§ 5.5.15) 

ProRail levert aan spoorwegondernemingen, als onderdeel van de dienst ‘Treinpad’ een aantal 

standaard informatieproducten over de treindienstafwikkeling. 

De spoorwegonderneming kan kiezen uit een aantal mogelijkheden voor de leveringsfrequentie en de 

variatie (het detaillering- en aggregatieniveau van de gegevens). 

In onderstaande tabel zijn de standaard informatieproducten nader omschreven ten aanzien van de 

onder 5.6.15 beschreven dienst ‘Inzicht realisatie treindienst: feiten (aantallen, punctualiteit, 

halteringen, enzovoort)’. 

Producten Toelichting Frequentie Variatie 

punctualiteit 

aansluitingen 

vertragingen 

vertragingstellingen 

opgeheven 

treinactiviteiten 

orders 

aankomst- en vertrekactiviteiten op 

dienstregelpunten per treinserie binnen 

een door de afnemer gespecificeerde 

normtijd 

de door de spoorwegonderneming 

benoemde overstapmogelijkheden 

binnen een gespecificeerde 

overstapnorm 

aankomst- en vertrekactiviteiten op 

dienstregelpunten per treinnummer bij 

overschrijding van de door de afnemer 

gespecificeerde normtijd 

aantal aankomst- en vertrekvertragingen 

op een dienstregelpunt in een periode 

aankomst- en vertrekactiviteiten van 

treinen die opgeheven zijn en waarvoor 

geen vervangende trein is ingelegd 

door spoorwegondernemingen 

ingediende aanvragen voor 

treinactiviteiten 

dag / week / maand / 

kwartaal / jaar 



serie / activiteit / 

dienstregelpunt 

treinnummer / serie / 

overstapstation 

dag / week treinnummer / 

activiteit / dienstregelpunt 

week / maand / 




week / maand 

dagverslag high-lights van de dag van gisteren dagelijks (vrijdag, 

zaterdag en zondag 

worden op maandag 

geleverd) 

detailactiviteiten 

plan- en realisatietijden op 

treinnummerniveau 

treinnummer / 

activiteit / dienstregelpunt 

treinnummer / 

treinserie / activiteit / 


regio / spoorwegonderneming 

dag / week treinnummer / 

treinserie / activiteit / 


In onderstaande tabel zijn de standaard informatieproducten nader omschreven ten aanzien van de 

onder 5.6.16 beschreven dienst ‘Inzicht realisatie treindienst: oorzaken en impact van verstoringen 

(Monitoring)’. 

Producten Toelichting Frequentie Variatie 

treinafwijkingen 

door ProRail geregistreerde te verklaren 

treinafwijkingen, ingedeeld naar oorzaak 



oorzaak / treinserie / 

spoorwegonderneming 

/ 

rubrieken / VL-post 

bijlage 8 Standaard informatieproducten treindienstafwikkeling 



bijlage 8 Standaard informatieproducten treindienstafwikkeling 


ijlage 9 Rapportages (§ 2.9) 

1 Algemeen 

Om te voldoen aan wettelijke verplichtingen alsmede ten behoeve van de uitvoering van de beheerconcessie 

stelt ProRail rapportages op van de geluidbelasting en de externe veiligheidsrisico’s die 

samenhangen met het gebruik van de spoorweginfrastructuur. spoorwegondernemingen moeten 

daartoe de op hun bedrijfsactiviteiten betrekking hebbende gegevens beschikbaar stellen aan ProRail. 

In onderdeel 2 van deze bijlage zijn deze gegevens nader omschreven. 

Ter beperking van de administratieve lasten voor spoorwegondernemingen zal ProRail daarbij voor de 

rapportages zoveel mogelijk gebruik maken van gegevens die reeds voor andere doeleinden zijn 

verzameld en opgenomen in ProRail-systemen. Alleen voor gegevens die ProRail niet zelf heeft 

kunnen verzamelen zal ProRail afzonderlijk en schriftelijk een aanvullende opgave van de 

spoorwegondernemingen vragen. 

ProRail zal de spoorwegondernemingen, in alle gevallen waarin het gaat om rapportages die op grond 

van wettelijke voorschriften verplicht zijn, in de gelegenheid stellen om gegevens die ProRail zelf 

verzameld heeft en die betrekking hebben op hun bedrijfsactiviteiten, te corrigeren of aan te vullen. De 

spoorwegonderneming die binnen de daarbij gestelde reactietermijn geen gebruik maakt van de 

mogelijkheid om die gegevens te corrigeren of aan te vullen wordt geacht geen bezwaar te hebben 

tegen het aangegeven gebruik van de gegevens. 

In onderdeel 3 van deze bijlage zijn de gegevens van typen spoorvoertuigen omschreven die 

spoorwegondernemingen aan ProRail beschikbaar moeten stellen. 

2 Rapportages over externe veiligheid en geluidemissie 

De rapportageverplichtingen waarvoor ProRail aanvullende gegevens van de 

spoorwegondernemingen zal vragen, omvatten: 

1. rapportages met betrekking tot de externe veiligheidsrisico’s op baanvakken; 

2. rapportages met betrekking tot de externe veiligheidsrisico’s op emplacementen 

(standaardsituatie); 

3. rapportages met betrekking tot de externe veiligheidsrisico’s op emplacementen 

(uitzonderingssituatie); 

4. rapportages met betrekking tot de geluidemissies op baanvakken; 

5. rapportages met betrekking tot de geluidemissies op emplacementen (uitzonderingssituaties). 

2.1 Externe veiligheid op baanvakken 

Voor de jaarlijkse rapportage met betrekking tot de externe veiligheid vanwege het vervoer van 

zendingen gevaarlijke stoffen op baanvakken maakt ProRail gebruik van de gegevens die de 

spoorwegondernemingen in het kader van hun verplichtingen vanwege het Besluit spoorverkeer, 

artikel 4, aan ProRail beschikbaar stellen via het systeem OVGS (‘Online registratiesysteem Vervoer 

Gevaarlijke Stoffen’). 

In de rapportage zal ProRail gebruik maken van rubriceringen naar risico-categorieën overeenkomstig 

indelingen in het RID. 

Voordat de rapportage definitief wordt gemaakt zal ProRail de spoorwegondernemingen, elk voor hun 

vervoer, in de gelegenheid stellen de verzamelde gegevens aan te vullen of te corrigeren. 

2.2 Externe veiligheid op emplacementen (standaardsituaties) 

Voor de emplacementen waarop volgens de vigerende omgevingsvergunning de behandeling van 

zendingen gevaarlijke stoffen is toegestaan schrijft de vergunning een jaarlijkse rapportage voor. 

ProRail maakt voor deze rapportages gebruik van de gegevens die de spoorwegondernemingen in het 

kader van hun verplichtingen vanwege het Besluit spoorverkeer, artikel 4, aan ProRail beschikbaar 

stellen via het systeem OVGS. 

bijlage 9 Rapportages 


ProRail verlangt van de spoorwegonderneming aanvulling met specifieke gegevens betrekking 

hebbend op de uitgevoerde behandelingen per emplacement per jaar: 

• Rangeerhandelingen: het aantal ketelwagens/containers, waarmee een rangeerbehandeling is 

uitgevoerd (splitsen/samenvoegen van treindelen, verplaatsingen op het emplacement); 

• Laden/lossen: het aantal ketelwagens/containers die geladen / gelost zijn op het emplacement; 

• Kopmaken: per emplacement het aantal ketelwagens/containers in treinen die kop hebben 

gemaakt; 

• Locwissel: per emplacement het aantal ketelwagens/containers in treinen die een locwissel 

hebben gehad; 

• Overstand: het aantal ketelwagens/containers met overstand. 

Aan de spoorwegondernemingen die op een dergelijk emplacement volgens de registraties in OVGS 

aankomst- en/of vertrekbehandelingen hadden van treinen met beladen wagens/containers 

gevaarlijke stoffen stelt ProRail een opgave beschikbaar van de aantallen beladen wagens/containers 

gevaarlijke stoffen die waren opgenomen in hun treinen aankomend op of vertrekkend van het 

betrokken emplacement. De spoorwegonderneming dient dat overzicht –na eventuele correcties of 

aanvullingen– te completeren met de gegevens over de behandelingen. 

In deze opgave zal ProRail gebruik maken van rubriceringen naar risico-categorieën overeenkomstig 

indelingen in het RID. 

De spoorwegonderneming moet de bedrijfsprocessen zo inrichten dat de gevraagde gegevens 

beschikbaar kunnen worden gesteld. 

De spoorwegonderneming dient deze informatie te leveren binnen een maand nadat ProRail de 

opgave beschikbaar heeft gesteld. 

2.3 Externe veiligheid op emplacementen (uitzonderingssituaties) 

De hiervoor omschreven regeling met betrekking tot de rapportage externe veiligheid op 

emplacementen is niet van toepassing voor de emplacementen waarvoor een omgevingsvergunning 

van kracht is waarin een striktere rapportage is voorgeschreven. Dit betreft thans de emplacementen 

Sittard, Venlo en (buiten het gemengde net) Kijfhoek. 

Daar zijn specifieke rapportage verplichtingen van toepassing waarbij de spoorwegondernemingen de 

gevraagde informatie op een hogere frequentie dan jaarlijks moeten leveren. Ook dienen de 

spoorwegondernemingen die voornemens zijn op de bedoelde emplacementen vergunningplichtige 

handelingen met zendingen gevaarlijke stoffen uit te voeren een prognose te leveren van 

voorgenomen handelingen. 

Meer informatie over de rapportageverplichtingen per emplacement is beschikbaar op de website van 

ProRail (zie www.prorail.nl > vervoerders > capaciteit / treinpaden > milieuvergunningen). 

2.4 Geluidemissies door spoorverkeer op baanvakken 

Op grond van de Beheerconcessie en in het kader van de EU-richtlijn omgevingslawaai moet ProRail 

jaarlijks inzicht bieden in de geluidemissies op baanvakken. Daartoe combineert ProRail gegevens 

over het verkeer per baanvak met de gegevens die de spoorwegondernemingen in hun 

planningsgegevens via de Vervoergegevensbank beschikbaar stellen over de samenstelling van hun 

treinen. 

Spoorwegondernemingen die niet via hun planningsgegevens de treinsamenstellingsgegevens in de 

Vervoergegevensbank beschikbaar stellen moeten de noodzakelijke gegevens voor de bepaling van 

de geluidemissie jaarlijks aanvullend beschikbaar stellen. ProRail stelt daarvoor aan de 

spoorwegonderneming gegevens over de verkeersomvang per uur per baanvak beschikbaar. De 

aanvullend te leveren gegevens, met toepassing van de voertuigcategorieën die ten behoeve van 

geluidemissieklasse-bepaling worden onderscheiden: 

• voor treinen met reizigersmaterieel: een opgave per voertuigcategorie van het aantal rijtuigbakken 

per tijdvak gemiddeld per uur per baanvak van de regionale vervoerders; 

• voor treinen met goederenmaterieel: een opgave van het aantal goederenwagens per 

voertuigcategorie per tijdvak gemiddeld per uur per baanvak. 



De spoorwegonderneming dient deze informatie te leveren binnen 2 weken nadat ProRail gegevens 

beschikbaar heeft gesteld. 

2.5 Geluidemissie door spoorverkeer (rangeren) op emplacementen 

(uitzonderingssituatie) 

Voor emplacement Oss – Elzenburg is een specifieke rapportageverplichtingen voorgeschreven in de 

omgevingsvergunning. De spoorwegonderneming dient een registratie bij te houden van de 

rangeerhandelingen. 

3 Rapportages over reizigersmaterieel en locomotieven 

De rapportages over reizigersmaterieel en locomotieven die de spoorwegondernemingen aan ProRail 

leveren, omvatten gegevens van materieeltypen die voor het eerst worden ingezet op de infrastructuur 

die door ProRail wordt beheerd, alsmede gegevens van materieeltypen die gereviseerd zijn waardoor 

de (oorspronkelijke) gegevens veranderd zijn. 

Op de website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > toegang tot het spoor > operationele 

voorwaarden) is een format opgenomen met een specificatie van de te leveren gegevens. Op deze 

website zijn tevens de materieeltypen te raadplegen waarover ProRail de gegevens reeds 

beschikbaar heeft. 

Het betreffen gegevens ten behoeve van: 

1. capaciteitsverdelingssystemen 

De capaciteitsverdelingssystemen maken gebruik van een materieeldatabase. De 

materieeldatabase wordt onder meer gebruikt voor het berekenen van rijtijden. 

2. analyse van het tractie-energievoorzieningssysteem 

Het tractie-energievoorzieningssysteem moet afgestemd zijn op het elektrisch rijdende materieel. 

Hiertoe worden analyses uitgevoerd waarbij gegevens van dit materieel nodig zijn. 

3. beheersing van de geluidemissie 

Wanneer nieuw of gereviseerd reizigersmaterieel of locomotieven op het Nederlandse 

hoofdspoorwegnet zijn toegelaten, overleggen de spoorwegondernemingen die dit materieel in 

willen zetten binnen drie maanden na ingebruikname de geluidemissiegegevens van dit materieel 

aan ProRail. Dit geldt: 

• voor materieel waarvoor per 1 januari 2008 geen typegoedkeuring en inzetcertificaat is 

afgegeven en 

• voor materieel waaraan na 1 januari 2008 fysieke wijzigingen zijn aangebracht met 

significante gevolgen voor de geluidemissie van dat materieel. 

Voor reizigersmaterieel en locomotieven die op de vrije baan worden ingezet dienen de 

emissiegetallen bepaald en gerapporteerd te worden conform procedure A van de CROWpublicatie 

Technische Regeling Emissiemethoden 2006 119 . 

Voor reizigersmaterieel en locomotieven die op emplacementen en/of rangeerterreinen worden 

ingezet dienen de emissiegetallen bepaald en gerapporteerd te worden conform het in opdracht 

van ProRail door TNO opgestelde Meetprotocol Emplacementen versie 10-11-2005 120 . In afwijking 

van de in hoofdstuk 7 van het Meetprotocol Emplacementen beschreven te leveren gegevens 

hoeft niet gemeten te worden voor de onderdelen “Afremmen tot stilstand” en “Booggeluid in 

wissels”. Voor deze bronnen wordt gebruik gemaakt van standaardwaarden, gebaseerd op 

metingen aan diverse materieeltypen. 

119 Naar deze publicatie wordt verwezen vanuit bijlage IV van de Regeling Reken- en Meetvoorschrift 

Geluidhinder 2006. 

120 Dit meetprotocol is opgesteld zodanig dat de resultaten van de metingen voldoen aan de Handleiding Meten 

en Rekenen Industrielawaai 1999 waarnaar verwezen wordt in de Regeling Reken- en Meetvoorschrift 

Geluidhinder 2006. 






ijlage 10 Baanvakken met gebruiksbeperkingen (§ 3.4.1) 

In deze bijlage zijn alle situaties vermeld, waarin, in afwijking van het interoperabiliteitsprincipe, een 

bepaalde soort verkeer of vervoer op een baanvak is uitgesloten. Daarnaast kunnen bij het gebruik 

van baanvakken ook nog andere –niet in deze bijlage vermelde- beperkingen van toepassing zijn 

(zoals snelheidsbeperkingen of beperkingen in rijwegkeuze) die evenwel geen uitsluitend karakter 

hebben. ProRail verschaft spoorwegondernemingen op verzoek nadere informatie over alle geldende 

functionele/capacitaire beperkingen voor het gebruik van baanvakken en emplacementen. 

Nr. Baanvak Object Gebruiksbeperking 

1 Riekerpolder 

aansluiting – 

Hoofddorp 

2 Den Haag Moerwijk – 

Delft aansluiting 

3 Rotterdam 

Lombardijen – Kijfhoek 

aansluiting Noord 

Schipholtunnel 

tunnel Rijswijk 

reizigerssporen (HJ, 

JJ, KJ en LJ) in 

overkluizing 

Barendrecht 

Lokale beperking goederenvervoer: 

goederenvervoer niet toegestaan, met uitzondering van 

werken onderhoudstreinen die nodig zijn voor beheer 

en onderhoud in en rond de Schipholtunnel. 


vervoer van gevaarlijke stoffen is niet toegestaan. 

Uitzondering: het vervoer van accu’s van en naar de 

werkplaats Leidschendam-Voorburg is wel toegestaan. 

Sporen alleen te gebruiken door treinen ten behoeve 

van: 

• personenvervoer; 

• het overbrengen van ledig reizigersmaterieel; 

• losse-loc-ritten; 

• overbrenging van onderhoudsmachines (zonder 

goederenwagens); 

• meetritten; 

• werktreinen voor plaatselijke werkzaamheden. 

4 Haarlem – Beverwijk Velsertunnel Reizigers- en goederentreinen mogen zich niet 

tegelijkertijd in de tunnel bevinden. Het XG-regime is 

van toepassing. 

5 Wierden – Raalte 

(vanaf 

wederingebruikname 

van het baanvak) 

tunnel Nijverdal 


goederenvervoer niet toegestaan, met uitzondering van 

treinen ten behoeve van beheer en onderhoud van het 

baanvak Wierden – Raalte, inclusief de aan- en afvoer 

van materieel en materialen daarvoor. 

bijlage 10 Baanvakken met gebruiksbeperkingen 


Beperkingen personenvervoer 

De onderstaande spoorwegen kunnen alleen na voorafgaand overleg met ProRail worden gebruikt 

voor treinen ten behoeve van (besloten) personenvervoer; de betrokken spoorwegen leiden niet naar 

of langs stations die voor personenverkeer zijn geopend. Het overleg dient tenminste 14 dagen 

tevoren plaats te vinden. 

Spoorwegen tussen de locaties 

Haren – Waterhuizen 

Amersfoort – Leusden 

Nootdorp – Leidschendam werkplaats 

Lage Zwaluwe – Moerdijk 

Lage Zwaluwe – Oosterhout Weststad 

Lewedorp – Sloehaven 

Terneuzen – Sas van Gent grens 

Terneuzen aansluiting – Axel aansluiting 

Sluiskil aansluiting – Sluiskil 

Weert – Budel grens 

Sittard – Born 

Spoorwegen gelegen op de volgende locaties 

Haven van Amsterdam, Westelijk havengebied 

Haven van Amsterdam, Hemhaven 

Haven van Amsterdam, Houtrakpolder 

Utrecht, Industrieterrein Lage Weide 

Delfzijl, stamlijn Havenschap 

Dordrecht, Zeehaven 

Dordrecht, Industrieterrein De Staart 

Maastricht, Beatrixhaven 

Roodeschool, Eemshaven 

Vlissingen, Sloehaven 

Zwijndrecht, Groote Lindt 

Roosendaal, Industrieterrein 

Roosendaal, Borchwerf 

Alphen aan den Rijn, Industrieterrein Rijnhaven 

Tilburg, De Loven 

Hengelo, Zuid 

Venlo, Tradeport 

Almelo, Bedrijvenpark Twente 

Arnhem, gemeentelijke stamlijn 

Zwolle, Katwolde 

Oss, Elzenburg 

bijlage 10 Baanvakken met gebruiksbeperkingen 


ijlage 11 Infrastructuurprojecten en –studieprojecten (§ 5.1.3) 

Deze bijlage omvat twee onderdelen (zie voettekst van de pagina’s). 

a. een overzicht van de infrastructuurprojecten; 

b. een overzicht van de infrastructuurstudieprojecten die ProRail uitvoert of gaat uitvoeren, naar de 

nodig te achten infrastructurele ontwikkeling in verband met de op middellange en lange termijn te 

verwachten verkeersontwikkeling, onder andere in het kader van het Meerjarenprogramma 

Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. 

Het projectenoverzicht wordt regelmatig geactualiseerd. De meest recente uitgave is steeds te vinden 

op de website van ProRail (www.prorail.nl > vervoerders > infrastructuur). Nadere informatie is ook op 

te vragen bij ProRail. De uitgave van een geactualiseerde versie geldt niet als een aanvulling van de 

Netverklaring zoals bedoeld in paragraaf 1.6 van de Netverklaring. 

Toelichting 

De betekenis van de kolomtitels in de tabellen van de infrastructuurprojecten is als volgt: 

• omschrijving: overzicht van projecten gesorteerd op corridors; 

• goedkeuring realisatie: realisatiebudget beschikbaar gesteld; 

• datum gepland: oorspronkelijk geplande indienststellingsdatum (exploitatief gereed); 

• herziene datum: eventueel een aangepaste geplande indienststellingsdatum (exploitatief gereed); 

• haalbaarheid indienststelling: de kans op het realiseren van de geplande datum voor 

indienststelling waarbij de volgende zekerheidsbegrippen worden gehanteerd: 

- risicovol : van 50% tot 80%; 

- waarschijnlijk : van 80% tot 95%; 

- zeker : vanaf 95%. 

bijlage 11 Infrastructuurprojecten en –studieprojecten 


Overzicht planningsdata functionaliteitswijzigingen infraprojecten t/m 2017 

Omschrijving 

Goedkeuring 

realisatie 

Datum 

gepland 

Herziene 

datum 

Haalbaarheid 

indienststelling 

Amsterdam - Den Haag - Rotterdam - Dordrecht 

Rijswijk - Delft, Spoorzone Delft (4 sporige situatie) Ja 2017 Risicovol 

Rijswijk - Delft, Spoorzone Delft (2 sporige tunnel) Ja I 2015 Waarschijnlijk 

Rotterdam/Den Haag - Utrecht 

VleuGel; Utrecht (Amsterdam-Rijnkanaal) – Utrecht 

Centraal 

Nee 2017 2018 Risicovol 

Amsterdam - Utrecht - Maastricht/Heerlen 

Doorstroom Station Utrecht (DSSU) Nee IV 2015 Risicovol 

VleuGel: Houten-Houten Castellum; keermogelijkheid Ja IV 2012 Risicovol 

langs perron 

VleuGel; Utrecht Centraal - Utrecht Lunetten (4 Ja 2015 Risicovol 

sporigheid) 

VleuGel; Utrecht Lunetten – Houten (4 sporigheid) Ja 2015 Risicovol 

VleuGel; ter hoogte van Utrecht OZ:verlagen Ja dec 2012 Risicovol 

snelheid van 80 km/h naar 60 km/h (tijdelijke 

maatregel) 

VleuGel; ter hoogte van Utrecht OZ:verhogen Ja 2016 2015 Risicovol 

snelheid van 60 km/h naar 80 km/h 

Eindhoven, snelheidsverbetering zuidzijde (2e fase Ja jan2012 Waarschijnlijk 

HPS) 

Den Bosch, vrije kruising Noordzijde + aanp layout 

emplacement 

Ja III 2014 Risicovol 

Amsterdam/Amersfoort - Zwolle - Groningen 

Zwolle, aanleg 4e perron en perrontunnel (beperkte Ja dec 2012 Waarschijnlijk 

functionaliteit) 

Zwolle, aanleg 4e perron en perrontunnel (totale Ja juli 2013 Waarschijnlijk 

functionaliteit) 

Hanzelijn: dubbelsporige verbinding Lelystad - Zwolle Ja dec 2012 Waarschijnlijk 

Deventer: nieuw zijperron; definitieve oplossing Ja II 2013 IV 2013 Risicovol 

Amersfoort; aanleg vrije kruising westzijde Ja IV 2012 Risicovol 

Goederen 

Kijfhoek; opheffen 1500V / ATB eilanden Nee IV 2013 Waarschijnlijk 

Maasvlakte West, capaciteitsuitbreiding Nee IV 2013 

Tilburg Loven NedTrain aansluiting Ja IV 2012 Risicovol 

Zevenaar; realisatie 3 e spoor Zevenaar-Emmerich _ Nee 2017 Risicovol 

energievoorziening 

Zevenaar: realisatie van ERTMS tussen Zevenaar Nee IV 2013 2015 Risicovol 

en Zevenaar grens 

Zevenaar; vervanging van 1500V naar 25kV Nee III 2014 2015 Risicovol 

Kijfhoek Zuidzijde; capaciteitsvergroting Ja IV 2012 sept 2012 Waarschijnlijk 

Perronverlengingen 

Arnhem-Winterswijk, perronverlengingen en Nee 2013 dec 2012 Risicovol 

snelwissel bij Didam 

Almere Buiten; perronverlenging tot 275 m Ja dec 2012 Waarschijnlijk 

Almere Muziekwijk, perronverlenging tot 275 m Ja dec 2012 Waarschijnlijk 

Almere Oostvaarders, perronverlenging tot 275 m Ja dec 2012 Waarschijnlijk 

bijlage 11 Infrastructuurprojecten en –studieprojecten - onderdeel a: infrastructuurprojecten 



Omschrijving 

Goedkeuring 

realisatie 

Datum 

gepland 

Herziene 

datum 

Haalbaarheid 


Randstadspoor 

Woerden Molenvliet keergelegenheid Ja IV 2012 Risicovol 

Regionale lijnen 

Rijn Gouwe Lijn: partieel dubbelspoor en opening 

nieuwe halten 

Ja 2017 p.m. 

Regionet 

Asd Westhaven; verlengen 3 of 4 aank.-en Ja aug 2012 Waarschijnlijk 

vertreksporen tot 750 meter+optimalisatie in-en 

uitrijden naar Westtak+Zaanlijn 

Hoofddorp: extra gelijktijdigheid vanuit opstelterrein Ja IV 2012 Risicovol 

naar tunnelsporen. 

Beverwijk, keerspoor uit richting Haarlem naar 750 Ja IV 2014 Risicovol 

meter en een extra opstelspoor 

Wormerveer; snelheidsverhoging inhaling Nee II 2013 Risicovol 

Halfweg/Zwanenburg; nieuwe halte Ja juni 2012 Waarschijnlijk 

Almere Poort; nieuwe halte Ja dec 2012 Waarschijnlijk 

Amsterdam: Vrije Kruising Transformatorweg Nee p.m. 

SAAL corridor 

Cluster A: Almere Centrum; keersporen Nee 2016 Risicovol 

Cluster A: Almere Oostvaarders; keersporen Nee 2013 Risicovol 

Cluster A: Flevolijn; snellere wissels Nee 2016 Risicovol 

Cluster A: Flevolijn; verkorten opvolging Nee 2016 Risicovol 

Cluster A: Almere Centrum; perronverlenging Ja 2012 Risicovol 

Cluster C: Riekerpolder; vrije kruising Ja 2016 Risicovol 

Cluster C: Riekerpolder-Amsterdam Zuid; 4 sporig Ja 2016 Risicovol 

Cluster C: Amsterdam Zuid-Utrechtboog; 4 sporig Ja 2016 Risicovol 

Cluster C: Duivendrecht (Zuidas); verkorten 

opvolging 

Nee 2016 Risicovol 

Stations en stationsaanpassingen 

NSP Rotterdam: spoor 9/10/11 + aanliggende 

perrondelen weer in dienst 

NSP Rotterdam: spoor 13/14 + aanliggende 

perrondelen buiten dienst 











NSP Rotterdam: spoor 15/16/17/18 + aanliggende 


NSP Rotterdam: spoor 15/16/17/18 + aanliggende 


NSP Rotterdam: spoor 1 en 2 + aanliggende 


Ja feb 2012 Zeker 

Ja feb 2012 Zeker 

Ja april 2012 Waarschijnlijk 

Ja april 2012 Waarschijnlijk 

Ja juli 2012 Waarschijnlijk 

Ja juli 2012 Waarschijnlijk 

Ja aug 2012 sept 2012 Waarschijnlijk 

Ja nov 2012 Waarschijnlijk 

Ja april 2013 Waarschijnlijk 

Ja sept 2012 Waarschijnlijk 




Omschrijving 

Goedkeuring 

realisatie 

Datum 

gepland 

Herziene 

datum 

Haalbaarheid 


NSP Rotterdam: spoor 1 en 2 + aanliggende Ja okt 2012 Waarschijnlijk 


NSP Rotterdam: spoor 4/5/6 + deel aanliggende Ja april 2013 Risicovol 

perrondelen uit dienst 

NSP Rotterdam: spoor 4/5/6 + deel aanliggende Ja mei 2013 april 2013 Risicovol 

perrondelen in dienst 

NSP Rotterdam: spoor 7/8 + deel aanliggende Ja mei 2013 Risicovol 


NSP Rotterdam: spoor 7/8 + deel aanliggende Ja mei 2013 Risicovol 



Ja juni 2013 Risicovol 



Ja juli 2013 Risicovol 



Ja juli 2013 Risicovol 



Ja aug 2013 Risicovol 



Ja aug 2013 Risicovol 



Ja sept 2013 Risicovol 


NSP Rotterdam: spoor 12 + aanliggende perrondelen Ja sept 2013 Risicovol 

uit dienst 

NSP Rotterdam: spoor 12 + aanliggende perrondelen Ja okt 2013 Risicovol 

in dienst 

NSP Rotterdam: spoor 13/14 + aanliggende Ja okt 2013 Risicovol 


NSP Rotterdam: spoor 13/14 + aanliggende Ja nov 2013 Risicovol 


NSP Rotterdam: spoor 15/16 + aanliggende Ja nov 2013 Risicovol 


NSP Rotterdam: spoor 15/16 + aanliggende Ja dec 2013 Risicovol 


NSP Rotterdam (Transfer deel) Ja dec 2012 Waarschijnlijk 

Utrecht Centraal aanpassen perrons/kappen: spoor 8 Ja dec 2011 Zeker 

incl. perron in dienst 

Utrecht Centraal aanpassen perrons/kappen: spoor 5 Ja dec 2011 Zeker 

incl. perron buiten dienst (2e fase) 

Utrecht Centraal aanpassen perrons/kappen: spoor 5 Ja feb 2012 Waarschijnlijk 

incl. perron in dienst en spoor 7 incl. perron buiten 

dienst (2e fase) 

Utrecht Centraal aanpassen perrons/kappen: spoor 7 Ja apr 2012 Waarschijnlijk 

incl. perron in dienst (2e fase) 

Utrecht Centraal aanpassen perrons/kappen: spoor 5 Ja mei 2012 Waarschijnlijk 

en 7 incl. perron uit dienst (2e fase) 

Utrecht Centraal aanpassen perrons/kappen: spoor 5 Ja juni 2012 Waarschijnlijk 

en 7 incl. perron in dienst (2e fase) 

NSP Utrecht: spoor 18 en 19 buiten dienst Ja III 2012 Risicovol 

NSP Utrecht: spoor 18 en 19 weer in dienst Ja III 2012 Risicovol 

NSP Utrecht: spoor 8, 9 en 10 buiten dienst Ja III 2012 Risicovol 

NSP Utrecht: spoor 8, 9 en 10 weer in dienst Ja III 2012 Risicovol 

NSP Utrecht: spoor 14 en 15 buiten dienst Ja III 2012 Risicovol 




Omschrijving 

Goedkeuring 

realisatie 

Datum 

gepland 

Herziene 

datum 

Haalbaarheid 


NSP Utrecht: spoor 14 en 15 weer in dienst Ja IV 2012 Risicovol 

NSP Utrecht: spoor 11, 12 en 13 buiten dienst Ja IV 2012 Risicovol 

NSP Utrecht: spoor 11, 12 en 13 buiten dienst Ja IV 2012 Risicovol 

NSP Utrecht: fase 3, perronspoor 2 niet beschikbaar Ja IV 2012 I 2013 Waarschijnlijk 

NSP Utrecht: fase 3, perronspoor 2 weer beschikbaar Ja IV 2013 I 2014 Waarschijnlijk 

NSP Utrecht: fase 5, perronspoor 3 niet beschikbaar Ja IV 2013 I 2014 Waarschijnlijk 

NSP Utrecht: fase 5, perronspoor 3 weer beschikbaar Ja III 2014 IV 2014 Waarschijnlijk 

NSP Utrecht Ja 2015 2016 Risicovol 

NSP Den Haag (totaal) Ja IV 2014 Waarschijnlijk 

Den Haag CS, Ombouw emplacement (spoor 11 en Nee IV 2012 III 2014 Risicovol 

12 weer geschikt voor heavy-rail) 

Den Haag CS, Ombouw emplacement sporen 11 en Nee 2015 2017 Risicovol 

12 (totaal) 

NSP Arnhem (transferhal) (OVT fase 2) Ja IV 2013 Risicovol 

NSP Breda Ja II 2015 Risicovol 

Station Tilburg (incl. verbreden perrontunnel) Nee 2015 Risicovol 

Eindhoven Transferknelpunt Nee 2016 Risicovol 

Nieuwe haltes 

Barneveld Zuid; nieuw Halte Nee III 2014 Risicovol 

Nijverdal: Raalte – Nijverdal weer in dienst en halte Ja 2013 Risicovol 

Nijverdal West weer buiten dienst 

Merwede-Lingelijn (Ddr-Gdm): opening 3 halten en Ja dec 2011 Zeker 

dubbelspoor Dordrecht-Stadspolders en bij Boven 

Hardinxveld 

Merwede-Lingelijn (Ddr-Gdm): opening 2 halten Ja 2013 Waarschijnlijk 

Knooppunt Arnhem - Nijmegen; opening halte Ja dec 2011 Zeker 

Westervoort 

Maastricht Noord; nieuwe halte Ja II 2012 Dec 2012 Waarschijnlijk 

VleuGel; Harmelen aansl.-Utrecht (Amsterdam Ja IV 2012 Waarschijnlijk 

Rijnkanaal); halte Utrecht Leidsche Rijn 

Vleugel; Vaartse Rijn nieuwe halte Ja 2015 Risicovol 

Sassenheim; nieuwe halte Ja dec 2011 Zeker 

Nijkerk, aanleg nieuwe halte Hoevelaken Ja IV 2012 Risicovol 

Hengelo Gezondheidspark; nieuwe halte Ja II 2012 Dec 2012 Risicovol 

Groningen Europapark; definitieve halte incl. extra Ja dec 2012 Waarschijnlijk 

bereikbaarheden 

Nijmegen, aanleg halte Nijmegen Goffert Nee IV 2014 Waarschijnlijk 

Nijmegen Lent; definitieve halte Nee dec 2013 Risicovol 

Station Bleiswijk-Zoetermeer Nee 2015 Risicovol 

Utrecht - Arnhem - Zevenaar 

Maarsbergen; Opheffen overweg N226 d.m.v. tunnel Nee juni 2014 juni 2015 Risicovol 

Bunnik; opheffen overweg d.m.v. tunnel(s) Nee 2016 Risicovol 

Vertramming Zwolle - Kampen 

Zwolle-Kampen; reguliere treindienst op traject Nee dec 2012 Waarschijnlijk 

Zwolle-Kampen komt te vervallen 

Kampen Oost; nieuwe halte Nee III 2013 III 2014 Waarschijnlijk 

Zwolle Werkeren; nieuwe halte Nee III 2013 III 2014 Waarschijnlijk 

Voorsterpoort; nieuwe halte Nee III 2013 III 2014 Waarschijnlijk 




Omschrijving 

Goedkeuring 

realisatie 

Datum 

gepland 

Herziene 

datum 

Haalbaarheid 


Zwolle Stadshagen; nieuwe halte incl. 

inhaalgelegenheid 

Nee III 2013 III 2014 Waarschijnlijk 

Overige projecten 

Acht emplacement, aanbrengen depotvoeding (2 Ja apr 2013 Waarschijnlijk 

stuks) 

Amsterdam Aziehavenweg, electrificatie 

Ja apr 2012 Waarschijnlijk 

emplacement 

Arnhem-Winterswijk, spoorverdubbeling en Nee 2015 Risicovol 

snelwissel bij Wehl 

Barneveld Noord; spoorverdubbeling en aanleg extra Nee p.m. Risicovol 

zijperron 

Emmen Zuid; dubbelsporigheid Nee 2016 Risicovol 

Geldermalsen; aanpassen seingeving te Culemborg, Nee IV 2012 Jul 2013 Risicovol 

Geldermalsen en Meteren 

Groningen-Nieuweschans, snelheidsverhoging van Nee 2013 Risicovol 

100 km/h naar 120/140 km/h 

Groningen-Roodeschool, snelheisverhoging van Nee 2014 Risicovol 

70/80 km/h naar 100 km/h 

Haarlem, Opstel- en Servicecapaciteit Nee 2013 Risicovol 

Harderwijk; Keervoorziening Nee IV 2015 Risicovol 

Hengelo gelijktijdigheidvertrek naar Oldenzaal- Nee IV 2012 Risicovol 

Enschede 

Hoofddorp Opstelterrein, verlengen spoor 211 Nee IV 2014 Risicovol 

Hoofddorp, Opstelterrein, uitbreiden opstelcapaciteit Nee II 2014 II 2016 Risicovol 

en verlengen wisselstraat 

Hoorn, aanleg lage servicepaden Nee II 2013 Risicovol 

Maastricht, aanleg depotvoeding (2 stuks) Nee apr 2012 Waarschijnlijk 

Ombouw emplacement Enschede, incl perron Nee 2012 IV 2013 Risicovol 

Aanpassing 

Tilburg, perronopvolging spoor 1 Nee III 2012 IV 2012 Waarschijnlijk 

Tilburg, verhogen aankomstsnelheid vanuit Boxtel Nee III 2012 IV 2012 Risicovol 

Tilburg; spooraansluiting Loven Nee IV 2012 Risicovol 

Tilburg; wijzigen spoorlayout emplacement Loven Nee IV 2012 Risicovol 

Zutphen, aanpassen infrastructuur tbv opstellen Nee mrt 2013 IV 2013 risicovol 

Rotterdam Noord Goederen; aanpassen 

nee IV 2012 Risicovol 

opstelsporen tbv EECT 

Binckhorst, opstelterrein tranche 2 en 3 (exclusief Ja dec 2011 Waarschijnlijk 

wisselbediening op afstand) 

Heerlen-Herzogenrath, inhaalspoor te Landgraaf Nee I 2013 Risicovol 

Wijchen, aanleg keerspoor Nee IV 2014 dec 2013 Waarschijnlijk 

Alkmaar; aanleg van lage servicepaden Nee II 2013 Risicovol 

KAN: Elst; vrijleggen verbinding Elst – Tiel Nee 2016 Risicovol 

KAN: Elst; spooronderdoorgang Aamsestraat Nee 2016 Risicovol 

voorzien van opgangen naar de perrons 

Uitgeest; uitbreiden opstelgelegenheid met minimaal Nee p.m. 

44 bakken 

Venlo, aanleg keer- en reinigingsspoor van 340m Ja p.m. 



) Infrastructuurstudieprojecten 

ProRail identificeert potentiële toekomstige capaciteitsknelpunten op het hoofdspoorwegnet en doet 

studies die uitmonden in voorstellen om overbelasting in de toekomst te voorkomen. Deze activiteit 

vloeit voort uit de beheerconcessie, waarin staat: “Onder deze zorg wordt mede verstaan het 

voorbereiden en uitvoeren van de uitbreiding van hoofdspoorweginfrastructuur die een nauwe 

samenhang heeft met de bestaande hoofdspoorweginfrastructuur” 121 . 

MIRT-studies 

Voor lopende studies in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu in het kader van het 

Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport (MIRT) wordt verwezen naar de 

Rijksbegroting 2012 (MIRT, planstudies- en realisatietabel). 

Programma Hoogfrequent Spoorvervoer (PHS) 

Door het Kabinet en de spoorsector is de ambitie geformuleerd om hoogfrequent spoorvervoer te 

realiseren op de drukste reizigerscorridors en een toekomstvaste routering van het 

spoorgoederenvervoer. Hiertoe heeft ProRail, in nauwe samenwerking met NS en KNV, een 

capaciteitsanalyse uitgevoerd. Deze capaciteitsanalyse PHS heeft de basis gevormd voor de 

Voorkeursbeslissing van het Kabinet. 

Voor PHS is € 3 miljard opgenomen in het MIRT, te realiseren in de periode 2012 – 2020. Circa de 

helft hiervan is voor uitbreiding van de spoorinfrastructuur, de andere helft voor overige maatregelen 

om de groei van het spoorvervoer mogelijk te maken: geluidmaatregelen, overwegen, transfer, 

opstelterreinen, goederenemplacementen, energievoorziening, bijsturingsvoorzieningen, 

fietsenstallingen, externe veiligheid, trillingen en extra onderhoud. 

Dit pakket maatregelen wordt nu in zeven planuitwerkingsstudies uitgewerkt: 

1. Reizigers Alkmaar – Amsterdam, 

2. Reizigers Amsterdam – Eindhoven, 

3. Reizigers Schiphol – Nijmegen, 

4. Reizigers Den Haag – Breda, 

5. Reizigers Breda – Eindhoven, 

6. Goederen Oost (Elst – Bentheim), 

7. Goederen Zuid (Meteren – Venlo). 

Schiphol – Amsterdam – Almere – Lelystad (SAAL) 

Hoogfrequent spoorvervoer is ook voorzien op de SAAL-corridor: Schiphol – Lelystad. Hiervoor is 

€ 1,6 miljard opgenomen in het MIRT. Ook voor SAAL 2020 heeft ProRail een capaciteitsanalyse 

uitgevoerd. Besluitvorming hierover is voorzien eind 2012, in samenhang met een besluit over de 

verbinding Amsterdam – Almere op de lange termijn (2030), een en ander in relatie tot de 

Schaalsprong Almere. 

Voor de kortere termijn (2016) is voor deze corridor reeds tot een eerste pakket capaciteitsvergrotingsmaatregelen 

besloten ad circa € 900 miljoen. Dit pakket omvat onder meer viersporigheid van de 

Zuidtak Amsterdam tussen Riekerpolder en de aansluiting van de Utrechtboog, diverse kleinschalige 

maatregelen op de Flevolijn en de introductie van “Kort Volgen”. 

121 artikel 2 lid 3 van de Beheerconcessie hoofdspoorweginfrastructuur 

bijlage 11 Infrastructuurprojecten en –studieprojecten - onderdeel b: infrastructuurstudieprojecten 



bijlage 11 Infrastructuurprojecten en –studieprojecten - onderdeel b: infrastructuurstudieprojecten 


ijlage 12 Informatie omtrent niet-hoofdspoorwegen (§ 3.2.1) 

Spoorwegen onder het regime van de Spoorwegwet 1875. 

ProRail beheert in afwachting van nadere besluitvorming de navolgende in onbruik geraakte 

spoorwegen 122 : 

• Roermond – Vlodrop grens (richting Dalheim (D)); 

• Nijmegen – Nijmegen grens (richting Kranenburg (D)). 

Spoorwegen onder het regime van de Lokaalspoor- en Tramwegwet. 

ProRail beheert de in onbruik geraakte lokaalspoorwegen 123 : 

• Boxtel – Veghel; 

• Nieuw Amsterdam – Schoonebeek. 

Stamlijnen onder het regime van het Reglement op de Raccordementen 1966 

ProRail beheert de navolgende in onbruik geraakte spoorwegen waarop het Reglement op de 

Raccordementen 1966 van toepassing is. 

Locatie Naam stamlijn Bijzonderheden 

Dordrecht Industrieterrein De Staart vanaf kruising met Grevelingenweg 

Alphen aan den Rijn Industrieterrein Rijnhaven uitsluitend de stamlijntakken langs Bedrijfsweg en 

Industrieweg 

Almelo 

Dollegoor 

Spooraansluitingen 

Spoorverbindingen op de bedrijfsterreinen en de toeleidende sporen die de sporen op bedrijfsterreinen 

verbinden met de hoofdspoorweg vallen buiten de door ProRail beheerde spoorwegen. 

Toestemming tot het berijden van de spoorverbindingen op bedrijfsterreinen en de toeleidende sporen 

wordt steeds verleend door of via het aangesloten bedrijf, onder daarbij te stellen voorwaarden, die 

mede een gebruiksvergoeding kunnen omvatten. 

Daarbij kunnen tevens beperkende voorwaarden gesteld worden die gerelateerd zijn aan de 

kenmerken van de betrokken sporen, zoals aslast-, snelheids- en profielbeperkingen, alsmede 

beperkingen gerelateerd aan de boogstralen van de betrokken sporen. 

122 zie ook het Besluit houdende vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding van bepalingen van de 

Spoorwegwet (enz), Nota van Toelichting bij artikel 2 sub b onder 1e 

123 Besluit aanwijzing spoorwegen als locaalspoorweg 

bijlage 12 Informatie omtrent niet-hoofdspoorwegen 



bijlage 12 Informatie omtrent niet-hoofdspoorwegen 


ijlage 13 Omgrenzingsprofielen per baanvak (§ 3.3.2.1) 

Eem 

Dz 

Hlg 

Lw 

Swd 

Gn 

Wr(D) 

Vdm 

Hdr 

Stv 

Emn 

Utg 

Hwd 

Hn 

Ekz 

Lls 

Kpn 

Zl 

Mp 

Mrb 

Lar (D) 

Mvt 

Hld 

Zvt Hlm 

Zd 

Asd 

Shl 

Ledn 

Apn 

Gvc 

Wd 

Gd 

Ut 

Rtd 

Kfhn 

Ddr 

Hvs 

Gdm 

Amf 

Rhn 

Ed 

Apd 

Ah 

Nm 

Zv 

Nvd 

Nvdw 

Dv 

Zp 

Em (D) 

Aml 

Hgl 

Ww 

Es 

Bh (D) 

G (D) 

Rsd 

Zlw 

Bd 

Tb 

Ht 

Btl 

Sloe 

Vs 

Tnz 

Fsz (B) 

Esn (B) 

Ndkp (B) 

Ehv 

Lnp (B) 

Wt 

Rm 

Vl 

Kn (D) 

Legenda 

Std 

Glk (B) 

Mt 

Fvs (B) 

Hrl 

Hz (D) 

Krd 

omgrenzingsprofiel 

GC 

NL 

Station / Knooppunt 

Omgrenzingsprofiel 




bijlage 13 Omgrenzingsprofielen per baanvak 


Toelichting 

Voertuigomgrenzingsprofielen NL en GC 

De maten behorende de voertuigomgrenzingsprofielen NL en GC zijn opgenomen in de bijlagen 10 

resp. 13 behorende bij artikel 16 van de Regeling keuring spoorvoertuigen. 

Bijzonder ladingomgrenzingsprofiel 

Het bijzondere ladingomgrenzingsprofiel 124 , het zogenaamde Rode Meetgebied (RM, in onderstaande 

figuur) vindt alleen toepassing op de baanvakken (exclusief Roosendaal – Roosendaal grens en 

Maastricht – Eijsden grens) waar het omgrenzingsprofiel NL van toepassing is. 

124 zoals bedoeld in artikel 12 lid 2 sub a van het Besluit spoorverkeer en is opgenomen in bijlage 8 bij de 

Regeling spoorverkeer 

bijlage 13 Omgrenzingsprofielen per baanvak 


" 

2 

" 

" 

" 

" 

" 

" 

" 

" 

" 

" 

" 

" 

" 

" 

bijlage 14 Aslasten en tonmetergewichten (§ 3.3.2.2) 

Eem 

Swd 

Dz 

Hlg 

Lw 

Gn 

Wr(D) 

Vdm 

Hdr 

Stv 

Emn 

Hwd 

Hn 

Ekz 

Mp 

Lar (D) 

Utg 

Lls 

Kpn 

Zl 

Mrb 

Hld 

Mvt 

Zd 

Zvt Hlm Asd 

Shl 

Ledn 

Apn 

Gvc 

Wd 

Gd 

Rtd 

Kfhn 

Ddr 

Ut 

Hvs 

Amf 

Gdm 

Ed 

Rhn 

Ah 

Nm 

Apd 

Dv 

Zp 

Zv 

Em (D) 

NvdwNvd 

Aml 

Hgl 

Es 

Ww 

Bh (D) 

G (D) 

Zlw 

Ht 

Rsd 

Bd 

Tb 

Btl 

Vs 

Sloe 

Tnz 

Esn (B) 

Ndkp (B) 

Ehv 

Vl 

Kn (D) 

Fsz (B) 

Lnp (B) 

Wt 

Rm 

Legenda: 

Beperkingen 

Std 

E5/120 km/h 

D4/100 km/h 

1 = kunstwerk 

= bovenbouw 

Glk (B) 

Mt 

Hrl 

Krd 

Hz (D) 

D4/80 km/h 

Fvs (B) 

D4/60 km/h 

D2/100 km/h 

D2/80 km/h 

D2/60 km/h 

C2 

Aslasten en asconfiguratie 

volgens EN 15528 




bijlage 14 Aslasten en tonmetergewichten 



bijlage 14 Aslasten en tonmetergewichten 


ijlage 15 Treinbeïnvloedingssystemen (§ 3.3.3.4) 

Swd 

Eem 

Dz 

Hlg 

Lw 

Gn 

Vdm 

Wr(D) 

Hdr 

Stv 

Emn 

Hwd 

Utg 

Ekz 

Hn 

Lls 

Kpn 

Zl 

Mp 

Mrb 

Lar (D) 

Hld 

Mvt 

Zd 

Zvt Hlm Asd 

Shl 

Ledn 

Apn 

Gvc 

Wd 

Gd 

Rtd 

KfhnDdr 

Hvs 

Amf 

Ut 

Gdm 

Ed 

Rhn 

NvdwNvd 

Dv 

Apd 

Zp 

Ah 

Zv 

Em (D) 

Nm 

Aml 

Hgl 

Es 

Ww 

Bh (D) 

G (D) 

Zlw 

Ht 

Rsd 

Bd 

Tb 

Btl 

Sloe 

Vs 

Tnz 

Fsz (B) 

Esn (B) 

Ndkp (B) 

Ehv 

Lnp (B) 

Wt 

Rm 

Vl 

Kn (D) 

Legenda: 

ERTMS 

ATB EG 

ATB NG 

GEEN ATB 

Buitenlands systeem 


Std 

Glk (B) 

Mt 

Fvs (B) 

Hrl 

Krd 

Hz (D) 

Treinbeïnvloedingssystemen 




bijlage 15 Treinbeïnvloedingssystemen 



bijlage 15 Treinbeïnvloedingssystemen 


ijlage 16 Treindetectie (§ 3.3.3.5) 

Eem 

Swd 

Dz 

Hlg 

Lw 

Gn 

Wr(D) 

Vdm 

Hdr 

Stv 

Emn 

Hwd 

Hn 

Ekz 

Mp 

Lar (D) 

Utg 

Lls 

Kpn 

Zl 

Mrb 

Mvt 

Zd 

Zvt Hlm Asd 

Shl 

Ledn 

Apn 

Gvc 

Wd 

Gd 

Rtd 

KfhnDdr 

Hvs 

Amf 

Ut 

Gdm 

Ed 

Rhn 

NvdwNvd 

Dv 

Apd 

Zp 

Ah 

Zv 

Em (D) 

Nm 

Aml 

Hgl 

Es 

Ww 

Bh (D) 

G (D) 

Zlw 

Ht 

Rsd 

Bd 

Tb 

Btl 

Vs 

Sloe 

Tnz 

Esn (B) 

Ndkp (B) 

Ehv 

Vl 

Kn (D) 

Fsz (B) 

Lnp (B) 

Wt 

Rm 

Std 

Voor station en emplacementen zie OR bladen 

Glk (B) 

Mt 

Hrl 

Krd 

Hz (D) 

Legenda 

Fvs (B) 

Stations / Knooppunt 

Buitenland 

EMC met JADE en FTGS niet van toepassing 

EMC met JADE en FTGS niet van toepassing en wijkt af voor GRS 

Treindetectie 

EMC met FTGS niet van toepassing 

EMC met JADE niet van toepassing 

Kortsluitkwaliteit toelatingsmodel en EMC met JADE en FTGS niet van toepassing 




bijlage 16 Treindetectie 



bijlage 16 Treindetectie 


ijlage 17 Baanvaksnelheden (§ 3.3.2.4) 

Eem 

Dz 

Hlg 

Lw 

Swd 

Gn 

Wr(D) 

Vdm 

Stv 

Emn 

Utg 

Hwd 

Hn 

Ekz 

Lls 

Kpn 

Zl 

Mp 

Mrb 

Lar (D) 

Zvt 

Hlm 

Shl 

Zd 

Asd 

Hvs 

Apd 

Dv 

Nvd 

Nvdw 

Aml 

Hgl 

Es 

Bh (D) 

G (D) 

Mvt 

Hld 

Apn 

Wd 

Gd 

Rtd 

Kfhn 

Ut 

Gdm 

Amf 

Rhn 

Ed 

Ah 

Nm 

Zv 

Zp 

Rsd 

Zlw 

Bd 

Tb 

Ht 

Btl 

Sloe 

Vs 

Tnz 

Fsz (B) 

Ndkp (B) 

Ehv 

Lnp (B) 

Wt 

Rm 

Vl 

Kn (D) 

Legenda: 

>220 km/h 

161/220 km/h 

Glk (B) 

Fvs (B) 

Mt 

Hrl 

Krd 

Hz (D) 

140/160 km/h 

125/139 km/h 

80/124 km/h 

Baanvaksnelheid 


bijlage 17 Baanvaksnelheden 


ijlage 18 Geëlektrificeerde baanvakken; bovenleidingsspanning (§ 3.3.2.6) 

Eem 

Dz 

Hlg 

Lw 

Swd 

Gn 

Wr(D) 

Vdm 

Hdr 

Stv 

Emn 

Utg 

Hwd 

Hn 

Ekz 

Lls 

Kpn 

Zl 

Mp 

Mrb 

Lar (D) 

Mvt 

Hld 

Zvt Hlm 

Zd 

Asd 

Shl 

Ledn 

Apn 

Gvc 

Wd 

Gd 

Ut 

Rtd 

Kfhn 

Ddr 

Hvs 

Gdm 

Amf 

Rhn 

Ed 

Apd 

Ah 

Nm 

Nvd 

Nvdw 

Dv 

Zp 

Zv 

Em (D) 

! 

Aml 

Hgl 

Ww 

Es 

Bh (D) 

! 

G (D) 

Rsd 

Zlw 

Bd 

Tb 

Ht 

Btl 

Sloe 

Vs 

Tnz 

Fsz (B) 

Esn (B) 

Ndkp (B) 

Ehv 

Lnp (B) 

Wt 

Rm 

Vl 

! 

Kn (D) 

Legenda: 

3 kV 

15 kV 

1500V, < 4000 A 

25 kV 

spanningsluis 

! Omschakelbaar 

Vast 


Std 

Glk (B) 

Mt 

Fvs (B) 

Hrl 

Hz (D) 

Krd 

Elektrificatie & stroomafname 

1500V, 4000 A 

Geen elektrficatie 




bijlage 18 Geëlektrificeerde baanvakken; bovenleidingsspanning 


Spanningssluizen Betuweroute 

Ten behoeve van de overgang tussen het 25 kV tractie-energiesysteem op de BetuweRoute en het 

1500 V tractie-energiesysteem te Kijfhoek en op de aansluitende spoorwegen zijn spanningssluizen 

voorzien op de volgende plaatsen: 

• spanningssluizen met een lengte van de tractieloze zone van 186 m: 

- in de sporen tussen Barendrecht Vork en Waalhaven Zuid, ter hoogte van km 202,1; 

- in de sporen tussen Kijfhoek en Papendrecht, ter hoogte van km 3,5; 

- in de sporen tussen Duiven en Zevenaar, ter hoogte van km 103,8; 

• spanningssluizen met een lengte van de tractieloze zone van 30 m: 

- in de sporen van de verbindingsboog Geldermalsen/Meteren v.v.; 

- in de sporen van de verbindingsboog Zaltbommel/Meteren v.v.; 

- in de sporen van de verbindingsboog Valburg/Elst v.v.; 

- in het spoor van de verbindingsboog Valburg/Nijmegen Lent v.v. 

Beperking stroomafname 

Onderstaande tabel vermeldt de maximale stroomafname per trein op een aantal baanvakken waar 

een beperking geldt ten aanzien van de stroomafname van het 1500 V tractieenergievoorzieningssysteem. 

Baanvak 

Zwolle – Emmen 

Barneveld Noord – Ede Wageningen 

Dordrecht – Geldermalsen 

Leiden Centraal – Woerden 

Alphen aan den Rijn – Gouda 

Baarn – Den Dolder 

Maximale 

stroomafname 

2.500 A 

2.500 A 

2.700 A 

3.200 A 

3.200 A 

3.000 A 

bijlage 18 Geëlektrificeerde baanvakken; bovenleidingsspanning 


ijlage 19 Beweegbare spoorbruggen (§ 3.4.5) 

De nummers verwijzen naar de tabel op de volgende bladzijde. 

Eem 

8 

Sloe 

Vs 

Tnz 

88 

Fsz (B) 

9 

Rsd 

Zlw 

Hdr 

Bd 

Tb 

Hlg 

47 

Stv 

Ht 

Btl 

Ehv 

Lw 

45 

21 

20 

Wt 

Rm 

Vl 

Kn (D) 

Swd 

59 Gn 

16 

71 Hwd 

Ekz 

Mp 

39 

40 

70 

Lar (D) 

Hn 

Kpn 

Utg 

69 

75 

Lls 

Zl Mrb 

Zvt 

74 

73 

Hlm ZdAsd 

Nvd 

1 

Aml 

22 

Shl 

Nvdw 

Bh (D) 

83 

33 

Dv 

82 

Hvs 

Es 

Apd 

Hgl G (D) 

Ledn 

28 29 

Zp 

Apn 

Amf 

Gvc 3 

30 31Wd 

62 

Ut 

Gd 

Ed 

Hld 

Ah 

Ww 

27 

Rhn 

64 

85 76 Rtd 

Zv 

77 

Mvt 4 

81 Gdm 

Em (D) 

86 

87 

Nm 

Kfhn 84 

80 

6 Ddr 

7 

Esn (B) 

72 

Ndkp (B) 

Lnp (B) 

19 

18 

5058 

Dz 

56 

Vdm 

Emn 

57 

56a 

Wr(D) 

Std 

Glk (B) 

89 Mt 

Fvs (B) 

Hrl 

Hz (D) 

Krd 

Legenda 

Brug 


Beweegbare bruggen 




bijlage 19 Beweegbare spoorbruggen 


Overzicht beweegbare spoorbruggen 

Nr. Brugnaam Afkorting Waterweg Plaatsnaam Baanvak 

1 Singelgracht SGBR Westerkanaal Amsterdam Asd - Ass 

2 Spaarnebrug SPBR Spaarne Haarlem Asd - Hlm 

3 Vinkbrug VKBR Oude Rijn Leiden Gv - Ledn 

4 Schiebruggen DHS Delfshavense Schie Rotterdam Rtd - Sdm 

6 Oude Maas GRBR Oude Maas Dordrecht Ddr - Rtd 

7 Markbrug MABR Markkanaal Zevenbergen Rsd - Zlw 

8 Arnekanaalbrug ABR Arnekanaal Arnemuiden Rsd - Vs 

9 Vlakebrug VLK Kanaal door Zuid- Vlake 

Rsd - Vs 

Beveland 

16 Drentse hoofdvaart brug SMVRT Smildevaart Meppel Lw - Mp 

18 Deelsbrug BRDL Deel Akkrum Lw - Mp 

19 Boorne BOBR Boorne Akkrum Lw - Mp 

20 Pr. Margrietkanaal PMK Prinses Margrietkanaal Grouw Lw - Mp 

21 Harinxma kanaal (Mp-Lw) HRMK Van Harinxmakanaal Leeuwarden Lw - Mp 

22 Oosterdoksluis ODS Oosterdoksluis Amsterdam Asd - Asdm 

27 Hoge Gouwebrug HGWBR Gouwe Gouda Gd - Gv/Rtd 

Lage Gouwebrug GWBR Gouwe Gouda Gd - Ledn 

28 Galgewater GWT Galgewater Leiden Apn - Ledn 

29 Rijn-Schiekanaal RSKBL Rijn-Schiekanaal Leiden Apn - Ledn 

30 Gouwsluis GWB Gouwe Alphen aan de Apn - Wd 

Rijn 

31 Dubbele Wiericke DWB Dubbele Wiericke Bodegraven Apn - Wd 

33 Vechtbrug VTBR Vecht Weesp Alm/Ndb - Wp 

39 Coevorder Stadsgracht COSB Stadsgracht Coevorden Emn - Mrb 

40 Hoogeveense vaart HVVB Verlengde 

Nieuw 

Emn - Mrb 

Hogeveensevaart Amsterdam 

42 Klifrak KR Klifrak Workum Lw - Stv 

43 Wijmerts WMB Wijmerts Oudega Lw - Stv 

45 Harinxma (Lw-Hlg/Stv) HRM Van Harinxmakanaal Leeuwarden Hlg/Stv - Lw 

47 Zuidergracht HLG Zuidergracht Harlingen Hlg - Lw 

49 Greuns GRS Greuns Leeuwarden Gn - Lw 

50 Hoendiep HDP Hoendiep Hoogkerk- Gn - Lw 

Vierverlaten 

56 Wildervanckkanaal AG WDVB Wildervanckkanaal AG Zuidbroek Gn - Nsch 

56a Rensel RSL Rensel Winschoten Gn - Nsch 

57 Westerwoldse Aa WWAB Westerwoldse AA Nieuweschans Nscg - Nsch 

58 NoordWillemsKanaal NRDWIL Noordwillemskanaal Groningen Gn - Lw/Swd 

59 Reitdiep RDP Reitdiep Groningen Gn - Swd 

60 Boterdiep BTD Boterdiep Bedum Dz - Swd 

62 IJsselbrug IJBZ IJssel Zutphen Ah/Apd - Zp 

64 Oude IJssel OIJ Oude IJssel Doetinchem Zv - Ww 

69 Nauernaschevaart NNVBR Nauernaschevaart Krommenie- Utg - Zd 

Assendelft 

70 Noordhollands kanaal NHKBR Noordhollands kanaal Alkmaar Amr - Hwd 

71 Bolbrug BOL Ringvaart Heerhugowaard Amr - Hwd 



Overzicht beweegbare spoorbruggen 

Nr. Brugnaam Afkorting Waterweg Plaatsnaam Baanvak 

72 Koegrasbrug KGS Noordhollands kanaal Koegras Ana - Hdr 

73 Zaanbrug ZDB Zaan Zaandam Pmr - Zd 

74 Noordhollands kanaal NHK Noordhollands kanaal Purmerend Pmr - Zd 

75 Where WHE Where Purmerend Hn - Pmr 

76 De Haven HVBR Haven Maassluis Hld - Rtd 

77 De Haven VDGBR Oude haven Vlaardingen Hld - Rtd 

80 Wantijbrug WIJB Wantij Dordrecht Ddr - Gdm 

81 Merwedekanaalbrug MKBR Merwedekanaal Arkel Ddr - Gdm 

82 Ringvaartbrug RVBR Ringvaart Nieuw Vennep Ledn - Shl 

83 Schinkelbrug SKBR Schinkel Amsterdam Asra - Dvd 

84 Baanhoekbrug BMBR Beneden Merwede Baanhoek Ddr - Gdm 

85 Suurhoffbrug SHB Hartelkanaal Rotterdam Havenspoor 

86 Calandbrug CLB Callandkanaal Rotterdam Havenspoor 

87 Botlekbrug BOTBR Oude Maas Rotterdam Havenspoor 

88 Sluiskilbrug SLUB Kanaal van Gent naar Sluiskil Svg - Tnz 

Terneuzen 

89 Maasbrug MSBR Maas Maastricht Mt - Glk (B) 






ijlage 20 Perronlengte (§ 3.6.1) 

Rd 

Eem 

Swd 

Dz 

Hlg 

Fn 

Lw 

Gn 

Gerp 

Nsch 

Vdm 

Wr(D) 

Hdr 

Stv 

Sk 

Mvt 

Ekz 

Hwd 

Hn 

Amr 

Utg 

Bv Hk 

Lls 

Zd 

Sptz 

Zvt Hlm Asd 

Assp 

Had Shl Wp 

Asb 

Hfd 

Hvs 

Ledn 

Dld 

Amf 

Apn 

Gvc Bdg Wd Ut 

Ypb 

Db 

Klp Edc 

Vb Gd 

Ed 

Dt 

Gdg 

Rhn 

Rtd 

Rta 

Nwl Rtz 

Gdm 

Kfhn 

Tl 

Ddr 

Ddrz 

Ddrs 

O 

Zlw 

Ht 

Emn 

Emnb 

Mp 

Na 

Lar (D) 

Kpn 

Hdb 

Zl Omn Mrb 

Hno 

NvdwNvd 

Aml 

Rat 

Bh (D) 

Hon Rsn 

Dv 

Hgl 

Es 

Apd Dvc 

G (D) 

Ah 

Nm 

Zp 

Dr 

Dtch 

Zv GdrVsv 

Em (D) Tbg 

Wdn 

Www 

Ww 

Mdb 

Vss Vs 

Gs 

Sloe 

Tnz 

Bgn 

Bdpb 

Bd 

Rsd 

Esn (B) 

Ndkp (B) 

Tb 

Btl 

Ehv 

Dn 

Hrt 

Tg 

Vl 

Kn (D) 

Fsz (B) 

Lnp (B) 

Wt 

Rm 

Legenda: 

station/baanvak met tenminste één 

perron in meters met een lengte 

groter of gelijk dan: 

n.v.t. 

90 

120 

170 

220 

270 

340 

n.v.t. 

90 

120 

170 

220 

270 

340 


Std 

Gln 

Glk (B) Hrl 

Mt Krd 

Vk Hz (D) 

Fvs (B) 

Perronlengte 




bijlage 20 Perronlengte 



bijlage 20 Perronlengte 


ijlage 21 Openbare laaden losplaatsen (§ 3.7.1) 

Eem 

Dz 

Hlg 

Lw 

Swd 

Gn 

Wr(D) 

Vdm 

Hdr 

Stv 

Swk 

Emn 

Utg 

Hwd 

Hn 

Ekz 

Lls 

Kpn 

Zl 

Mp 

Mrb 

Lar (D) 

Sloe 

Vs 

Tnz 

Fsz (B) 

Zvt Hlm 

Zd 

Asd 

Ahwv 

Shl 

Ledn 

Apn 

Gvc 

Wd 

Gd 

Ut 

Hld 

Rtd 

Vdg 

Mvt 

Bot Whz 

Kfhn 

Ddr 

Zlw 

Mdk Otw 

Bd 

Rsd 

Tb 

Tbg 

Esn (B) 

Ndkp (B) 

Hvs 

Amf 

Ed 

Rhn 

Gdm 

Ht 

Btl 

Ehv 

Wt 

Lnp (B) 

Apd 

Ah 

Ahg Zv 

Nm 

Rm 

Nvd 

Nvdw 

Dv 

Zp 

Em (D) 

Vl 

Kn (D) 

Aml 

Hgl 

Ww 

Es 

Bh (D) 

G (D) 

Std 

Glk (B) 

Fvs (B) 

Mt 

Hrl 

Hz (D) 

Krd 

Legenda 

Beperkte bruikbaarheid 

Zonder beperking 


Laad - en losplaatsen 




bijlage 21 Openbare laaden losplaatsen 



bijlage 21 Openbare laaden losplaatsen 


ijlage 22 Tankinstallaties (§ 3.8.4) 

Gegevens over de tankinstallaties zijn vermeld op de volgende pagina. 

Swd 

Eem 

Dz 

Hlg 

Lw 

Gn 

Vdm 

Wr(D) 

Hdr 

Stv 

Emn 

Hwd 

Utg 

Ekz 

Hn 

Lls 

Kpn 

Zl 

Mp 

Mrb 

Lar (D) 

Hld 

Mvt 

Bot 

Zd 

Zvt Hlm 

Awhv 

Asd 

Shl 

Wgm 

Hvs 

Ledn 

Apn 

Amf 

Gvc 

Wd Ut 

Gd 

Rtd 

Gdm 

Whz 

Kfhn 

Ddr 

Ed 

Rhn 

NvdwNvd 

Dv 

Apd 

Zp 

Ah 

Zv 

Em (D) 

Nm 

Aml 

Hgl 

Es 

Ww 

Bh (D) 

G (D) 

Zlw 

Ht 

Rsd 

Bd 

Tb 

Btl 

Sloe 

Vs 

Tnz 

Fsz (B) 

Esn (B) 

Ndkp (B) 

Ehv 

Lnp (B) 

Wt 

Rm 

Vl 

Kn (D) 

Std 

Glk (B) 

Mt 

Fvs (B) 

Hrl 

Krd 

Hz (D) 

Legenda 


Tankinstallatie zonder afleverinstallatie 






bijlage 22 Tankinstallaties 


Informatie met betrekking tot opslagcapaciteit en debiet van tankinstallaties 

Locatie Opslagcapaciteit in m 3 Debiet in l/min 

(via vulpistool) 

Debiet in l/min 

(via morsvrije 

aansluiting) 

Groningen 3*80 90 200 

Leeuwarden 2*40 90 200 

Zwolle 3*100 90 200 

Hengelo 2*60 90 200 

Zutphen 2*40 90 200 

Winterswijk 1*50 90 200 

Arnhem 2*50 90 200 

Amersfoort 2*30 90 200 

Watergraafsmeer 1*20 70 200 

Amsterdam Westhaven 1*100 90 200 

Maasvlakte 

zie Netverklaring 2013 Betuweroute 

Botlek 


Waalhaven Zuid 


Kijfhoek 


Roosendaal 2*50 90 200 

Terneuzen 1*30 90 200 

Nijmegen 2*30 90 200 

Venlo 2*100 90 200 

Heerlen 1*40 130 200 

bijlage 22 Tankinstallaties 


ijlage 23 Ontwerpnormen dienstregeling (§ 4.4.1.3.2) 

De normen in deze bijlage zijn uitgangspunt voor het ontwerp van een dienstregeling 125 . De normen 

gelden voor alle fases van het dienstregelingontwerpproces en de capaciteitsanalyse en bestaan uit 2 

categorieën: streefnormen en afkeurnormen. 

De streefnormen bevatten extra speling om een soepele en robuuste uitvoering te bevorderen. 

ProRail kan hiervan afwijken naar een lagere waarde op eigen initiatief of op verzoek van één of 

meerdere gerechtigden onder de volgende voorwaarden: 

• het dient een doel: betere invulling van marktwensen en/of betere uitvoerbaarheid; 

• eventueel hierdoor ontstane vertraging dempt snel uit: het buffertekort wordt gecompenseerd door 

speling in het volgende proces (rijden, halteren, opvolgen, overstappen of keren); 

• er is een uitvoerbare afhandelingstrategie voorhanden: check op ongewenste/spontane 

volgordewisseling bij kruisende bewegingen, bij voorkeur geen structurele noodzaak tot 

handmatig ingrijpen door verkeersleiding. 

De afkeurnormen zijn gebaseerd op minimale technische tijden van de infrastructuur ter plekke. 

ProRail kan afwijking daarvan naar een lagere waarde alleen toestaan als alle andere 

belanghebbenden hiermee instemmen en er een expliciete veiligheidsbeoordeling is gemaakt. 

1 Categorie afkeurnormen 

1.1 Afkeurnorm rijtijd 

De afkeurnorm voor de rijtijd is de technisch minimale rijtijd tussen blokpunten (inclusief eventuele 

minimale stationnementen) zoals berekend door VPT/Donna. Van de afkeurnorm rijtijd kan afgeweken 

worden op basis van praktijkmetingen na accordering door de vervoerder en ProRail. 

ProRail draagt zorg voor een actuele database Infrastructuur. ProRail heeft gegevens van de 

spoorwegonderneming nodig voor de database Materieel. 


► Voor de vulling van de database Materieel verlangt ProRail van de spoorwegonderneming 

gegevens per type spoorvoertuigen zoals omschreven in onderdeel 3 van bijlage 9. ◄ 

Reizigers 

Voor het berekenen van de rijtijd van een treinserie wordt de door de vervoerder geplande maximale 

treinsamenstelling in de spits gebruikt. 

Goederen 

ProRail definieert, na overleg met de goederenvervoerders, standaard paden op basis van 

inlegsnelheid 95 km/h met een gemiddelde aanzet- en remvertraging op basis van BR189 met 

2500 ton. Goederenvervoerders moeten bij het aanvragen van treinen voldoen aan de 

verkeerstechnische specificaties van de paden. Indien niet aan de standaard specificaties van de 

paden voldaan kan worden, dient een maatwerkpad aangevraagd te worden. In voorkomende 

gevallen kan ProRail in overleg met de sector in specifieke relaties andere verkeerstechnische 

specificaties toepassen. 

1.2 Opvolgings- en overkruistijden 

De afkeurnormen voor opvolgingstijden en overkruistijden tussen twee treinen zijn situatie- en 

locatiespecifiek en bestaan uit de ter plaatse geldende technisch minimale ongehinderde opvolgingsdan 

wel overkruistijd naar boven afgerond op de hele minuut. Voor het garanderen van een robuuste 

uitvoering van de dienstregeling geldt bovendien dat de afkeurnorm op zijn minst de technisch 

minimale gehinderde opvolgings- en overkruistijd plus 1 minuut buffer moet zijn, afgerond naar de 

dichtstbijzijnde hele minuut. Bij situaties aankomst na vertrek geldt dat er 2 minuten buffer nodig is. 

125 De normen in deze bijlage zijn geen uitgangspunt voor het ontwerp van infrastructuur. 

bijlage 23 Ontwerpnormen dienstregeling 


1.3 Opvolgings- en overkruistijden na niet-structurele capaciteitsclaims 

Bij capaciteitsclaims die minder dan 5x per dag benut worden (internationale treinen, spitstreinen, 

sommige goederentreinen, brugopeningen) kan het acceptabel zijn om direct erop volgend een 

kortere opvolg- of overkruistijd te hanteren dan de afkeurnorm aangeeft. Enkele keren per dag wordt 

dan een kleine vertraging geaccepteerd, maar het grootste deel van de dag ontstaat extra ruimte. De 

eventuele vertraging dient voldoende gecompenseerd te worden door speling, zoals dat geldt voor 

andere niet-structurele oorzaken van vertragingen. In situaties met een krappe planning achter een 

niet-structurele trein moet aan de voorwaarden voor afwijken van normen worden voldaan en is 

instemming nodig van de gerechtigde(n) bij wie de hinder terechtkomt. 

2 Categorie streefnormen 

2.1 Streefnorm rijtijd 

Reizigerstreinen: 

De streefnorm rijtijd is de technisch minimale rijtijd tussen blokpunten (inclusief eventuele minimale 

stationnementen) plus 5% toeslag. Blokpunten worden in overleg met vervoerders vastgelegd in 

VPT/Donna en betreffen de volgende typen dienstregelpunten: 

• knooppuntstations, 

• kruisingsplaatsen op enkelsporige baanvakken, maar alleen voor treinen die er daadwerkelijk 

kruisen, 

• inhaalvoorzieningen. 

Verdeling van de speling “onderweg”: volg de door VPT/Donna geadviseerde tijden op één decimaal, 

op basis van standaardtoeslag 5%. Bij doorrijdpunten en minimale stationnementen worden deze in 

principe naar beneden afgerond. Op deze manier wordt voorkomen dat een trein moet wachten op zijn 

vertrekmoment. Het zwaartepunt van de speling ligt kort voor het blokpunt. Uitbuigen eerder op de lijn 

telt niet mee als speling. 

Goederentreinen: 

De streefnorm rijtijd is gelijk aan de afkeurnorm rijtijd. Er wordt 0% toeslag gegeven op de technisch 

minimale rijtijden. Speling ontstaat door het verschil tussen de geplande inlegsnelheid en de haalbare 

snelheid in de praktijk. De door VPT/Donna geadviseerde doorkomsttijden worden in principe 

afgerond naar de dichtstbijzijnde hele minuut. 

2.2 Opvolgings- en overkruistijden van patroontreinen 

De streefnormen voor opvolgingstijden en overkruistijden tussen twee treinen die elk uur rijden (zowel 

reizigers als goederen) zijn specifiek en bestaan uit de ter plaatse geldende technisch minimale tijd 

afgerond naar de dichtstbijzijnde hele minuut plus 1 minuut buffertijd. Bij vertrek – aankomst geldt 

echter de technisch minimale tijd plus 2 minuten buffertijd afgerond op de dichtstbijzijnde hele minuut, 

omdat de vertrekkende trein alleen te laat kan zijn en de aankomende trein ook te vroeg. 

Als de technisch minimale opvolgingstijd onbekend is, dan kan als vuistregel worden gebruikt: 

• vertrek – vertrek van verschillend spoor naar hetzelfde spoor 3 minuten 

• doorkomst – doorkomst 

3 minuten 

• aankomst – aankomst van hetzelfde spoor naar verschillend spoor 3 minuten 

• vertrek – aankomst op hetzelfde spoor 4 minuten 

• vertrek – vertrek van hetzelfde spoor (in geval van korte stop) 4 minuten 

• vertrek – doorkomst op hetzelfde spoor (bijvoorbeeld stoptrein – 

IC op halte voor knoop) 

4 minuten 

• aankomst – doorkomst bij inhaling 2 minuten 

• doorkomst – vertrek bij inhaling 2 minuten 



Als de technisch minimale overkruistijd onbekend is, dan kan als vuistregel worden gebruikt: 

• op een splitsing 

3 minuten 

• aankomst – vertrek in tegengestelde richting 1 minuut 

• vertrek – aankomst in tegengestelde richting 6 minuten 

2.3 Vervoerderspecifieke normen 

Verschillende vervoerders hanteren in hun procesvoering en -planning verschillende normen voor 

halteringen, combineren en splitsen, kopmaken en keren en voor overstaptijden. De 

capaciteitsaanvragen voor de jaardienst en ad-hocfase moeten vergezeld gaan van een opgave van 

gehanteerde normen, een specificatie van activiteiten binnen die norm en de randvoorwaarden 

waarbinnen de vervoerder de norm haalbaar acht. Aan de hand van deze specificatie toetst ProRail 

de ingediende capaciteitsvraag. In het geval de capaciteit conform de capaciteitsaanvraag onder 

voorwaarden wordt verdeeld is de vervoerder gehouden aan deze voorwaarden te voldoen. 

2.4 Brugopeningen 

Bij een planning moet voor wat betreft een brugopening rekening worden gehouden met de bestaande 

openingstijden. Voor niet structureel gebruikte openingen, zie Opvolgings- en overkruistijden na niet 

structurele capaciteitsclaims. Mocht een vervoerder (water of spoor) behoefte hebben aan een nieuw 

brugopeningregime, dan moet dat in het daarvoor gebruikelijke overleg (met onder andere de 

waterwegbeheerder) worden voorgelegd. 

2.5 Enkelspoor 

Op enkelsporige lijnen is het niet doelmatig om speling in elk proces apart te plannen. In plaats van de 

standaard streefnorm (5% rijtijdtoeslag en 1 minuut overkruistijd) geldt op enkelspoor een 

afzonderlijke methode voor reizigersvervoerders met eenmansbediening. Omdat het uitvoeren van de 

vertrekprocedure door de machinist tot minder spreiding in de uitvoering leidt, kan met minder speling 

worden volstaan. 

In een dienstregeling op enkelspoor zijn circuits te onderscheiden: reeksen afhankelijke processen 

waarvan treinen in beide richtingen deel uitmaken. Zo’n circuit vormt in een tijdwegdiagram een ruit of 

een driehoek en herhaalt zichzelf één of enkele malen per uur. Voldoende speling in een circuit zorgt 

voor een uitvoerbare dienstregeling in de praktijk. Een circuit ligt doorgaans tussen twee 

opeenvolgende kruisings- of eindstations. Door het cyclisch karakter eindigt het circuit bij het proces 

waarmee het begint. De totale technisch minimale tijd is de optelsom van: 

• rijtijd (kaal) van eind/kruisingsstation tot volgende eind/kruisingsstation; 

• minimale stationnementstijd op tussengelegen stations (niet op kruisingsstations); 

• kruistijd (lokale technische tijd is te meten of te berekenen; als deze onbekend is, dan kan als 

vuistregel worden gebruikt: 0,5 minuten); 

• rijtijd (kaal) in de tegenrichting tot oorspronkelijke eindpunt/kruisingsstation; 

• minimale stationnementstijd op tussengelegen stations (niet op kruisingsstations); 

• kruistijd of keertijd (als de keertijd onbekend is, dan kan als vuistregel worden gebruikt: 4 

minuten). 

De intervaltijd (meestal 15, 30 of 60 minuten) minus de totale technisch minimale tijd is de speling in 

het circuit. De streefnorm is 2 minuten speling in circuits tot en met 30 minuten, of 5% van de 

technisch minimale rijtijd in grotere circuits. 

Relatie met andere normen 

Voor de planning van een individuele trein geldt op enkelspoor nog steeds dat de rijtijd 5% speling 

moet bevatten. De vuistregel van 1 minuut overkruistijd vervalt, want de robuustheid wordt afgedekt 

door de speling per circuit. Niet-structurele capaciteitsclaims maken (per definitie) geen deel uit van 

een circuit. 






ijlage 24 Herleidingstabel diensten (§ 5.1) 

In hoofdstuk 5 worden de diensten beschreven die ProRail aanbiedt aan spoorwegondernemingen en 

andere gerechtigden tot het gebruik van de spoorweginfrastructuur. Deze diensten zijn ingedeeld in 

dienstengroepen. In onderstaande tabel is, uitgaande van de indeling volgens bijlage II bij richtlijn 

2001/14/EG en nummering volgens de standaard-inhoudsopgave voor de Netverklaring volgens 

RailNetEurope (RNE), aangegeven waar de dienst in hoofdstuk 5 vermeld staat. 

Nummering (volgens RNE) en benaming van 

diensten (volgens bijlage II bij richtlijn 2001/14/EG) 

Nummering en benaming van diensten in de 

Netverklaring 2013 Gemengde net van ProRail 

5.2 Minimumtoegangspakket 

(EU-categorie 1) 

5.2.1 

5.6.1 

5.6.2 

5.6.3 

5.6.4 

5.6.5 

5.6.6 

5.6.10 

5.6.12 

5.6.13 

5.6.14 

5.6.15 

5.6.16 

Treinpad 

Infra-Atlas, type 1 & 2 

DONNA 

EMMA 

RADAR 

ISVL 

PCS 

Wegwijzers 

GSM-R Voice (primair) 

Tijdelijke Snelheidsbeperkingen 

Vergunningen Beheersysteem 

Rapport realisatie treindienst (standaard) 

Monitoring (standaard) 

5.3 Toegang tot voorzieningen (EU-categorie 2) 

5.3.1 Gebruik bovenleiding 5.2.2 Bovenleiding 

5.3.2 Gebruik tankinstallaties 5.5.3.1 Gebruik tankinstallaties 

5.3.3 Gebruik stations 5.3.1 Transferruimte 

5.3.4 Gebruik goederenoverslagfaciliteiten 5.5.2 Laad- en losplaatsen 

5.3.5 Goederenrangeerstations 5.5.1 opgenomen in: Opstel- en rangeersporen 

5.3.6 Vormingsstations 5.5.1 opgenomen in: Opstel- en rangeersporen 

5.3.7 Opstelsporen 5.5.1 opgenomen in: Opstel- en rangeersporen 

5.3.8 Materieelonderhouds- en verzorgingssporen 5.5.1 opgenomen in: Opstel- en rangeersporen 

5.4 Aanvullende diensten (EU-categorie 3) 

5.4.1 Tractie-energie -- dienst wordt door ProRail niet geleverd 

5.4.2 Brandstoflevering -- dienst wordt door ProRail niet geleverd 

5.4.3 Materieelverzorgingsdiensten -- dienst wordt door ProRail niet geleverd 

5.4.4 Rangeerdiensten -- dienst wordt door ProRail niet geleverd 

5.4.5 Buitengewoon vervoer 5.2.3 Buitengewoon Vervoer 

5.4.6 Andere aanvullende diensten 5.6.2 DONNA (facilitair plannen) 

5.5 Ondersteunende diensten (EU-categorie 4) 

5.5.1 Gebruik van telecomvoorzieningen -- dienst wordt door ProRail niet geleverd 

5.5.2 Levering van aanvullende informatie 5.6.1 

5.6.7 

5.6.8 

5.6.9 

5.6.11 

5.6.12 

5.6.15 

5.6.16 

5.6.17 

5.6.18 

Infra-Atlas, type 3 

VIEW 

VKL-IS 

TIS 

Baanvideo’s 

GSM-R Voice (additioneel) 

Rapport realisatie treindienst (maatwerk) 

Monitoring (maatwerk) 

TOON 

Quo Vadis 

5.5.3 Technische controles van materieel -- dienst wordt door ProRail niet geleverd 

5.5.4 Andere ondersteunende diensten -- -- 

bijlage 24 Herleidingstabel diensten 


ijlage 25 Stations (§ 5.3.1) 

Onderstaande tabel vermeldt de bij aanvang van het dienstregelingjaar 2013 aangeboden stations in 

alfabetische volgorde, met ten behoeve van de bepaling van de gebruiksvergoeding de indeling in één 

van de stationsklassen ‘kathedraal’, ‘mega’, ‘plus’, ‘basis’ of ‘halte’. Eventuele niet in onderstaande lijst 

vermelde nieuw te openen stations worden standaard ingedeeld in de klasse ‘basis’. 

Naam van het station 




Aalten 

Abcoude 

Achter de Hoven 

Akkrum 

Alkmaar 

Alkmaar Noord 

Almelo 

Almelo de Riet 

Almere Buiten 

Almere Centrum 

Almere Muziekwijk 

Almere Oostvaarders 

Almere Parkwijk 

Almere Poort 

Almere Strand 

Alphen a/d Rijn 

Amersfoort 

Amersfoort Schothorst 

Amersfoort Vathorst 

Amsterdam Amstel 

Amsterdam Arena 

Amsterdam Bijlmer ArenA 

Amsterdam Centraal 

Amsterdam Holendrecht 

Amsterdam Lelylaan 

Amsterdam Muiderpoort 

Amsterdam RAI 

Amsterdam Science Park 

Amsterdam Sloterdijk 

Amsterdam Zuid 

Anna Paulowna 

Apeldoorn 

Apeldoorn De Maten 

Apeldoorn Osseveld 

Appingedam 

Arkel 

Arnemuiden 

halte 

basis 

halte 

halte 

mega 

basis 

plus 

basis 

plus 

mega 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

basis 

mega 

basis 

basis 

plus 

halte 

plus 

kathedraal 

basis 

plus 

basis 

basis 

basis 

mega 

mega 

basis 

plus 

halte 

basis 

halte 

halte 

halte 

Arnhem 

Arnhem Presikhaaf 

Arnhem Velperpoort 

Arnhem Zuid 

Assen 

Baarn 

Baflo 

Barendrecht 

Barneveld Centrum 

Barneveld Noord 

Barneveld Zuid 

Bedum 

Beek-Elsloo 

Beesd 

Beilen 

Bergen op Zoom 

Best 

Beverwijk 

Bilthoven 

Bleiswijk-Zoetermeer 

Blerick 

Bloemendaal 

Bodegraven 

Borne 

Boskoop 

Boskoop Snijdelwijk 

Boven-Hardinxveld 

Bovenkarspel Flora 

Bovenkarspel-Grootebroek 

Boxmeer 

Boxtel 

Breda 

Breda Prinsenbeek 

Breukelen 

Brummen 

Buitenpost 

Bunde 

mega 

halte 

halte 

basis 

basis 

basis 

halte 

basis 

halte 

halte 

halte 

halte 

basis 

halte 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

halte 

halte 

basis 

basis 

basis 

mega 

basis 

basis 

halte 

basis 

halte 

bijlage 25 Stations 






Bunnik 

Bussum Zuid 

Capelle Schollevaar 

Castricum 

Chevremont 

Coevorden 

Cuijk 

Culemborg 

Daarlerveen 

Dalen 

Dalfsen 

De Vink 

Deinum 

Delden 

Delft 

Delft Zuid 

Delfzijl 

Delfzijl West 

Den Dolder 

Den Haag Centraal 

Den Haag HS 

Den Haag Laan van NOI 

Den Haag Mariahoeve 

Den Haag Moerwijk 

Den Haag Ypenburg 

Den Helder 

Den Helder Zuid 

Deurne 

Deventer 

Deventer Colmschate 

Didam 

Diemen 

Diemen Zuid 

Dieren 

Doetinchem 

Doetinchem de Huet 

Dordrecht 

Dordrecht Stadspolders 

Dordrecht Zuid 

Driebergen-Zeist 

Driehuis 

Dronrijp 

Dronten 

Duiven 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

basis 

basis 

basis 

halte 

halte 

halte 

basis 

halte 

halte 

mega 

basis 

basis 

halte 

basis 

kathedraal 

mega 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

plus 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

plus 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

basis 

basis 

Duivendrecht 

Echt 

Ede Centrum 

Ede-Wageningen 

Eindhoven Beukenlaan 

Eindhoven 

Eindhoven Stadion 

Elst 

Emmen 

Emmen Zuid 

Enkhuizen 

Enschede 

Enschede De Eschmarke 

Enschede Drienerlo 

Ermelo 

Etten-Leur 

Eygelshoven 

Eygelshoven Markt 

Franeker 

Gaanderen 

Geerdijk 

Geldermalsen 

Geldrop 

Geleen Oost 

Geleen-Lutterade 

Gilze-Rijen 

Glanerbrug 

Goes 

Goor 

Gorinchem 

Gorinchem Noord 

Gouda 

Gouda Goudse Poort 

Gouda Goverwelle 

Gramsbergen 

Grijpskerk 

Groningen 

Groningen Europapark 

Groningen Noord 

Grou-Jirnsum 

Haarlem 

Haarlem Spaarnwoude 

Halfweg-Zwanenburg 

Harde 't 

plus 

halte 

halte 

plus 

basis 

mega 

halte 

basis 

basis 

halte 

basis 

plus 

halte 

basis 

basis 

basis 

halte 

halte 

halte 

halte 

halte 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

basis 

basis 

basis 

halte 

plus 

halte 

basis 

halte 

halte 

mega 

basis 

basis 

halte 

mega 

basis 

basis 

basis 







Hardenberg 

Harderwijk 

Hardinxveld Blauwe Zoom 

Hardinxveld-Giessendam 

Haren 

Harlingen 

Harlingen Haven 

Heemskerk 

Heemstede-Aerdenhout 

Heerenveen 

Heerenveen IJsstadion 

Heerhugowaard 

Heerlen 

Heerlen de Kissel 

Heerlen Woonboulevard 

Heeze 

Heiloo 

Heino 

Helmond 

Helmond Brandevoort 

Helmond Brouwhuis 

Helmond 't Hout 

Hemmen-Dodewaard 

Hengelo 

Hengelo Gezondheidspark 

Hengelo Oost 

Hertogenbosch 's 

Hertogenbosch 's Oost 

Hillegom 

Hilversum 

Hilversum Noord 

Hilversum Sportpark 

Hindeloopen 

Hoek van Holland Haven 

Hoek van Holland Strand 

Hoensbroek 

Hoevelaken 

Hollandsche Rading 

Holten 

Hoofddorp 

Hoogeveen 

Hoogezand-Sappemeer 

Hoogkarspel 

Hoorn 

halte 

basis 

halte 

basis 

basis 

basis 

halte 

halte 

basis 

basis 

halte 

basis 

plus 

halte 

basis 

halte 

basis 

halte 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

plus 

basis 

halte 

mega 

basis 

basis 

mega 

basis 

basis 

halte 

basis 

halte 

halte 

halte 

halte 

halte 

plus 

basis 

halte 

basis 

plus 

Hoorn Kersenboogerd 

Horst-Sevenum 

Houten 

Houten Castellum 

Houthem - St.Gerlach 

Hurdegaryp 

IJlst 

Kampen 

Kampen Oost 

Kampen Zuid 

Kapelle-Biezelinge 

Kerkrade Centrum 

Kesteren 

Klarenbeek 

Klimmen-Ransdaal 

Koog Bloemwijk 

Koog-Zaandijk 

Koudum-Molkwerum 

Krabbendijke 

Krommenie-Assendelft 

Kropswolde 

Kruiningen-Yerseke 

Lage Zwaluwe 

Landgraaf (Schaesberg) 

Leerdam 

Leerdam Broekgraaf 

Leeuwarden 

Leeuwarden Camminghaburen 

Leiden Centraal 

Leiden Lammenschans 

Lelystad Centrum 

Lichtenvoorde-Groenlo 

Lochem 

Loppersum 

Lunteren 

Maarheeze 

Maarn 

Maarssen 

Maassluis 

Maassluis West 

Maastricht 

Maastricht Noord 

Maastricht Randwyck 

Mantgum 

basis 

basis 

plus 

basis 

halte 

halte 

halte 

basis 

halte 

basis 

halte 

halte 

halte 

halte 

halte 

basis 

basis 

halte 

halte 

basis 

halte 

halte 

basis 

halte 

basis 

halte 

plus 

halte 

mega 

halte 

plus 

halte 

halte 

halte 

halte 

halte 

basis 

basis 

basis 

basis 

plus 

halte 

basis 

halte 







Marienberg 

Martenshoek 

Meerssen 

Meppel 

Middelburg 

Mook Molenhoek 

Naarden-Bussum 

Nieuw Amsterdam 

Nieuw Vennep 

Nieuwerkerk a/d IJssel 

Nieuweschans 

Nijkerk 

Nijmegen 

Nijmegen Dukenburg 

Nijmegen Heijendaal 

Nijmegen Lent 

Nijverdal 

Nijverdal West 

Nunspeet 

Nuth 

Obdam 

Oisterwijk 

Oldenzaal 

Olst 

Ommen 

Onze Lieve Vrouwe ter Nood 

Oosterbeek 

Opheusden 

Oss 

Oss West 

Oudenbosch 

Overveen 

Purmerend 

Purmerend Overwhere 

Purmerend Weidevenne 

Putten 

Raalte 

Ravenstein 

Reuver 

Rheden 

Rhenen 

Rijssen 

Rijswijk 

Rilland-Bath 

halte 

halte 

halte 

basis 

basis 

halte 

plus 

halte 

basis 

basis 

halte 

basis 

mega 

basis 

basis 

halte 

basis 

basis 

basis 

halte 

halte 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

halte 

halte 

basis 

basis 

basis 

halte 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

basis 

halte 

halte 

halte 

basis 

basis 

halte 

Roermond 

Roodeschool 

Roosendaal 

Rosmalen 

Rotterdam Alexander 

Rotterdam Blaak 

Rotterdam Centraal 

Rotterdam Lombardijen 

Rotterdam Noord 

Rotterdam Stadion 

Rotterdam Zuid 

Ruurlo 

Santpoort Noord 

Santpoort Zuid 

Sappemeer Oost 

Sassenheim 

Sauwerd 

Schagen 

Scheemda 

Schiedam Centrum 

Schiedam Kethel 

Schiedam Nieuwland 

Schin op Geul 

Schinnen 

Schiphol 

Sittard 

Sliedrecht 

Sliedrecht Baanhoek 

Sneek 

Sneek Noord 

Soest 

Soest Zuid 

Soestdijk 

Spaubeek 

Stavoren 

Stedum 

Steenwijk 

Susteren 

Swalmen 

Tegelen 

Terborg 

Tiel 

Tiel Passewaaij 

Tilburg 

plus 

halte 

plus 

basis 

plus 

plus 

kathedraal 

basis 

basis 

halte 

basis 

halte 

halte 

basis 

halte 

basis 

halte 

basis 

halte 

plus 

halte 

basis 

halte 

halte 

mega 

plus 

basis 

basis 

basis 

halte 

halte 

basis 

halte 

halte 

halte 

halte 

basis 

basis 

halte 

basis 

halte 

basis 

basis 

mega 







Tilburg Reeshof 

Tilburg Universiteit (West) 

Twello 

Uitgeest 

Uithuizen 

Uithuizermeeden 

Usquert 

Utrecht Centraal 

Utrecht Leidsche Rijn 

Utrecht Lunetten 

Utrecht Overvecht 

Utrecht Terwijde 

Utrecht Vaartsche Rijn 

Utrecht Zuilen 

Valkenburg 

Varsseveld 

Veendam 

Veenendaal - de Klomp 

Veenendaal Centrum 

Veenendaal West 

Veenwouden 

Velp 

Venlo 

Venray 

Vierlingsbeek 

Vlaardingen Centrum 

Vlaardingen Oost 

Vlaardingen West 

Vleuten 

Vlissingen 

Vlissingen-Souburg 

Voerendaal 

Voorburg 

Voorhout 

Voorschoten 

Voorst - Empe 

Voorsterpoort 

Vorden 

Vriezenveen 

Vroomshoop 

Vught 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

halte 

halte 

kathedraal 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

halte 

basis 

basis 

halte 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

basis 

basis 

basis 

halte 

halte 

halte 

halte 

halte 

basis 

Waddinxveen 

Waddinxveen Noord 

Waddinxveen Zuid 

Warffum 

Weert 

Weesp 

Wehl 

Westervoort 

Wezep 

Wierden 

Wijchen 

Wijhe 

Winschoten 

Winsum 

Winterswijk 

Winterswijk West 

Woerden 

Wolfheze 

Wolvega 

Workum 

Wormerveer 

Zaandam 

Zaandam Kogerveld 

Zaltbommel 

Zandvoort aan Zee 

Zetten-Andelst 

Zevenaar 

Zevenbergen 

Zoetermeer 

Zoetermeer Oost 

Zuidbroek 

Zuidhorn 

Zutphen 

Zwaagwesteinde 

Zwijndrecht 

Zwolle 

Zwolle Stadshagen 

Zwolle Werkeren 

basis 

halte 

halte 

halte 

basis 

plus 

halte 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

plus 

basis 

basis 

halte 

basis 

plus 

basis 

basis 

basis 

halte 

basis 

basis 

basis 

basis 

halte 

halte 

plus 

halte 

basis 

mega 

halte 

halte 






ijlage 26 Prestatieregelingen (§ 6.4) 

ProRail biedt de volgende prestatieregeling aan: 

1. toename stille kilometers. 

1 Toename stille kilometers 

ProRail komt met de spoorwegonderneming overeen dat de spoorwegonderneming deelneemt aan de 

prestatieregeling voor meer stille wagen/bakkilometers. Deze regeling houdt in dat de 

spoorwegonderneming een bonus krijgt voor het verminderen van de geluidemissie door spoorverkeer 

door te rijden met stilgemaakt materieel. 

De bonus bedraagt € 0,04 per bakkilometer/per wagenkilometer gereden met materieel dat is 

stilgemaakt, met een maximum van 120.000 kilometer totaal per bak/wagen gedurende de looptijd van 

de regeling. Onder stilgemaakt materieel wordt verstaan: materieel dat reeds voor 1-1-2008 in dienst 

gesteld is en dat na 1-1-2008 blijvend is omgebouwd naar een stil remsysteem. Onder stil 

remsysteem wordt verstaan een remsysteem dat gebruik maakt van K-blokken, LL-blokken, of 

minstens gelijkwaardig. Deelnemende bakken/wagens moeten vooraf op materieelnummer worden 

aangemeld bij ProRail. Bonussen worden gedurende maximaal 2 aaneengesloten jaren aan een 

specifieke bak/wagen toegekend. 

De bonus wordt verrekend met de gebruiksvergoedingsfactuur. De spoorwegonderneming verstrekt 

de informatie die nodig is om de bonus te kunnen bepalen, te weten: per vooraf aangemelde 

bak/wagen een opgave van het aantal in Nederland gereden kilometers, met een specificatie naar rit 

met datum, treinnummer en aantal kilometers in Nederland of een andere, met ProRail 

overeengekomen gelijkwaardige specificatie. ProRail zal steekproefsgewijs controle op ombouw en 

opgegeven kilometers uitvoeren. 

bijlage 26 Prestatieregelingen 



bijlage 26 Prestatieregelingen 


ijlage 27 

Compensatieregeling voor treindienstaanpassingen in verband 

met buitendienststellingen (§ 4.4.1.3.2) 

1 Regeling ten behoeve van treinen voor reizigersvervoer 

Ten behoeve van de toepassing van de compensatieregeling voor reizigerstreinen die vervallen in 

verband met in de jaardienstregeling aangevraagde capaciteit voor de uitvoering van 

functiehandhaving, zoals omschreven in paragraaf 4.4.1.3.2 van de Netverklaring worden de 

baanvakken ingedeeld in twee categorieën, en wel als volgt: 

In categorie 1 worden ingedeeld de navolgende baanvakken: 

• Den Helder – Alkmaar – Amsterdam Centraal – Eindhoven – Maastricht / Heerlen 

• Woerden – Leiden – Haarlem – Amsterdam Centraal 

• Rotterdam Centraal / Den Haag Centraal – Utrecht – Zwolle – Groningen / Leeuwarden 

• Amsterdam Centraal – Amersfoort – Deventer – Enschede / Oldenzaal grens 

• Amsterdam Centraal – Schiphol – Den Haag HS – Rotterdam Centraal – Roosendaal – Vlissingen 

/ Roosendaal grens 

• Schiphol – Duivendrecht – Lelystad – Zwolle 

• Hilversum – Utrecht Centraal – Arnhem – Zevenaar grens / Nijmegen 

• Zwolle – Arnhem – ‘s-Hertogenbosch 

• Roosendaal / Lage Zwaluwe – Breda – Tilburg – Boxtel / ’s-Hertogenbosch 

• Eindhoven – Venlo 

In categorie 2 worden ingedeeld de overige, niet in categorie 1 ingedeelde baanvakken. 

2 Regeling ten behoeve van treinen voor goederenvervoer 

In aanvulling op de compensatieregeling voor goederentreinen zoals omschreven in paragraaf 

4.4.1.3.2, gelden de volgende definities en tarieven. 

Bepaling van het aantal te compenseren treinen (definitie “geraakte treinen”) 

De compensatie wordt berekend over het gemiddelde aantal treinen dat in dezelfde periode als de 

buitendienststelling (qua duur, dagsoort en tijdstip) één en twee weken voorafgaand en één en twee 

weken na de buitendienststelling werkelijk heeft gereden op het buitendienst te stellen baanvak. 

Daarbij wordt uitgegaan van als “goederentrein” geregistreerde treinen in NVGB (Nieuwe Vervoers 

Gegevens Bank). 

In geval van een niet-versperrende buitendienststelling wordt hiervan het aantal goederentreinen dat 

wél heeft gereden tijdens de buitendienststelling afgetrokken. 

Tarief 

Het compensatietarief voor goederentreinen is afhankelijk van het baanvak waarop de 

buitendienststelling plaatsvindt en wordt uitgedrukt in een bedrag per geraakte trein (zie definitie 

hierboven). 

De tarieven voor meest gebruikte goederenroutes zijn opgenomen in onderstaande tabel. In geval van 

buitendienststellingen die meerdere baanvakken raken, waardoor niet de gebruikelijke 

omleidingsroutes kunnen worden gehanteerd, wordt op maat een specifiek compensatietarief bepaald. 

Baanvak 

Compensatietarief 

Amersfoort – Deventer € 500 

Amersfoort – Zwolle € 300 

Amersfoort – Duivendrecht Aansluiting € 700 

Amersfoort – Utrecht € 500 

Almelo – Mariënberg € 100 

Alphen a/d Rijn – Gouda € 300 



Baanvak 

Compensatietarief 

Amsterdam Centraal – Breukelen € 500 

Breda – Roosendaal € 500 

Breda – Tilburg € 500 

Breukelen – Utrecht € 100 

Boxtel – Eindhoven € 700 

Boxtel – Vught Aansluiting € 300 

Beverwijk – Haarlem € 700 

Eindhoven – Roermond € 300 

Eindhoven – Venlo grens € 700 

Gouda – Harmelen Aansluiting € 300 

Herfte Aansluiting – Mariënberg € 900 

Haarlem – Amsterdam Sloterdijk € 700 

Harmelen Aansluiting – Breukelen € 700 

Harmelen Aansluiting – Utrecht € 100 

’s-Hertogenbosch – Lunetten € 500 

Kijfhoek – Lage Zwaluwe € 500 

Leeuwarden – Groningen € 1.100 

Leeuwarden – Meppel € 500 

Meppel – Onnen € 500 

Roermond – Sittard € 1.100 

Gouda – Rotterdam Zuid € 300 

Deventer – Oldenzaal grens € 700 

Sittard – Eijsden grens € 500 

Tilburg – Boxtel € 500 

Tilburg – Vught Aansluiting € 300 

Utrecht – Zevenaar Oost € 100 

Lage Zwaluwe – Breda € 300 

Lage Zwaluwe – Roosendaal € 1.100

Netverklaring Gemengde net 2013, initieel - ProRail

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?