De fluisterrevolutie op het platteland - Provincie Limburg

Ministerie van LNV
De dag na de gemeenteraadsverkiezingen
geniet hij nog na van de wederopstanding
van D66. En is hij ook
openhartig. Ja, hij heeft toendertijd
collega Jan Pronk over de streep moeten
trekken voor een extra contingent
van 6500 woningen. En ja: hij vond en
vindt dat de veehouderij in Nederland
veel te ver is doorgeschoten. Is getekend:
Laurens Jan Brinkhorst, minister
van LNV van 1999 tot en met 2002.
Brinkhorst is tegenwoordig hoogleraar
aan de Universiteit Leiden.
Oud-minister Brinkhorst
schrok zich lam bij aantreden
‘We moesten
daden tonen’
“Ik zal waarschijnlijk nooit meer minister van LNV
worden. Ik kan het dus niet meer herstellen. Maar
ik zou niet meer als humoristisch bedoelde uitspraken
doen, die niet begrepen werden en voor veel wrevel
hebben gezorgd. Daardoor heb ik soms het verwijt gekregen
dat ik de spot dreef met de boeren.
Ik weet nog goed dat ik een gesloten varkensbedrijf
bezocht en me moest wassen, uitkleden en in een wit
pak werd gehesen. Na afloop vertelde ik de media, dat
het leek alsof ik in een chemische fabriek was geweest.
Het enige verschil was dat ik me niet zelf hoefde te beschermen,
maar de varkens beschermd moesten worden.
Boeren vonden dat beledigend, maar ik vond het
een beschrijving van de werkelijkheid.
Tweede voorbeeld? Ik had een onderzoek laten doen
naar de hoeveelheid mestoverschot. De onderzoekers
kwamen uiterst beeldend met de conclusie dat het
mestoverschot heel Utrecht kon bedekken met een
laag van een meter mest. Het bleek echter niet om de
provincie, maar om de stad Utrecht te gaan. Waarop ik
verkondigde: maar Utrecht is wel een héél grote stad.
En ja hoor, dan had ik de boeren weer bespot.
Ik volgde in juni 1999 minister Hajo Apotheker op. Die
stapte op, omdat hij te weinig steun kreeg voor zijn alternatief
varkensplan, dat veel te duur was. Hij struikelde
mede over de gerechtelijke procedures die Wien
van den Brink van de varkenshoudersbond NVV had
aangespannen tegen de verplichte reductie van de varkensstapel.
Ministerie van LNV
Mijn insteek als minister? Zestien miljoen varkens was
onacceptabel. De sector was doorgeschoten. In een
dichtbevolkt land met beperkte ruimte. Ik ben me lam
geschrokken. Twintig jaar eerder waren er nog maar
twee miljoen varkens. Het milieubeheer was slecht.
Er zaten nogal wat cowboys onder de veehouders die
zich nergens iets van aantrokken. Die sjoemelden met
de regels. Die het verpestten voor de boeren die wel te
goeder trouw waren.
Er waren ingrijpende maatregelen nodig. Ik heb toen
leiderschap proberen te tonen door heldere lijnen uit
te zetten. Ik heb de veehouderij nooit publiekelijk de
oorlog verklaard. Dat ligt niet in mijn aard en dat was
ook niet aan de orde. Met de LTO ben ik bijvoorbeeld
altijd in goed overleg gebleven. Aan LTO-leider Gerard
Doornbos heb ik de allerbeste herinneringen. Maar ik
was ook geen polderman. Ik besefte dat ik toch de confrontatie
aan moest. Met de machtige industrie achter
de veehouderij. Met de politieke lobby. Zonder confrontatie
zou er helemaal niets veranderen.
In de aanloop naar het Pact van het Brakkestein heb ik
veelvuldig gesprekken gevoerd met gedeputeerden als
Pieter van Geel uit Brabant en Ger Driessen uit Limburg.
We zochten gezamenlijk naar een nieuwe aanpak. We
waren al veel geld kwijt aan de sector. De varkenspest
had ons honderden miljoenen gekost. Hamvragen in
dat overleg met de provincies? Hoe kunnen we bedrijfsbeëindigingen
stimuleren? En hoe lossen we het
nitraatprobleem op? Het vindersloon gaat naar Van
Geel. Hij kwam met de combinatie van stallensloop en
Brabant Gelderland Limburg Overijssel Utrecht
41