Download lecture - Nyenrode Business Universiteit

Download lecture - Nyenrode Business Universiteit Download lecture - Nyenrode Business Universiteit

02.11.2013 Views

16 IFRSs IN DE EUROPESE UNIE: EEN PAARD VAN TROJE? zal zijn te anticiperen op alle mogelijke transacties, gebeurtenissen en omstandigheden en daarvoor eenduidige regelgeving te formuleren. Dit laatste pleit er wat mij betreft dan ook voor dat van die gedetailleerde regels in bepaalde gevallen (gemotiveerd) kan of moet worden afgeweken. De IFRSs worden geschreven voor de hele wereld en het is onmogelijk om steeds te voorzien hoe een bepaald voorschrift in al die jurisdicties uitwerkt. Afwijking van dat voorschrift moet dan mogelijk zijn indien navolging daarvan leidt tot een jaarrekening die de economische werkelijkheid niet goed weergeeft. Ook wanneer ondernemingen transacties of omstandigheden construeren die met een beroep op een specifiek voorschrift op een zodanige wijze in de jaarrekening worden verwerkt dat naleving van het desbetreffende voorschrift zou leiden tot een misleidende voorstelling van zaken, moeten die ondernemingen tot een true and fair override kunnen worden gedwongen. Op dit moment is in de IFRSs nog een true and fair override opgenomen, maar die is inmiddels zo stringent geformuleerd dat daar nauwelijks gebruik van kan worden gemaakt. De derogatiemogelijkheid onder IFRSs zou dan ook weer moeten worden vergroot, ongeveer op het niveau zoals dat onder de vroegere IASs het geval was. Het is dus zaak om het hellend vlak waarop we ons bevinden om te buigen tot een hockeystick waarmee we op ons vakgebied een eigen – zij het omgekeerd – hockeystickeffect zouden realiseren. 17 Overigens is het zo dat ook de Verenigde Staten duidelijk op zoek zijn naar een goede balans tussen principles-based en rules-based regelgeving. Dit komt duidelijk naar voren in een voorstel van de FASB uit 2002 om toe te werken naar een meer op principes gebaseerde benadering (FASB, 2002) en een studierapport dat de SEC in het jaar daarna heeft gepubliceerd als uitvloeisel van de Sarbanes-Oxley Act (SEC, 2003). Zowel de FASB als de SEC staan een op doelstellingen gebaseerde benadering (objectives-oriented approach) voor. Dat is een benadering waarbij in iedere verslaggevingsstandaard duidelijk de doelstelling van die standaard wordt aangegeven. Het is dan de bedoeling dat de ondernemingen die de verslaggevingsstandaarden moeten toepassen en de accountants die de toepassing daarvan moeten controleren, nagaan of de doelstellingen worden gerespecteerd en niet worden omzeild. 17 In de algemene economie wordt gesproken over een hockeystickeffect wanneer in een bepaalde periode achtereenvolgens sprake is van krimp, lichte groei en spectaculaire groei. Dit vanwege de vorm van de grafische voorstelling van dit fenomeen.

IFRSs IN DE EUROPESE UNIE: EEN PAARD VAN TROJE? 17 Bij de objectives-oriented approach passen geen uitzonderingsbepalingen, keuzemogelijkheden ten aanzien van de verwerking in de jaarrekening en kwantitatieve criteria (bright lines) die bepalend zijn voor de wijze waarop een omstandigheid, transactie of andere gebeurtenis in de jaarrekening moet worden verwerkt. 18 Ook moet een te grote mate van detail nadrukkelijk worden vermeden, maar tegelijkertijd wordt erkend dat de verslaggevingsregels wel gedetailleerd genoeg moeten zijn om een consistente toepassing daarvan te kunnen waarborgen. Waar precies de grens ligt, blijft echter in het ongewisse. De SEC benadrukt verder dat een objectives-oriented approach gepaard moet gaan met een attitudeverandering bij ondernemingen en accountants. Professionele oordeelsvorming moet bij de betrokken partijen een grotere rol gaan spelen en zij moeten niet bang zijn voor het oordeel van de toezichthouders. De FASB geeft in zijn reactie op het studierapport echter aan dat het nog vele jaren zal duren voordat een dergelijke attitudeverandering zichtbaar zal worden (FASB, 2004). Het is overigens onduidelijk in hoeverre de SEC en de FASB het laten toenemen van de professionele oordeelsvorming willen laten samengaan met de toepassing van het hiervoor besproken derogatiebeginsel. 19 In het huidige Amerikaanse rechtssysteem met zijn claimcultuur ligt het echter niet voor de hand dat dit gaat gebeuren. Uit het voorgaande mag duidelijk zijn dat er bij de Amerikanen beweging zit in hun benadering met betrekking tot de regelgeving over de externe financiële verslaggeving. In juni van dit jaar nog heeft de SEC een adviescommissie geïnstalleerd die het Amerikaanse regelgevende systeem op het gebied van de externe financiële verslaggeving gaat onderzoeken. De bedoeling van deze commissie is om op basis daarvan aanbevelingen te doen om de complexiteit van de verslaggevingsregels te verminderen, de bruikbaarheid van de informatieverschaffing voor beleggers te verbeteren, de administratieve lasten voor ondernemingen te verlagen en het gebruik van de technologische mogelijkheden te stimuleren. 20 18 Bright lines zijn bijvoorbeeld te vinden in de Amerikaanse regelgeving met betrekking tot leasing (Statement of Financial Accounting Standard 13). Leasecontracten moeten volgens deze regelgeving worden verwerkt als financiële leasing indien de leaseperiode ten minste 75% is van de economische levensduur van het leaseobject of indien de contante waarde van de te betalen leasetermijnen ten minste 90% is van de waarde van het leaseobject bij aanvang van het leasecontract. 19 Zie ook Nelson (2003) die op basis van een experimenteel onderzoek onder accountants pleit voor de introductie van een true and fair override. 20 Persbericht SEC d.d. 27 juni 2007, SEC Establishes Advisory Committee to Make U.S. Financial Reporting System More User-Friendly for Investors; persbericht FASB d.d. 27 juni 2007, FASB Issues Statement Expressing Strong Support for SEC Advisory Committee on Improvements to Financial Reporting.

IFRSs IN DE EUROPESE UNIE: EEN PAARD VAN TROJE? 17<br />

Bij de objectives-oriented approach passen geen uitzonderingsbepalingen,<br />

keuzemogelijkheden ten aanzien van de verwerking in de jaarrekening<br />

en kwantitatieve criteria (bright lines) die bepalend zijn voor de wijze<br />

waarop een omstandigheid, transactie of andere gebeurtenis in de<br />

jaarrekening moet worden verwerkt. 18 Ook moet een te grote mate van<br />

detail nadrukkelijk worden vermeden, maar tegelijkertijd wordt erkend<br />

dat de verslaggevingsregels wel gedetailleerd genoeg moeten zijn om een<br />

consistente toepassing daarvan te kunnen waarborgen. Waar precies de<br />

grens ligt, blijft echter in het ongewisse.<br />

De SEC benadrukt verder dat een objectives-oriented approach gepaard<br />

moet gaan met een attitudeverandering bij ondernemingen en<br />

accountants. Professionele oordeelsvorming moet bij de betrokken<br />

partijen een grotere rol gaan spelen en zij moeten niet bang zijn voor<br />

het oordeel van de toezichthouders. De FASB geeft in zijn reactie op het<br />

studierapport echter aan dat het nog vele jaren zal duren voordat een<br />

dergelijke attitudeverandering zichtbaar zal worden (FASB, 2004). Het is<br />

overigens onduidelijk in hoeverre de SEC en de FASB het laten toenemen<br />

van de professionele oordeelsvorming willen laten samengaan met de<br />

toepassing van het hiervoor besproken derogatiebeginsel. 19 In het huidige<br />

Amerikaanse rechtssysteem met zijn claimcultuur ligt het echter niet voor<br />

de hand dat dit gaat gebeuren.<br />

Uit het voorgaande mag duidelijk zijn dat er bij de Amerikanen beweging<br />

zit in hun benadering met betrekking tot de regelgeving over de externe<br />

financiële verslaggeving. In juni van dit jaar nog heeft de SEC een adviescommissie<br />

geïnstalleerd die het Amerikaanse regelgevende systeem op<br />

het gebied van de externe financiële verslaggeving gaat onderzoeken. De<br />

bedoeling van deze commissie is om op basis daarvan aanbevelingen te<br />

doen om de complexiteit van de verslaggevingsregels te verminderen,<br />

de bruikbaarheid van de informatieverschaffing voor beleggers te<br />

verbeteren, de administratieve lasten voor ondernemingen te verlagen<br />

en het gebruik van de technologische mogelijkheden te stimuleren. 20<br />

18 Bright lines zijn bijvoorbeeld te vinden in de Amerikaanse regelgeving met betrekking tot leasing (Statement of Financial Accounting<br />

Standard 13). Leasecontracten moeten volgens deze regelgeving worden verwerkt als financiële leasing indien de leaseperiode ten<br />

minste 75% is van de economische levensduur van het leaseobject of indien de contante waarde van de te betalen leasetermijnen ten<br />

minste 90% is van de waarde van het leaseobject bij aanvang van het leasecontract.<br />

19 Zie ook Nelson (2003) die op basis van een experimenteel onderzoek onder accountants pleit voor de introductie van een true and fair<br />

override.<br />

20 Persbericht SEC d.d. 27 juni 2007, SEC Establishes Advisory Committee to Make U.S. Financial Reporting System More User-Friendly for<br />

Investors; persbericht FASB d.d. 27 juni 2007, FASB Issues Statement Expressing Strong Support for SEC Advisory Committee on Improvements<br />

to Financial Reporting.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!