Fietsberaadpublicatie_18_fietsbeleid_versie_1_0 .pdf

Verder vergt een toename van het fietsgebruik met 10 procent geen ingrijpende gedragsverandering
van de gemiddelde Nederlander. Eén keer in de 3 weken een autoverplaatsing
vervangen door een fietsverplaatsing (heen en terug).
Afname fietsgebruik?
En wat is het realiteitsgehalte van een afname van het fietsgebruik met 10 procent? Gezien
het constante beeld van de afgelopen decennia is een plotselinge afname van het fietsgebruik
niet waarschijnlijk. Deze variant is vooral bedoeld als waarschuwingsscenario. Wat zijn
de gevolgen als we het fietsbeleid laten versloffen? Een afname met meer dan 10 procent is
dan zeker realistisch. In de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw halveerde het fietsgebruik
in Nederland (en tegelijkertijd verdubbelde het ongevallenrisico voor fietsers).
Alleen uitwisseling tussen fiets en auto
Het tweede deel van de aanname is dat er alleen een uitwisseling plaatsvindt tussen de auto
en de fiets. In het scenario met 10 procent meer fietsgebruik, worden alle extra fietsritten in
mindering gebracht op het aantal autoritten. Daarbij is wel rekening gehouden met het feit
dat een auto gemiddeld meer personen vervoert dan een fiets (bezettingsgraad). Andersom
wordt in het scenario met 10 procent minder fietsgebruik de afname van het aantal fietsritten
omgezet in meer autoritten. De scenario’s worden vergeleken met een referentiescenario
voor 2020, zonder aanvullend beleid.
In werkelijkheid zal er niet alleen een uitwisseling zijn tussen auto en fiets. Stimulering van
het fietsgebruik heeft ook andere verschuivingen tot gevolg. Verbetering van fietsvoorzieningen
leidt ook tot nieuwe verplaatsingen. Inwoners gaan bijvoorbeeld ook vaker naar het
stadscentrum omdat men de fiets gratis en bewaakt kan stallen. Daarnaast zal een aantal
voetgangers kiezen voor de fiets. Ook een deel van de busreizigers zal overstappen op de
fiets (hoewel dat aantal niet zo groot zal zijn omdat het busaandeel in de meeste steden zeer
beperkt is).
Voor de overzichtelijkheid is er dus vanuit gegaan dat er alleen uitwisseling plaatsheeft tussen
auto en fiets. Deze vereenvoudiging van de aanname betekent wel dat het fietsgebruik
met (substantieel) meer dan 10 procent moet toenemen om de berekende effecten te behalen.
Dit hangt onder meer af van het soort maatregelen. Bij de verhoging van de autoparkeertarieven
en de invoering van rekening rijden zal het inderdaad vooral gaan om automobilisten
die voortaan de fiets pakken. Bij de aanleg van nieuwe fietspaden of gratis bewaakte
stallingen betreft het extra fietsgebruik voor een belangrijk deel nieuwe verplaatsingen of
voetgangers en buspassagiers die de fiets pakken.
Aangenomen wordt dat een toename van het fietsgebruik niet leidt tot minder vrachtautoverplaatsingen,
omdat deze nauwelijks vervangen kunnen worden door fietsverplaatsingen. De
effecten van een eventuele verbetering in de doorstroming van het vrachtverkeer zijn bij
verschillende berekeningen wel meegenomen.
2.3 Toelichting op de keuze voor Alkmaar
De twee scenario’s zijn doorgerekend voor de gemeente Alkmaar. Deze stad is gekozen op
basis van verschillende overwegingen. In de eerste plaats is gezocht naar een middelgrote
stad met een historische kern. Nederland kent veel van dit soort steden. Deze historisch
Fietsberaadpublicatie 18 17