download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift
download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift
200 Onderwijshervorming in de Franse Tijd Naast dit veertigtal collèges communaux mocht nog een aantal kleinere Latijnse scholen en openbare of particuliere Franse (kost)scholen blijven voortbestaan waar moderne vakken werden onderwezen. Van den Ende stelde voor ‘er zo weinig mogelijk op te heffen’. Daartoe hanteerde hij een argument waar de Franse overheid wel in mee moest gaan: zo kon namelijk in alle steden en dorpen de kennis van de Franse taal worden bevorderd. Er moesten dus instellingen voor Frans onderwijs worden opgericht die ‘los staan van de lagere scholen; daar kunnen dan zonder veel extra kosten bepaalde onderdelen van het middelbaar onderwijs aan worden toegevoegd, tot vorming en beschaving van de jeugd’. Van den Endes belangrijkste argument voor het behoud van al die kleine scholen was dat ze goed waren voor een brede spreiding van het onderwijs. De leraren waren er immers al, en zulke scholen konden ter plekke een ander, minder welgesteld publiek aantrekken dan de grote collèges communaux en lycées, waarvan het kostgeld voor veel ouders niet op te brengen zou zijn. Precies de argumenten die vroeger tegenover de universiteiten werden gehanteerd om de oprichting van een stedelijke illustre school te rechtvaardigen! In plaats van alle kleine Latijnse en Franse scholen af te schaffen zou men er goed aan doen, aldus Van den Ende, ze onder de nieuwe naam van petits établissements d’instruction secondaire in handen van de overheid te brengen zodat hun materiële situatie minder precair zou worden. Ter wille van de rationaliseringsdrift van zijn superieuren voegde Van den Ende er de belofte aan toe dat desondanks een ‘fors aantal’ kleine instellingen zou verdwijnen. De definitieve lijst werd op 27 februari 1813 vastgesteld. 39 Naast de collèges communaux van de eerste en tweede klasse had Van den Ende er ook de openbare petits établissements d’instruction secondaire op aangegeven waar de ouders onderworpen zouden zijn aan betaling van de rétribution universitaire. Veelal ging het daarbij om voormalige Latijnse scholen in kleine stadjes, of om bekende kostscholen zoals die van Beverwijk, Zwammerdam (het gerenommeerde instituut van J.U. Pittoni), Noordwijk, Aarlanderveen, Almelo (in feite een gemoderniseerde Latijnse school waarvan reeds Cuvier en Noël hoog hadden opgegeven) of Veendam. Bestaande stichtingen konden daarbij aansluiten. Zo zou het oud-katholieke seminarie van Amersfoort opgaan in het plaatselijke collège, terwijl het Instituut Van Kinsbergen en het Schipluidenfonds tezamen dat van Elburg veilig moesten stellen. 40 Uitvoeringsperikelen Toen Van den Ende bij circulaire van 6 februari 1813 de maires om instemming met zijn voorstel vroeg, bleek zijn optimisme echter niet door allen te worden gedeeld. Zo had hij een petit établissement d’instruction secondaire op het eiland Texel gepland omdat daar voor de zeelieden reeds algebra, meetkunde en stuurmanskunst werd onderwezen. De municipalité van Texel vreesde echter dat de concentratie van het betere onderwijs op één plaats tekort zou doen aan de kwaliteit van de andere scholen; de ouders waren te arm om kostgeld te betalen en zeelieden hadden niet zo’n hoog niveau nodig. Ook de onderprefect vond dat aantal en aard van de inwoners een collège allerminst rechtvaardigden, waarna de prefect op 11 september besliste dat ‘de studie van oude talen en moderne letteren zinloos voor hen zou zijn’ – een beslissing van het gezond verstand die de zeevarende bevolking van een geduchte last bevrijdde. 41 39 ANF, F17 1579, cahier A: ‘Collèges proposés pour la Hollande’. 40 Vgl. G. Westerink, Instituut van Kinsbergen. Instituut van Opvoeding in Elburg (Zutphen 1976). 41 Alle correspondentie hierover bevindt zich in ANF, F17 1579, en NA, BiZa 1796-1813, inv. nr. 1201.
Onderwijshervorming in de Franse Tijd 201 Afb 3. Voorstel tot reorganisatie van het middelbaar onderwijs, 1813. Kaart vervaardigd door de auteur.
- Page 23 and 24: ‘Gepromoveerden zijn nog geen gel
- Page 25 and 26: ‘Gepromoveerden zijn nog geen gel
- Page 27 and 28: ‘Gepromoveerden zijn nog geen gel
- Page 29 and 30: ‘Gepromoveerden zijn nog geen gel
- Page 31 and 32: Afb. 3. Twee vrijwel identieke impr
- Page 33 and 34: ‘Gepromoveerden zijn nog geen gel
- Page 35 and 36: Afb 1. Maria Duyst van Voorhout, Vr
- Page 37 and 38: De fundaties van de Vrijvrouwe van
- Page 39 and 40: De fundaties van de Vrijvrouwe van
- Page 41 and 42: De fundaties van de Vrijvrouwe van
- Page 43 and 44: zelfstandig stof bestuderen en herh
- Page 45 and 46: De fundaties van de Vrijvrouwe van
- Page 47 and 48: De fundaties van de Vrijvrouwe van
- Page 49 and 50: Arianne Baggerman en Rudolf Dekker
- Page 51 and 52: Opvoeding en onderwijs in de late 1
- Page 53 and 54: Opvoeding en onderwijs in de late 1
- Page 55 and 56: Opvoeding en onderwijs in de late 1
- Page 57 and 58: Opvoeding en onderwijs in de late 1
- Page 59 and 60: Opvoeding en onderwijs in de late 1
- Page 61 and 62: Opvoeding en onderwijs in de late 1
- Page 63 and 64: Onderwijshervorming in de Franse Ti
- Page 65 and 66: Onderwijshervorming in de Franse Ti
- Page 67 and 68: Onderwijshervorming in de Franse Ti
- Page 69 and 70: Onderwijshervorming in de Franse Ti
- Page 71 and 72: Onderwijshervorming in de Franse Ti
- Page 73: Onderwijshervorming in de Franse Ti
- Page 77 and 78: Onderwijshervorming in de Franse Ti
- Page 79 and 80: Thimo de Nijs Eton in Holland Kosts
- Page 81 and 82: Eton in Holland 207 schiedenis en w
- Page 83 and 84: Eton in Holland 209 slotte lijkt he
- Page 85 and 86: Afb. 1. F.B. Bardner, Gezicht op de
- Page 87 and 88: Eton in Holland 213 past op de scho
- Page 89 and 90: Eton in Holland 215 Een belangrijke
- Page 91 and 92: Hollands Spoor In Hollands Spoor wo
- Page 93 and 94: Afb. 3. Leesplankje ‘Aap, Noot, M
- Page 95 and 96: wordt, blijven de feiten beter in h
- Page 97 and 98: Ware schoolpaleizen: vormgeving van
- Page 99 and 100: school voor meisjes een nog verfijn
- Page 101 and 102: ende jeugd al vroegtijdig onder de
- Page 103 and 104: Afb. 6. ‘De Geboorte van de Daad
- Page 105 and 106: stellingen uit de erfgoedsector het
- Page 107 and 108: Verkiezings affiche van de NSB uit
- Page 109 and 110: De archievenman Gemeentearchief Ams
- Page 111 and 112: De archievenman 237 Verwijzingen Ar
On<strong>de</strong>rwijshervorming in <strong>de</strong> Franse Tijd 201<br />
Afb 3. Voorstel tot reorganisatie van het mid<strong>de</strong>lbaar on<strong>de</strong>rwijs, 1813. Kaart vervaardigd door <strong>de</strong> auteur.
Change language