download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

More documents

Recommendations

Info

166 De fundaties van de Vrijvrouwe van Renswoude Afb. 2. De voorgevel van het Delftse Fundatiehuis in 1783. Gewassen pentekening door Frederik Willem Conrad, kwekeling van deze Fundatie. Afbeelding Gemeentearchief Delft. of een goede bekende al veel van de nodige kennis meegekregen. Voor tekenen zal dit zeker het geval zijn geweest. Of en in hoeverre wiskunde daartoe behoorde, was volledig afhankelijk van de kennis die op zo’n werkplaats voorhanden was. Omdat er voor de technische beroepen nog geen geïnstitutionaliseerde beroepsopleidingen waren, dienden de Fundaties hun eigen weg zoeken. Toch ontwikkelden zij de opleidingen niet in het luchtledige. De Fundaties van Renswoude gingen van start in een periode waarin inzichten die werden ontleend aan ontdekkingen op het gebied van de natuurwetenschappen in steeds bredere kring bekendheid kregen. Tegelijkertijd ondervond men op diverse terreinen dat de mogelijkheden van de traditionele opzet van beroepsopleidingen achterbleven bij de vraag naar kennis en deskundigheden. De rampenscenario’s die de ronde hadden gedaan toen in 1730 was gebleken hoe de paalworm het houtwerk van zeeweringen en dijken had aangevreten en de veelvuldige dijkdoorbraken tussen 1740 en 1747, had-
De fundaties van de Vrijvrouwe van Renswoude 167 den geleid tot een groeiende vraag naar deskundigen die de noodzakelijke waterstaatkundige maatregelen konden bedenken en uitvoeren. Marine en koopvaardij hadden behoefte aan stuurlieden met voldoende inzicht in meetkunde en toegepaste natuurkunde om nieuwe instrumenten die voor de navigatie waren ontwikkeld te gebruiken en de toepassing daarvan te verfijnen. Nieuwe toepassingen ontleend aan de natuurwetenschappen leidden tot veranderingen in technische legeronderdelen als vestingbouw en genie. Pas in de periode 1765- 1775 mondden deze ontwikkelingen uit in een gerichte vraag naar geregelde beroepsscholing voor militair ingenieurs en zeevarenden, waarvoor vervolgens opleidingsinstituten met een eigen curriculum en einddoelen werden opgericht, maar het besef dat het bestaande stramien voor beroepsopleidingen niet langer toereikend was, had reeds in de daaraan voorafgaande decennia allengs steviger post gevat. Het Fundatiemodel Het onderwijs dat de jongens in de drie kinderhuizen kregen, was niet toereikend om zonder meer over te kunnen schakelen naar onderwijs van het niveau dat de Vrijvrouwe bedoeld had. De jongens uit het Haagse Burgerweeshuis, waar het elementair onderwijs van relatief hoge kwaliteit was, konden de overstap naar het fundatieonderwijs vrij moeiteloos maken, maar in de beide andere huizen waren maatregelen nodig. Jongens uit het Delftse weeshuis die mogelijk geschikt werden geacht voor de fundatieopleiding, kregen voorafgaand aan de definitieve keuze eerst een half jaar onderwijs in het fundatiehuis. De Utrechtse Fundatie stelde een schoolmeester aan die in de speciaal daarvoor ingerichte ‘kweekschool voor de Fundatie’ in het Ambachtskinderhuis uitsluitend onderwijs gaf aan de jongens van wie verwacht werd dat zij in een later stadium voor toelating in aanmerking zouden komen. In beide gevallen sneed het mes aan twee kanten. De kandidaten werden op het gewenste niveau onderwezen in de basisvaardigheden en de Fundaties konden zich een oordeel vormen over hun aanleg en werkhouding. De fundatieopleiding bestond uit meerdere fasen. Vanaf hun toetreding tot aan het moment van de definitieve beroepskeuze werden de kwekelingen dagelijks onderwezen in de algemene beginselen van de mathesis, in lezen, schrijven, tekenen en Frans. Daarnaast kregen zij enkele uren per week catechisatie en werd enige aandacht besteed aan aardrijkskunde en geschiedenis. Deze fase duurde minimaal enkele maanden en kon afhankelijk van de leeftijd en de vorderingen van de pupil uitlopen tot enkele jaren. Niet iedere kwekeling bleek geschikt voor het onderwijs dat de Fundaties boden. Ondanks het voorbereidend onderwijs kon het niveau van de leerlingen nogal verschillen. Wanneer een Fundatie beschikte over voldoende plaatsingsmogelijkheden maar het aantal geschikte kandidaten beperkt was, werden regelmatig jongens opgenomen van wie de verwachtingen niet hoog waren. Voor sommige van deze jongens bleek het onderwijsprogramma inderdaad te zwaar, terwijl anderen zich tijdens de opleiding beter ontwikkelden dan aanvankelijk verwacht werd. Het kwam ook voor dat kwekelingen die aanvankelijk over voldoende aanleg leken te beschikken, deze vorm van onderwijs toch niet aankonden. In een enkel geval werden pupillen van wie de prestaties onder het gewenste niveau bleven teruggeplaatst in het kinderhuis. Meestal echter mochten zij hun opleiding voltooien en werd voor hen een beroep gekozen waarbij de vaardigheden op het gebied van theoretische mathesis minder zwaar wogen. De meeste kwekelingen beschikten echter over voldoende capaciteiten om de relatief hoge verwachtingen waar te maken.
Page 1 and 2: Willem Frijhoff Onderwijsvernieuwin
Page 3 and 4: Onderwijsvernieuwing in Holland 129
Page 9 and 10: Humanistische onderwijsvernieuwinge
Page 23 and 24: ‘Gepromoveerden zijn nog geen gel
Page 31 and 32: Afb. 3. Twee vrijwel identieke impr
Page 35 and 36: Afb 1. Maria Duyst van Voorhout, Vr
Page 37 and 38: De fundaties van de Vrijvrouwe van
Page 39: De fundaties van de Vrijvrouwe van
Page 43 and 44: zelfstandig stof bestuderen en herh
Page 49 and 50: Arianne Baggerman en Rudolf Dekker
Page 51 and 52: Opvoeding en onderwijs in de late 1
Page 63 and 64: Onderwijshervorming in de Franse Ti
Page 79 and 80: Thimo de Nijs Eton in Holland Kosts
Page 81 and 82: Eton in Holland 207 schiedenis en w
Page 83 and 84: Eton in Holland 209 slotte lijkt he
Page 85 and 86: Afb. 1. F.B. Bardner, Gezicht op de
Page 87 and 88: Eton in Holland 213 past op de scho
Page 89 and 90: Eton in Holland 215 Een belangrijke
Page 91 and 92:
Hollands Spoor In Hollands Spoor wo
Page 93 and 94:
Afb. 3. Leesplankje ‘Aap, Noot, M
Page 95 and 96:
wordt, blijven de feiten beter in h
Page 97 and 98:
Ware schoolpaleizen: vormgeving van
Page 99 and 100:
school voor meisjes een nog verfijn
Page 101 and 102:
ende jeugd al vroegtijdig onder de
Page 103 and 104:
Afb. 6. ‘De Geboorte van de Daad
Page 105 and 106:
stellingen uit de erfgoedsector het
Page 107 and 108:
Verkiezings affiche van de NSB uit
Page 109 and 110:
De archievenman Gemeentearchief Ams
Page 111 and 112:
De archievenman 237 Verwijzingen Ar
show all

download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?