Fietsberaadpublicatie_18_fietsbeleid_versie_1_0 .pdf

minder groot zijn dan voor automobilisten, omdat fietsers nauwelijks te maken hebben met
terugslageffecten als gevolg van filevorming. De reistijdwinst voor andere verkeersdeelnemers
dan automobilisten is overigens niet berekend.
Reistijdwinst in euro’s
In veel studies wordt de verliestijd voor automobilisten omgerekend naar geld. Daarvoor
hanteert men verschillende kosten (value of time), die afhangen van het motief van de rit en
het opleidingsniveau van de betrokkene. Dat varieert van 4,20 euro per uur voor een rit naar
de winkel van een laagopgeleide werkende tot 36,36 euro per uur voor een zakelijke rit van
een hoogopgeleide automobilist. Voor de eenvoud is in deze studie uitgegaan van 5 tot 10
euro per uur voor alle verplaatsingen. Dat is dus een lage inschatting van de kosten. De
kosten van de congestie bedragen dan ruim 40 tot 80 duizend euro per Alkmaarse avondspits
in 2020. Omgerekend ongeveer 6 tot 13 cent per afgelegde voertuigkilometer.
Een toename van het fietsgebruik met 10 procent leidt tot een kostenbesparing van ruim
7.500 tot 15.000 euro per Alkmaarse avondspits. Op jaarbasis bedraagt de kostenbesparing
voor Alkmaarse spitsperioden ruim 3 tot 6 miljoen euro. Gezien het gehanteerde tarief is dit
dus een voorzichtige schatting.
Op basis van deze gegevens is ook een globale schatting te maken voor alle 63 middelgrote
steden van Nederland. Als het fietsgebruik in alle middelgrote steden van Nederland met 10
procent toeneemt, boeken de automobilisten in deze steden een tijdwinst ter waarde van
160 tot 360 miljoen euro per jaar. Het is natuurlijk een heel globale schatting. De ene stad is
de andere stad niet. Maar dat het om forse bedragen gaat is helder.
Probleem van deze theoretische winstberekening is de verdeling van de ‘winst’. De automobilisten
die in de auto blijven zitten strijken de meeste reistijdwinst op. Niet de automobilisten
die overgestapt zijn op de fiets. Ook niet de gemeente die investeert in maatregelen om het
fietsgebruik te bevorderen. In principe zijn er twee mogelijkheden om de tijdwinst voor de
automobilisten te verrekenen: via de parkeertarieven of in de toekomst via ‘anders betalen
voor mobiliteit’. De reistijdwinst bedraagt omgerekend 1 tot 2 cent per autokilometer of 7 tot
14 cent per autoverplaatsing.
In het eerder genoemd onderzoek van het Bureau voor de Leefomgeving (lit ) naar de effecten
van onder andere de kilometerheffing is uitgegaan van een basistarief van 6 eurocent
per kilometer en op filegevoelige trajecten aanvullend een congestieheffing van 11 eurocent
per kilometer. Het fietsgebruik zal volgens de berekeningen dan met 10 procent toenemen.
En daarmee is de cirkel rond. In deze studie wordt immers ook uitgegaan van 10 procent
meer fietsgebruik en dit is volgens het Bureau voor de Leefomgeving grosso modo te realiseren
met de invoering van ‘anders betalen voor mobiliteit’. Op basis van deze studie kan
onderbouwd worden dat rond de (middelgrote) steden een deel van de inkomsten uit anders
betalen voor mobiliteit ten goede moet komen aan fietsers, bijvoorbeeld door investeringen
in en exploitatie van fietsvoorzieningen. Het betreft de 1 tot 2 cent reistijdwinst per kilometer
voor automobilisten.
Fietsberaadpublicatie 18 31