download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift
download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift
172 De fundaties van de Vrijvrouwe van Renswoude Afb. 4. Voorgevel van het Utrechtse fundatiehuis in 1792. Gewassen tekening door Jacobus Vermeer, kwekeling van deze Fundatie. Collectie Fundatie van Renswoude Utrecht. Afbeelding Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist. uitzonderlijk. Pas in de negentiende eeuw zou dit model in het technisch onderwijs gemeengoed worden. Binnen de Fundaties werd wiskunde niet zoals op universiteiten en hoge scholen beoefend om zijn algemeen vormende waarde, maar vanwege de waarde die zij had voor het doorgronden van een vak, het begrip van vakliteratuur en de mogelijkheden die zij bood om een beroep op een zo hoog niveau uit te oefenen. Wie op deze manier bedreven raakte in de mathesis was in staat om binnen zijn beroep oplossingen te bedenken voor problemen waarin de bestaande regels niet voorzagen. Al doende ontwikkelden de Fundaties van Renswoude een eigen opleidingsmodel waarin een verbinding werd gelegd tussen praktijkscholing op hoog niveau enerzijds en anderzijds brede algemene kennis van de theorie van wis- en natuurkunde en vaardigheid in de toepassingen daarvan, zowel binnen het vakgebied als daarbuiten. De in maatschappelijk en politiek opzicht zo tumultueuze jaren tussen 1795 en 1815 vormden een waterscheiding voor de Fundaties van Renswoude. Als gevolg van conscriptie waren jongens uit de kinderhuizen – en ook diverse fundatiekwekelingen – verplicht dienst te nemen in de Napoleontische legers en door tiërcering van de staatsschuld liepen de inkomsten uit het zorgvuldig in staatsobligaties belegde vermogen van de Vrijvrouwe drastisch terug. Het aantal kwekelingen verminderde aanmerkelijk en op de uitgaven voor onderwijs werd flink gekort. De Delftse Fundatie was zelfs jarenlang niet in staat om kwekelingen op te leiden. Het zou ruim tien jaar duren voordat de Fundaties zich hadden hersteld. Mede onder invloed van de zich wijzigende omstandigheden op het gebied van onderwijs en techniek in de loop van de negentiende eeuw, ontwikkelden de Fundaties van Renswoude zich tot instellingen die nog steeds begaafde jongens uit de drie kinderhuizen in staat stelden een hoogwaardige beroepsopleiding te volgen maar die weinig gelijkenis meer vertoonden met het hierboven beschreven model.
De fundaties van de Vrijvrouwe van Renswoude 173 Niettemin was het vertrouwen van Maria Duyst van Voorhout in de kracht van goed onderwijs terecht gebleken. De deskundigen die dankzij haar nalatenschap door de Fundaties van Renswoude waren opgeleid hadden blijk gegeven van iets dat de kloof sloot tussen academische attitude en ambachtelijke vaardigheid: professionele deskundigheid. Het is niet toevallig dat verreweg de meeste succesvolle kwekelingen werkzaam waren in beroepen die sterk aan verandering onderhevig waren. Juist daar waar nieuwe kennis en nieuwe toepassingen de aanzet gaven tot innovaties, bleek overduidelijk de meerwaarde van een opleiding waarin theorie en praktijk in samenhang werden onderwezen. Fundatieleerlingen slaagden erin toegang te krijgen tot relatief gesloten beroepsgroepen. Zij werden daarbij regelmatig geholpen door hooggeplaatste functionarissen die een groot vertrouwen hadden in de deskundigheden van deze alumni. Dit ondanks de maatschappelijke achterstand die het gevolg was van hun afkomst en status als pupil van een kinderhuis. Kwekelingen met voldoende aanleg – en zij vormden de meerderheid – waren door hun bedrevenheid op het gebied van meetkunde en algebra in staat op een hoger abstractieniveau na te denken over hun beroep. Zij konden over de grenzen van hun vakgebied heenkijken, want hun kennis was ook toepasbaar binnen aanpalende disciplines. Dit is wat later voor technische opleidingen gemeengoed zou worden: een brede basis op het gebied van wis- en natuurkunde waarop in het vervolg van de opleiding kon worden voortgebouwd. Deze professionele deskundigheid vormt het watermerk van de Fundaties van Renswoude.
- Page 1 and 2: Willem Frijhoff Onderwijsvernieuwin
- Page 3 and 4: Onderwijsvernieuwing in Holland 129
- Page 5 and 6: Onderwijsvernieuwing in Holland 131
- Page 7 and 8: Onderwijsvernieuwing in Holland 133
- Page 9 and 10: Humanistische onderwijsvernieuwinge
- Page 11 and 12: Humanistische onderwijsvernieuwinge
- Page 13 and 14: Humanistische onderwijsvernieuwinge
- Page 15 and 16: Humanistische onderwijsvernieuwinge
- Page 17 and 18: Humanistische onderwijsvernieuwinge
- Page 19 and 20: Humanistische onderwijsvernieuwinge
- Page 21 and 22: Humanistische onderwijsvernieuwinge
- Page 23 and 24: ‘Gepromoveerden zijn nog geen gel
- Page 25 and 26: ‘Gepromoveerden zijn nog geen gel
- Page 27 and 28: ‘Gepromoveerden zijn nog geen gel
- Page 29 and 30: ‘Gepromoveerden zijn nog geen gel
- Page 31 and 32: Afb. 3. Twee vrijwel identieke impr
- Page 33 and 34: ‘Gepromoveerden zijn nog geen gel
- Page 35 and 36: Afb 1. Maria Duyst van Voorhout, Vr
- Page 37 and 38: De fundaties van de Vrijvrouwe van
- Page 39 and 40: De fundaties van de Vrijvrouwe van
- Page 41 and 42: De fundaties van de Vrijvrouwe van
- Page 43 and 44: zelfstandig stof bestuderen en herh
- Page 45: De fundaties van de Vrijvrouwe van
- Page 49 and 50: Arianne Baggerman en Rudolf Dekker
- Page 51 and 52: Opvoeding en onderwijs in de late 1
- Page 53 and 54: Opvoeding en onderwijs in de late 1
- Page 55 and 56: Opvoeding en onderwijs in de late 1
- Page 57 and 58: Opvoeding en onderwijs in de late 1
- Page 59 and 60: Opvoeding en onderwijs in de late 1
- Page 61 and 62: Opvoeding en onderwijs in de late 1
- Page 63 and 64: Onderwijshervorming in de Franse Ti
- Page 65 and 66: Onderwijshervorming in de Franse Ti
- Page 67 and 68: Onderwijshervorming in de Franse Ti
- Page 69 and 70: Onderwijshervorming in de Franse Ti
- Page 71 and 72: Onderwijshervorming in de Franse Ti
- Page 73 and 74: Onderwijshervorming in de Franse Ti
- Page 75 and 76: Onderwijshervorming in de Franse Ti
- Page 77 and 78: Onderwijshervorming in de Franse Ti
- Page 79 and 80: Thimo de Nijs Eton in Holland Kosts
- Page 81 and 82: Eton in Holland 207 schiedenis en w
- Page 83 and 84: Eton in Holland 209 slotte lijkt he
- Page 85 and 86: Afb. 1. F.B. Bardner, Gezicht op de
- Page 87 and 88: Eton in Holland 213 past op de scho
- Page 89 and 90: Eton in Holland 215 Een belangrijke
- Page 91 and 92: Hollands Spoor In Hollands Spoor wo
- Page 93 and 94: Afb. 3. Leesplankje ‘Aap, Noot, M
- Page 95 and 96: wordt, blijven de feiten beter in h
De fundaties van <strong>de</strong> Vrijvrouwe van Renswou<strong>de</strong> 173<br />
Niettemin was het vertrouwen van Maria Duyst van Voorhout in <strong>de</strong> kracht van goed<br />
on<strong>de</strong>rwijs terecht gebleken. De <strong>de</strong>skundigen die dankzij haar nalatenschap door <strong>de</strong> Fundaties<br />
van Renswou<strong>de</strong> waren opgeleid had<strong>de</strong>n blijk gegeven van iets dat <strong>de</strong> kloof sloot tussen<br />
aca<strong>de</strong>mische attitu<strong>de</strong> en ambachtelijke vaardigheid: professionele <strong>de</strong>skundigheid. Het is<br />
niet toevallig dat verreweg <strong>de</strong> meeste succesvolle kwekelingen werkzaam waren in beroepen<br />
die sterk aan veran<strong>de</strong>ring on<strong>de</strong>rhevig waren. Juist daar waar nieuwe kennis en nieuwe toepassingen<br />
<strong>de</strong> aanzet gaven tot innovaties, bleek overdui<strong>de</strong>lijk <strong>de</strong> meerwaar<strong>de</strong> van een opleiding<br />
waarin theorie en praktijk in samenhang wer<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rwezen. Fundatieleerlingen<br />
slaag<strong>de</strong>n erin toegang te krijgen tot relatief gesloten beroepsgroepen. Zij wer<strong>de</strong>n daarbij regelmatig<br />
geholpen door hooggeplaatste functionarissen die een groot vertrouwen had<strong>de</strong>n<br />
in <strong>de</strong> <strong>de</strong>skundighe<strong>de</strong>n van <strong>de</strong>ze alumni. Dit ondanks <strong>de</strong> maatschappelijke achterstand die<br />
het gevolg was van hun afkomst en status als pupil van een kin<strong>de</strong>rhuis. Kwekelingen met<br />
voldoen<strong>de</strong> aanleg – en zij vorm<strong>de</strong>n <strong>de</strong> meer<strong>de</strong>rheid – waren door hun bedrevenheid op het<br />
gebied van meetkun<strong>de</strong> en algebra in staat op een hoger abstractieniveau na te <strong>de</strong>nken over<br />
hun beroep. Zij kon<strong>de</strong>n over <strong>de</strong> grenzen van hun vakgebied heenkijken, want hun kennis<br />
was ook toepasbaar binnen aanpalen<strong>de</strong> disciplines. Dit is wat later voor technische opleidingen<br />
gemeengoed zou wor<strong>de</strong>n: een bre<strong>de</strong> basis op het gebied van wis- en natuurkun<strong>de</strong><br />
waarop in het vervolg van <strong>de</strong> opleiding kon wor<strong>de</strong>n voortgebouwd. Deze professionele <strong>de</strong>skundigheid<br />
vormt het watermerk van <strong>de</strong> Fundaties van Renswou<strong>de</strong>.