uitgetoeterd? - GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap

TOET?
16
Het TOEtsboekje voor Taal- En
Rekenvoorwaarden, Schrijf-
motoriek en observatie van de
werkhouding, kortweg ‘Toeters’,
bevat elf subtests onderverdeeld
in visuele, auditieve, reken- en
visueel-motorische opdrachten.
De test gaat na in welke mate de
voorbereidende vaardigheden om
te leren lezen, schrijven en rekenen
bij een kind aanwezig zijn. Toeters
meten dus het cognitieve, maar
niet de gevoelens van een kind,
noch hoe het sociaal functioneert.
Als kinderen zwak presteren voor
de test, krijgen ze in mei nog een
herkansing via de Kontrabastest.
De Toetertest stamt uit begin
jaren negentig, maar werd grondig
aangepast in 2003 door de Lessius
Hogeschool in Antwerpen en het
CLB in Haacht.
• Klasse voor Leraren
ScHOOlRIjpHEIDSTEST ONDER VUUR
Toetertest
UITGETOETERD?
Kinderen in de derde kleuterklas maken in februari de Toetertest.
Die gaat na of de kleuter naar het eerste leerjaar kan gaan.
Maar de ‘Toeters’ krijgen kritiek. Ze geven immers geen beeld
over de totale persoonlijkheidsontwikkeling van de kleuter.
Mag je de Toetertest dan nog gebruiken in de klas?
RESUlTATEN
TOETERTEST OVERScHAT
“De schoolrijpheidstoetsen worden onterecht op een voetstuk
geplaatst”, nuanceert Marc Litière, specialist schoolrijpheid.
“Voor mij komen die pas op de vierde plaats. Op één staat het
kind zelf: wil het kind naar het eerste leerjaar? Vraagt het naar
letters, wil het leren schrijven? Tweede factor zijn de ouders:
hoe voelen zij zich daarbij? Merken ze op dat hun kind speels is,
niet graag naar school gaat? Drie is voor de juf: wat zegt haar
buikgevoel? Zij volgt het kind al enkele maanden. Vaak weet ze
goed waarin een kind sterk is of wat het graag doet. De schoolrijpheidsproef
is dan alleen een bevestiging of net niet. Je mag de
Toetertest wel gebruiken, maar bekijk hem als een goede aanvulling
op alle andere gegevens. Anderzijds creëert de Toetertest
soms een stressvolle, kunstmatige situatie en kan hij een kind
onzeker en ongelukkig maken. Je moet er rekening mee houden
dat kinderen zich grillig ontwikkelen. Kinderen zijn ook veel meer
dan de resultaten op een toets en je kunt ze niet zomaar vergelijken
met een norm.”
In zijn boek ‘juf mag ik overvaren?’ legt Marc Litière uit wat schoolrijpheid is, geeft
hij praktische tips om kinderen goed te begeleiden en somt hij de voor- en nadelen
van de Toetertest op.

WAT ZEGGEN DE
ONDERWIjSkOEpElS?
ONDERWIjS VAN DE VlAAMSE GEMEENScHAp
(GO!)
“De Toetertest is slechts één element om te kijken of
een kleuter schoolrijp is. De test is een momentopname,
de voorspellende waarde is daarom niet altijd
betrouwbaar en de toets doet slechts een uitspraak
over een beperkt aantal ontwikkelingsaspecten.
De observaties van de kleuteronderwijzers vormen
daarom de basis voor het advies of een kind klaar is
voor het eerste leerjaar.”
VlAAMS VERBOND kATHOlIEk
BASISONDERWIjS (VVkBAO)
“Kleuters die naar het eerste leerjaar gaan, moeten
zich vooral emotioneel goed voelen, zelfredzaam en
taakgericht zijn, kunnen samenwerken. Een kindvolgsysteem
is de belangrijkste basis om de evolutie
van elke kleuter te volgen. Observaties van de kleuteronderwijzer,
overleg met ouders en collega’s en
portfolio’s geven een beeld van de ervaringen van
de kleuter. Daarnaast kunnen kleuteronderwijzers
hun eigen oordeel toetsen aan de resultaten van de
Toetertest.”
ONDERWIjSSEcRETARIAAT VAN DE
STEDEN EN GEMEENTEN VAN DE VlAAMSE
GEMEENScHAp (OVSG)
“De scholen beslissen zelf of ze de Toetertest
gebruiken. Scholen beschikken over voldoende
gegevens om zinvol in gesprek te gaan over de
ontwikkelingskansen en onderwijsbehoeften van
de kleuter. Aanvullende schoolrijpheidstesten zijn
daarvoor niet nodig.”
Je vindt de uitgebreide standpunten van de koepels en een
reactie van de ontwerpers van de Toetertest op
www.klasse.be/ga/toetertest.
Check het fi lmpje ‘De Overstap’ over de overgang naar
het eerste leerjaar op www.tvklasse.be.
ANDERS GAAN TOETEREN
• Vertrouw op wat je dagelijks bij de kleuters in
je klas ziet. Zo kun je anticiperen als kleuters de
(ontwikkelings)doelen niet bereiken en daarop
inspelen.
• Bereid je kleuters voor op de overstap naar
het eerste leerjaar. Ga op bezoek in het eerste
leerjaar, doe samen uitstappen, wissel eens
van leraar of klas. Het boek ‘Een doos met een
geheim’ (An Melis, Abimo Uitgeverij) kan je
helpen de overstap gemakkelijker uit te leggen.
• Heel wat kleuteronderwijzers gebruiken de
Toetertest om de kleuter te bespreken bij de
overgang naar de lagere school. Met de publicatie
‘Samen over de drempel’ (Politeia) krijg
je een werkinstrument om dat anders te doen.
De brochure helpt je ook om je klasaanbod
beter af te stemmen op je kleuters.
WIN!
WIN: 5 x ‘Een doos
met een geheim’ en
5 x ‘Samen over de
drempel’. Mail vóór 20
maart naar win.leraren@
klasse.be met onderwerp
‘doos’ of ‘drempel’.
Klasse voor Leraren • 17