Fietsberaadpublicatie_18_fietsbeleid_versie_1_0 .pdf

11 Gevolgen voor de verkeersonveiligheid
Verkeersveiligheid is een belangrijk item in het verkeersbeleid. Vaak wordt onderscheid gemaakt
tussen objectieve en subjectieve verkeersonveiligheid. Bij de objectieve verkeersonveiligheid
gaat het om het aantal slachtoffers dat in het verkeer valt. In paragraaf11.1 wordt
hierop ingegaan. Bij de subjectieve verkeersonveiligheid staat de beleving van de burger
centraal. De subjectieve kant wordt in paragraaf 11.2 behandeld.
11.1 Gevolgen voor de objectieve verkeersonveiligheid
De effecten van een toename van het fietsgebruik op het aantal verkeersslachtoffers laten
zich niet eenvoudig berekenen. Tal van factoren hebben invloed op het ontstaan van ongevallen.
Bovendien zijn er ook nog allerlei dwarsverbanden tussen die factoren. Over deze
complexiteit straks meer.
Een veel gebruikte methode om toch enige grip te krijgen op de gevolgen voor het aantal
verkeersslachtoffers is de risicobenadering. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat een toename
van het gebruik van een bepaald vervoermiddel gepaard zal gaan met een (evenredige)
toename van het aantal slachtoffers. Als het fietsgebruik bijvoorbeeld met 10 procent toeneemt,
mag volgens deze benadering verwacht worden dat het aantal fietsslachtoffers ook
met 10 procent zal stijgen.
In deze studie is deze risicobenadering toegepast. Daarbij is niet alleen gekeken naar de
risico’s voor de gebruikers van het vervoermiddel zelf, maar ook naar de risico’s van het
vervoermiddel voor andere verkeersdeelnemers.
Objectieve verkeersonveiligheid in Alkmaar
Volgens de politieregistratie vallen er per jaar in Alkmaar ongeveer 4 doden in het verkeer en
worden er 72 verkeersdeelnemers opgenomen in het ziekenhuis (gemiddelde voor de periode
2004 t/m 2008). In werkelijkheid is het aantal ernstige verkeersslachtoffers hoger, omdat
de politie veel (eenzijdige) ongevallen niet registreert.
Voor de berekeningen van het effect van een toename van het fietsgebruik is de betrokkenheid
van fietsen en personenauto’s van belang. Het beeld voor Alkmaar is als volgt:
• Ongeveer 26 procent van de slachtoffers is fietser. Het overgrote deel van de fietsslachtoffers
valt op de gebiedsontsluitingswegen binnen de kom. Daarnaast zijn fietsers
als tegenpartij betrokken bij 4 procent van alle ernstige slachtoffers.
• Ongeveer 34 procent van de slachtoffers betreft bestuurders of inzittenden van personenauto’s.
Deze slachtoffers vallen voor een groot deel ook op de 50 km-wegen, maar
vooral op wegen met een hogere maximumsnelheid. Daarnaast zijn personenauto’s als
tegenpartij betrokken bij ongeveer de helft van alle ernstige slachtoffers.
Berekening van de effecten
Tabel 11.1 geeft weer wat volgens de risicobenadering de effecten zijn van een toename
van het fietsgebruik met 10 procent doordat een klein deel van de automobilisten gaat fietsen.
Voor berekeningen is gebruik gemaakt van de intensiteiten uit het dynamische model
(zie bijlage I).
Fietsberaadpublicatie 18 53