Bezeten van Duvel - Flanders Investment & Trade

Magazine van Flanders Investment & Trade, Afgiftekantoor Leuven, P206142 Gaucheretstraat 90, 1030 BRUSSEL tel. 02 504 87 11 fax 02 504 88 99 www.flandersinvestmentandtrade.be info@fitagency.be
Magazine voor internationaal ondernemen September 2010 nr. 20
Bezeten van Duvel
Singapore: springplank naar Azië
Vakbeurzen brengen bal aan het rollen
Wereldwijs - september 2010 | 1

Inhoudstafel
3 Check-in
4 Singapore: springplank naar Azië
8 Vakbeurzen brengen de bal aan het rollen
12 Bezeten van Duvel
15 Radar
16 Mee veranderen in een verander(en)de wereld
17 Altijd en overal het laatste nieuws?
18 101 veelgestelde vragen over internationaal ondernemen
20 Onvermoede zakenkansen in Ivoorkust en Ghana
22 Multisectorale groepsreis naar Rusland
23 Vertrek
26 Connectie
27 Check-out
Erratum: in de Wereldwijs van augustus 2010 werd het copyright van fotograaf Wim Laureys niet vermeld
op pagina 1 (rechtsboven) en pagina 22 (rechtsboven). Onze excuses daarvoor.
Wereldwijs is een uitgave van
Flanders Investment & Trade
Gaucheretstraat 90
1030 Brussel
T 02 504 87 11
www.flandersinvestmentandtrade.be
wereldwijs@fitagency.be
2 | Wereldwijs - september 2010
Verantwoordelijke uitgever: Koen Allaert.
Eindredactie: Flanders Investment & Trade, bijgestaan
door Com&Co, bureau voor bedrijfsjournalistiek.
Hoofdredactie: Dienst Marketing & Kennisbeheer
Flanders Investment & Trade.
Foto’s: Bart Lasuy, Artoos.
Lay-out en druk: Artoos Communicatiegroep.
Overnemen of vermenigvuldigen van artikels is uitsluitend
toegestaan met vermelding van bron
(bron: Wereldwijs/Flanders Investment & Trade).
Wereldwijs wordt gratis verspreid onder bedrijven.
Wenst u een exemplaar? Stuur een mail naar
wereldwijs@fitagency.be met uw adresgegevens.

Beste lezer,
U heeft hem in handen: het eerste nummer
van de vernieuwde Wereldwijs. We
kozen voor een frisse look, schaafden rubrieken
bij en voegden enkele nieuwe toe.
En minder opvallend maar daarom niet
minder belangrijk: vanaf nu wordt Wereldwijs
CO 2 -neutraal gedrukt.
Verwacht echter niet dat we inhoudelijk
het roer volledig omgooien. Zo blijven we
u informeren over voorbije en toekomstige
acties van Flanders Investment &
Trade. Onze medewerkers in binnen- en
buitenland blijven in groeimarkten de vinger
aan de pols houden. Interessante internationale
zakenopportuniteiten zullen
u nog altijd bereiken langs deze weg.
Waarom dan het format veranderen?
Terwijl we dit medium vroeger vooral
gebruikten om onze uitgebreide dienstverlening
voor te stellen, willen we in de
vernieuwde Wereldwijs het accent verschuiven
naar u. Meer dan vroeger willen
we verhalen brengen van ondernemingen
en ondernemers die nieuwe markten
verkennen. We willen u nog concreter
ondersteuning bieden bij het aangaan van
de uitdagingen die internationalisering
stelt. Door de kennis van experts en de
ervaringen van collega-ondernemers met
u te delen.
Editoriaal.
Check-in
Want internationaal ondernemen is
broodnodig. Onlangs bevestigde een
studie van de Europese Commissie –
verschillende eerdere studies wezen in
dezelfde richting – dat kmo’s met internationale
activiteiten beter presteren
dan bedrijven die alleen in eigen land
ondernemen. Bovendien zijn bedrijven die
internationaal ondernemen innovatiever,
ze scheppen meer werkgelegenheid en ze
hebben een betere concurrentiepositie en
groei- en overlevingskansen. Anderzijds
zijn ook buitenlandse investeerders
cruciaal voor een economie die competitiever
wil worden. Daarom blijft onze
ambitie sterker dan ooit om de draaischijf
en het aanspreekpunt te zijn voor
iedereen die wil ondernemen in of vanuit
Vlaanderen. In Wereldwijs leest u elke
maand opnieuw hoe we dat samen met u
waarmaken.
Ik wens u veel leesplezier,
Koen Allaert
Gedelegeerd bestuurder
Wereldwijs - september 2010 | 3

4
Aan boord
| Wereldwijs - september 2010
Uw gids voor boeiende markten
en aantrekkelijke zakenopportuniteiten.
Groeimarkt China is hot, maar ook andere Aziatische bestemmingen
bieden opportuniteiten. Zo is Singapore zeker het overwegen waard als
u zaken wil doen in Azië. Vlaamse Economische Vertegenwoordiger
Peter Christiaen, op post in Singapore, vertelt u waarom.
Singapore:
springplank
naar Azië
Kleine maar grootse handelsnatie

Rechts: Peter Christiaen bij de splinternieuwe
shopping mall ION orchard op Orchard Road, de
bekendste winkelstraat van Singapore.
Onder: zicht op de skyline van Singapore.
Uw gids voor boeiende markten
en aantrekkelijke zakenopportuniteiten.
Aan boord
Peter Christiaen: “Singapore is een van ‘s werelds meest open economieën, zo goed
als vrij van invoerrechten. Die worden enkel geheven op auto’s, tabak en alcohol.
Een bedrijf oprichten is er kinderspel: met minimum 1 Singaporese dollar startkapitaal
kan je online de aanvraag indienen. Binnen de 48 uur beschik je over een eigen bedrijf.”
Heeft Singapore – een financieel
centrum in Azië – erg geleden
onder de wereldwijde financiële en
economische crisis?
Peter Christiaen: “2008 en 2009 waren
moeilijke jaren. Singapore was het eerste
land in het Verre Oosten dat in recessie
ging, maar het klauterde er ook als eerste
opnieuw uit. In Q1 2010 groeide het bbp met
een verbluffende 32,1% ten opzichte van Q4
2009, toen het bbp nog met 2,8% kromp.
Prognoses voor 2010 wijzen in de richting
van 9% groei.”
Dat zijn groeicijfers die vergelijkbaar
zijn met de BRIC-landen.
Hoe slaagt een landje van nog geen
700 km 2 en met slechts vijf miljoen
inwoners daarin?
Peter Christiaen: “De economische fundamenten
van het sterk ontwikkelde Singapore
zijn uitstekend. Bedrijven en banken
zijn gezond, de schuldengraad is laag. Toen
eind jaren 90 in Azië de financiële zeepbel
uit elkaar spatte en vooral de vastgoedsector
en de banken stevige klappen kregen,
voerden de meeste Aziatische landen een
grondige saneringsronde. Bij de huidige
crisis trok de regering 10 miljard euro uit en
ze trof een rits maatregelen waarbij de focus
lag op het behoud van de werkgelegenheid.
Werkgevers konden een beroep doen
op subsidies en er werd een programma
opgesteld waardoor banken konden blijven
lenen aan bedrijven. Ook fiscale maatregelen
werden genomen. Zo werd de vennootschapsbelasting
verlaagd naar 17%: na
Hongkong en Macau, is dat de laagste in het
Verre Oosten.”
De overheid stimuleert sterk het
ondernemerschap. Is zo de bijnaam
‘Singapore Incorporated’ ontstaan?
Peter Christiaen: “In Singapore is alles
overzichtelijk en georganiseerd, vandaar de
bijnaam. Het land wordt gerund door één
conservatieve partij en van bij het begin gebeurde
dat met een weldoordachte visie en
duidelijke doelstellingen. De invloed van de
overheid op de economie is dan ook groot.
Dankzij zijn centrale ligging werd Singapore
geprofileerd als draaischijf voor de regio.
Het is de natuurlijke achtertuin van Indonesië,
Thailand, Vietnam, China en India, en
een toegangspoort tot Australië en Nieuw-
Zeeland. De Singaporese economie steunt
sterk op dit geografisch voordeel. Er werd
veel geïnvesteerd in de doorvoercapaciteit
van (lucht)havens: dit kleine landje heeft de
grootste containerhaven en de beste luchthaven
ter wereld. Bovendien is Singapore
ook een van ‘s werelds meest open economieën,
zo goed als vrij van invoerrechten.
“In 2009 exporteerde
Vlaanderen voor ongeveer
660 miljoen euro naar
Singapore: een stijging
van bijna 15%.”
Die worden enkel geheven op auto’s, tabak
en alcohol. Een bedrijf oprichten is er kinderspel:
met minimum 1 Singaporese dollar
startkapitaal kan je online een aanvraag
indienen. Binnen de 48 uur beschik je over
een eigen bedrijf. Vele buitenlandse kantoren
zijn hier aanwezig en een groot deel van de
expats bewerkt van hieruit andere markten.”
Wereldwijs - september 2010 | 5

Aan boord
Kunnen Vlaamse ondernemers
uit alle sectoren genieten van
dit stabiele en gunstige
ondernemingsklimaat?
Peter Christiaen: “Ruimte is hier bijzonder
schaars en moet ten volle worden aangewend.
Daarom moet Singapore kieskeurig
zijn. De overheid focust op enkele speerpuntsectoren,
zoals de farmaceutische
en biomedische industrie. Onlangs werd
hieraan interactieve digitale media toegevoegd.
Een volledig overzicht vind je op
www.edb.gov.sg. Het zijn sectoren waarin
ook Vlaanderen sterk staat. Voor ondernemers
die actief zijn in deze domeinen, rolt
de Singaporese overheid de rode loper uit.
Daarnaast bestaan interessante exportmogelijkheden
voor ondernemers in bijvoorbeeld
de voeding- en drankenindustrie, die
geen prioriteit zijn voor de overheid, maar
wel een grote marktinteresse kennen. Ondernemingen
die bijvoorbeeld toeleveren
aan de landbouw of een zware, vervuilende
industrie, moet ik teleurstellen: voor hen
bestaat geen marktpotentieel in Singapore.”
Hoe benaderen Vlaamse
ondernemers best de
Singaporese markt?
Peter Christiaen: “Zoals overal in Azië:
kom meermaals naar hier. Persoonlijk
contact is uiterst belangrijk. Uitsluitend
zakendoen via e-mail is not done. Zoek
een goede importeur of distributeur. Ons
kantoor kan hierbij helpen. Ook via beursbezoeken
kan je de markt aftasten en interessante
contacten ontmoeten. Singapore
is een Aziatisch beurscentrum. Vele grote
topvakbeurzen – regionale en globale –
vinden hier plaats zoals Food & Hotel Asia,
CommunicAsia en ’s werelds derde grootste
luchtvaartbeurs Singapore Air Show.
Verder behoort Singapore tot een van de
vijfentwintig focuslanden van Flanders
Investment & Trade: landen met veel potentieel
tot samenwerking en investering,
zowel naar als vanuit Vlaanderen. Volgend
jaar staat dan ook een handelsmissie naar
Singapore op de agenda.”
Met welke uitdagingen wordt
de Vlaamse ondernemer
geconfronteerd in Singapore?
Peter Christiaen: “Singapore is een mature
markt. Alle grote ondernemingen zijn hier
aanwezig, de concurrentie is groot. Voor
nieuwe buitenlandse bedrijven is het niet
altijd eenvoudig om er voet tussen de deur
te krijgen. Importeurs spelen immers vaak
op veilig. Door de lage werkloosheidsgraad
van 2 à 3% is personeel aantrekken duur
en moeizaam.
6 | Wereldwijs - september 2010
Boven: Singapore beschikt over de grootste containerhaven ter wereld.
“Wie wil zakendoen in
Azië of Australië, vindt in
Singapore een perfecte,
efficiënte en betrouwbare
uitvalsbasis.”
Daar tegenover staat dat iedereen vloeiend
Engels spreekt: het is een van de vier officiële
talen in Singapore. De bevolking is
hoogopgeleid en beschikt over een hoge
koopkracht. Van corruptie is geen sprake
en het (zaken)leven is efficiënt en uitermate
goed georganiseerd. Voor alles bestaan
transparante en duidelijke regels,
verwarring is uitgesloten. Er worden geen
uitzonderingen toegestaan: een negatief
antwoord blijft negatief. Soms kan dat frustrerend
zijn, maar op businessvlak schept
dat een helder kader zonder verrassingen.
Dat is een hemelsbreed verschil met bijvoorbeeld
China, waar de wetgeving soms
varieert van stad tot stad. Ik ben nu tweeenhalf
jaar werkzaam in Singapore, daarvoor
was ik zeven jaar gestationeerd in
Sjanghai, dus ik kan vergelijken.
Singapore is het meest westerse land van
Azië. De leefkwaliteit is er bijzonder hoog.
Op het vlak van onderwijs en medische
verzorging behoort deze Aziatische tijger
tot de wereldtop. Wie wil zakendoen in Azië
of Australië, vindt in Singapore een perfecte,
efficiënte en betrouwbare uitvalsbasis.”
De handelsbalans Vlaanderen-
Singapore is uitgesproken negatief.
Hoe ziet de Vlaamse invoer uit
Singapore eruit?
Peter Christiaen: “In 2009 importeerde
Vlaanderen voor 1,85 miljard euro uit Singapore.
Dat is een opvallende stijging van
47% in vergelijking met het jaar voordien.
Hierdoor klimt Singapore naar de 17de
plaats als leverancier van Vlaanderen met
een fors gestegen aandeel van 0,87% in de
totale Vlaamse invoer. Ook in 2010 zet de
opmerkelijke importgroei zich door. In het
eerste kwartaal steeg de invoer opnieuw
met bijna 42%. Het aandeel in de totale
Vlaamse invoer liep op tot 0,89%. De sterke
invoerstijging is grotendeels toe te schrijven
aan de sterke toename van de import van
chemische en farmaceutische producten
(59,61%). In 2009 was deze sector goed voor
bijna 90% van de Vlaamse import uit Singapore.
De invoer van minerale producten
(59,54%) ging er ook sterk op vooruit, maar
was uiteraard minder doorslaggevend in de
totale invoer. Anderzijds was er een terugval
van de import van machines en elektrisch
materieel (-22,21%) en van optische- en
precisieapparatuur (-8,38%).
Ook de haven van Antwerpen als exporthaven
speelt een aanzienlijke rol in deze indrukwekkende
invoercijfers. PSA Antwerp –
het vroegere Hessenatie en Noord Natie – is
het tweede vlaggenschip van PSA International,
een van de belangrijkste havengroe-

pen ter wereld met thuisbasis in Singapore.
PSA Antwerp, de grootste investering van
PSA buiten Singapore, krijgt zo een groot
deel van de Europese koek.”
Zijn de cijfers voor de Vlaamse uitvoer
naar Singapore ook zo goed?
Peter Christiaen: “Meestal daalt de uitvoer
als gevolg van de financiële en economische
crisis, maar Singapore is een uitzondering op
de regel. Vlaanderen exporteerde in 2009 voor
ongeveer 660 miljoen euro naar de Aziatische
stadsstaat, dat is een stijging van bijna 15%.
Hierdoor rukte Singapore op naar de 37ste
plaats als exportbestemming van Vlaanderen.
Het aandeel in de totale Vlaamse uitvoer
steeg tot 0,30%.
Belangrijkste Vlaamse import-
producten uit Singapore (2009):
organische chemische producten (58,48%)
farmaceutica (29,81%)
minerale brandstoffen (3,01%)
elektrische machines (2,53%)
optische instrumenten en apparaten (2,15%)
BRON: Instituut voor de Nationale Rekeningen (NBB),
verwerking cel Kennisopbouw Flanders Investment & Trade
“Economen voorspellen
dit jaar 9% groei voor
Singapore.”
De opvallende exportstijging was volledig
te danken aan de spectaculaire toename
van de afzet van minerale producten
(+851,69%). Deze sector was meteen
goed voor meer dan 28% van de Vlaamse
afzet in Singapore. Verder was er ook een
gevoelige stijging van de uitvoer van optische-
en precisieapparatuur (+45,66%). De
andere belangrijke sectoren gingen er in
2009 evenwel op achteruit. Dat was onder
meer zo voor de edele metalen en diamant
(-20,14%), de onedele metalen (-42,58%),
de machines en het elektrisch materieel
(-26,54%), kunststoffen en rubber
(-14,15%) en vervoermaterieel (-13,81%).
Belangrijkste Vlaamse exportproducten
naar Singapore (2009):
minerale brandstoffen (28,31%)
organische chemische producten (11,60%)
machines en mechanische werktuigen (10,94%)
kunststoffen en rubber (7,18%)
farmaceutische producten (6,41%)
BRON: Instituut voor de Nationale Rekeningen (NBB),
verwerking cel Kennisopbouw Flanders Investment & Trade
Tijdens de eerste drie maanden van 2010
moest de export echter ruim 10% inleveren,
waardoor Singapore voorlopig op de 41ste
plaats terechtkomt. In de totale Vlaamse uitvoer
daalde het aandeel naar 0,26%.”
Vorige maand werden de Olympische
Jeugdspelen – voor jongeren
tussen 16 en 18 jaar – voor het eerst
gehouden. Singapore kreeg de eer
van het eerste gastheerschap.
Hoe komt dat?
Peter Christiaen: “Singapore kan zich
goed verkopen. Ook de nationale trots van
de bevolking is groot. Het is een klein land,
maar het blinkt uit in vele domeinen en dat
wordt wereldwijd gepromoot. Zo organiseerde
Singapore de allereerste Formule
1-nachtrace. Ook het toerisme zit stevig in
de lift. Gezien de zeer beperkte landoppervlakte
is dat een puike prestatie.”
Fact sheet Singapore
Aan boord
• Oppervlakte:
687 km2 • Aantal inwoners:
4.701.069 (juli 2010)
• Aantal Belgen in Singapore:
839 (maart 2009)
• Officiële talen:
Engels, Chinees, Tamil en Maleis
• Munteenheid:
Singaporese dollar; 1 S$ = 0,6 €
(juli 2010)
• Weetje:
1ste plaats in competitiviteitsrangschikking
2010 Zwitserse
International Institute for Management
Development (IMD)
Onze acties in Singapore
Flanders Investment & Trade
is aanwezig op toonaangevende
beurzen in Singapore.
Meer info vindt u op
www.flandersinvestmentandtrade.be
Wereldwijs - september 2010 | 7

Turbulentie Experts delen kennis en ervaring over drempels en uitdagingen.
8 | Wereldwijs - september 2010
Maandelijks vinden er wereldwijd meer dan 500 b2b-vakbeurzen
plaats. Maar worden er op een vakbeurs in dit (post-)crisistijdperk
nog concrete zaken gedaan? Loont zo’n trip naar Hongkong om er
gedurende drie dagen uw fijne chocolade te laten proeven of uw
ERP-software te demonstreren? En heeft u nog marketingbudget
over als u terug thuiskomt? Wereldwijs sprak met vier specialisten
ter zake en zocht het voor u uit.
Vakbeurzen brengen bal
aan het rollen
Waarom moet een kmo
met internationale ambities
deelnemen aan een vakbeurs
in het buitenland?
Jeroen De Vuyst: “In eerste instantie om op
de lokale markt aanwezig te zijn en diensten
en producten te tonen aan een zeer specifieke
doelgroep: de mensen in de eigen sector.
Tegelijk krijg je als deelnemer op enkele
dagen tijd een goed beeld van de sector in
een bepaald land. Daarnaast heeft een beurs
een belangrijke trefpuntfunctie: je kan er
efficiënt bestaande klanten en prospecten
face to face ontmoeten. Ten slotte is het ook
uitstekend voor je bedrijfsimago: aanwezigheid
op een beurs is een bewijs van je interesse
in andere markten, van de ambitie
van je bedrijf.”
Paul March: “Het hangt natuurlijk af van je
activiteit, maar tegenwoordig is er voor elke
nichemarkt wel een internationale vakbeurs.
Als je wil weten wat je met je kmo in het buitenland
kan betekenen, dan is een vakbeursdeelname
de perfecte graadmeter.”

Tom Vets: “Op vakbeurzen gaan wij intensief
op zoek naar potentiële distributeurs. Op enkele
dagen tijd kunnen we een pak interessante
contacten spreken. Dat lukt nooit als
je achter je bureau blijft zitten.”
Chris Vissers: “Wij trekken naar beurzen om
snel te weten te komen of er interesse is voor
onze producten. Ook als dat niet zo blijkt te zijn,
is dat voor ons waardevolle informatie.”
Is het, gezien de kostprijs,
nog steeds interessant?
Paul March: “Er wordt soms geklaagd
over de hoge kostprijs. Maar op een goede
vakbeurs zijn decision makers uit de hele
wereld aanwezig, waardoor de kans op een
hoge ROI groot is.”
Jeroen De Vuyst: “Inderdaad, uitgedrukt in
aantal nuttige contacten per gespendeerde
euro, blijft een vakbeurs een zeer interessant
marketingmiddel. Bovendien vinden
’s werelds belangrijkste beurzen plaats in
onze buurlanden – Duitsland spant op dat
vlak wereldwijd de kroon – dat beperkt voor
Vlaamse bedrijven het kostenplaatje. En natuurlijk
zorgt Flanders Investment & Trade
(FIT) voor financiële ondersteuning.”
Tom Vets: “Deelnemen met een Product
Sample Booth van FIT beperkt voor ons de
investering en het risico.”
Chris Vissers: “Het leeuwendeel van ons
marketingbudget gaat naar beursdeelnames
in België en in het buitenland. Het geld
en de energie die we erin steken, zien we als
een investering in het zoeken naar opportuniteiten
voor verdere groei. Wij adverteren
dan ook zelden.”
Wanneer is een beursdeelname
succesvol geweest?
Paul March: “Bedrijven denken soms dat ze
met twee of drie contracten van een beurs
zullen terugkeren. Dat is zeker niet altijd
het geval.”
Chris Vissers: “Het aantal cold en hot
leads is een indicatie. Ook het verbruik van
product- en bedrijfsdocumentatie kan een
aanduiding zijn voor succes. Meestal zijn
de resultaten niet onmiddellijk zichtbaar.
Regelmatig worden we zelfs na meer dan
een jaar na een beursdeelname nog door
een bezoeker gecontacteerd.”
Tom Vets: “Het aantal en de kwaliteit van de
leads is inderdaad belangrijk. Die verzilveren
we meestal pas na vijf of zes maanden, en
soms later. Op een beurs circuleert iedereen
die plannen heeft in een bepaalde sector of
niche. De kans is dus groot dat een toevallig
gesprek er leidt tot een onverwacht succes.”
Een geslaagde beurdeelname:
3 gouden tips van Paul March
Op voorhand:
maak uw huiswerk
“Bekijk bijvoorbeeld op voorhand of er een
markt is voor uw product of dienst, of maak
uzelf bekend met importreglementering.
Een goede voorbereiding
is al de helft van het succes.”
Wat is een voorbeeld van
zo’n onverwacht succes
op een beurs?
Tom Vets: “Het eerste gesprek dat ik had
met een bezoeker van onze stand op Medica
in 2009 ging over intellectuele eigendom. Het
bleek dat het IP van onze producten wel goed
beschermd was, maar dat van ons productieproces
helemaal niet. Na de beurs hebben
we dat aangepakt en ons zo verzekerd van een
pak nieuwe commerciële mogelijkheden.”
Chris Vissers: “Tijdens onze deelname aan
Autostrada Polska in Kielce in 2008 werkten
we met een tolk die ons door FIT werd
aangeraden. De man was enorm geïnteres-
Turbulentie
seerd in ons product en bleek over de juiste
commerciële ingesteldheid en technische
affiniteit te beschikken. Wij boden hem een
contract aan om ons in de regio te vertegenwoordigen.
Vandaag behartigt hij de belangen
van onze dochteronderneming in Polen.”
Jeroen De Vuyst:
“Vanaf 2011 focust FIT op
25 landen. Voor elk van deze
landen bepalen we doelsectoren
waarvoor we specifieke activiteiten
op touw zetten. Beursdeelnames
blijven daarbij een belangrijke
plaats innemen.”
Hoe werken jullie gericht
aan een succesvolle
beursdeelname?
Paul March: “Als bedrijf moet je realistische
objectieven vooropstellen en voor een goede
voorbereiding zorgen, dat vergroot de kansen
op succes.”
Jeroen De Vuyst: “Een beurs duurt slechts
een paar dagen, je moet er op die tijd het
maximum uithalen. Dat betekent dat je naar
de mensen moet toestappen en actief op
zoek moet gaan naar nieuwe contacten en
mogelijke projecten. Opvolging ervan na afloop
van de beurs is essentieel. Daar wacht
je best niet te lang mee.”
Tom Vets: “Op een beurs moet je inderdaad
zelf actie ondernemen. Stilzitten is
geen optie. Je mag bovendien nooit de moed
verliezen, zelfs al zit je er op het einde van de
dag fysiek door.”
Chris Vissers: “Je moet er tijd instoppen en
een selectie van prospecten op voorhand
uitnodigen. Best ben je ook met twee aanwezig,
zodat er altijd iemand op verkenning
kan naar wat de beurshall aan innovaties en
interessante contacten te bieden heeft.”
Welke invloed heeft de crisis
gehad op de internationale
vakbeurzen?
Jeroen De Vuyst: “Ik zag twee soorten reacties
bij de Vlaamse bedrijven: sommige
plooiden terug en namen een afwachtende
houding aan, andere maakten gebruik van
de economische luwte om zich prominent
op het internationale toneel te tonen. Dat
maakte dat het aantal bedrijven dat met ons
naar een beurs trekt ongeveer stabiel bleef.
In de crisisgevoelige sectoren zoals textiel
en bouw zagen we een lichte daling van de
beursactiviteiten, in andere sectoren zoals
Wereldwijs - september 2010 | 9

Turbulentie
farma, chemie en voeding dan weer niet. Wel
merken we dat voor vele Vlaamse bedrijven
Europa nu een interessanter werkterrein is
geworden. De verre bestemmingen moesten
aan populariteit inboeten.”
Paul March: “Wij moeten allemaal meer
inspanningen doen om Europese deelnemers
te ronselen voor beurzen in Azië. De
marktomstandigheden zijn er immers een
stuk gunstiger dan in Europa. De groepsstanden
van vele Europese landen groeien
nog wel, maar ik zie toch tekenen van krimpende
budgetten als gevolg van de crisis.
Door te veel aandacht voor budget en minder
voor groeimarkten laten bedrijven mooie
kansen liggen op interessante beurzen. Het
is bovendien opvallend dat de meeste Aziatische
groepsstanden op Aziatische beurzen
alsmaar groter worden.”
Tom Vets: “In de crisisperiode ben ik wel
enkele belangrijke contacten verloren met
multinationals die interesse toonden in een
partnership, maar op de beurzen heb ik niet
veel van de crisis gemerkt. Dat is misschien
eigen aan de gezondheidssector: er moet
hoe dan ook genezen worden.”
Chris Vissers: “Ook wij zagen niet veel gevolgen
van de crisis op de beurzen. Het marketingbudget
van Cometal is beperkt, dus daar
werd niet in gesnoeid. Ik ben ervan overtuigd
dat een kmo zich in een moeilijke periode
moet voorbereiden op betere tijden. Daartoe
is een beursdeelname ideaal.”
Hoe evolueren de bezoekers-
aantallen?
Paul March: “In Europa is er een trend naar
meer nichebeurzen. In het Verre Oosten kennen
de totaalbeurzen – waar alle segmenten
van een industrie vertegenwoordigd zijn
– nog steeds veel succes. Opvallend in het
Midden-Oosten en Azië is de sterke toename
van het aantal professioneel georganiseerde
vakbeurzen. Tegenwoordig vind je in steden
zoals Hongkong en Singapore de best uitgeruste
beurscentra ter wereld.”
Jeroen De Vuyst: “Nog steeds verschijnt er
elke paar weken een nieuwe beurs in het
landschap. Tegelijk smelten er beurzen samen.
De slotsom? Er zijn er – zeker in Europa
– niet zoveel meer dan vroeger, maar
ze zijn meer performant en meer gefocust.
10 | Wereldwijs - september 2010
Tom Vets:
“Op een beurs circuleert
iedereen die plannen heeft in
een bepaalde sector of niche.
De kans is groot dat een
toevallig gesprek er leidt tot
een onverwacht succes.”
Help, ik neem deel
aan een beurs!
Het beursplan,
leidraad bij
internationaal
ondernemen
Al wat u wilde weten
over een beursdeelname,
maar nooit durfde vragen
Op zoek naar een handige gids voor
deelnames aan internationale vakbeurzen,
boordevol tips en checklists?
Bestel ‘Help, ik neem deel aan een
beurs’ uit onze reeks ‘Leidraad bij
internationaal ondernemen’
gratis via onze website
www.flandersinvestmentandtrade.be
Deze publicatie mag niet ontbreken in
het boekenrek van een kmo-zaakvoerder
of -exportmanager.
Een geslaagde beurdeelname:
3 gouden tips van Paul March
Tijdens de beurs:
wees proactief
“Wacht niet op bezoekers om bij uw stand langs
te komen. Introduceer uzelf en wandel rond.
Doe dit zeker als u een nieuwe markt verkent.”
Doordat beurzen zich steeds meer op niches
richten, is het aantal deelnemers geen
graadmeter meer voor succes. Er komen
meer decision makers en minder vrijblijvende
bezoekers. Kwaliteit primeert dus steeds
vaker op kwantiteit.”
Chris Vissers: “Ik heb het gevoel dat de organisatoren
het moeilijker hebben om bezoekers
aan te trekken. Vroeger moesten bedrijven
het doen met de vakbeurzen en wat er in
de vakpers stond. Vandaag biedt onder meer
het internet tal van nieuwe mogelijkheden.”
Chris Vissers:
“Het geld en de energie die we
in beursdeelnames steken is
een investering in het zoeken
naar opportuniteiten voor
verdere groei.”
En wat brengt de toekomst?
Paul March: “Ik ben ervan overtuigd dat vakbeurzen
het marketinginstrument bij uitstek
zullen blijven in de komende decennia. Wat
de regio’s Azië en Midden-Oosten aangaat,
hebben wij alvast mooie vooruitzichten.”
Jeroen De Vuyst: “Vanaf 2011 focust FIT op
25 landen. Ons doel? Enerzijds willen we bedrijven
helpen hun marktaandeel te behouden
in de nabije Europese markten en in de
VS. Anderzijds ondersteunen we de ontwikkeling
van hun activiteiten in de BRIC-landen
en in andere opkomende markten. Voor elk

van deze landen bepalen we doelsectoren
waarvoor we specifieke activiteiten op touw
zetten. Beursdeelnames blijven daarbij een
belangrijke plaats innemen. We gaan gerichter
te werk en bieden intensievere ondersteuning
voor kmo’s. Zo zullen we vaker
aankopers uitnodigen naar vakbeurzen in
het buitenland en er nog meer matchmaking
events op touw zetten.”
Tom Vets: “Wij hebben bijzonder goede ervaringen
opgedaan op Medica. Deze beurs
staat ook in de komende jaren op ons lijstje.
Dan trekken we er met twee medewerkers
heen, zodat we tegelijk onze stand kunnen
bemannen en kunnen netwerken. Bovendien
overwegen we om in een volgende fase ook
aan vakbeurzen in Azië deel te nemen.”
Chris Vissers: “Onze ervaringen in Frankrijk
en Polen waren zo positief dat vakbeurzen in
het buitenland ook bij ons een centrale rol
zullen blijven spelen in onze marketingacties.
Benieuwd naar wat voor u
een onmisbare vakbeurs in
het buitenland is?
Contacteer uw provinciaal kantoor.
Of neem contact op met de dienst Acties
via acties@fitagency.be. Onze medewerkers
maken u graag wegwijs in het
internationale beurslandschap.
Internationale beursdeelnames: onze specialisten
Chris Vissers
is commercieel directeur van
bekistingspecialist Cometal
dat recent zijn klanten ook
buiten thuismarkten Nederland
en België gaat zoeken,
op onder meer Nordbat in
Frankrijk, en Budma en Autostrada
Polska in Polen.
Naar de beurs met FIT: de 3 succesformules
Cataloogstand Uw bedrijf gratis vertegenwoordigd!
U hoeft geen medewerkers naar de beurs te sturen. U bezorgt FIT uw catalogi.
Wij zorgen voor de promotie ter plaatse en de feedback achteraf.
Product Sample Booth (PSB) Gedeelde stand als ideale opstap
Turbulentie
Tegen een vast bedrag deelt u een stand met andere Vlaamse bedrijven en presenteert
er uw producten, stalen of brochures. De logistieke en administratieve steun krijgt u er
bovenop.
Groepsstand Individuele standruimte met schaalvoordelen
U krijgt maximale visibiliteit voor een minimale inspanning op een tot in de puntjes
verzorgde groepsstand. Onthaal, vergaderuimte, keuken en berging zijn allemaal voorzien.
U heeft uw eigen standruimte en geniet tegelijk schaalvoordelen.
Paul March
heeft met zijn bedrijf All World
Exhibitions al meer dan een
kwarteeuw ervaring in het
organiseren van grootschalige
vakbeurzen zoals Hofex
in Hongkong, Food & Hotel
Asia en CommunicAsia in
Singapore.
Een geslaagde beurdeelname:
3 gouden tips van Paul March
Na afloop:
zorg voor follow-up
“De meeste bedrijven, en zeker die in Azië,
zullen niet zelf het contact na een beurs terug
opnemen. Het is aan u om bij te houden wie u
heeft ontmoet, waarover uw gesprek ging en
zelf het initiatief te nemen.”
Jeroen De Vuyst
is al meer dan elf jaar actief
bij FIT in het begeleiden van
kmo’s bij hun vakbeursdeelname
en bezocht zowat
alle grote en opkomende
vakbeurzen wereldwijd.
Tom Vets
is product manager bij de
firma BioRacer en zette met
de nieuwe ReSkin productlijn
de eerste stappen op internationale
medische vakbeurzen
zoals Medica in Düsseldorf en
Arab Health in Dubai.
Wereldwijs - september 2010 | 11

Tussenstop In dialoog met een ambitieus bedrijf in Vlaanderen.
Bezeten van Duvel
12 | Wereldwijs - september 2010
In 2007 won Duvel Moortgat de Leeuw van de Export.
Dankzij een innovatieve exportstrategie was de brouwer
uit Puurs erin geslaagd om een opmerkelijke groei te
realiseren. Daarnaast prees de vakjury de aandacht
van het bedrijf voor duurzaam en ethisch ondernemen.
Ook de vele projecten rond hedendaagse kunst,
cultuur en muziek oogstten veel lof. Het zakencijfer
van Duvel Moortgat – bekend van speciaalbieren als
Duvel, Maredsous, Vedett, Bel Pils, Chouffe en
Liefmans – bleef de voorbije jaren de hoogte ingaan.

In de periode van de prijsuitreiking staat
het winnende bedrijf volop in de schijnwerpers,
maar hoe gaat het daarna?
Duvel Moortgat bleef hoge ogen gooien.
Adviseur Internationaal Ondernemen
Annik Du Pont wandelde met
CEO Michel Moortgat en Export Manager
Bram Vaerewyck doorheen de
geschiedenis van het bedrijf.
Parelende geschiedenis
Annik Du Pont: “Binnenkort viert Duvel
Moortgat zijn 140ste verjaardag. Werd in
1871 al Duvel gebrouwen?”
Michel Moortgat: “Nee, dat volgde later.
Zoals duizenden andere landbouwers in
die tijd combineerde mijn overgrootvader
Jan-Leonard Moortgat een boerderij en
brouwerij. Bier brouwen was een winteractiviteit,
waarvoor de grondstoffen in de
zomer op het land werden gekweekt. De
paarden die anders op non-actief zouden
staan, vervoerden in de winter het bier naar
de klanten. Tijdens de Eerste Wereldoorlog
introduceerden de Engelse soldaten
de ale-bieren in België. Mijn grootoom
Bram Vaerewyck:
“In 2009 haalden we 45%
omzet uit het buitenland,
dit jaar hopen we de kaap
van 50% te ronden.”
Albert reisde toen naar het VK om gist in
te slaan en brouwde een bier naar Engels
model met hoge gisting en hergisting. Duvel
was geboren. Maar pas eind jaren 60
werd het een succes. Meerdere factoren
speelden hierin een rol, maar een belangrijk
ingrediënt van de succesformule was
het ontwerp van het speciale Duvel-glas. In
tegenstelling tot de smalle lange bierglazen
die toen bestonden, ontwikkelden we
het brede tulpvormige glas om de smaak
optimaal tot zijn recht te laten komen. De
in de bodem gegraveerde ‘D’ creëert de befaamde
tornado in Duvel en ondersteunt de
schuimkraag.”
Kentering: mono wordt multi
Annik Du Pont: “Inmiddels bestuurt de
vierde generatie Moortgat - Michel, Philippe
en Bernard – het bedrijf, vanaf 1999 voor
25% beursgenoteerd. Sindsdien is Duvel
Moortgat opmerkelijk internationaler georiënteerd.”
Michel Moortgat: “Klopt, eind jaren 90 was
Duvel Moortgat een gezond bedrijf, maar
de groei was beperkt. We hadden meerdere
merken in onze portfolio en we waren
aanwezig op meerdere markten, maar we
CEO Michel Moortgat en Export Manager Bram Vaerewyck
waren zeer afhankelijk van Duvel en de Belgische
markt. Daarom beslisten we om te
diversifiëren, zowel in ons merkenportfolio
als in ons werkterrein. Zonder hierbij de
kwaliteit uit het oog te verliezen.”
Annik Du Pont: “Hoe werd dat praktisch
aangepakt?”
Bram Vaerewyck: “Vier prioritaire exportmarkten
werden gedefinieerd: Nederland,
Frankrijk, het VK en de VS. Duvel Moortgat
richtte er dochterondernemingen op, geleid
door een General Manager die rapporteert
aan onze COO Daniel Krug.”
Annik Du Pont: “Waarom net die markten?”
Michel Moortgat: “Naast de geografische
nabijheid van de buurlanden, zijn het markten
waar we de taal en cultuur begrijpen.
Bovendien zijn het mature markten met
een hoge bierconsumptie, die weliswaar afneemt.
Dat zijn de markten waarop wij mikken.
In onze niche van speciaalbieren, heeft
een jonge biermarkt weinig te bieden. Daar
wordt immers vooral pilsbier gedronken. We
richten ons tot de bierconsument die kwaliteit
verkiest boven kwantiteit.”
Bram Vaerewyck: “Intussen behoort ook
China tot onze prioritaire exportmarkten.
Daarnaast zijn er de ‘emerging markets’,
waar we met onafhankelijke importeurs
werken. Ik volg deze markten op en rapporteer
vervolgens ook aan COO Daniel
Krug.”
Tussenstop
Op kwaliteit geen toegevingen
Annik Du Pont: “Naar hoeveel landen exporteren
jullie vandaag?”
Michel Moortgat: “We zijn aanwezig in 72
landen, maar het is ons absoluut niet te doen
om in zo veel mogelijk landen aanwezig te
zijn. Kwaliteit is het sleutelwoord bij Duvel
Moortgat. Het is onze grootste troef en moet
dat in de toekomst ook blijven. Dat staat ook
geschreven in onze missie. Als de prijzen
van de grondstoffen stijgen, zullen we hierop
niet besparen. We willen immers de beste
brouwer zijn en investeren hiervoor in onze
medewerkers en in state-of-the-arttechnologie.
Onze brouwmeesters zijn wereldwijd
hoog aangeschreven en worden regelmatig
uitgenodigd om te zetelen in jury’s.”
Verschillende landen,
verschillende aanpak
Annik Du Pont: “De internationale interesse
in jullie merken is enorm, maar soms beslissen
jullie om in een bepaald land geen
zaken te doen. Kan je een voorbeeld geven?”
Bram Vaerewyck: “Tijdens een recente
beursdeelname in Syrië merkten we er een
grote respons, maar een vlotte opstart wordt
bemoeilijkt door de etikettering. De drie
gouden sterren op het Duvel-logo vormen
immers een probleem. De tekst aanpassen
is op zich geen probleem, maar een ander
> ID
• Bedrijf:
Duvel Moortgat nv
• Aantal medewerkers:
585
• Omzet in 2009:
113 miljoen euro, waarvan 45% is
gerealiseerd in het buitenland
• Eigen vestigingen:
België, Nederland, Frankrijk,
het VK, de VS, China en Tsjechië
• Productievestigingen:
België, VS en Tsjechië
• Aanwezig in:
72 landen
• Productievolume:
bijna 600.000 hectoliter speciaalbier/
jaar
• Merkenportefeuille:
Duvel, Chouffe, Vedett, Bel Pils,
Maredsous, Liefmans, Ommegang,
De Koninck en Bernard
Wereldwijs - september 2010 | 13

Tussenstop
logo gebruiken betekent ook andere merchandising.
Voor onze productieafdeling –
alle Duvel wordt in België gebrouwen – is het
logistiek onhaalbaar om speciaal hiervoor
een andere lijn op te starten. Het sop is dan
de kool niet waard, zeker niet voor de relatief
kleine volumes. In de VS bijvoorbeeld, moet
in sommige staten het alcoholgehalte vooraan
worden vermeld, in andere staten dan
weer op de achterkant. Export maakt productie
en voorraadbeheer complex, maar in
functie van het marktpotentieel bekijken we
natuurlijk praktisch werkbare alternatieven.”
Michel Moortgat: “Soms lopen de zaken nu
eenmaal niet zoals gehoopt. Toen we in 2001
voor 50% instapten in Tsjechische brouwerij
Bernard, een van ’s werelds grootste biermarkten
met een verbruik van 160 liter per
capita, hadden we twee doelstellingen vooropgesteld.
Samen met Bernard wilden we
de belangrijkste Tsjechische speciaalbierbrouwerij
worden en Bernard zou onze distributie
in Centraal-Europa op zich nemen.
Onze eerste doelstelling lukt aardig, maar
de verkoop van Duvel via Bernard niet. Misschien
komt dat door de nationale trots van
de Tsjechen, een niet onbelangrijke factor.”
Groei in omzet, export en
duurzaam ondernemen
Annik Du Pont: “Bij de deelname aan de
Leeuw van de Export, konden jullie bijzondere
groeicijfers in export voorleggen.
In 2006 was 37% van de 74,6 miljoen euro
omzet afkomstig uit het buitenland; bij de
beursgang van Duvel Moortgat in 1999 was
dat slechts 15%. Hoe hoog is dat percentage
vandaag?”
Michel Moortgat: “In 2009 realiseerden we
een omzet van 113 miljoen euro, waarvan
45% procent uit het buitenland komt. In
België steeg onze omzet met 8,8% tegenover
2008, terwijl de totale bierconsumptie
er met 1,3% daalde. In deze economisch
moeilijke tijden vallen deze positieve cijfers
op. Vooral ons boegbeeld Duvel scoort goed,
voor vele consumenten een betaalbare luxe
die ze zich niet willen ontzeggen.
Maar ook op het vlak van duurzaam ondernemen
hebben we niet stilgezeten sinds het
winnen van de Leeuw in 2007. Zo startten we
14 | Wereldwijs - september 2010
Boven: Duvel Moortgat brouwt ongeveer 600.000 hectoliter speciaalbier per jaar.
onder meer vorig jaar een afvalwaterzuiveringsstation
in de brouwerij te Achouffe en
namen we een CO 2 -recuperatie-installatie
in gebruik. De CO 2 die wordt gevormd tijdens
de hoofdfermentatie, wordt nu intern
gerecupereerd. En we blijven sleutelen aan
zo klein en efficiënt mogelijke verpakkingen.
Duurzaam ondernemen betekent ook bijdragen
aan de samenleving. Zo blijven we
culturele evenementen sponsoren. En in ons
bezoekerscentrum komen jaarlijks ongeveer
30.000 geïnteresseerden over de vloer. Een
toegangskaartje kost 6,5 euro. Daarvan doneren
we 1 euro aan een geselecteerd goed
doel en dat bedrag verdubbelen we.”
Impact Leeuw van de Export
Annik Du Pont: “Wat betekende het winnen
van de Leeuw voor jullie, hoe hebben
jullie dat ervaren?”
Michel Moortgat: “We waren uiteraard trots
en tevreden met deze prijs, omdat het een
bevestiging is dat je als bedrijf een goede
koers vaart. Bovendien is het een erkenning
voor al onze medewerkers, klanten en partners
in binnen- en buitenland die dit resultaat
meehielpen verwezenlijken. We hebben
ontzettend veel positieve reacties gekregen.
Het is moeilijk te zeggen of er concrete verkoopresultaten
uit zijn voortgekomen, maar
we hebben er zeker veel goodwill mee gecreëerd.
Ook voor nieuwe klanten en distributeurs
is de Leeuw een bewijs dat we
‘serieus’ zakendoen.”
en buitenland willen verderzetten. Zoals
onze missie aangeeft, willen we als nichespeler
een leidende positie bekleden in de
rendabele segmenten van speciaalbieren
en premiummerken, zowel in België als in
prioritaire markten. We blijven de markten
waarin we actief zijn verder bewerken en
we blijven nieuwe aanboren. Onze innovatieve
brouwzaal draait nog maar op de helft
van zijn capaciteit, dus er is ruimte. In de
bestaande markten willen we ons portfolio
nog uitbreiden. Zo zullen we onder meer
focussen op fruitbieren en Vedett White in
Azië, en op Maredsous in Zuid-Amerika.
Tips voor de jonge exporteur
Annik Du Pont: “Welke tips hebben jullie
voor potentiële Vlaamse exporteurs?”
Bram Vaerewyck: “Exporteren heeft een
impact op administratie, logistiek, productie
… waardoor de kans op fouten stijgt. Leg
prioriteiten vast. Werk proactief en prospecteer.
Vraag zo veel mogelijk informatie op bij
Flanders Investment & Trade over interessante
contacten en neem deel aan acties in
de regio.”
Michel Moortgat:
“Proactiviteit is belangrijk.
Neem iemand in dienst die je
buitenlandse klanten de nodige
aandacht kan geven en hen
optimaal kan bedienen.
Als Belgisch bedrijf is exporteren
een must, de binnenlandse markt
is te beperkt.”
Ambities, toekomst en plannen
Annik Du Pont: “Voor welke internationale
uitdagingen staan jullie?”
Michel Moortgat: “Proactiviteit is inderdaad
belangrijk. Neem iemand in dienst die je
buitenlandse klanten de nodige aandacht
kan geven en hen optimaal kan bedienen.
Als Belgisch bedrijf is exporteren een must,
de binnenlandse markt is te beperkt. Probeer
in het buitenland je contacten persoonlijk
te ontmoeten. Zo kan je potentiële
klanten werkelijk laten kennismaken met
je product en zo behaal je de beste resultaten.”
Bent u klaar voor de volgende stap in
Bram Vaerewyck: “In 2009 haalden we
het internationaliseringsproces?
45% omzet uit het buitenland, dit jaar ho- Neem dan contact op met uw
pen we de kaap van 50% te ronden. Verder provinciaal kantoor.
heeft Duvel Moortgat een langetermijnvisie
waarmee we de gestage groei in binnen-
Op www.flandersinvestmentandtrade.be
vindt u in de rubriek ‘Onze dienstverlening’
alle adressen en contactinfo.

Het ICT-landschap in Noorwegen
De ICT-sector ontwikkelt zich overal razendsnel,
ook in Noorwegen. Na de olie- en
gassector en de bouw is ICT er de derde belangrijkste
sector.
Wil u meer weten over het belang en de
tendensen binnen de Noorse ICT (industrie,
handel, telecom en consultancy), consulteer
dan de studie die ons kantoor in Oslo
hierover opstelde.
In deze studie vindt u ook info over het gebruik
van ICT binnen de overheid en het bedrijfsleven,
over de belangrijkste beurzen
en over de vakpers. Het document sluit af
met adressenlijsten van de belangrijkste
spelers in uiteenlopende segmenten zoals
systeemintegratie, CRM-oplossingen, ERPsystemen,
financiële software, web- en
design, domotica, fleet management software,
hardware, enz.
De Noorse olie- en gassector
Noorwegen is ’s werelds zesde belangrijkste
olie-uitvoerder en elfde belangrijkste
olieproducent. Wat gas betreft bekleedt
het als uitvoerder een tweede plaats en als
producent een vijfde plaats op de wereldranglijst.
Samen met Nederland beschikt
Noorwegen over de grootste gasreserves in
West-Europa. Naar aanleiding van de beurs
Offshore Northern Seas 2010 heeft ons
kantoor in Oslo een update gemaakt van de
studie ‘Noorse olie- en gassector’. Naast
een marktbeschrijving, leest u er meer over
het marktpotentieel, de markttoegang en
-benadering, vakverenigingen en vakbladen.
De studie sluit af met een uitgebreide
adressenlijst van operatoren en leveranciers
aan de offshore-industrie.
Ons netwerk signaleert interessante marktinfo.
Voortdurend voeren onze Vlaamse Economische Vertegenwoordigers (VLEV) marktstudies
en desk research uit. Geen zakenopportuniteit in hun werkterrein ontsnapt
aan hun aandacht. Alle naslagwerken kan u lezen en downloaden op onze website
www.flandersinvestmentandtrade.be onder de rubriek ‘Marktinformatie’.
Sterk naslagwerk
Construction & Building
Materials Sector in Turkey 2010
Onze vertegenwoordiger in Istanbul schreef
de marktstudie ‘Construction & Building
Materials Sector in Turkey’. Die bestaat uit
twee delen. In het eerste luik wordt de ontwikkeling
besproken van de bouwsector in
2008 en 2009 en het belang van deze sector
binnen de Turkse economie. Het tweede
deel bevat een overzicht van aspecten met
betrekking tot de buitenlandse handel van
de Turkse aanbestedende diensten en de
bouwmaterialensector, twee belangrijke
subsectoren. Er wordt ook een SWOT-analyse
gemaakt en besproken.
In de bijlagen vindt u praktische informatie
over sectorale verenigingen, overheidsopdrachten,
grote beurzen en hoe u informatie
verkrijgt over de Turkse wetgeving. Ten
slotte vindt u er de contactgegevens van de
31 grootste aannemers in Turkije.
Oman Port Study
Onze VLEV in Riyad – Oman behoort ook
tot zijn jurisdictie – stelde een interessante
studie op over de havens in Oman. Hierin
beschrijft hij per haven onder meer de geschiedenis,
de verschillende ontwikkelingsfases,
projecten en toekomstplannen.
The Chocolate Industry in the
United States
Deze marktstudie is een referentie-instrument
voor chocolade-exporteurs die geïnteresseerd
zijn in de Amerikaanse markt.
Wat zijn de trends in onze industrie? Welke
smaken zijn populair? Maar ook vragen
over de douanevereisten worden hierin beantwoord.
Interessante lectuur voor zowel
starters als ervaren exporteurs.
Radar
Afvalwaterzuivering
in de Verenigde Staten
Deze studie dient als handleiding voor
Vlaamse kandidaat-investeerders in het
Amerikaanse segment van de afvalwaterzuivering.
Tegelijk is deze studie ook een
leidraad voor Vlaamse bedrijven die in de
VS willen investeren in andere sectoren en
doelgerichte informatie over waterzuivering
nodig hebben.
De gezondheidssector
in Duitsland
De zorgverlening in Duitsland bekleedt nog
altijd een toppositie in vergelijking met de
rest van Europa. Het Duitse gezondheidsstelsel
behoort tot de beste ter wereld. Maar
daar hangt een prijskaartje aan. Zo zijn de
kosten van de medische voorzieningen bij
de hoogste ter wereld. Bovendien kampt de
medische markt sinds enkele jaren met een
aantal uitdagingen, zoals:
• de vergrijzing;
• de financiering van het sociale
zekerheidssysteem;
• onzekerheid omtrent de daadwerkelijke
consequenties van de gezondheids-
hervormingen;
• meer kostenmanagement, wat een
concentratieproces in gang zet;
• een sterke regulering die markttoetreding
tijds- en kostenintensief maakt.
Meer hierover kan u lezen in de studie van
ons kantoor in Berlijn. Dit marktonderzoek
geeft een algemeen beeld van de markt met
zijn verschillende spelers en kenmerken.
Wereldwijs - september 2010 | 15

Bagage
16 | Wereldwijs - september 2010
U gaat op reis en u neemt mee: de dienstverlening van FIT.
Mee veranderen
in een verander(en)de wereld
Misschien bent u van plan om een buitenlandse markt te betreden, en doet u een
beroep op de Vlaamse Economische Vertegenwoordiger. Of misschien heeft u al
deelgenomen aan een actie van Flanders Investment & Trade (FIT). Onze opdracht
bestaat uit het bevorderen van het internationaal ondernemen door Vlaamse bedrijven
en in het aantrekken van buitenlandse investeerders naar Vlaanderen. Hoe we dit
concreet invullen, verloopt volgens een uitgekiend draaiboek.
Wereldwijs vroeg Dirk Van Steerteghem om
de strategie toe te lichten waarmee onze
organisatie haar activiteiten en instrumenten
zal inzetten in de periode 2011-2015. Als
afdelingshoofd Internationaal Ondernemen
FIT is hij uitstekend geplaatst om specifiek
in te zoomen op het luik Internationaal Ondernemen
– de ‘Trade’ in Flanders Investment
& Trade.
“De strategie van FIT is gestoeld op twee
uitgangspunten: de doelstellingen van het
Pact 2020 van Vlaanderen in Actie, en de
noden van onze klanten. Met het Pact 2020
willen de Vlaamse regering en haar sociale
partners Vlaanderen tegen 2020 doen uitgroeien
tot de Europese top 5 van de kennisintensieve
regio’s op het vlak van geproduceerde
en verdiende welvaart. Daarnaast
bepalen ook de noden van onze klanten
mee hoe we onze strategie voor de komende
jaren uitstippelen. Binnen deze manoeuvreerruimte
sturen we onze dienstverlening
bij,” legt Dirk Van Steerteghem uit.
Onze dienstverlening herbekeken
Drie krachtlijnen geven vorm aan de herorientering
van de FIT-dienstverlening. “Ten
eerste is differentiëring nodig. We moeten
onze middelen immers zo efficiënt mogelijk
inzetten. Zo zullen we een aantal doelgroepen
proactief benaderen zoals de hightechbedrijven
en de startende exporteurs – is nu
al het geval – maar ook de ondernemingen
uit de dienstensector,” verklaart Dirk Van
Steerteghem. “Op het niveau van ons binnenlands
netwerk differentiëren we al langer.
De provinciale kantoren vormen het
FIT-loket voor Vlaamse ondernemingen.
In dit eerste aanspreekpunt kunnen ze terecht
met al hun vragen over internationaal
ondernemen en voor alle vormen van
dienstverlening die FIT aanbiedt. Daarnaast
zijn er de Adviseurs Internationaal Ondernemen.
Zij werken volgens de principes
van het accountmanagement en doen aan
trajectbegeleiding bij een eigen portefeuille
aan bedrijven. Ook ons buitenlands netwerk
kan worden geënt op het principe van een
gedifferentieerde dienstverlening. Zo selecteerde
FIT 25 focuslanden waar doelsectoren
werden gedefinieerd. Deze focuslanden
bieden enorme opportuniteiten voor samenwerking
vanuit Vlaanderen. Belangrijk:
het accent ligt hierbij op het versterken – en
dus niet het afbouwen – van onze dienstverlening.
De keuze van focuslanden en
doelsectoren is vooral bepalend voor ons
actieprogramma. Daarnaast blijven we ook
in niet-focuslanden aanwezig en bieden
we de Vlaamse bedrijven een volwaardige
dienstverlening. Vlaamse hightechbedrijven
kunnen bovendien ook een beroep doen op
onze technologieattachés voor hun internationaliseringsproces.”
Waaruit bestaat de tweede krachtlijn? “Omdat
wij geen producten maken maar informatie
aanbieden, en bedrijven adviseren en
ondersteunen, bepalen onze kennis en expertise
mee de weg die FIT zal opgaan. We
zullen nog meer informatie via onze website
www.flandersinvestmentandtrade.be verspreiden
en die nog toegankelijker maken.
En we zullen ook onze kennis over internationaal
ondernemen bundelen, publiceren
en delen met de Vlaamse bedrijven,” vertelt
Dirk Van Steerteghem. “Ten slotte is de derde
krachtlijn ons partnership met andere
organisaties. Ook die samenwerking past
strategisch in het behalen van de Vlaamse
doelstellingen. We streven hierbij naar een
maximale synergie en één Vlaamse strategie
voor internationaal ondernemen.”
Strategie investeren
Volgende maand leest u in Wereldwijs
meer over de strategie van ons luik
‘Investment’.

Sinds deze maand biedt Flanders Investment & Trade u twee nieuwe communicatiekanalen aan:
onze LinkedIn-groep en Twitter. Gebruikt u deze sociale media? Maak u dan vandaag nog lid
van onze groep. Zo bent u altijd en overal op de hoogte van wat er reilt en zeilt in de wereld van
internationaal ondernemen. En van onze acties en diensten in Vlaanderen en ver daarbuiten.
Time is money. Een torenhoog cliché,
maar in de zakenwereld blijft het overeind.
De snelheid waaraan u informatie
verneemt, verwerkt en beslist, kan professioneel
ingrijpende gevolgen hebben.
Wie het nieuws als eerste krijgt, heeft
een stevige stap voor op de concurrentie.
Langs diverse communicatiekanalen
worden nieuwsberichten de wereld
ingestuurd. Het is dus zaak om de juiste
te selecteren, zodat u op de hoogte bent
van het laatste nieuws.
Vinger aan de pols via Twitter
Welk nieuws komt uw richting uit? Als
we een nieuwe actie of publicatie klaar
hebben, twitteren we dat meteen. Verder
lichten we een tipje van de sluier over de
artikels in Wereldwijs. We kunnen ook interessante
handelsvoorstellen, aantrekkelijke
zakenopportuniteiten en marktstudies
tweeten. Ten slotte zullen we
geregeld updates in reglementeringen
signaleren. Uiteraard zijn ook uw reacties
en vragen welkom.
Altijd en overal
op de hoogte van
het laatste nieuws?
Maak u lid van onze LinkedIn-groep en volg ons via Twitter!
Virtueel discussiëren op LinkedIn
Op onze LinkedIn-groep laten we uw
vragen aan bod komen zoals ‘Hoe vind
ik een distributeur in Duitsland?’. Naast
onze reactie kunnen ook andere leden
hierop inpikken. Geregeld polsen we
ook naar uw ervaringen in een bepaalde
markt of met een specifiek onderwerp.
Als we bijvoorbeeld binnen drie maanden
een artikel in Wereldwijs willen
brengen over zakendoen in Mexico, kunnen
we daar een oproep voor interessante
getuigenissen lanceren. Zo creëren
we een dynamisch platform waarop
u met collega-ondernemers of met ons
van gedachten kan wisselen. Die interessante
discussies leiden misschien
naar een artikel in Wereldwijs, nieuwe
contacten in uw netwerk of een beklonken
businessdeal.
Ontvangt u graag het nieuws heet van
de naald?
Twitter: http://twitter.com/fitagency
Twitter?
Via Twitter kan u korte tekstberichtjes
(140 karakters) of tweets
publiceren. Deze tweets worden
getoond op de gebruikerspagina
(zichtbaar voor iedereen) en bij
andere gebruikers die hebben opgegeven
deze te willen ontvangen.
De belangstellenden kunnen de
tweets ontvangen via de Twitterwebsite,
IM, sms, e-mail, RSS of
een applicatie.
LinkedIn?
LinkedIn is een netwerk van
professionals van over de hele
wereld. U kan er andere professionals
vinden, gevonden worden
en samenwerken om gezamenlijk
een doel te bereiken.
LinkedIn: http://www.linkedin.com/groups?mostPopular=&gid=75640
Bagage
Wereldwijs - september 2010 | 17

Bagage
Onze specialisten Internationaal Ondernemen bundelden 101 veelgestelde
vragen van ondernemers bij het verkennen van nieuwe markten.
Soms zijn die van praktische aard, soms gaat het over theoretische
of ethische topics. Alle antwoorden vindt u nu snel en overzichtelijk
terug in het boekje ‘101 veelgestelde vragen over
internationaal ondernemen’.
101 veelgestelde vragen
over internationaal ondernemen
Leidraad bij uw grensoverschrijdende activiteiten
Als Vlaams kenniscentrum voor internationaal
ondernemen biedt Flanders Investment
& Trade (FIT) concrete antwoorden
op vragen van ondernemers. Ook wie
geen rechtstreeks contact heeft met onze
specialisten kampt vaak met vragen over
internationaal ondernemen. Door de antwoorden
op vaak voorkomende vragen te
bundelen in een handig overzichtsboekje
helpen we de drempels naar buitenlandse
markten verlagen en ondersteunen we potentiële
ondernemers bij de realisatie van
hun internationale ambities.
Waarom internationaal ondernemen?
Vlaamse kmo’s trekken zelden spontaan de
grens over. Vaak zijn het externe factoren
die ondernemers ertoe bewegen zich op de
internationale markt te begeven: een onverwachte
prijsvraag uit het buitenland, een
toevallig buitenlands order of commerciële
druk van een leverancier of partner om sa-
In deze reeks is al verschenen …
Help, ik wil exporteren!
Help, ik neem deel aan een beurs!
Succesvol op de Duitse markt
Succesvol op de Franse markt
Met uw hightechbedrijf de grens over
18 | Wereldwijs - september 2010
men andere markten te bewerken. Ook een
opportuniteit om een product te testen op
een nieuwe markt of een ontmoeting met
relaties die kunnen optreden als gids op
een buitenlandse markt kunnen aanleiding
zijn om de eerste stappen buiten de thuismarkt
te zetten.
Nochtans zijn de voordelen van internationaal
ondernemen legio. Zo hoeft u zich niet
te beperken tot de relatief kleine binnenlandse
markt. Uw productiecapaciteit kan u
optimaal inzetten. En als uw productkosten
verlagen, verhoogt uw bedrijfswinst of krijgt
u een betere uitgangspositie tegenover uw
concurrenten op de thuismarkt.
Bovendien kan u zich door export verder
specialiseren in een beperkt aantal producten
en zo de beschikbare kennis en middelen
maximaal valoriseren. En heeft u al gedacht
aan de veelal hoge kosten van het bestuderen
en uitwerken van nieuwe concepten?
Op www.flandersinvestmentandtrade.be kan u in de rubriek
‘Pers en publicaties’ – ‘Brochures en folders’ deze handige boekjes bestellen.
Help, ik wil
exporteren!
Het exportplan,
leidraad bij
internationaal
ondernemen
Wil u graag meer weten?
Neem dan contact op met uw provinciaal kantoor.
Op onze website www.flandersinvestmentandtrade.be vindt u alle contactgegevens.
Deze onderzoeks- en ontwikkelingskosten
kunnen sneller worden gerecupereerd via
een exportactiviteit en een bijbehorend groter
afzetgebied. Ondernemers die seizoensgebonden
producten aanbieden, kunnen
via export ‘dode seizoenen’ overbruggen.
Ten slotte zorgt een aanwezigheid op verschillende
markten voor meer stabiliteit en
continuïteit in uw onderneming. Het creëert
meer goodwill van investeerders en analisten
en de aantrekkelijkheid van uw bedrijf
als werkgever stijgt. Dat loont als u op zoek
bent naar geschikte medewerkers.
In vogelvlucht
Zowat alle aspecten van internationaal ondernemen
komen aan bod in dit boekje. De
antwoorden zijn steeds bondig en duidelijk.
Waar mogelijk verwijzen we door naar meer
specifieke informatie. Ook uw provinciaal
kantoor helpt u daarbij graag verder.
Help, ik neem deel
aan een beurs!
Het beursplan,
leidraad bij
internationaal
ondernemen

101 vragen in dertien thema’s:
1. Waarom internationaal ondernemen?
Ondernemers twijfelen soms of ze internationaal
hun mannetje kunnen staan
tussen de grotere spelers. Of ze vrezen dat
ze onvoldoende tijd hebben om internationaal
te ondernemen. Maar is dat ook terecht?
En aan welke voorwaarden voldoet
u best vooraleer u de internationale stap
zet?
2. Internationaal ondernemen, hoe begin
ik eraan?
Zodra internationaal ondernemen een
nieuwe professionele piste wordt, dienen
zich een resem cruciale vragen aan. In dit
hoofdstuk helpen we u die op te lossen.
3. Welke diensten kunnen me helpen?
FIT beschikt in binnen- en buitenland over
een breed arsenaal aan diensten en instrumenten
om uw exportactiviteiten te ondersteunen
en stimuleren. Daarnaast kan u
een beroep doen op verschillende andere
instellingen en organisaties.
4. Een goede voorbereiding is goud waard
Een prospectiereis maakt deel uit van uw
voorbereiding, maar hoe haalt u ter plaatse
het onderste uit de kan? Hoe zet u uw producten
in een voor u nieuwe markt?
5. Directe marktbenadering of via een
tussenpersoon?
Uw aanwezigheid in het buitenland kan op
verschillende manieren worden ingevuld.
Zo kan u samenwerken met onder meer
een agent, distributeur of partner. Maar hoe
legt u deze samenwerking vast? Of loont het
de moeite om er een verkoopkantoor op te
zetten?
6. Overheid als klant
Is werken voor een overheidsorganisatie
een interessante optie voor uw onderneming?
Zo ja, hoe benadert u zo’n organisatie
best? En hoe geraakt u op de hoogte van
overheidsopdrachten?
7. Het financiële plaatje
Een overzicht van onder meer exportspecifieke
kosten, prijszetting in het buitenland
en gangbare betalingsmiddelen en -condities.
Ook exportfinancieringen op korte,
middellange en lange termijn komen aan
bod, net als alternatieven voor de financiering
door de banksector.
8. Subsidies in verband met export
Ontdek voor welke exportgerelateerde
inspanningen of exportbestemmingen u
een financiële tegemoetkoming kan genieten.
9. Btw en export in Europa
Als u in het buitenland uw product verkoopt,
waar betaalt u dan btw? En is de btw-regelgeving
anders voor de levering van goederen
of diensten buiten Europa? Hoe vordert
u buitenlandse btw terug?
10. Juridische geschillen
U doet alles om het te vermijden, maar
wat te doen bij een internationaal geschil?
U wint een rechtszaak en u wil het vonnis
uitgevoerd krijgen in het buitenland? Hoe
streng is de beruchte productaansprakelijkheid
in de VS?
11. Transport en verpakking
Export gaat samen met douaneformaliteiten.
Ook doorvoer zonder douanecontrole is
mogelijk, of tijdelijke export en doorvoer van
producten. Waarop moet u letten bij de verpakking
en etikettering van uw goederen?
12. Intellectuele eigendom
Uw IP, een heikele kwestie. Hoe beschermt u
uw intellectuele-eigendomsrechten en hoeveel
kost dit? Waarmee houdt u rekening?
13. Tot slot
In dit laatste hoofdstuk krijgt u onder meer
een overzicht van nuttige adressen. Als afsluiter
vindt u er tien tips voor slimme exporteurs.
Wereldwijs - september 2010 | 19

Aankomst
20 | Wereldwijs - september 2010
Evaluatie van voorbije acties.
Onvermoede zakenkansen
in Ivoorkust en Ghana
Onze afdeling Internationale Financiële Instellingen (IFI)
organiseert speciale missies. De focus ligt op het donorgeld van
bi- en multilaterale instellingen, dat hoofdzakelijk wordt omgezet
in uitvoeringscontracten. Veelal is de bestemming een ontwikkelingsland
waar we geen economische vertegenwoordiging
hebben. Begin juni waren Ivoorkust en Ghana aan de beurt.
De interesse van de Vlaamse bedrijfswereld
voor deze missie was groot: 24
Vlaamse ondernemers tekenden in voor
Ivoorkust en 32 voor Ghana. De meeste
deelnemers tastten in beide landen hun
professionele kansen af.
Ivoorkust: startpunt voor ontdekking
van West-Afrika
Momenteel heeft Ivoorkust het niet onder
de markt. De burgeroorlog van 2005 is nog
niet verteerd, de (Franse) investeerders blijven
weg en de buitenlandse handelsdelegaties
komen slechts met mondjesmaat op
bezoek. Nochtans heeft Ivoorkust nog altijd
de beste infrastructuur van West-Afrika. Als
meest welvarende land in de regio is het gezegend
met natuurlijke rijkdommen zoals
koffie, cacao, ertsen en – sinds kort– olie.
Ivoorkust maakt deel uit van de economische
zone Union économique et monétaire
ouest-afriqaine (UEMOA) dat acht landen
en 70 miljoen inwoners telt. 40% van het
bnp van UEMOA wordt gerealiseerd door
Ivoorkust.
Als een buitenlandse handelsdelegatie
op bezoek komt, kan die meteen rekenen
op grote aandacht van pers, bedrijven en
overheid. Zo ontvingen president Gbagbo
en premier Soro de Vlaamse delegatie. De
toonaangevende Ivoriaanse kranten berichtten
een week lang over de Vlaamse
activiteiten ter plaatse.
Interesse uit vele sectoren
Het Vlaamse deelnemersveld bestond uit
verschillende sectoren: bouw, hernieuwbare
energie, voeding, farmaceutica, textiel …
Ondernemers uit transport, expeditie, stockage
en baggerwerken haalden hun hart op
tijdens een bezoek aan de haven van Abidjan,
de tweede grootste aan de Afrikaanse
Westkust. Het dient als doorvoerhaven
voor het West-Afrikaanse hinterland (Mali,
Burkina Faso en Niger). De havenautoriteiten
ontvingen de delegatie met de nodige
egards. Er is immers een samenwerkingsovereenkomst
met de haven van Antwerpen
en de mogelijkheden tot samenwerking
met Vlaamse ondernemingen zijn talrijk.
De opkomst voor de b2b-afspraken, die de
Belgisch-Ivoriaanse Kamer van Koophandel
in Abidjan vastlegde, was dan ook hoog.
Daarnaast bracht de delegatie een bezoek
aan de lokale vertegenwoordiging van de
Wereldbank, financierder van talrijke projecten.
Ghana, een haven van stabiliteit
Al meer dan een decennium is in Ghana
een democratisch regime aan de macht. De
economische groei is stevig en de in

Deelnemers getuigen
Patrick Swinnen,
Directeur LC Packaging Africa
“Begin 2010 zijn we opgericht in de
schoot van LC Packaging, distributeur
van industriële verpakkingsmaterialen,
die zich vooral op Afrika richt. We
zijn al actief in Zuid-Afrika, waar we
uitstekende contacten onderhouden
met het kantoor van Flanders Investment
& Trade. Ivoorkust en Ghana
kenden we niet, maar als eerste kennismaking
is dit soort missie perfect.
Bovendien zat de sfeer onder de
deelnemers zeer goed. Ook al komen
we uit verschillende sectoren, onze
ambitie om zaken te doen is dezelfde.
Wie ervoor open staat, steekt veel op
van de ervaringen en best practices
van de andere deelnemers. In Ghana
volgen we twee dossiers concreet op
en ook in Ivoorkust zie ik op langere
termijn mogelijkheden. Ik blik zeer
tevreden terug op deze missie.”
Dirk Larivière,
Export Manager Aliplast
“Een groepszakenreis is het ideale
instrument om een nieuw land of
continent aan te boren. Zo is Afrika
nog onbekend terrein. Dan is de
begeleiding van Flanders Investment
& Trade meer dan welkom. Bovendien
kan je gebruikmaken van zijn
uitgebreide netwerk. Dat is essentieel,
anders is het zoeken naar een naald
in een hooiberg. Ik schat onze kansen
in Ghana hoger dan die in Ivoorkust,
omdat de vraag naar onze producten
– we ontwikkelen en fabriceren
aluminium profielen voor de bouw –
er groter is. Bovendien is het politieke
klimaat er stabiel. Met de grootste
schrijnwerker van Ghana heb ik twee
interessante gesprekken gevoerd.
Alles hangt nu af van het verdere
verloop. We gaan pas terug als er
concrete afspraken zijn.”
Boven: grote belangstelling voor de missie van Flanders Investment & Trade.
ternationale organisaties onthalen het beleid
op applaus. Ook hier zijn volop natuurlijke
rijkdommen aanwezig: ertsen, hout,
fruit en groenten, koffie en cacao. Bovendien
zal er vanaf eind dit jaar naar olie worden
geboord. Ghana wil zijn inkomsten uit
natuurlijke grondstoffen en olie investeren
in alternatieve energie en de milieuvervuiling
aanpakken. Er is veel interesse van buitenlandse
investeerders, vooral uit China en
India. Ook Brussels Airlines springt op de
kar en legt vanaf september 2010 drie vluchten
per week in tussen Brussel en Accra.
Onze Vlaamse delegatie trok iets minder
aandacht dan in Ivoorkust, maar dat deed
geen afbreuk aan de zakenkansen voor
Vlaamse bedrijven, die er een uitstekende
reputatie genieten. De deelnemers ondervonden
dan ook geen problemen bij het vinden
van gesprekspartners.
Boven: de top van de Belgische en Ivoriaanse diplomatie was aanwezig op de missie.
Twee evoluties springen in het oog. SBE,
een Vlaamse consultant, maakt een haalbaarheidsstudie
voor de ontwikkeling van
een diepzeehaven in Ghana naast de twee
andere havens, Tema en Takoradi. Vlaamse
baggeraars, rederijen, transport- en expeditiebedrijven
liggen vanzelfsprekend
op vinkenslag. Daarnaast vormt zich een
Vlaamse cluster die onderzoekt of de productie
van pluimvee in West-Afrika kan
worden uitgebreid. Het seminarie in Accra,
gehouden tijdens deze missie, trok meer
dan 100 geïnteresseerden. Zo zou het land
zich opnieuw duurzaam kunnen ontwikkelen.
Door de import van goedkoop gesubsidieerd
vlees uit de westerse wereld, kon
Ghana immers niet langer zelf aan dezelfde
voorwaarden produceren.
Wereldwijs - september 2010 | 21

Aankomst
Multisectorale groepszakenreis
naar Rusland
Van 30 mei tot 4 juni trokken 17 Vlaamse ondernemers
uit uiteenlopende sectoren naar Rusland.
Na eerdere groepszakenreizen naar
Nizhny Novgorod en Kazan, stonden dit
jaar de economisch beloftevolle steden
Novosibirisk en Jekaterinburg
in de kijker.
De Russische economie trekt opnieuw aan.
Na het crisisjaar 2009, waarin het bbp met
een negatieve groei van -7,9% diep in het
rood zakte, wordt dit jaar terug een groei
van 4,8% voorspeld. Deze bemoedigende
prognose opent tal van mogelijkheden voor
Vlaamse ondernemers.
Wie Rusland zegt, denkt meteen aan Moskou
en Sint-Petersburg. Deze metropolen
vormen inderdaad het economische en
commerciële hart van Rusland, maar ’s
werelds grootste land heeft meer te bieden.
Het in Siberië gelegen Novosibirsk is met
zijn 1,4 miljoen inwoners een belangrijk industrieel,
commercieel en wetenschappelijk
centrum. Ook Jekaterinburg in de regio
Sverdlovsk, een van de grootste steden van
het land, kent een bloeiende industrie. De
koopkracht is er hoog en dankzij zijn ligging
op de grens tussen Europa en Azië, vormt
het een belangrijk transportknooppunt.
Deelnemers getuigen
Voor Bart Van Hulle, zaakvoerder Van Hulle
B&C, is Rusland een vertrouwde bestemming.
Zijn bedrijf, dat planten voor grootgroen-
en bebossingsprojecten verkoopt,
is al zeven jaar actief in Moskou.
“Onze Russische vertegenwoordigster
kende een potentiële klant in Jekaterinburg
waarmee we tijdens deze missie
wilden afspreken. Ook hadden we dankzij
Flanders Investment & Trade (FIT) een
gesprek met onder meer het hoofd van de
groendienst in Novosibirsk. Op je eentje
krijg je zoiets onmogelijk geregeld. Dat
is het fijne aan dergelijke missies: je ontmoet
er op korte tijd veel potentiële klanten
aan een relatief lage kost. Bovendien is
de flexibiliteit van de organisatie een grote
plus. Zo hadden we in de voormiddag een
22 | Wereldwijs - september 2010
boeiende b2b-afspraak met een bedrijf
dat grote interesse toonde. FIT gooide ons
programma om en zorgde ervoor dat we
in de namiddag het bedrijf in kwestie konden
bezoeken. Dat de deelnemers een zo
hoog mogelijk rendement halen uit deze
groepszakenreis, was duidelijk de enige
doelstelling. Ik waardeerde ook de kans
om te netwerken met de andere deelnemers
die allemaal ambiëren in deze regio’s
zaken te doen. Enkele concrete resultaten
van deze missie? We zijn nu volop op zoek
naar een nieuwe medewerker die zich voltijds
op Rusland zal focussen,” vertelt Bart
van Hulle enthousiast.
Ook voor Luc Heylands, zaakvoerder van
Europower Generators, was de missie
een succesvolle ervaring: “We fabriceren
stroomaggregaten van 1 tot 325 kVA en
doen al zaken in Rusland sinds 2002. Een
individuele prospectiereis naar Moskou
– ook met FIT – resulteerde in de samenwerking
met een Russische importeur.
Drie jaar later breidden we ons werkterrein
uit naar andere Russische regio’s en
startten we met de uitbouw van een dealernetwerk.
Ondertussen organiseert FIT ook groepszakenreizen
naar Russische regio’s met
een groeiend zakenpotentieel. We nemen
uiteraard niet blindelings deel aan elke actie
die FIT organiseert, maar als het past
in onze uitbreidingsstrategie, springen we
graag op de kar. We zien een missie als
een kans om tijd met onze klanten door
te brengen. Iets eten en drinken samen,
opleiding geven, een persoonlijk gesprek
voeren … dat is bevorderlijk voor de professionele
relatie. Veelal komen uit die gesprekken
immers verbeteringsmogelijkheden
voort.
Tijdens deze missie hebben we verschillende
van onze bestaande dealers bezocht
en nieuwe mogelijkheden besproken.
Daarnaast hebben we nieuwe contacten
ontmoet waarvan ik al met zekerheid
kan zeggen dat we met enkele daarvan in
zee zullen gaan. De organisatie van ons
b2b-afsprakenprogramma was geen eenmansshow,
maar een goed geoliede samenwerking
tussen FIT, de lokale Kamers
van Koophandel, onze importeur met zijn
dealers en de medewerkers van Europower
Generators. Nu gaan we starten met
het openen van enkele lokale warehouses.
In de tweede helft van dit jaar plannen we
een aangroei van onze omzet in Rusland
met 60%. Als we dat kunnen waarmaken,
vermijden we economische werkloosheid
bij onze medewerkers.”
Actief in de sectoren
logistiek en transport?
Van 18 tot 21 oktober organiseren
we een sectorale missie naar Sint-
Petersburg, voorgezeten door Vlaams
minister-president Kris Peeters.
Wil u graag Ruslands venster op
Europa ontdekken?
Snel zijn is de boodschap!
Inschrijven kan tot 15 september
2010. Voor meer info kan u contact
opnemen met Evelien Staelens via
evelien.staelens@fitagency.be
of 02 504 88 48.

Interessante acties in de pijplijn.
Flanders Investment & Trade organiseert voortdurend acties om u te ondersteunen
bij uw internationaliseringsproces. We geven u een bondig overzicht van de acties
waarvoor u zich nu kan inschrijven. Met andere woorden, klaar voor vertrek!
CONTaCTDaG
Een contactdag is een buitenkans:
u krijgt gratis een persoonlijk consult met
een deskundige die woont en werkt in het
land van uw interesse. Bovendien hoeft u
zich niet te verplaatsen naar Brussel, laat
staan naar het buitenland. Het gesprek
vindt plaats bij u in de provincie.
Of in een andere provincie, als u dat beter
uitkomt. Ontmoet onze vertegenwoordiger
en bespreek uw exportplannen.
Wij bieden u de kans om onze expert persoonlijk
te spreken over een onderwerp dat
u bezighoudt: uw marktstrategie voor deze
bestemming, de follow-up van uw zakenreis
of beursdeelname ...
Contactdag Duitsland
28 september tot 6 oktober 2010
Locatie: Ieper, Geel, Antwerpen, Leuven
en Hasselt.
Inschrijven
kan tot en met 3 oktober 2010.
Contacteer uw provinciaal kantoor
Contactdag Nederland
28 september tot 6 oktober 2010
Locatie: Ieper, Geel, Antwerpen, Leuven
en Hasselt.
Inschrijven
kan tot en met 3 oktober 2010.
Contacteer uw provinciaal kantoor
CaTaLOOGSTaNDEN
Waarom mag u deze kans niet laten liggen?
De cataloogstand van Flanders Investment
& Trade is een uitstekende en zeer kostenefficiënte
manier om te peilen naar de
interesse in uw product.
U kan gratis uw aanbod etaleren op onze
stand en hoeft daarvoor zelf niet af te reizen
naar de beurs. Onze lokale vertegenwoordiger
bemant er onze cataloogstand en
presenteert er uw aanbod. Achteraf krijgt u
uitgebreide feedback.
Feria Industrial Internacional
de Bogota – Bogota
4 tot 8 oktober 2010
De Internationale Jaarbeurs van Bogota
vindt dit jaar voor de 51ste keer plaats.
Deze beurs telt een totale oppervlakte van
151.460 m² en richt zich uitsluitend tot
vaklui en professionele kopers.
Een greep uit het gecombineerd beursaanbod:
industriële uitrusting, spitstechnologie
en automatisering, machinebouw
en metallurgie, informatie- en communicatietechnologie,
machines voor de
voedingsindustrie, landbouwmachines,
energie en petrochemie, uitrustingen
voor openbare werken en de bouwsector,
kunststoffen, airco en verluchting, grondstoffen
en componenten, textielmachines
en de confectienijverheid, de dienstensector
en beveiliging. Onze collega in Bogota,
Marjorie Inghels, vertegenwoordigt uw
onderneming op deze cataloogstand.
Interesse ?
Stuur dan tegen uiterlijk 16 september
2010 een 30-tal exemplaren van uw
Engels- of Spaanstalige productcatalogi,
affiches en publicitair materiaal naar
Flanders Investment & Trade, ter attentie
van Linda Huybrecht.
Inschrijven
kan tot en met 16 september 2010 op
www.flandersinvestmentandtrade.be
Linda Huybrecht, 02 504 88 37,
linda.huybrecht@fitagency.be
GROEPSSTaNDEN
Vertrek
Flanders Investment & Trade regelt uw individuele
stand op gereputeerde beurzen.
BaU München – München
17 tot en met 22 januari 2011
Bau München is de meest internationale
beurs in de bouwindustrie.
Dit jaar is het thema ‘Groen bouwen’.
We konden opnieuw dezelfde stand
bemachtigen als twee jaar geleden,
uitstekend gelegen in Hall A1. Daar is
alles ondergebracht wat te maken heeft
met bouwsteen, beton, vloerbedekking,
pleisterwerk, binnenafwerking ‘dry’, prefabbouwen,
tegels en isolatiemateriaal.
Deze tweejaarlijkse beurs telde in 2009
meer dan 212.000 bezoekers uit 151 landen.
95% van de bezoekers zijn professionelen,
waaronder 89% decision makers.
Bovendien doet 53% van de bezoekers
uitsluitend deze beurs aan. Kortom, een
opportuniteit waarop u niet mag ontbreken.
Stel uw inschrijving niet langer uit!
Wereldwijs - september 2010 | 23

Vertrek
Inschrijven
kan tot en met 30 september 2010 op
www.flandersinvestmentandtrade.be
Marianne Temmerman, 02 504 87 79,
marianne.temmerman@fitagency.be
arab Health – Dubai
24 tot en met 27 januari 2011
Eind januari volgend jaar is Dubai opnieuw
het mekka voor alles wat de medische
sector aanbelangt, want dan vindt Arab
Health plaats. Deze medische vakbeurs
is met voorsprong de belangrijkste in de
regio. Op wereldvlak beschouwen vele
insiders Arab Health zelfs als de tweede
belangrijkste medische vakbeurs, na de
Medica-beurs. Dankzij de groepsstand van
Flanders Investment & Trade kan ook u
van de partij zijn.
Waarom deelnemen?
Een deelname aan Arab Health is een
uitgelezen kans om de markt te verkennen,
om nieuwe contacten te ontmoeten
en bestaande te verstevigen.
Het wordt drummen voor een plaatsje in
Dubai. Snel zijn is dus de boodschap!
Inschrijven
kan tot en met 30 september 2010 op
www.flandersinvestmentandtrade.be
Kurt Vleminckx, 02 504 88 03,
kurt.vleminckx@fitagency.be
Viv asia – Bangkok
9 tot en met 11 maart 2011
In Bangkok wordt Viv Asia gehouden, de
tweejaarlijkse vakbeurs voor veeteelt en
processing. Flanders Investment & Trade
is er aanwezig met een groepsstand ter
promotie van de Vlaamse producten.
Op VIV ASIA komen volgende producten
aan bod: industriële voederverwerking
en -uitrusting, ingrediënten en additieven
voor voeder, dierenverzorging, uitrusting
voor boerderijen, uitrusting voor slachthuizen,
ingrediënten voor vlees, processing,
verhandeling, verpakking en koeling
voor vlees, vlees en zuivelproducten,
aquacultuur, eierenindustrie …
24 | Wereldwijs - september 2010
Waarom deelnemen?
Binnen onze groepsstand bieden wij u
een individuele stand sleutel-op-de-deur
aan. U kan gebruikmaken van de centrale
ontvangstruimte en tijdens de beurs
staat een afgevaardigde van Flanders
Investment & Trade continu voor u paraat.
De co-exhibitors fee van 150 euro wordt
afzonderlijk aangerekend.
Inschrijven
kan tot en met 15 september 2010 op
www.flandersinvestmentandtrade.be
Hilda Debie, 02 504 88 51,
hilda.debie@fitagency.be
GROEPSzakENREIS
Tijdens een (multi)sectorale groepszakenreis
reist u samen met collega-ondernemers,
maar ter plaatse werkt u een
individueel b2b-afsprakenprogramma af.
Multisectorale missie Israël
8 tot en met 10 november 2010
Israël tekende dit jaar een groei op van
3,7%, waardoor het een van de weinige
geavanceerde economieën is – naast
Canada en Australië – die de wereldwijze
crisis goed heeft doorstaan. Vlaamse
ondernemers uit allerlei sectoren kunnen
er nog altijd uitstekend zakendoen.
Zo is er grote vraag naar alternatieve
energie, omdat er geen olietoevoer mogelijk
is uit Arabische landen. Ook kampt
Israël met een permanent watertekort en
schenkt het veel aandacht aan energieefficiëntie
en recycling van verpakkingen.
Vlaamse milieubedrijven kunnen hier
gepast op inspelen. Ook subcontracting
services kunnen er kansen rapen, want
het infrastructuurnetwerk blijft groeien.
Verder is de vraag naar voeding en convenience
food groot.
Wie in deze sector succesvol is in Israël,
kan die ervaring bovendien gebruiken
als springplank naar de gigantische
koosjere markt in de VS. Daarnaast zijn
IT-bedrijven die actief zijn in het beheer
van elektriciteit of semiconductors
veelgevraagd. Maar ook als uw bedrijf in
andere sectoren actief is, kan u succesvol
zakendoen in Israël.
Ons aanbod?
Onze vertegenwoordiger in Tel Aviv maakt
op basis van uw wensen een individueel
afsprakenprogramma op met potentiële
klanten of partners in Israël.
Inschrijven
kan tot en met 30 september 2010 op
www.flandersinvestmentandtrade.be
Barbara Tieleman, 02 504 88 87,
barbara.tieleman@fitagency.be
Multisectorale missie zuid-afrika
14 tot 20 november 2010
Samen met de Business Club Zuid-Afrika
(BCZA) organiseren we in november een
multisectorale groepszakenreis naar
Zuid-Afrika. Het zwaartepunt van de missie
ligt in Johannesburg, het economische
hart van Zuid-Afrika. Een deel van de
delegatie bezoekt ook Durban. Eindbestemming:
Kaapstad.
Terwijl de wereld nog kampt met de naschokken
van de ergste economische wereldcrisis
van de afgelopen 80 jaar, kende
Zuid-Afrika in het eerste trimester van
2010 alweer een groei van 4,6%. Die wordt
vooral gegenereerd door de industrie en
mijnbouw. Gezien de beperkte capaciteit
van de lokale industrie zorgt dit voor
extra mogelijkheden voor de buitenlandse
exporteurs.
Johannesburg, waar de missie van start
gaat, blijft het economische zakencentrum
in Zuid-Afrika. Hier zijn de hoofdkantoren
van de meeste bedrijven, financiele
instellingen en importeurs gevestigd.
De meeste opportuniteiten situeren zich
dan ook in Johannesburg.
Deelnemers die dat wensen, kunnen een
daguitstap naar Durban maken. Deze stad
heeft de belangrijkste haven in Afrika en
staat in de top 10 wereldwijd. Logistieke
bedrijven komen hier zeker aan hun
trekken. Daarnaast is in de streek rond
Durban de textielindustrie gevestigd. De
missie eindigt in Kaapstad, waar innovatie
en creativiteit huizen. We vinden vast een
goede match voor uw bedrijf.
Voor elk deelnemend bedrijf wordt een
individueel afsprakenprogramma uitgewerkt.
De meeste afspraken gaan door
bij de bedrijven zelf. Daarnaast zijn er in
Johannesburg of Pretoria en in Kaapstad
netwerkevenementen voorzien.
Deze missie richt zich tot alle bedrijven
die een commerciële relatie met Zuid-
Afrika willen uitbouwen. Het kan gaan om:
- een eerste prospectie op deze markten;
- bestaande contacten te versterken en
nieuwe te ontdekken;
- speciale aanvragen, zoals technische
seminaries, die gelinkt zijn aan bestaande
projecten ter plaatse.

Bovendien kan Zuid-Afrika fungeren als
uitvalsbasis voor de andere Afrikaanse
landen. Het wordt wellicht een van de
belangrijkste en grootste groeipolen in de
nabije toekomst.
U kan de missie volledig of gedeeltelijk
volgen, naargelang uw behoeften.
Inschrijven
kan tot en met 8 oktober 2010
op www.flandersinvestmentandtrade.be
Catherine Van Ransbeeck, 02 504 88 62,
Catherine.vanransbeeck@fitagency.be
Multisectorale missie Vietnam
15 tot 19 november 2010
Wij onderzoeken de businesskansen in Ho
Chi Minh City (HCMC) en Hanoi.
Ondanks de globale economische crisis,
kan Vietnam positieve groeicijfers presenteren.
In 2008 groeide de economie met
6,2% en in 2009 was dit 5,3%. Voor 2010
en 2011 verwacht men terug betere cijfers
van 6,2% en 7%.
U ontdekt op enkele dagen tijd de marktopportuniteiten
in Vietnam. Wij zorgen
voor een afsprakenprogramma op maat.
Tijdens de missie is er volop gelegenheid
tot netwerken met collega-ondernemers.
Bovendien kan u – onder bepaalde
voorwaarden – een beroep doen op onze
subsidieregeling en zo een deel van uw
reis- en verblijfskosten recupereren.
Inschrijven
kan tot en met 17 september 2010
op www.flandersinvestmentandtrade.be
Arnout Geys, 02 504 87 96,
arnout.geys@fitagency.be
Wereldwijs - september 2010 | 25

26
Connectie Een internationaal parcours in vogelvlucht.
Internationale ondernemers brengen op hun zakenreizen
regelmatig tijd door in het buitenland. Soms leven en werken
ze er zelfs geruime tijd. Hoe ervaren zij hun
internationale carrière? En wat drijft hen?
Bruno De Block, werkzaam bij OTN Systems, bijt de spits
af in deze nieuwe rubriek.
“Tot de helft van het jaar
werk ik in het buitenland,
maar mentaal is dat 100%.”
Als student had ik nog geen idee van
wat ik later precies wilde doen, maar ik
was altijd al gefascineerd door techniek en
nieuwe uitvindingen. Als 8-jarige haalde ik
een telefoon helemaal uit elkaar, om hem
nadien nooit meer te kunnen herstellen. De
interesse voor techniek zat dus blijkbaar al
in de genen. In de jaren 80 werd die verder
aangewakkerd door de snelle evoluties in
de telecom en informatica. Het was de tijd
van de eerste personal computers. Met het
loon van mijn eerste vakantiejob kocht ik
een Commodore-64.
Als eerste werkgever koos ik – aansluitend
bij mijn thesis – voor Alcatel-Bell, toen
een wereldpionier in telecom. Ik startte er
in de R&D-afdeling, waar we nieuwe chips
ontwikkelden. In 1993 deed zich de opportuniteit
voor om voor Alcatel in Sjanghai een
joint venture te helpen opstarten. Ik woonde
en werkte toen zes maanden in China. Als
eerste internationale ervaring kon dat tellen!
Privéwagens bestonden niet, iedereen reed
er met de fiets en vrijwel niemand sprak Engels.
Het was een cultuurshock, maar ook
een ongelooflijk boeiende ervaring. Ik ben
er ondertussen vele keren teruggekeerd. De
magie van het land blijft bij elk bezoek.
Bruno De Block:
“Het is belangrijk dat je je snel
kan aanpassen aan verschillende
situaties en dat je geen
oordeel velt over andere
culturen, normen en waarden.”
Wereldwijde salesopdrachten kreeg ik
voor het eerst bij OTN (Open Transport Network),
een divisie van Siemens. De eerste
successen realiseerden we vooral in de
buurlanden. Na vier jaar stapte ik van Project
Management over naar Sales, waar ik
verantwoordelijk werd voor de verkoop in
| Wereldwijs - september 2010
de EMEA-landen (Europa, Midden-Oosten
& Afrika). Ik reisde zeer regelmatig naar
deze regio’s. Later werd ik verantwoordelijk
voor de wereldwijde verkoop van OTN. Toen
Siemens en Nokia enkele jaren geleden een
joint venture sloten (Nokia Siemens Networks),
realiseerden we een management
buy-out met de steun van investeringsmaatschappij
GIMV. Sinds 1 juli 2008 opereren
we als zelfstandig bedrijf, met hoofdzetel in
Herentals, actief in meer dan 70 landen. Tot
ons klantenbestand behoren bedrijven met
klinkende namen: ARAMCO, RWE, Metro
Peking, Qatar Gas, Sonatrach ...
Mijn sociale leven is niet altijd eenvoudig
te combineren met de vele zakenreizen. Gemiddeld
werk ik 30 tot 50% van het jaar in het
buitenland, maar mentaal werk je eigenlijk
100% in het buitenland. Minder dan 10% van
onze omzet wordt in België gerealiseerd, dus
we kennen geen kantooruren of weekends.
Vaak vlieg ik op zondag naar een bestemming
om er maandagochtend fris op een
meeting te verschijnen. Gelukkig tonen mijn
vrouw en drie kinderen veel begrip.
Een goede gezondheid is essentieel
voor een internationale functie. Wie nood
heeft aan regelmaat en veel rust, kan beter
iets anders zoeken. Door de afwisselende
werkuren en en de vele vluchten
wordt je lichamelijke conditie stevig op de
proef gesteld. Af en toe moet je luisteren
naar je lichaam en rusten. Daarnaast is
meertaligheid een must. Ik spreek Nederlands,
Engels, Duits en Frans. Ook al beweren
Amerikanen dat ze overal met Engels
terechtkunnen, toch zijn er vele landen –
bijvoorbeeld in Afrika – waar enkel Frans
wordt gesproken. Duitsland is onze grootste
exportmarkt en ook in Oost-Europa en Rusland
is Duits vaak de tweede taal. Ten slotte
is volgens mij dé voorwaarde om succesvol
internationaal te ondernemen, dat je flexi-
Bruno De Block
PASPOORT:
Naam:
Bruno De Block
Bedrijf:
OTN Systems
Sector:
Telecom
Functie:
VP Sales, Marketing & Customer
Projects
Studies:
Master Telecom, Master Informatica
en Siemens-Vlerick MBA
Leeftijd:
48 jaar
Extra:
Getrouwd met Lieve (44);
drie kinderen Sofie (14),
Sander (10) en Laure (9)
bel en open van geest bent. Het is belangrijk
dat je je snel kan aanpassen aan verschillende
situaties en dat je geen oordeel velt
over andere culturen, normen en waarden.
Mij valt het telkens opnieuw op dat mensen
wereldwijd veel meer gemeen hebben, dan
dat er verschillen zijn.
Jonge ondernemers zou ik dezelfde
boodschap willen meegeven als mijn kinderen:
de wereld stopt niet bij de Belgische
grens. Dus, waag je kans en internationaliseer.
Dankzij internet is het nog nooit zo
eenvoudig geweest om internationaal je bedrijfsmarketing
en -branding te verzorgen.
Ik vind het vreemd en jammer dat steeds
meer jongeren reizen, maar steeds minder
jonge starters exporteren. Dat moet zeker
beter kunnen.
In de volgende Wereldwijs geeft Flanders
Investment & Trade het woord door aan
Patrick Ampe, Global Supply Chain Director
Bekaert China.

‘Il Quadrilatero della Moda’
Boekentip
Milaan
Hoe waarborgt u in deze economisch
moeilijke tijden de toekomst van uw onderneming?
Waar bevinden zich vandaag
de opportuniteiten die ervoor zorgen dat
uw bedrijf morgen stevig in de markt en
maatschappij staat? Het zijn vragen die
iedere CEO zich stelt. In ‘The Economic
Revolution’ formuleert Art Kristeven antwoorden.
Op een pragmatische manier
werpt hij een nieuw licht op de essentie
van ondernemen. En met een concrete
organisatie- en communicatiemethodiek
loodst hij u doorheen de huidige economische
malaise.
Volgens de auteur maakt de crisis ons duidelijk
dat het economische model waarop
we onze manier van leven en werken hebben
gebaseerd, nieuwe zuurstof nodig
heeft. In een wereld die sterk focust op
de maximalisatie van financiële winst, tonen
consumenten en werknemers steeds
meer een behoefte aan andere vormen
van meerwaarde. Het streven naar geluk,
een gevoel van welbevinden en persoonlijke
groei nemen toe. Om het in klassieke
termen te verwoorden: de jacht op welvaart
verruimt zich naar die op welzijn.
Tips voor uw volgende vlucht.
Bedrijven staan voor de uitdaging om aan
deze immateriële behoefte tegemoet te
komen. Ondernemingen die financiële én
menselijke meerwaarde beogen, zullen
de ankers in de markt en de maatschappij
van morgen zijn, aldus
Kristeven. Hij bestempelt deze
nieuwe ondernemingen als
‘Creatieve Energie Organisaties’.
Op de snel evoluerende
markten zijn ze in
staat om een wederzijds voedende
relatie uit te bouwen met werknemers,
consumenten en de publieke opinie.
Via een praktisch toepasbare waardenmatrix
biedt het boek een concrete tool om
deze relaties op een vruchtbare en intelligente
manier te sturen.
Over de auteur
Achter de auteursnaam Art Kristeven
schuilen drie Vlaamse communicatiespecialisten,
bedrijfscoaches en lectoren:
Krist en Steven Pauwels en Kris Dieltiens.
Samen zijn ze partner van het communicatiebureau
choco en van de strategische
denktank cacao. Hiermee adviseren en
Warm aanbevolen door
VLEV Marleen Mehuys
Waar?
Quadrilatero della Moda
overkoepelt Via Montenapoleone,
Via della Spiga, Corso Venezia,
Via Manzoni en Via Sant’Andrea.
“Wie enkele uren vrijaf
heeft in Milaan – het
Italiaanse mekka voor
mode, design en cultuur
– moet zeker een
bezoekje brengen aan
de Quadrilatero della Moda. Het modekwartier
bestaat uit een aaneenschakeling
van elegante winkelstraten waar
zowat alle grote Italiaanse modelabels en
gevestigde internationale merken aanwezig
zijn. Hier kan je nog vele 16de- tot
18de-eeuwse panden bewonderen, veelal
indrukwekkende paleizen met een binnenkoer.
De modehuizen die er gehuisvest
zijn, onderhouden deze monumenten in
Check-out
een prachtige staat, passend bij hun stijlvolle
imago. Zo is de flagship store van
Italiaans modeboegbeeld Giorgio Armani
in Via Manzoni een aanbevolen blikvanger.
Dompel je onder in de typische, strakke en
zuivere Armani-wereld die zowel design,
mode als food combineert. Op slag voel je
je een beetje Milanees. Dankzij de synergie
tussen de historische gebouwen en de hypermoderne
showrooms, is een wandeling
door deze buurt een onvergetelijke belevenis.”
Ciao! Marleen.
‘The Economic Revolution’ - art kristeven
coachen ze bedrijven
over hun interne cultuurorganisatie en externe
communicatie. Vorig jaar verscheen
rond het thema van de ‘Creatieve Energie
Organisatie’ hun eerste boek: ‘The Silence
of The Sword’.
The Economic Revolution
ISBN 978-1-4490-5941-5
Uitgegeven bij Author House London
Meer informatie:
www.theeconomicrevolution.eu
Wereldwijs - september 2010 | 27

@ondernemers: geef uw #export vleugels
op http://twitter.com/fitagency
about 1 hour ago via twitterfeed
http://twitter.com/fitagency