download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

stellingen uit de erfgoedsector het gebruik van cultureel
erfgoed stimuleert. De lessen zijn gericht op
de groepen 6,7 en 8 van het basisonderwijs. Op
deze aantrekkelijk vormgegeven website kunnen
leerlingen de wereld van archieven, musea, monumenten
en archeologie verkennen. In twee introductielessen
komen de leerlingen aan de hand van
de belevenissen van drie leeftijdgenootjes spelenderwijs
in aanraking met erfgoedinstellingen. Vervolgens
kunnen zij door middel van interactieve
‘weblessen’ leren wat cultureel erfgoed is en welke
functie archieven, musea en archeologische diensten
vervullen. De lessen zijn samengesteld door
de aangesloten erfgoedinstellingen. In tweetallen
kunnen leerlingen deze lessen zelfstandig op de
computer maken en met de afsluitende on-line
toets kunnen ze zelf vaststellen wat ze er van hebben
opgestoken.
Naast deze lessen zijn op ‘Dat bewaren we’ ook
twee ‘doe-lessen’ en vier ‘op-stap-lessen ’ te downloaden.
De ‘doe-lessen’ bieden de docent de mogelijkheid
de leerlingen te leren kijken, verzamelen en
bewaren. Met de ‘op-stap-lessen’ in de hand kan de
docent met de klas op excursie naar een museum,
een monument, een opgraving of een archief waar
ze erfgoed in het echt kunnen zien, ruiken, en voelen.
Via het ‘zoekdeel’ van de website kunnen leerlingen
zelf aan de slag in een on-line bibliotheek
met informatie over allerlei onderwerpen die met
erfgoed te maken hebben en kunnen ze in evenementen
en activiteiten rondom erfgoed opzoeken.
Ook kunnen de leerlingen gebruik maken van een
‘woordenboek’ met informatie en plaatjes.
De bezoekcijfers zijn vrij hoog, zo’n 3500 bezoeken
per maand en ongeveer 25.000 pageviews.
Een recent gehouden enquete wees uit dat leerkrachten
uit het basisonderwijs die bekend zijn met
www.datbewarenwe.nl enthousiast zijn over de
website. Vanuit de docenten kwam wel een signaal
dat de hoeveelheid tekst in de lessen een probleem
vormt voor taalzwakke leerlingen in het speciaal
onderwijs. Dat een les in één keer afgewerkt moet
worden werd als een nadeel ervaren. Omdat de mogelijkheid
ontbreekt om de interactieve lessen tussentijds
op te slaan moet een webles in één sessie
worden gemaakt. Elisabeth Wiessner – die binnen
haar taken als projectondersteuner van Erfgoed Actueel
slechts acht uur per week ter beschikking
heeft voor ‘Dat bewaren we’ – zou deze bezwaren
graag ondervangen maar voor de website is slechts
een uiterst beperkt budget beschikbaar. Zolang
haar pogingen om wat subsidie voor het project los
Tijdingen 231
te krijgen nog niet zijn geslaagd, kan zij niet meer
doen dan de erfgoedinstellingen die de lessen ontwikkelen
wijzen op het belang van bondige teksten
en eenvoudig taalgebruik.
Het veel omvangrijker project ‘Het geheugen
van Nederland’ biedt via het Web toegang tot een
grote hoeveelheid digitale bronnen van cultureel
erfgoed. Daarbij is een centrale plaats ingeruimd
voor het ontwikkelen van toepassingen voor het
onderwijs waarbij gebruik wordt gemaakt van afbeeldingen,
tekst, foto’s, bewegende beelden en
geluid. Een speciaal educatief gedeelte van de website
is gereserveerd voor lessen die zijn ontwikkeld
voor VMBO en HAVO/VWO op basis van de digitale
collecties van 26 musea, archieven, bibliotheken
en erfgoedinstellingen.
Het lesaanbod van ‘Het geheugen van Nederland’
wordt gecoördineerd door de Koninklijke Bibliotheek.
Docenten geschiedenis en CKV kunnen
op eenvoudige wijze het lesprogramma voorzien
van aantrekkelijk en toepasselijk visueel materiaal.
De meewerkende instellingen verzorgden ieder
één of meer lessen met relatie tot hun eigen collectie.
Informatie wordt in een aantrekkelijke vorm
aangeboden en leerlingen worden door middel
van opdrachten aangezet tot een actief gebruik van
bronnen. Hiermee sluit het lesmateriaal aan bij de
eisen die de overheid stelt aan het geschiedenisonderwijs
en bij de meeste in het voortgezet onderwijs
gebruikte lesmethoden.
Hoewel veel van de lessen thuis gedaan kunnen
worden, is het materiaal vooral ontwikkeld voor
het gebruik op school. Eén van de richtlijnen van
de Koninklijke Bibliotheek is dat de lessen binnen
het tijdsbestek van een lesuur gemaakt moeten
kunnen worden. Behalve informatie over een thema,
bestaan deze lessen uit vragen en eenvoudige
opdrachten. Naast lessen van één of twee uur zijn
er echter ook enkele lessen met een meer projectmatige
opzet die zo’n tien lesuren in beslag nemen.
Deze lessen maken intensief gebruik van
bronnenmateriaal en werken toe naar een tastbaar
eindresultaat, een krant, een tentoonstelling of
een presentatie.
Deze website is nu anderhalf jaar in gebruik. Inmiddels
zijn 29 lessen beschikbaar en wordt via
deze toepassing toegang geboden tot 800.000
bronnen. Uit een onderzoek onder de doelgroep
bleek onlangs dat 15% van de geschiedenisdocenten
bij de lessen gebruik maakt van ‘Het geheugen
van Nederland’, aldus Johanneke van Laar die vanuit
de Koninklijke Bibliotheek verantwoordelijk is