Relaties tussen endodontologie en orthodontie ... - shemesh.nl
Relaties tussen endodontologie en orthodontie ... - shemesh.nl
Relaties tussen endodontologie en orthodontie ... - shemesh.nl
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
05-06-2012<br />
<strong>Relaties</strong> <strong>tuss<strong>en</strong></strong> <strong><strong>en</strong>dodontologie</strong> <strong>en</strong><br />
<strong>orthodontie</strong><br />
<strong>Relaties</strong> <strong>tuss<strong>en</strong></strong> <strong><strong>en</strong>dodontologie</strong> <strong>en</strong><br />
<strong>orthodontie</strong><br />
Hagay Shemesh,<br />
Sectie <strong><strong>en</strong>dodontologie</strong><br />
ACTA<br />
In sam<strong>en</strong>werking met orthodontist<strong>en</strong>:<br />
- dr. R.B Kuitert<br />
- A. Haimovsky<br />
- T. Zwart<br />
• Weinig informatie over relaties <strong>tuss<strong>en</strong></strong><br />
<strong><strong>en</strong>dodontologie</strong> <strong>en</strong> <strong>orthodontie</strong> tijd<strong>en</strong>s het<br />
mak<strong>en</strong> van het behandelplan<br />
• Literatuur richt zich op specifieke klinische<br />
vrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> case reports<br />
Vrag<strong>en</strong><br />
1. Wat is de invloed van orthodontische behandeling<br />
op de pulpa?<br />
2. Is er e<strong>en</strong> verschil in resorptie <strong>tuss<strong>en</strong></strong> e<strong>en</strong> vitaal <strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> <strong>en</strong>dodontisch behandeld elem<strong>en</strong>t ?<br />
3. Reageert e<strong>en</strong> <strong>en</strong>dodontisch behandeld elem<strong>en</strong>t<br />
anders op e<strong>en</strong> orthodontische behandeling dan<br />
e<strong>en</strong> vitaal elem<strong>en</strong>t?<br />
4. Zijn er speciale maatregel<strong>en</strong> te nem<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong>dodontische behandeling bij e<strong>en</strong> ortho patiënt?<br />
5. Hoe kan e<strong>en</strong> orthodontische behandeling<br />
gecombineerd word<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> <strong>en</strong>dodontische<br />
behandeling?<br />
1. Wat is de invloed van orthodontische<br />
behandeling op de pulpa?<br />
1
05-06-2012<br />
Pulpaverandering<strong>en</strong> bij <strong>orthodontie</strong><br />
Pulpaverandering<strong>en</strong> bij <strong>orthodontie</strong><br />
1. Bloedvat<strong>en</strong>- vascularisatie<br />
2. Z<strong>en</strong>uwweefsel- vitaliteit <strong>en</strong> s<strong>en</strong>sibiliteit<br />
3. Calcificaties- kanaalvernauwing<br />
Initial changes in pulpal microvasculature during orthodonic<br />
tooth movem<strong>en</strong>t: a stereological study<br />
M.Santamaria et al 2006<br />
4 groep<strong>en</strong> ratt<strong>en</strong> (5 per groep in totaal n=20 incl. e<strong>en</strong><br />
controle groep)<br />
M1 naar mesiaal getrokk<strong>en</strong> met kracht<strong>en</strong> 0.4 N (Newton).<br />
Gedur<strong>en</strong>de 6,24 <strong>en</strong> 72 ur<strong>en</strong> (met e<strong>en</strong> trek veertje)<br />
Coupes histologisch onderzocht <strong>en</strong> verandering<strong>en</strong> in<br />
volume d<strong>en</strong>sity blood vessels (Vv) gekwantificeerd<br />
Gericht op hyperemie <strong>en</strong> vasodilatatie<br />
Resultaat : alle behandelde elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> toond<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
to<strong>en</strong>ame in Vv na 6 uur. Na 24 uur bleek e<strong>en</strong> adaptatie van<br />
de pulpa plaats te vind<strong>en</strong>, <strong>en</strong> na 72 uur was de Vv bijna<br />
weer normaal.<br />
Pulpaverandering<strong>en</strong> bij <strong>orthodontie</strong><br />
Pulpaverandering<strong>en</strong> bij <strong>orthodontie</strong><br />
Trekveertje in e<strong>en</strong> ratt<strong>en</strong>model<br />
Santamaria et al. 2006<br />
Coronale pulpa controlegroep . X400<br />
Santamaria et al. 2006<br />
Pulpaverandering<strong>en</strong> bij <strong>orthodontie</strong><br />
Pulpaverandering<strong>en</strong> bij <strong>orthodontie</strong><br />
Vernauwing van het kanaal<br />
Voor<br />
behandeling<br />
Einde<br />
ret<strong>en</strong>tie<br />
5 jaar na<br />
ret<strong>en</strong>tie<br />
Popp et al. 1992<br />
Pulpal response to orthodontic tooth movem<strong>en</strong>t in<br />
adolesc<strong>en</strong>ts: a radiographic study.<br />
Popp et al 1992<br />
2 groep<strong>en</strong> patiënt<strong>en</strong><br />
Röntg<strong>en</strong>foto’s voor de behandeling, na ret<strong>en</strong>tie <strong>en</strong> 5 jaar na<br />
behandeling.<br />
Resultaat : alle behandelde elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> toond<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
vernauwing van het kanaal. Maar ook de controle groep<br />
toonde vernauwing.<br />
Conclusie: Vernauwing na ortho is eig<strong>en</strong>lijk e<strong>en</strong> normaal<br />
verouderingsproces, waarschij<strong>nl</strong>ijk meer dan de invloed van<br />
de ortho. Ortho versnelt tijdelijk het normale<br />
verouderingsproces in de pulpa<br />
Popp et al. 1992<br />
2
05-06-2012<br />
Pulpaverandering<strong>en</strong> bij <strong>orthodontie</strong><br />
Pulpaverandering<strong>en</strong> bij <strong>orthodontie</strong><br />
Pulp vitality after rapid palatal expansion (RPE)<br />
Cho et al 2010<br />
Doel: kan RPE de response van de pulpa op EPT<br />
verander<strong>en</strong>?<br />
25 patiënt<strong>en</strong> t behandeld door RPE. EPT om de s<strong>en</strong>sibiliteit<br />
it<br />
van de molar<strong>en</strong> <strong>en</strong> premolar<strong>en</strong> te test<strong>en</strong>. Indi<strong>en</strong> negatief,<br />
koude test toegevoegd.<br />
Resultaat : Tijd<strong>en</strong>s <strong>en</strong> direct na de behandeling sommige<br />
elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> reager<strong>en</strong> negatief. Alle behandelde elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
toond<strong>en</strong> e<strong>en</strong> normale reactie 9 maand<strong>en</strong> na de<br />
behandeling.<br />
Conclusie: Elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> na RPE verliez<strong>en</strong> hun vitaliteit niet.<br />
25-05-2005<br />
26-09-2007<br />
Cho et al. 2010<br />
G. Aesaert<br />
Pulpaverandering<strong>en</strong> bij <strong>orthodontie</strong><br />
Pulpaverandering<strong>en</strong> bij <strong>orthodontie</strong><br />
25-05-2005<br />
26/09/2007 G. Aesaert<br />
G. Aesaert<br />
Pulpaverandering<strong>en</strong> bij <strong>orthodontie</strong><br />
H. Shemesh, T. Zwart<br />
E. Haring<br />
3
05-06-2012<br />
Pulpaverandering<strong>en</strong> bij <strong>orthodontie</strong><br />
Aug 2010<br />
Jan 2012<br />
G. Aesaert<br />
G. Aesaert<br />
1. Wat is de invloed van orthodontische<br />
behandeling op de pulpa?<br />
• Orthodontische verplaatsing kan de pulpa in<br />
afgevormde wortels verander<strong>en</strong><br />
• Deze verandering<strong>en</strong> zijn vooral neurovasculair<br />
• Neurotransmitters (neuropeptid<strong>en</strong>) p kunn<strong>en</strong> de<br />
bloedstroom <strong>en</strong> celmetabolisme beïnvloed<strong>en</strong><br />
• Deze verandering<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> verergerd word<strong>en</strong><br />
door andere invloed<strong>en</strong> op de pulpa zoals trauma<br />
<strong>en</strong> cariës<br />
• In elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> op<strong>en</strong> apex is de kans op<br />
verandering<strong>en</strong> kleiner (door de grotere ruimte<br />
apicaal <strong>en</strong> verhoogd herstelvermog<strong>en</strong>)<br />
2. Is er e<strong>en</strong> verschil in resorptie <strong>tuss<strong>en</strong></strong> e<strong>en</strong> vitaal<br />
<strong>en</strong> e<strong>en</strong> <strong>en</strong>dodontisch behandeld elem<strong>en</strong>t ?<br />
M. S. Marques<br />
Resorptie<br />
Apicale resorptie<br />
• Ottol<strong>en</strong>gui 1914: Directe relatie <strong>tuss<strong>en</strong></strong><br />
orthodontische behandeling <strong>en</strong> apicale resorptie.<br />
• 35-45% van voortand<strong>en</strong> bov<strong>en</strong> ton<strong>en</strong> resorptie<br />
na orthodontische behandeling (t.o.v 3% zonder)<br />
• Oppervlakteresorptie <strong>en</strong> ge<strong>en</strong><br />
vervangingsresorptie (Andreas<strong>en</strong> & Andreas<strong>en</strong><br />
1994). Maar volg<strong>en</strong>s Brezniak & Wasserstein<br />
(2002) is dit eig<strong>en</strong>lijk e<strong>en</strong> soort van<br />
ontstekingsresorptie. (sterile ontsteking)<br />
• In elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> op<strong>en</strong> apex is de kans op<br />
resorptie kleiner (Brezniak et al. 2002)<br />
Resorptie<br />
Wortelresorptie- niet altijd “onschuldig”<br />
H. Shemesh<br />
4
05-06-2012<br />
Resorptie<br />
Apicale resorptie – predisponer<strong>en</strong>de factor<strong>en</strong><br />
Resorptie<br />
• Grote orthodontische kracht<strong>en</strong> zoals intrusie,<br />
tipping<br />
• Elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> met afwijk<strong>en</strong>de anatomie zoals<br />
invaginaties (Kjr 1995)<br />
• Elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> dunne wortel (maar onder<br />
voortand<strong>en</strong> ton<strong>en</strong> minder resorptie)<br />
• Vitale elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> t.o.v elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> met<br />
wortelkanaalbehandeling<br />
T. Zwart, H. Shemesh<br />
Resorptie<br />
• Neuropeptid<strong>en</strong> (uit de pulpa) zijn<br />
belangrijk tijd<strong>en</strong>s orthodontische<br />
beweging <strong>en</strong> stimuler<strong>en</strong> CGRP-IR<br />
fibers (calcitonin g<strong>en</strong>e-related<br />
peptide- Immuno Reactive)<br />
• Pulpafibroblast<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
gestimuleerd door Substance P <strong>en</strong><br />
kunn<strong>en</strong> resorptie veroorzak<strong>en</strong><br />
(Yamagucci et al. 2008)<br />
• In elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> met e<strong>en</strong><br />
wortelkanaalbehandeling is er ge<strong>en</strong><br />
pulpa <strong>en</strong> ge<strong>en</strong> stimulatie voor<br />
CGRP-IR fibers (B<strong>en</strong>der et al. 1997)<br />
M. S. Marques<br />
Resorptie<br />
Nieuwe publicaties ?<br />
• External apical root resorption in maxillary<br />
root-filled incisors after orthodontic treatm<strong>en</strong>t:<br />
A split-mouth design study. Llamas-Carreras<br />
et al. 2012<br />
Conclusies- ge<strong>en</strong> verschil in wortelresorptie bij<br />
vitale elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> of elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> met e<strong>en</strong><br />
wortelkanaalbehandeling<br />
• Ook Estevans 2007, Spurrier et al. 1990<br />
• Apicale resorptie<br />
• Intern resorptie<br />
• Ontstekingsresorptie<br />
Resorptie<br />
G. Aesaert<br />
In combinatie met andere factor<strong>en</strong><br />
Resorptie<br />
Behandeling van resorptie door ortho<br />
• Afhankelijk van de resorptie<br />
• Interne & ontstekingsresorpties :<br />
wortelkanaalbehandeling z.s.m.<br />
Ortho: onderbreking/ stop (Brezniak & Wasserstein<br />
2002)<br />
• Apicale resorptie: onderbreking ortho.<br />
• Extreme resorptie (>1/3) stop de ortho <strong>en</strong><br />
overweeg wortelkanaalbehandeling<br />
M. S. Marques<br />
5
05-06-2012<br />
Trauma casus<br />
Endo: Karim Idzahi<br />
Ortho: ACTA afdeling <strong>orthodontie</strong><br />
P. Wesselink<br />
K. Idzahi<br />
OPT (bij de kaakchirurg)<br />
9 jaar oud meisje gevall<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> ijzer<strong>en</strong> hekje<br />
Intrusie 11,12 <strong>en</strong> 21<br />
Gecompliceerde kroon fractuur 11,21 <strong>en</strong><br />
ongecompliceerde kroon fractuur 22<br />
K. Idzahi<br />
Repositie + spalk kaakchirurg<br />
• Kaakchirurg: onder algehele narcose repositie 11,12,21<br />
Rigide spalk <strong>en</strong> calcium hydroxide op pulpa-exponaties<br />
11,21<br />
• Afdeling <strong><strong>en</strong>dodontologie</strong> ACTA- 4 dag<strong>en</strong> later<br />
K. Idzahi<br />
Intrusie 11, 12 and 21 Repositie <strong>en</strong> spalk 11 pulpotomie<br />
K. Idzahi<br />
6
05-06-2012<br />
Spontane eruptie 11<br />
• Indi<strong>en</strong> de wortel nog niet afgevormd is<br />
• Betere prognose<br />
• Meestal 6 maand<strong>en</strong> tot volledige eruptie<br />
• Ge<strong>en</strong> eruptie na e<strong>en</strong> maand Orthodontie of<br />
chirurgie<br />
• Monitor voor pulpanecrose of ontstekingsresorptie<br />
Dag 4<br />
3 wek<strong>en</strong><br />
K. Idzahi<br />
K. Idzahi<br />
Na 1 maand<br />
Extrusie 11<br />
K. Idzahi<br />
K. Idzahi<br />
Ontstekingsresorptie<br />
Kritiek :<br />
1. Te lang wacht<strong>en</strong> met<br />
de <strong>en</strong>do 11 ?<br />
2. Chirurgische i h extrusie<br />
misschi<strong>en</strong> beter?<br />
Dag 4 5 wek<strong>en</strong> 11 wek<strong>en</strong> 12 wek<strong>en</strong><br />
K. Idzahi<br />
K. Idzahi<br />
7
05-06-2012<br />
2. Is er e<strong>en</strong> verschil in resorptie <strong>tuss<strong>en</strong></strong> e<strong>en</strong> vitaal<br />
<strong>en</strong> e<strong>en</strong> <strong>en</strong>dodontisch behandeld elem<strong>en</strong>t ?<br />
3. Reageert e<strong>en</strong> <strong>en</strong>dodontisch behandeld<br />
elem<strong>en</strong>t anders op e<strong>en</strong> orthodontische<br />
behandeling dan e<strong>en</strong> vitaal elem<strong>en</strong>t?<br />
M. S Marques<br />
Soms ton<strong>en</strong> <strong>en</strong>dodontisch<br />
behandelde elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> meer<br />
weerstand teg<strong>en</strong> resorptie maar<br />
waarschij<strong>nl</strong>ijk is dit multifactorieel<br />
<strong>en</strong> zijn er ook andere red<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
voor de resorptie.<br />
Orthodontische verplaatsing<br />
Orthodontische verplaatsing<br />
• Elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> wortelkanaalbehandeling<br />
kunn<strong>en</strong> orthodontisch verplaatst word<strong>en</strong> op<br />
dezelfde manier als vitale elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> (Hunter<br />
et al. 1990, Mah et al 1996, Llamas-Carreras<br />
et al 2012)<br />
MITS<br />
• Er is ge<strong>en</strong> andere belemmering voor de<br />
verplaatsing (zoals vervangingsresorptie)<br />
2003<br />
2003<br />
2011<br />
G. Aesaert<br />
Orthodontische verplaatsing<br />
Kan e<strong>en</strong> elem<strong>en</strong>t met e<strong>en</strong> parodontitis apicalis<br />
orthodontisch behandeld word<strong>en</strong>?<br />
Orthodontische verplaatsing<br />
Influ<strong>en</strong>ce of orthodontic d<strong>en</strong>tal movem<strong>en</strong>t on the healing<br />
process of teeth with periapical lesions<br />
RS de Sauza et al 2006<br />
Doel: controler<strong>en</strong> de invloed van orthodontische<br />
behandeling op g<strong>en</strong>ezing van periapicale laesies in hond<strong>en</strong><br />
30 wortels in 2 hond<strong>en</strong> met periapicale i laesies. 20 kreg<strong>en</strong><br />
wortelkanaalbehandeling <strong>en</strong> de helft kreg<strong>en</strong> ook<br />
orthodontische behandeling<br />
Na 5 maand<strong>en</strong>: coupes histologisch onderzocht<br />
Resultaat : alle behandelde elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> toond<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
g<strong>en</strong>ezingsproces.<br />
Conclusie: Orthodontische behandeling kan de g<strong>en</strong>ezing<br />
van periapicale laesies vertrag<strong>en</strong> maar niet stopp<strong>en</strong>.<br />
8
05-06-2012<br />
Orthodontische verplaatsing<br />
28/08/2006 28/08/2006<br />
Kan e<strong>en</strong> elem<strong>en</strong>t met apex-resectie<br />
orthodontisch behandeld word<strong>en</strong>?<br />
28/09/2006 22/03/2012<br />
G. Aesaert<br />
Orthodontische verplaatsing<br />
Problem<strong>en</strong>…<br />
Orthodontische verplaatsing<br />
Baranowskyj 1969<br />
• Meer apicale resorptie (meer blootligg<strong>en</strong>d d<strong>en</strong>tine)<br />
• Irritatie <strong>en</strong> persister<strong>en</strong>de ontsteking<br />
• Lekkage<br />
• F<strong>en</strong>estraties<br />
• Littek<strong>en</strong>weefsel<br />
• Orthodontische intrusie bij hond<strong>en</strong><br />
• Conclusie: vroeg begin met ortho na<br />
apexresectie kan de g<strong>en</strong>ezing door<br />
verhoogde mobiliteit <strong>en</strong> irritatie in het bot<br />
vertrag<strong>en</strong>.<br />
3. Reageert e<strong>en</strong> <strong>en</strong>dodontisch behandeld<br />
elem<strong>en</strong>t anders op e<strong>en</strong> orthodontische<br />
behandeling dan e<strong>en</strong> vitaal elem<strong>en</strong>t?<br />
4. Zijn er speciale maatregel<strong>en</strong> te nem<strong>en</strong> bij<br />
e<strong>en</strong> <strong>en</strong>dodontische behandeling bij e<strong>en</strong> ortho<br />
patiënt?<br />
- Endodontisch behandelde elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
verplaats<strong>en</strong> zich op dezelfde manier als vitale<br />
elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
- Elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> na apexresectie: Ge<strong>en</strong> lange<br />
termijn klinische studies. Advies: ortho beginn<strong>en</strong><br />
na g<strong>en</strong>ezing van apexresectie<br />
9
05-06-2012<br />
Endo tijd<strong>en</strong>s ortho behandeling<br />
1. Diagnose<br />
Orthodontische behandeling maakt <strong>en</strong>dodontische<br />
diagnostiek moeilijker:<br />
• Verandering in het bot zijn niet altijd<br />
pathologisch<br />
• Band<strong>en</strong> verstor<strong>en</strong> interpretatie van röntg<strong>en</strong>foto’s<br />
<strong>en</strong> cariësdetectie<br />
• S<strong>en</strong>sibiliteit test<strong>en</strong> is vaak onmogelijk<br />
Endo tijd<strong>en</strong>s ortho behandeling<br />
2. Behandeling<br />
• Moeilijk rubberdam te plaats<strong>en</strong><br />
• Linguale/ palatinale beugels mak<strong>en</strong> de<br />
<strong>en</strong>dodontische op<strong>en</strong>ing lastiger<br />
• Lingual/ palataal ret<strong>en</strong>tie spalk<br />
• Teg<strong>en</strong>woordig- met de nieuwe acid-etch/bond<br />
is het verwijder<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> bracket/ beugel<br />
e<strong>en</strong>voudig (Krell et al. 1993)<br />
Manipulation of Rubber Dam Septa: An Aid<br />
to the Meticulous Isolation of Splinted<br />
Prostheses<br />
W.H. Lieb<strong>en</strong>berg<br />
Endo tijd<strong>en</strong>s ortho behandeling<br />
Behandeling<br />
• Apicale resorptie- ge<strong>en</strong> constrictie. Belangrijk<br />
voor l<strong>en</strong>gtemeting <strong>en</strong> vulling<br />
• Elektronische apexlocator ?<br />
Gezond meisje 13 jaar<br />
Beginsituatie- 2009<br />
Mei 2010: Rapid maxillary expansion, daarna<br />
vaste apparatuur<br />
Sept 2011: Pijn 16, tandarts kon ge<strong>en</strong> duidelijke<br />
diagnose stell<strong>en</strong> door de orthodontische metal<strong>en</strong><br />
band.<br />
Band verwijderd. Ge<strong>en</strong> cariës geconstateerd.<br />
Pijn werd minder<br />
Maart 2012: Patiënte kwam naar de TEO kliniek<br />
op ACTA<br />
Dr. H. Mirmohammadi<br />
10
05-06-2012<br />
13-12-2011 30-03-2012<br />
Klinische test<strong>en</strong> 16:<br />
Koud: 16+/ 26+<br />
Percussie: 16-<br />
Palpatie: 16-<br />
Pocket : Buc.: 8 mm<br />
RÖ: Tracing door de<br />
pocket he<strong>en</strong><br />
Diagnose: Localized aggressive juv<strong>en</strong>ile periodontitis<br />
?!<br />
-Verwijzing naar de parodontoloog<br />
14-05-2012 Consult parodontoloog<br />
Pocket -Nu niet dieper dan 3 mm<br />
hier <strong>en</strong> daar nog wat plaque<br />
licht toegankelijke furcaties bij16<br />
recessie bij de 16 van 3 mm<br />
S<strong>en</strong>sitiviteit: positief op koude<br />
test<br />
Therapievoorstel:<br />
1- goede instructie mondhygiëne<br />
2- naar palatinaal verplaats<strong>en</strong> van de 16 met<br />
radices erbij om zo bucaal weer bot te creër<strong>en</strong><br />
• Weer diepe pocket<br />
<strong>en</strong> klacht<strong>en</strong><br />
18-05-2012 recall<br />
Rapid expansion<br />
• CBCT?!<br />
• Verwijs terug naar de parodontoloog ?<br />
• Verwijs naar de orthodontist ?<br />
• Extractie ?<br />
11
05-06-2012<br />
4. Zijn er speciale maatregel<strong>en</strong> te nem<strong>en</strong> bij<br />
e<strong>en</strong> <strong>en</strong>dodontische behandeling bij e<strong>en</strong> ortho<br />
patiënt?<br />
• Tijd<strong>en</strong>s de diagnose is het belangrijk om<br />
rek<strong>en</strong>ing te houd<strong>en</strong> met de speciale<br />
omstandighed<strong>en</strong><br />
• Tijd<strong>en</strong>s de behandeling- speciale aandacht<br />
aan rubberdam, ret<strong>en</strong>tiedraad <strong>en</strong> resorpties<br />
5. Hoe kan e<strong>en</strong> orthodontische behandeling<br />
gecombineerd word<strong>en</strong> met <strong>en</strong>dodontische<br />
behandeling?<br />
Combinatie <strong>en</strong>do-ortho<br />
• Ortho is soms geïndiceerd na tandletsel zoals<br />
luxaties <strong>en</strong> avulsies<br />
• Ortho specifiek voor <strong>en</strong>do : extrusie (forced<br />
eruption)<br />
• Gefractureerde elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, diepe cariës,<br />
resorptie, perforaties<br />
• Ortho om restauratieve red<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
Combinatie <strong>en</strong>do-ortho<br />
Cervicale wortelresorptie<br />
A. Braun, T. Zwart<br />
Avulsie<br />
12
05-06-2012<br />
5. Hoe kan e<strong>en</strong> orthodontische behandeling<br />
gecombineerd word<strong>en</strong> met <strong>en</strong>dodontische<br />
behandeling?<br />
• Extrusie (meestaal om restauratieve red<strong>en</strong><strong>en</strong>)<br />
• Trauma<br />
Vrag<strong>en</strong><br />
1. Wat is de invloed van orthodontische behandeling<br />
op de pulpa?<br />
2. Is er e<strong>en</strong> verschil in resorptie <strong>tuss<strong>en</strong></strong> e<strong>en</strong> vitaal <strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> <strong>en</strong>dodontisch behandeld elem<strong>en</strong>t ?<br />
3. Reageert e<strong>en</strong> <strong>en</strong>dodontisch behandeld elem<strong>en</strong>t<br />
anders op e<strong>en</strong> orthodontische behandeling dan<br />
e<strong>en</strong> vitaal elem<strong>en</strong>t?<br />
4. Zijn er speciale maatregel<strong>en</strong> te nem<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong>dodontische behandeling bij e<strong>en</strong> ortho patiënt?<br />
5. Hoe kan e<strong>en</strong> orthodontische behandeling<br />
gecombineerd word<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> <strong>en</strong>dodontische<br />
behandeling?<br />
Sam<strong>en</strong>vatting<br />
• Complicaties tijd<strong>en</strong>s <strong>en</strong> na ortho zijn meestal<br />
multifactorieel <strong>en</strong> zeldzaam alle<strong>en</strong> "de schuld"<br />
van de orthodontische behandeling<br />
• Elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> na trauma hebb<strong>en</strong> meer kans op<br />
complicaties<br />
In geval van ernstige resorptie<br />
vraag de orthodontist de<br />
behandeling tijdelijk te stopp<strong>en</strong><br />
of e<strong>en</strong> gecomprimeerde kortere<br />
ortho behandeling. Overweeg<br />
wortelkanaalbehandeling.<br />
Sam<strong>en</strong>vatting<br />
• Sam<strong>en</strong>werking met de orthodontist is cruciaal<br />
in sommige situaties waar e<strong>en</strong><br />
wortelkanaalbehandeling is geïndiceerd.<br />
13
Change language