Feiten over de elektrische fiets - Fietsberaad

Slechts een klein deel van de e-fietsslachtoffers (8%) voelt zich veiliger op de gewone fiets.
Een beperkt deel van e-fietsslachtoffers (17%) zegt dat het ongeval is ontstaan, doordat men
op een e-fiets reed. Het gaat daarbij vooral om het grotere gewicht. Met name e-
fietsslachtoffers jonger dan 55 jaar zeggen daarnaast dat ook de hogere snelheid heeft
bijgedragen aan het ontstaan van het ongeval.
Om meer inzicht te krijgen in de veiligheidsbeleving van e-fietsslachtoffers, heeft
VeiligheidNL hen een aantal stellingen voorgelegd. De stellingen die positief zijn over de
veiligheid van e-fietsen krijgen veel meer steun, dan de negatief geformuleerde stellingen.
We beperken ons hier tot de antwoorden van de e-fietsslachtoffers ouder dan 55 jaar, omdat
hier de veiligheidsproblemen het grootst zijn. Per stelling staat tussen haakjes het
percentage van e-fietsslachtoffers dan het er (een beetje) mee eens is.
Ik voel me veiliger op de elektrische fiets, omdat:
ik minder gauw moe ben en me daardoor beter kan concentreren (72% !!);
ik beter kan optrekken uit stilstand (36%);
ik sneller kan oversteken (29%%, maar 33% is het er mee oneens).
Ik voel me minder veilig op de elektrische fiets, omdat:
de fiets zwaarder is en daardoor eerder uit balans (29%);
het moeilijker is om de bochten goed te nemen (17 %);
ik door de hogere snelheid minder controle heb (16 %).
Bij de negatieve belevingsaspecten ligt dus de nadruk op het gewicht en de snelheid, of een
combinatie van die twee (de bochten). Hoewel slechts genoemd door een beperkt deel van
de e-fietsslachtoffers, bieden deze aspecten wel aanknopingspunten voor maatregelen.
Voor het gebruik de (e-)fiets is de positieve veiligheidsbeleving een goede zaak.
Onveiligheidsgevoelens zullen (nog) minder dan bij de gewone fiets een reden zijn om niet
de deur uit te gaan. Zelfs voor de ondervraagde e-fietsslachtoffers die behandeld zijn op de
Spoedeisende Hulp. Dat is positief voor de maatschappelijke participatie van ouderen en de
volksgezondheid. De positieve veiligheidsbeleving lijkt vooral samen te hangen met het feit
dat men dankzij de elektrische ondersteuning meer grip denkt te hebben op de situaties.
De relatief positieve veiligheidsbeleving ten opzichte van de gewone fiets lijkt echter wel in
schril contrast te staan met het hoge letselrisico voor oudere e-fietsers, dat we in paragraaf
7.1 hebben berekend. Hier constateerden we immers dat het letselrisico van oudere e-
fietsers aanzienlijk hoger is dan dat van oudere ‘gewone’ fietsers. Als dit hogere risico
inderdaad het gevolg is van afwijkende kenmerken van de e-fiets (tweede verklaring in
paragraaf 7.1) dan lijkt elektrische ondersteuning een vorm van schijnveiligheid geven. Men
heeft het gevoel dat men dankzij de elektrische ondersteuning meer controle heeft op
situaties en daardoor neemt men meer risico’s.
Een dilemma, dat niet makkelijk op te lossen is. Hoe kun je ouderen informeren over de
extra risico’s van de e-fiets, zonder de positieve beleving aan te tasten? Het ligt voor de
hand om de nadruk te leggen op concrete handelingen, zoals: koop een e-fiets die bij u past,
Fietsberaadpublicatie 24, versie 1 58