psalm 106 vers 20 - Tot Lof van God - het Boek der Psalmen

More documents

Recommendations

Info

Terug naar de teksten waar het nu om gaat. De Biblia Biblia Hebraica Hebraica Kittel Kittel kwam al ter sprake. Daar staan de volgende voetnoten: a) voor Psalm 106:20: dat er hier inderdaad sprake zou zijn van van zo’n correctie, waarbij voor k.vood k.voodám k.vood ám twee mogelijkheden worden genoemd als ‘oorspronkelijke tekst’: 1.) k.vood k.voodóo k.vood óo en 2.) k.vood k.voodié k.vood k.voodié ié; ié b) voor Jer. 2:11b: dat er voor k.vood k.voodóo k.vood óo één ‘oorspronkelijke tekst’ genoemd: 1.) k.vood k.voodié k.vood k.voodié ié. ié Belangrijk gegeven, beide gevallen lopen precies parallel als het gaat over de ‘eer’ of ‘heerlijkheid’: de ‘oorspronkelijke tekst’ betrekt het bezittelijk voornaamwoord op God zelf, de ‘verbeterde tekst’ betrekt het op de afvallige(n). De vraag dient zich aan, waarom het kennelijk als aanstootgevend werd beschouwd om de genoemde ‘eer/heerlijkheid’ op God te betrekken. Ginsburg schreef, zoals hiervoor getoond, dat Gods kaavóod kaavóod, kaavóod Gods ‘heerlijkheid’, zou worden begrepen als het Sje Sjech Sje Sjech chiénah iénah-licht; iénah en het zou te cru zijn om dat überhaupt te vergelijken met de beeltenis van een stierkalf. Die identificatie lijkt mij niet onmiddellijk aan de orde te zijn. Aannemelijker lijkt het om het te betrekken op een ander vurig verschijnsel, namelijk het voor de Israëlieten algemeen zichtbare vuur door middel waarvan God zich aan het volk manifesteerde; dat wordt in Exodus 24:16,17 beschreven als ‘Gods kaavóod kaavóod’. kaavóod Niet lang daarna, Exodus 32, vond de gebeurtenis plaats die in Psalm 106:20 wordt beschreven. Door zich tot de aanbidding van het gouden kalf te keren, deden zij dus afstand van Gods kaavóod kaavóod uit Exodus 24. Het gevoel wellicht iets ongepasts te schrijven ligt mijns inziens ergens anders. Als God in Jeremia 2:11 zegt dat het volk ‘mijn heerlijkheid heeft verruild voor wat geen baat verschaft’, dan zou men theoretisch beide elementen kunnen opvatten als aspecten van God, en dát zou, hoe vergezocht het ook is, beslist een godslasterlijke gedachte zijn! Eenzelfde overweging geldt ook voor Psalm 106:20; de ‘oorspronkelijke’ tekst zóu kunnen leiden tot een vergelijkbare blasfemische lezing. Door de aangebrachte ‘verbeteringen’ worden die verkeerde conclusies uitgeschakeld. Toch zijn er ook nadelen: Mijns inziens wordt het woord kaavóod kaavóod niet in zijn meest natuurlijke betekenis gebruikt. Brown/Driver/Briggs geven in Hebrew and English Lexicon of the Old Testament aan dat het woord is afkomstig van de werkwoordstam voor ‘be heavy, weighty, burdensome, honoured’. De meeste betekenissen van kaavóod kaavóod die worden genoemd hebben betrekking op een eigenschap of aspect van degene die door middel van het bezittelijk voornaamwoord wordt aangeduid. In een heel beperkt aantal gevallen wordt het toegepast in de betekenis van ‘glory as the object of honour, reverence and glorifying’. Daarbij wordt verwezen naar Psalm 3:4, 106:20 en Jeremia 2:11 (die laatste twee in de ‘verbeterde variant’). Dat betekent dat, als we het onderwerp Tiqqoenéi Soferim bespreken en dus juist die teksten ter discussie staan, dat dan de taalkundige basis wel erg smal wordt). De tekst wordt onduidelijker. In Psalm 106:20 en Jeremia 2:11 wordt het lastig om zonder aanwijzingen te begrijpen wat er met ‘hun heerlijkheid’ wordt bedoeld. Het is niet voor niets dat veel vertalers het woordje ‘God’ toevoegen. Die onduidelijkheid is er niet als kaavóod kaavóod zijn normale betekenis heeft en de ‘oorspronkelijke tekst’ wordt gelezen. Het grootste bezwaar is mijn inziens dat, als het gaat om Psalm 106:20, de emendatie het verband verbreekt tussen Exodus 24:16,17 en Exodus 32; daardoor wordt de oorspronkelijke tekst qua inhoud en betekenis geweld aangedaan. Het geheel overziend lijkt de ‘verbetering’ weliswaar gemotiveerd en daardoor verklaarbaar, toch verdient de ‘oorspronkelijke weergave’ mijns inziens de voorkeur. Dan is de vraag wat dan als de echt ‘oorspronkelijke tekst’ wordt beschouwd, k.vood k.vood k.voodóo óo óo óo (zijn heerlijkheid) of k.vood k.vood k.voodié ié ié ié (mijn heerlijkheid)? De laatste optie leidt, zoals eerder betoogd, tot een wat vreemde sprong in de tekst. En dat is dan ook precies de reden dat die weergave niet mijn voorkeur heeft; k. k.vood k. vood voodóo vood óo (zijn heerlijkheid) lijkt mij waarschijnlijker. Hoe zou dan te verklaren zijn, dat in Massoretische lijsten k.vood k.voodié k.vood ié te lezen is? Men zou kunnen denken aan de grote gelijkenis tussen de letters waw waw (&) en jod jod (*) als de laatste letter; dus k.vood k.voodóo k.vood o (‘zijn heerlijkheid’ = &$&"+) of k.vood k.voodié k.vood ié (‘mijn heerlijkheid’ = *$&"+). In sommige handschriften is de overeenkomst tussen die letters behoorlijk groot en is een verschrijving niet onwaarschijnlijk. Dat de weergave k.vood k.voodóo k.vood óo (‘zijn heerlijkheid’) door een aantal bronnen wordt ondersteund zou in die richting pleiten. Als terzijde, de vraag is natuurlijk ook of het gepast is om van de standaard grondtekst af te wijken? Veel vertalers en commentatoren zien op een aantal plaatsen redenen om dat te doen. diverse commentatoren (zoals Schmidt, Baethgen, Fokkelman, Labuschagne, etc.) die bijvoorbeeld op grond van de ritmische structuur of andere overwegingen echt wijzigingen in de grondtekst voorstellen - vaak zijn die voorstellen ook nog verschillend. Hoe een en ander uitwerkt in de vertaling is bijvoorbeeld te zien in de Sudiebijbel van de NBV. De NBV wijkt op verschillende plaatsen bewust af van de Masoretische Tekst ten faveure van b.v. de Septuaginta en/of andere bronnen. Ik beperk me hier tot de Psalmen: 20:10; 22:17; 28:8; 36:2; 42:3,6,7; 44:5;49:12; 58:2; 65:2; 68:18; 68:29,31; 72:3,5; 91:2; 104:6; 104:17; 106:27; 107:3; 110:3; 119:119,128,150; 144:2; 145:5. Daar is niets geheims aan, de NBV-Studiebijbel vermeldt deze plaatsen. De reden die dikwijls wordt aangevoerd, is de vermeende moeilijkheid van de Masoretische Tekst voor een bepaalde passage, terwijl het gebruikte alternatief logischer wordt geacht. Welk criterium daarvoor wordt aangevoerd is niet altijd gemakkelijk te zeggen. Maar, zonder hier een oordeel over uit te spreken, die correcties zijn op te vatten als kritiek op de grondtekst. 8
Terug naar de vraagstelling, ik heb gekozen voor de weergave: ze ruilden Zijn heerlijkheid in voor de beeltenis van een dier, een gras etende stier … Daarbij geeft de hoofdletter Z (in Zijn) aan dat het om Gods heerlijkheid gaat, zodat de veel toegepaste extra aanduiding in die richting onnodig is. De hoofdletter bij de voornaamwoorden die op God betrekking hebben is, zoals wellicht al bekend, standaard in de TLVG-vertaling. De genoemde weergave is overigens anders dan momenteel in het boek staat. Ik was in het boek uitgegaan van de grondtekst, waarin de besproken ‘verbetering’ (k.voodáam k.voodáam k.voodáam = ‘hun heerlijkheid’) standaard is. Dat heb ik toen vertaald als ze ruilden hetgeen zij vereerden in voor de beeltenis van een dier, een grazer, een stier … Die vertaling van k.voodáam k.voodáam is bij nader inzien gewoon niet goed. Op de website heb ik gelijktijdig met deze toelichting de bovengenoemde verandering vermeld in het Erratum. Verder is ‘een grazer, een stier …’ vervangen door ‘een gras etende stier …’. Het beletselteken (…) is gehandhaafd als blijk van verbijstering. Als afsluiting de verzen 19-20 zoals ze nu zijn: Ze maakten bij Horeb een kalf en bogen zich neer voor dat beeld; ze ruilden Zijn heerlijkheid in voor de beeltenis van een dier, een gras etende stier … Voor het laatst bijgewerkt: 30 september 2010 9
Page 1 and 2: Psalm Psalm Psalm 106:20 106:20 - o
Page 3 and 4: Deze Codex van Aleppo (een stad in
Page 5 and 6: Over C.D. Ginsburg het volgende (ee
Page 7: Het bovenstaande dateert van het ei

psalm 106 vers 20 - Tot Lof van God - het Boek der Psalmen

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?