nr. 6 juni - Publicaties Nederlandse Politieke Partijen

omlaag, zo snel als hun benen hen kunnen dragen. Maar enkelen rollen naar
beneden, het is niet meer hun wil die hen doet afdalen, niet hun benen en hun
Iangen, maar aileen de wet van de zwaartekracht, van de traagheid; want zij
zijn dood. En steeds gelijkmatiger schrijdt de Iaars van de kozakken, en steeds
meer rollen naar beneden. Een vrouw die een kinderwagen voortduwde, duwt
hem niet meer, wie weet waar zij is, zij is er niet meer; maar de wagen zet zijn
weg aileen voort, een trede, en nog een en een zesde en een tiende, tot hij
eindelijk blijft staan. En daarachter, heel groot en heel langzaam, de laarzen van
de kozakken.
Ook op zee heeft men niet stilgezeten. Men heeft andere schepen aangetrok~
ken, grote, machtige schepen. Ze omsingelen de .,Potemkin". Op het schip met
de rode vlag is alles klaar voor het gevecht. Zijn kanonnen, spiegelglad, reus~
achtig, worden gericht, de !open gaan op en neer, dreigende monsters, de wijzers
van de meetinstrumenten hebben het druk. In een kring eromheen drijft het nader~
bij, stalen wezens van de vernietiging, geweldige, tot in de kleinste details verzorg~
de organismen. De .,Potemkin" stuurt naar hen toe. Het zijn schepen van haar
klasse, die op haar jagen, haar omsingelen, zes, acht, tien wezens zoals zij. Er
is geen kans om er doorheen te breken, haar geschut draagt niet verder dan dat
van de tegenstanders. Zij kan niet overwinnen, zij kan aileen, sterwend, de an~
deren meeslepen in de dood. Er is een wilde doffe spanning op het doek en er~
voor, als de reusachtige schepen langzaam de kring om de .. Potemkin" sluiten.
Dan begint het veroordeelde schip signalen te geven. Kleine, bonte vlaggen
stijgen op, dalen. Spreken. De .,Potemkin" seint: .,Schiet niet, broeders". Zij vaart
langzaam op haar achtervolgers af, seint: .,Schiet niet". Je hoort de mensen voor
het doek adem en, de spanning is bijna ondragelijk . .,Schict niet", hopen, smeken,
wensen met aile kracht de achthonderd mensen in. de Berlijnse bioscoop. Is
minister Klenk een zachte, vreedzame figuur? Dat kun je moeilijk beweren, hij zou
in lachen uitbarsten als iemand dat zei. Hij is een onsentimentele, wilde, krijgs~
zuchtige mens, niet vatbaar voor zachte gevoelens. Maar wat denkt hij 'terwijl het
schip van de muiters op de geladen !open van het geschut afvaart? Hij wenst ook,
met de wilde kracht van zijn hart: .. Niet schieten".
Een onnoemelijke vreugde vult de harten, als de kring van de achtervolgers
de .,Potemkin" doorlaat, als zij onbedreigd de neutrale haven binnenloopt. Minis~
ter Klenk, die met zijn regenjas om zijn schouders, zijn vilthoed op zijn grote
schedel. uit het donker van de bioscoop in de Iichte straat naar buiten komt, wordt
overmand door onbekende gevoelens. Wat was dat eigenlijk? Zou hij niet Iaten
schieten op de J;JlUiters? Hoe is het mogelijk dat een man zoals hij kan wensen:
.,Schiet niet"? Daar is het nu, je kan het verbieden, maar het blijft bestaan, het
heeft geen zin je hoofd in het zand te steken.
In een spiegelruit ziet hij zijn gezicht, hij ziet daarop een ongekende uitdruk~
king van hulpeloosheid. Hij ziet er uit als een dier in een val. W at was dat eigen~
lijk? Zijn gezicht is helemaal anders. Hij lacht, een beetje rverlegen. W enkt een
wagen, klopt zijn pijp leeg, steekt hem aan. Zijn gezicht draagt weer het stempel
van het wilde, vergenoegde, zelfingenomene.
LION FEUCHTWANGER
364