Terugblik op vier jaar slimmer reizen en werken in de regio Arnhem ...

Bereikt!
Terugblik op vier jaar slimmer reizen en
werken in de regio Arnhem Nijmegen

Van Offensief Bereikbaar
heid naar SLIM
Werken en Reizen
Files, vertragingen op de weg, een (tijdelijk) slechte bereikbaarheid.
Vele regio’s in Nederland hebben daarmee te kampen.
Zo ook de Stadsregio Arnhem Nijmegen.
Daarom begon de stadsregio in 2008 het project Offensief
Bereikbaarheid.
Februari 2013 stopt het Offensief Bereikbaarheid. De activiteiten
krijgen een voortzetting in het nieuwe project SLIM Werken en
Reizen: verbreding, intensivering en verduurzaming is het parool.
Projectleider Frank Eggen kijkt terug en blikt alvast vooruit.
23 april 2008: het Pact van Lent. In Wijnfort Lent sloegen de
Stadsregio Arnhem Nijmegen, de Kamer van Koophandel Centraal
Gelderland, VNO­NCW regio Arnhem Nijmegen en MKB­Midden
de handen ineen om de files in de regio te bestrijden. Zij
sloten een convenant en stonden aan de wieg van het Offensief
Bereikbaarheid. Doel: een betere bereikbaarheid, een economisch
vitale regio en een leefbaar woon­ en werkgebied.
Goed verhaal
Van meet af aan richtte het Offensief zich op de werkgevers.
Samen met de overheden zouden zij oplossingen moeten aan dragen
en uitvoeren. Bij het Pact van Lent ondertekenden 23 werkgevers
het convenant.
‘Onze hoofddoelstelling was in vier jaar een reductie van 5 procent
voertuigkilometers in de spits te bereiken’, vertelt Frank Eggen.
‘Daarvoor moesten we natuurlijk zoveel mogelijk werkgevers zien
te winnen. Dat kan alleen met een goed verhaal. Zo moesten we
Pact van Lent, 23 april 2008
1

aantonen dat de maatregelen niet alleen de files verminderden,
maar dat de werkgever daar ook financieel voordeel bij had.’
Mobiliteitsmakelaar
Belangrijk was de aanstelling van een mobiliteitsmakelaar, die bij
werkgevers op bezoek ging. Eggen: ‘In het begin kwamen onze
voorstellen niet altijd goed over bij de werkgevers. Met de komst
van de mobiliteitsmakelaar zijn we de taal van de ondernemers
beter gaan spreken en is er meer wederzijds begrip ontstaan. De
mobiliteitsmakelaar kon aantonen dat ze door het verbeteren van
bedrijfsprocessen jaarlijks kosten konden besparen.’
Uitbreiding maatregelenpakket
Na de verwachte aarzelende start van het Offensief Bereikbaarheid
kwam gaandeweg de gang erin. ‘Het pakket aan maatregelen
dat we konden bieden, breidde zich steeds meer uit. De laatste
twee jaar kregen we het gevoel dat onze boodschap aansloeg.
Heel belangrijk was dat de werkgevers elkaar daarover informeerden.
We hielden bijeenkomsten waarin zij elkaar vertelden
hoeveel rendement de maatregelen hadden en kwamen met
voorbeelden op de proppen.’
Naar SLIM Werken en Reizen
De hoofddoelstelling is bereikt: 5 procent is zelfs 12 procent
geworden. Het aantal van 23 partners is gegroeid naar 120.
In cijfers en resultaten uitgedrukt is het Offensief Bereikbaarheid
een succes. Frank Eggen is tevreden. Waarom dan toch de
over gang naar SLIM Werken en Reizen?
‘Met SLIM Werken en Reizen willen we de initia tieven van
het Offensief Bereikbaarheid verbreden, inten siveren en
verduurzamen. Met het Offensief Bereikbaarheid richtten we ons
op werkgevers, met SLIM Werken en Reizen willen de werknemers
er meer bij betrekken. Werkgevers scheppen rand voorwaarden
waarmee de werknemers hun reisgedrag kun nen veranderen en
bewust omgaan met de manier van vervoer.
2
Frank Eggen

Eigenlijk geldt dat voor alle reizigers, niet alleen voor de medewerkers
van de partners. Verder willen we vraag gerichter werken.
De vraag van de werkgever of reiziger willen we omzetten in
maatregelen of oplossingen. Geen geringe opgave, maar we
hebben er alle vertrouwen in.’
Voordelen voor iedereen
Iedereen heeft belang bij een nieuwe aanpak van de mobiliteit,
benadrukt Eggen. ‘Met zijn allen moeten we het doen, allemaal
hebben we er voordeel van. Betere bedrijfsprocessen voor werkgevers,
die er financieel op vooruitgaan. Gezondere werknemers,
die meer vrijheid hebben hun tijd in te delen. Minder verstopte
wegen. Bedrijfsprocessen verbeteren levert op vele terreinen
voordelen op, ook maatschappelijk.’
Het aantal van 23
partners is gegroeid
naar 120.
3

Een
bereikbare
regio
5

Mobiliteitsmakelaar Tim Wille:
‘Het Nieuwe Werken
sleutel voor de toekomst’
Dé doelgroep van het Offensief Bereikbaarheid zijn de werkgevers.
Zij zijn nodig om de doelen van het Offensief Bereikbaarheid te
halen. Een belangrijke taak is weggelegd voor mobiliteitsmakelaar
Tim Wille. Bijna dagelijks bezoekt hij een of meer werkgevers.
Een gesprek over doelstellingen, resultaten en Het Nieuwe Werken
(HNW).
Wat doet een mobiliteitsmakelaar?
‘Een mobiliteitsmakelaar brengt vraag en aanbod van mobiliteit
bij elkaar. Ik probeer werkgevers ervan te overtuigen dat de
belangen van het Offensief Bereikbaarheid ook hun belangen zijn:
files tegengaan en de bereikbaarheid van de stadsregio vergroten.
En dat werkgevers daarin een onmisbare schakel zijn. Zij zijn
immers degenen die invloed hebben op het reisgedrag van hun
werknemers. Ik help werkgevers adequate maatregelen te nemen.’
Komt die boodschap aan?
‘Dagelijks minder auto’s in de spits, dat is ons doel. Maar
alleen van dat doel gaat het hart van werkgevers niet sneller
slaan. Zij hebben vier achterliggende doelstellingen: financiën,
maatschappelijk verantwoord ondernemen, arbeidsvoorwaarden
en mobiliteit. Ik koppel hun doelstellingen aan het uitgangspunt
van het Offensief Bereikbaarheid. Wil een werkgever zich bijvoorbeeld
profileren als duurzame ondernemer, dan kan hij letten
6
Tim Wille

op de CO 2 ­uitstoot die zijn bedrijf veroorzaakt. Het reisgedrag
van werknemers is bijna altijd de hoofdoorzaak van CO 2 ­uitstoot.
Dan moet de werkgever dus iets doen aan de mobiliteit van zijn
werknemers.’
Wat kunt u werkgevers bieden?
‘Om de specifieke mogelijkheden van een bedrijf in kaart te
brengen, bieden we een bereikbaarheidsscan aan. We onderzoeken
allerlei aspecten: hoe is de bereikbaarheid, is er voldoende
parkeerruimte, kun je er met de fiets komen, is er openbaar
vervoer? In een enquête onder medewerkers krijgen we een goed
beeld van hun reisgedrag en vragen we naar plus­ en minpunten
en aanvullende suggesties. Daarna kijken we naar het beleid en de
faciliteiten van de werkgever: de vergoeding van privé­ en zakelijke
reiskosten, het aantal leaseauto’s, een fietsenplan, poolauto’s
en mobiliteitskaarten. Met deze drie componenten kunnen we
concrete aanbevelingen doen voor het mobiliteitsmanagement.’
Met welke cijfers of resultaten kunt u werkgevers
overtuigen?
‘Een werkgever kan zijn kosten aanzienlijk verlagen door minder
of goedkoper te reizen, zijn declaratieproces anders in te
richten en HNW in te voeren. Daarmee kun je reistijd omzetten
in werktijd. Dat kan door digitaal te communiceren, ook met
klanten en leveranciers, en niet altijd in auto of trein te stappen
voor een vergadering. Tijdwinst kun je kapitaliseren: als je met de
trein reist en niet met de auto, kun je 50 procent van je reistijd
declarabel maken.’
Is HNW het sleutelbegrip voor de toekomst?
‘HNW maakt flexibeler werken mogelijk, precies wat werknemers
willen. Zij kunnen plaats­ en tijdonafhankelijk werken, staan niet
meer in de file, maken veel minder reisuren en kunnen privé en
zakelijk combineren. Medewerkers worden medeverantwoordelijk
7

voor de resultaten en kunnen zelf veel meer regelen. Ik noem dat
wel eens vervoersarm organiseren. Een werkgever die dat biedt is
aantrekkelijk voor arbeidskrachten. Zeker jongere generaties willen
een nieuwe manier van werken. Heel belangrijk voor werkgevers,
gezien de schaarste aan arbeidskrachten die in het verschiet ligt.’
Van Offensief Bereikbaarheid naar SLIM Werken
en Reizen
‘Met het Offensief Bereikbaarheid hebben we prima resultaten
bereikt. Ons doel was de automobiliteit met 5 procent terug te
dringen, we zijn uitgekomen op maar liefst 12 procent. We hebben
nu 120 partners en bedienen 40.000 werknemers op een totaal
van 300.000 in onze regio. Met SLIM Werken en Reizen willen
we nog meer de breedte en de diepte in. We willen naar 150
partners en 120.000 werknemers. We richten ons ook op nieuwe
doelgroepen: nieuwe werkgevers, maar bij voorbeeld ook studenten
of patiënten en bezoekers van zieken­ of verpleeghuizen. Met
massacommunicatiemiddelen willen we rechtstreeks de 300.000
reizigers in de regio bereiken.’
‘Verduurzaming moet ervoor zorgen dat de stadsregio dit niet
meer met publieke middelen hoeft te bekostigen. We willen marktpartijen
laten zien welke kansen zij hebben en dat ze kunnen
verdienen aan mobiliteitsmanagement. Zodat ze commerciële
concepten ontwikkelen waarvoor werkgevers graag betalen, omdat
het ook voor hen iets oplevert.’
De voordelen in vogelvlucht
Voordelen voor werkgevers:
• verbetering van uw
bereikbaarheid
• besparing op vervoer- en
parkeerkosten
• besparing op tijd: hogere
productiviteit
• besparing op het aantal
werkplekken
• verlaging ziekteverzuim
• betrouwbare levering
goederen
• aantrekkelijker als werkgever
• verbetering van het milieu
• beter bedrijfsimago
Voordelen voor werknemers:
• geen filestress
• geldbesparing
• besparing op tijd (ook privé)
• betere gezondheid
• betere werk-privébalans
• meer keuzevrijheid
9

10
Bij ons kan iedereen
overal flexwerken, met
een eigen laptop, telefoon
en internetverbinding.

De eerste
convenantpartner
ARCADIS wil maatschappelijk verantwoord ondernemen, met duurzaamheid als
belangrijke pijler. De wereldwijd opererende advies­ en ingenieursorganisatie is de
eerste partner.
Adviseur Bert Jan Zandhuis: ‘We vinden het belangrijk om ook op regionaal niveau
een bijdrage te leveren aan de bereikbaarheid. Met onze bijdrage aan het Offensief
Bereikbaarheid geven we hier een goede invulling aan.’
‘Als werkgever hebben we zelf al veel maatregelen genomen. De maatregelen
vanuit het Offensief Bereikbaarheid zijn vooral van regionale aard, maar daardoor
niet minder waardevol. Denk aan de e­bikes en de OV­fiets, maar vooral aan de
bewustwording over het onderwerp.’
‘Om maar een deel van onze maatregelen te noemen: bij ons kan iedereen overal
flexwerken, met een eigen laptop, telefoon en internetverbinding. Ook hebben we de
mobiliteitsregeling verduurzaamd. Zo heeft iedere medewerker een NS Businesscard.
Denk verder aan vergroening van de leaseregeling – energiezuinig is immers
goedkoper – en video­conferencing. We hebben een duidelijke reductiedoelstelling
voor CO 2 ­uitstoot en energie.
Onze medewerkers hebben voldoende vrijheid om de eigen tijd in te delen en ervaren
ons daardoor als aantrekkelijke werkgever.’
11

Maatregelen en
resultaten
Het Offensief Bereikbaarheid heeft de afgelopen vier jaar
klinkende resultaten geboekt. Een kort overzicht.
Doel en werkwijze
Het Offensief Bereikbaarheid werkt aan bewust werk­ en reisgedrag.
Met de aangesloten werkgevers proberen we het gedrag
van werknemers te beïnvloeden. Voor werkgevers brengen we
het mobiliteitsprofiel van de werknemers in kaart. We dragen
mobiliteitsoplossingen aan en geven informatie over fiscale
regelgeving en de mogelijkheden van Het Nieuwe Werken (HNW).
120 aangesloten werkgevers
Inmiddels zijn 120 werkgevers actief in het Offensief Bereikbaarheid.
Alle werkgevers bieden hun medewerkers een of meer
projecten aan.
12
120
partners
909
maatregelen

Maatregelen
Bij de aangesloten werkgevers zijn in totaal 909 afzonderlijke
maatregelen gestart. In 2012 zijn dat er alleen al 271.
De meeste maatregelen (44%) hebben te maken met de
arbeidsvoorwaarden, zoals de invoering van thuiswerken,
telewerken, flexibele werktijden, verhuisbeleid en reiskostenvergoedingen
(OV en mobiliteitskaarten).
Ruim een op de vijf maatregelen (22%) betreft bewustwording,
zoals deelname aan de monitor en actief kennis delen.
Een iets kleiner deel (19%) heeft betrekking op het stimuleren
van fietsgebruik, zoals deelname aan de campagne rij2op5, de
e­bikebedrijfsfiets en deelname aan een e­bikepool.
In totaal zijn er 645 werk nemers die in het woon werk verkeer
minimaal de helft van het aantal werkdagen de e­bike gebruikt in
plaats van de auto.
19%
15%
22%
44%
arbeidsvoorwaarden
bewustwording
stimuleren fietsgebruik
overige maatregelen
13

Mobiliteits management
werkt
Het Offensief Bereikbaarheid bekijkt sinds 2009 met een jaarlijks
monitor onderzoek welke resultaten zijn bereikt. Belangrijkste
onderwerpen: het aantal afgelegde autokilometers tijdens de
spits, de ontwikkelingen in het reisgedrag van werknemers en de
invloed van mobiliteits maatregelen.
Kernresultaten
– Het aantal partners is gegroeid van 23 naar 120. Het aantal
werknemers dat kennisneemt van of meedoet aan de initiatieven
van het Offensief Bereikbaarheid, is meer dan verdubbeld.
– Het aantal spitskilometers van werknemers die de auto
gebruiken voor woon­werkverkeer, is dankzij de mobiliteitsmaatregelen
gedaald met 12,3%. Het totale aantal kilometers is
gedaald met 5%; het aandeel spitskilometers met 7,5%.
– Maatregelen voor het gebruik van de fiets, flexibel werken
(naar tijd en plaats), minder gebruik van de auto, SLIM Prijzen
en stimulering door het management zijn effectief gebleken.
14
Het aantal spits kilometers
is gedaald met 12,3%.

Autokilometers
Maatregelen Autokilometers spits Spitsaandeel
Fiets stimuleren 0,5% ­2,3% ­2,4%
Flexibiliteit naar tijd en plaats ­1,6% ­4,1% 3,6%
Noodzaak auto beperken ­2,7% ­3,4% ­2,7%
SLIM Prijzen ­0,9% ­2,0% ­1,9%
Stimulering Management ­0,4% ­0,6% ­0,3%
Totaal effect MM Maatregelen ­5,0% ­12,3% ­10,9%
Autonome ontwikkeling ­0,5% ­0,9% 3,4%
Waargenomen ontwikkeling ­5,5% ­13,2% ­7,5%
– De autonome ontwikkelingen (zoals stijging van de brandstofprijzen,
de economische recessie, en veranderingen van woonlocatie
en inkomen) hadden veel minder invloed op de mobiliteit.
Ze leidden tot een daling van het aantal spitskilometers met
0,9%, een daling van het aantal autokilometers met 0,5%,
en een daling van het spitsaandeel met 3,4%.
– De maatregelen hebben geleid tot een daling van het aantal
voertuigverliesuren met 11% op het hoofdwegennet (HWN)
en een niet becijferbare daling op het onderliggend wegennet
(OWN). Dit heeft geleid tot reistijdbesparingen ter waarde van
minimaal 1,8 miljoen euro per jaar.
Ontwikkeling en effecten
2009­2012 (ten opzichte
van 2009)
15

16
Het congres was bedoeld als
katalysator van het
mobiliteitsmanagement.

Belangrijke
bijeenkomst
voor de regio
Op 23 maart 2010 hield de Taskforce Mobiliteitsmanagement (TFMM) zijn jaarlijkse
congres op Papendal. Een belangrijke bijeenkomst voor de regio Arnhem Nijmegen:
de landelijke TFMM was het overkoepelend orgaan voor regionale initiatieven.
Toenmalig secretaris Lars Lutje Schipholt: ‘Onze organisatie had goede ervaringen
met het Offensief Bereikbaarheid. Met Amsterdam en Haaglanden liep Offensief
Bereikbaarheid voorop.
Voor ons congres zochten we een geschikte locatie om ook de regio’s buiten de
Randstad een hart onder de riem te steken. Niet vreemd dat we uitkwamen in de
regio Arnhem Nijmegen. Het congres was bedoeld als katalysator van het mobiliteitsmanagement.
We hadden een aantrekkelijk programma, er kwamen dan ook veel
werkgevers op af.’
17

Resultaten monitor
hebben voorspellende
waarde
Sinds 2009 onderwerpt bureau MuConsult doelstellingen en
resultaten van het Offensief Bereikbaarheid aan een monitoronderzoek.
Projectleider Maaike Adriaens licht de fundamenten
van dat onderzoek toe.
‘De Stadsregio Arnhem Nijmegen is de enige regio die
de resultaten op deze manier laat meten. Sinds 2009 monitoren
we jaarlijks het werk­ en reisgedrag van werknemers van een
van de partners en gaan we veranderingen in dit gedrag na. We
werken met een panel. Daardoor kunnen we veranderingen in
reisgedrag op individueel niveau volgen. Een andere bijzonderheid
is de analysetechniek, een regressiemodel. Daarmee kunnen we
de effecten van de mobiliteitsmaatregelen voor reisgedrag onderscheiden
van de effecten van autonome ontwikkelingen in de
(auto)mobiliteit. Dit model maakt het ook mogelijk de effecten van
toekomstige maatregelen te voorspellen en de marktpotentie van
deze maatregelen te bepalen.
Ten slotte hebben we ook de effecten van de gedragsveranderin ­
gen op de weg berekend: hoeveel meer of minder voertuigverliesuren
er zijn door stijging of afname van autoreizen.’
‘In 2009 zijn we begonnen met de nulmeting. Degenen die mee
wilden doen aan vervolgonderzoek, zijn opgenomen in het panel.
In de jaren erna hebben het onderzoek herhaald, met nulmetingen
onder nieuwe werknemers van een partner of werk nemers van
een nieuwe partner. Plus vervolgmetingen onder de panelleden.
18

Zo hebben we een enorme database opgebouwd met ongeveer
negenduizend respondenten.’
‘Niet alle bedrijven hebben deelgenomen, daardoor zijn de
resul taten niet representatief voor alle partners. Een andere
moeilijkheid is dat je bij monitoring over verschillende jaren de
enquêtevragen eigenlijk ongewijzigd moet laten. Wijzigingen
tasten namelijk de vergelijkbaarheid van de resultaten aan.
Aan de andere kant willen we de vragenlijst steeds verbeteren.
In het ene jaar kunnen bepaalde vragen belangrijker zijn dan in
een ander jaar.
Dus er is een spanningsveld tussen enerzijds vernieuwing en
verbetering van de enquête en anderzijds vergelijkbaarheid en
daarmee betrouwbaarheid van de resultaten.
Maar door de grote omvang van de steekproef zijn wij ervan
overtuigd dat de resultaten betrouwbaar zijn.’
19

20
HNW is het slimme antwoord van
werkgevers op de sociale,
maatschappelijke vernieuwing.

Inspirerende
masterclass
Het Nieuwe Werken (HNW) lijkt voor vele bedrijven dé manier te worden om het
werkproces in te richten.
HNW­adviseur Marius Alkema: ‘HNW heeft een grote toekomst, het is het slimme
antwoord van werkgevers op de sociale, maatschappelijke vernieuwing. De
economie verandert door het internet snel van productiegericht naar kennis­ en
informatiegericht. Ook heeft HNW een sterke relatie met duurzaamheid, doordat
mensen bijvoorbeeld minder en anders naar het werk reizen.’
‘Ik heb HNW helpen invoeren bij VGZ. Daar heb ik in september 2010 met
het Offensief Bereikbaarheid een masterclass HNW georganiseerd. Die was
voor werkgevers in de regio Arnhem Nijmegen die plannen hadden met HNW .
Gerenommeerde sprekers vertelden over HR, ICT en Facilitair Bedrijf. Ik heb VGZ
aangehaald als voorbeeld van een succesvolle introductie van HNW. De deelnemers
vonden de masterclass zeer inspirerend, velen hebben HNW op hun agenda gezet.
Dat was de doelstelling van de masterclass, die in ruime mate is gehaald.’
21

Een
bereikbare
werkvloer
23

24
Op dit moment gaat
25% van werkend
Nederland op de
fiets.

Het fietspakket
van het Offensief
Bereikbaarheid
Het Offensief Bereikbaarheid heeft de rij2op5­campagne, ontwikkeld door de
Fietsersbond, aan de partners aangeboden om het fietsverkeer van huis naar
werk te stimuleren. Andere onderdelen van het ‘fietspakket’ van het Offensief
Bereikbaarheid zijn het e­bikeproject en de e­bikepool.
Minimaal twee van de vijf dagen op de fiets naar het werk, dat houdt 2op5 in. Op
dit moment gaat 25% van werkend Nederland op de fiets, zo’n anderhalf miljoen
werknemers. Maar er gaan nog veel werknemers met de auto die dichtbij het werk
wonen.
Het Offensief Bereikbaarheid voorzag de campagne van een ‘pechpas’, uitgevoerd
door Fietsdiensten.nl, en fittesten door de Gelderse Sportfederatie. Uit die testen
kunnen we nog geen concrete resultaten geven. Daarvoor moeten we nog even
wachten op de herhalingstesten.
Alles voor de goede zaak, de diensten uit het pakket: het fietsverkeer bevorderen en
daarmee het aantal autokilometers terugdringen.
25

Parkmanager Elly Jaspers van Bijsterhuizen:
‘Samen moeten we het
mobiliteitsprobleem
aanpakken’
Bijsterhuizen is een groot bedrijventerrein tussen Nijmegen en
Wijchen. Het staat te boek als logistiek bedrijventerrein, maar de
diversiteit is er groot. Naast de logistieke bedrijven zijn er bijvoorbeeld
ook maak­, ict­, metaal­ en bouwbedrijven.
De bedrijvenvereniging dekt met 115 leden meer dan 70 procent
van de gevestigde bedrijven en functioneert prima. Maar liefst
twintig bedrijven zijn partner. Parkmanager Elly Jaspers behartigt
de belangen van de leden van de bedrijvenvereniging.
Waarom bent u in zee gegaan met het Offensief
Bereikbaarheid?
‘Bijsterhuizen ligt tussen een aantal snelwegen en wordt daardoor
geroemd om zijn bereikbaarheid. Maar meer en meer raakten de
toegangswegen rond Bijsterhuizen verstopt, vooral in de ochtenden
avondspits. Daar wilden we iets aan doen, ook natuurlijk met
het oog op de toekomst.’
Hoe bent u te werk gegaan?
‘We hebben op aanraden van het Offensief Bereikbaarheid eerst
een onderzoek laten uitvoeren door VCC Oost. Daaruit bleek
dat 80 procent van de medewerkers met de auto naar het werk
komt, landelijk is dat 50 procent. En dat terwijl 60 procent van
onze mensen binnen een straal van vijftien kilometer woont. Het
percentage dat met het openbaar vervoer komt, met trein of bus,
is met 1,2 bijna te verwaarlozen.’
26
Mobiliteitsonderzoek
Bijsterhuizen
Om u een indruk te geven wat
een mobiliteitsonderzoek voor
resultaten kan geven, hier
enkele aanbevelingen uit het
onderzoek dat op Bijsterhuizen
is uitgevoerd.
Maatregelen die de bereik ­
baar heid van Bijsterhuizen
verbeteren, hebben te maken
met thuis­ of telewerken, fietsen,
flexibele werktijden, scootergebruik,
bus verbin dingen,
carpoolen en zakelijk verkeer.
Uit de paragraaf over het
stimuleren van fietsgebruik
enkele maatregelen:
1. Invoeren/stimuleren fietsplan
Voorfinanciering fietsen via
brutoloon en/of inlevering van
uren, zonder extra kosten voor
de werkgever.
2. Schenken van fietsgerelateerde
zaken
De werkgever mag fietsgerelateerde
zaken als
regenkleding belastingvrij
beschikbaar stellen (jaarlijks
maximaal € 82,– per
medewerker).

Welke maatregelen zijn daaruit voortgekomen?
‘We hebben eerst naar de fiets gekeken. Gezond, goed voor
het milieu en de bereikbaarheid van het terrein. De regionale
aftrap van de rij2op5­campagne was bij ons, dat was een leuke
bijkomstigheid. We hebben daardoor ruim dertig bedrijfs­e­bikes
op ons terrein kunnen afzetten.
Verder hebben we de mogelijkheden van het openbaar vervoer
onderzocht. Die 1,2 procent moet natuurlijk omhoog. Er is altijd
alleen een busverbinding vanaf het station in Nijmegen geweest.
Dat schiet niet op. Vanaf januari 2013 rijdt de bus ook vanaf
station Wijchen naar ons toe, een goed alternatief voor de mensen
die vanuit het zuiden komen.’
Hoe verliep de samenwerking?
‘Heel goed. De medewerkers van het Offensief Bereikbaarheid
waren heel betrokken en enthousiast. Minstens zo belangrijk is
de harmonie op het bedrijventerrein, de betrokkenheid van de
bedrijvenvereniging en de samenwerking tussen de bedrijven.
Wij hebben op Bijsterhuizen bijvoorbeeld een mobiliteitsclubje.
Samen gaan we het hele traject aan. Dat zou ook mijn tip zijn
voor andere bedrijventerreinen. Ga in zee met het Offensief
Bereikbaarheid, maar doe het samen.’
3. Kilometervergoeding voor
fietsers
Werkgevers mogen van 1
januari 2004 de medewerker
ongeacht de afstand en het
type vervoer een onbelaste
kilometervergoeding geven
van maximaal € 0,19 voor
het woon­werkverkeer en het
zakelijk verkeer.
4. Spaarsysteem voor fietsers
Met een spaarsysteem kunnen
fietsers worden beloond,
bijvoorbeeld met ‘Trappers’.
Fietsers kunnen ‘Trappers’
(spaarpunten) verzamelen,
die ze kunnen inwisselen voor
allerlei cadeautjes.
5. Veilige, vrijliggende fietspaden
Bijsterhuizen kan door de
aan leg van veilige en vrijliggende
fietspaden aantrekkelijker
worden gemaakt voor
fietsers.
27

28
E­bikes zijn voor ons heel
geschikt vanwege de
heuvelachtige omgeving.

Rijnstate
koploper e­bikes
Rijnstate is een ziekenhuis met vijf vestigingen. Vooral de vestiging Arnhem­Noord
heeft te maken met parkeer­ en mobiliteitsproblemen. Rijnstate sloot zich in
2011 aan als partner en maakte dankbaar gebruik van de mogelijkheden die het
Offensief Bereikbaarheid biedt.
Senior adviseur HR Bedrijfsbureau Martin ten Voorde: ‘Wij willen een duurzame
werkgever zijn. Daarin passen een goed mobiliteitsbeleid en vermindering van C0 2 ­
uitstoot. We hebben te maken met een constante in­ en uitstroom van patiënten,
bezoekers en medewerkers. En daarmee ook een aanzienlijk parkeerprobleem.
Daarom hebben we graag gebruikgemaakt van het aanbod van het Offensief
Bereikbaarheid. Eerst hebben we e­bikes geleend, daarna konden onze medewerkers
zo’n fiets voor een aantrekkelijke prijs kopen. E­bikes zijn voor ons heel
geschikt vanwege de heuvelachtige omgeving. Het Offensief Bereikbaarheid had
in totaal 600 van die subsidies te verdelen, daarvan hebben wij er alleen al 135
afgenomen. Onze medewerkers zijn heel enthousiast, we gaan zeker door met dit
soort initiatieven.’
29

30
Van ons mag de subsidieregeling
voor e­bikes dus worden
verruimd.

‘Subsidieregeling
e­bikes moet
worden verruimd’
Het Nederlands Openluchtmuseum heeft al drie keer meegedaan aan de e­bikepool.
Tot enthousiasme van de medewerkers. Jacqueline van Creveld, hoofd P&O
Nederlands Openluchtmuseum, licht toe.
‘Ons museum ligt boven op een berg. Vervoer met een gewone fiets was voor velen
een te grote inspanning. Sommige medewerkers hadden al een e­bike. Daarom
wilden we ook de anderen met een e­bike kennis laten maken. Velen waren heel
enthousiast en wilden met de aantrekkelijke subsidieregeling ook graag zo’n fiets
aanschaffen. Toen we daarnaar bij het Offensief Bereikbaarheid informeerden,
hoorden we dat de subsidieregeling al was verbruikt. Heel jammer, vooral
omdat het openbaar vervoer geen goed alternatief is. Als je hier met de bus wilt
komen, moet je altijd eerst naar het station in Arnhem. Onze medewerkers die in
Arnhem­Zuid wonen, doen er dan vijf kwartier over, met de auto duurt dat twintig
minuten. Vanuit Arnhem­Zuid ben je met een e­bike weer sneller bij ons dan met
de auto, gezien de files op de John Frostbrug. Van ons mag de subsidieregeling
voor e­bikes dus worden verruimd.’
31

32
samen

Een
bereikbare
werking
33

Voorzitter KvK Centraal Gelderland,
Gert­Jan Oplaat:
‘Zeer tevreden over
samenwerking publieke
en private sector’
Wijnfort Lent, 23 april 2008. Op uitnodiging van Stadsregio
Arnhem Nijmegen, VNO­NCW regio Arnhem Nijmegen, MKB­
Midden en Kamer van Koophandel Centraal Gelderland komen
bedrijven en overheidsinstellingen bij elkaar om te bepreken hoe
ze de files in de regio kunnen bestrijden. Zij sluiten het ‘Pact van
Lent’, waarmee de oprichting van het Offensief Bereikbaarheid
een feit is.
Vanwaar dat initiatief?
Gert­Jan Oplaat, voorzitter van de Kamer van Koophandel
Centraal Gelderland: ‘Toen er problemen ontstonden met de
A50 en de A12, dreigde Den Haag met een ministeriële regeling
om bedrijven te verplichten maatregelen te nemen. Dat lokte
protesten uit. VNO­NCW vroeg deze verplichte maatregelen te
schrappen. Als tegenprestatie was het bedrijfsleven bereid zelf
de handschoen op te pakken en initiatieven te nemen. Daaruit is
het Offensief Bereikbaarheid ontstaan. ’
Een tweede reden was dat destijds veel wegen rond Arnhem en
Nijmegen op de schop gingen. Oplaat: ‘Dat zou heel veel fileleed
veroorzaken, ook door de geografische omstandigheden, met onze
rivieren. We wilden zo snel mogelijk toe naar flexibele werktijden
voor werknemers om de pijn te verzachten.’
34
Gert­Jan Oplaat, Voorzitter
KvK Centraal Gelderland
‘We zijn blij dat we destijds met
het Offensief Bereikbaarheid
zijn begonnen. Goed voor
werkgevers én werknemers.
Bij het oplossen van het
fileprobleem zijn we allemaal
gebaat. Ik zie veel nieuwe
kansen voor SLIM Werken en
Reizen.’
Ed Velthuis, voorzitter VNO­
NCW regio Arnhem Nijmegen

Bewustwording
De projecten van het Offensief Bereikbaarheid hebben de nodige
veranderingen gebracht, meent Oplaat. ‘Ik zie meer bewustwording
en gedragsverandering. Voorheen gingen we allemaal
op de automatische piloot de file in, dat vonden we normaal.
Nu denken we anders. We hebben nu zo’n 120 grote bedrijven
die aan het Offensief meedoen. Bij hen is het aantal
spitskilometers met 12% gedaald, wat ook financieel nog
eens gunstig uitpakt.’
Publiek en privaat
Het Offensief was een van eerste regionale initiatieven om de
publieke en private sector bij elkaar te brengen. Die samenwerking
bevalt Oplaat goed: ‘De Kamer van Koophandel heeft er nog aan
meebetaald om een mobiliteitsmakelaar aan te trekken. Voor de
bedrijven is het zeker nu geen core business om aan mobiliteitsmanagement
te doen, iedereen moet op de centen letten. Maar je
ziet wel allerlei samenwerkingsverbanden ontstaan, bijvoorbeeld
bij de buslijn op Centerpoort in Duiven. Het schema van de bus is
op verzoek van de bedrijven aangepast, zodat de medewerkers
zoveel mogelijk van die bus gebruik kunnen maken.’
Perspectieven
Welke perspectieven ziet Gert­Jan Oplaat? ‘Het werk aan de wegen
rond Nijmegen en Arnhem blijft doorgaan, dus daar moeten
we slim mee blijven omgaan. De 120 partners hebben nu een
spitskilometerreductie van 12 procent bereikt. Als alle bedrijven
meedoen zijn we met een reductie van 5 procent van alle files
verlost. We hebben een eerste stap in de goede richting gezet,
maar we moeten nog meer bedrijven zoeken die mee willen doen.’
‘Veel meer infrastructuur
kan er niet bij. We zitten
aan de asfalttaks, meer
treinen kan ook niet.
Mobiliteitsmanagement,
beïnvloeden van het reisgedrag
en betere communicatie. Dat is
de volgende slag die we moeten
maken.’
Jaap Modder, voorzitter
Stadsregio Arnhem Nijmegen
35

36
Met het Offensief Bereikbaarheid
hebben we de nieuwe
buslijn 65 geïntroduceerd.

Centerpoort­
Nieuwgraaf
beter bereikbaar
Centerpoort­Nieuwgraaf is een gemengd bedrijventerrein in Duiven, met onder
andere groothandel­, productie­ en dienstverlenende bedrijven. Zo’n 110 bedrijven
hebben 4110 medewerkers in dienst. Het terrein was slecht bereikbaar met het
openbaar vervoer.
Dorothé Wennekendonk­Ruijs, concessiemanager Novio/Connexxion en aanspreekpunt
voor de stadsregio: ‘Met het Offensief Bereikbaarheid hebben we de nieuwe
buslijn 65 geïntroduceerd, het eerste jaar mede gefinancierd door de bedrijven. Met
deze lijn kunnen medewerkers van en naar Station Duiven. Ook lijn 62 is op verzoek
van de bedrijven op Centerpoort­Noord uitgebreid. Vooral voor de avonduren
betekent dit een uitbreiding van het openbaar vervoer.
Vanaf 9 december 2012 wordt Centerpoort­Nieuwgraaf verbonden met Station
Westervoort in plaats van met Station Duiven. Verder rijdt lijn 61 in de ochtendspits
vanuit Arnhem CS naar Nieuwgraaf en Centerpoort­Noord. In de middagspits rijdt
hij in omgekeerde richting. Tussen de spitsen, in de avond en op zondag pendelt
lijn 61 tussen Station Westervoort en Nieuwgraaf/Centerpoort­Noord. Daardoor
wordt het bedrijventerrein nog beter bereikbaar.’
37

Slim en Beter Benutten
De Stadsregio Arnhem Nijmegen neemt deel aan verschillende
programma’s en projecten die nauw aan elkaar verwant zijn.
Een schets van die onderlinge verbondenheid.
SLIM
In het programma SLIM werkt de Stadsregio Arnhem Nijmegen
samen met haar twintig gemeenten, provincie Gelderland, het
ministerie van Infrastructuur en Milieu, Rijkswaterstaat en het
bedrijfsleven aan een optimale verkeersdoorstroming. SLIM staat
voor Samen Leidend In Mobiliteit. De partners in SLIM willen
voor 2014 de verstoppingen bij de economische centra in de
regio Arnhem Nijmegen met 20 procent verminderen. Dat doen
ze door in te zetten op slimmer reizen en slimmer werken en met
een multimodale aanpak: auto, OV en fiets. Alle projecten binnen
SLIM ondersteunen deze doelstelling.
Beter Benutten
Het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft binnen het rijks ­
programma Beter Benutten 30 miljoen euro aan onze regio beschikbaar
gesteld. Beter Benutten staat voor minder files, groei op het
spoor en meer gebruik van OV, fiets en vaarwegen. Doel: groei van
de economie. Rijk, regio en bedrijfsleven nemen samen innovatieve
maat regelen die de bereikbaarheid verbeteren. De Stadsregio
Arnhem Nijmegen brengt de uitgangspunten van Beter Benutten
onder in SLIM; beide sluiten immers naadloos op elkaar aan.
38
Beter Benutten staat voor minder
files, groei op het spoor en meer
gebruik van OV, fiets en vaarwegen.

Bestuurlijk trio
Voor een goede uitvoering van Beter Benutten heeft minister
Schultz van Haegen in elke regio een bestuurlijk trio ingesteld.
Hierin voert zij met een regionale bestuurder en een CEO de regie
over de regionale programma’s. Melanie Schultz van Haegen, Jaap
Modder en Alex van Hooff vormen het trio in de regio Arnhem
Nijmegen.
SLIM Werken en Reizen
SLIM Werken en Reizen is een van de projecten in de regio
Arnhem Nijmegen. Het project richt zich op beïnvloeding van het
mobiliteitsgedrag.
SLIM Werken en Reizen is de beoogde opvolger van het succes volle
project Offensief Bereikbaarheid. In het Offensief Bereikbaarheid
kiezen werkgevers, overheden en belangenorganisaties van
werknemers en werkgevers nadrukkelijk voor een gezamenlijke
aanpak in de strijd tegen de files en vertragingen op de weg.
39

40
Ik maak de wensen
van het bedrijfsleven
kenbaar.

Bedrijfsleven
bestuurlijk
vertegenwoordigd
Alex van Hooff is directeur van Burgers’ Zoo. Hij maakt deel uit van het bestuurlijk trio
van Beter Benutten in de regio Arnhem Nijmegen.
‘In het bestuurlijk trio zitten de minister van Infrastructuur en Milieu, Jaap Modder
namens de stadsregio en ik, als vertegenwoordiger van het bedrijfsleven. De overheid
speelt een grote rol in het bereikbaarheidstraject, maar het bedrijfsleven is natuurlijk
een belangrijke partner. Ik maak de wensen van het bedrijfsleven kenbaar. Tegelijkertijd
wijs ik het bedrijfsleven op de initiatieven om de bereikbaarheid te vergroten.’
‘Die initiatieven zijn goed voor het bedrijfsleven. De bedrijven pakken die op hun eigen
manier op. Sommige bieden hun medewerkers naast een leaseauto een ov­kaart aan,
andere hanteren flexibele werktijden of richten de werktijden zo in dat medewerkers niet
in de spits hoeven te rijden.
Verbeteringen zijn altijd mogelijk. Digitalisering stelt ons in staat de communicatie bij
grote infrastructurele projecten te verbeteren. Er komen steeds meer handige apps,
waarmee we kunnen nagaan welk soort vervoer we op welk moment het beste kunnen
gebruiken. Die nieuwe mogelijkheden moeten we benutten.’
41

42
Hoe beter we ons werk doen, hoe
minder zij de auto nodig hebben
om storingen op te lossen.

1500 Reiskilometers
per
week uitsparen
Asset Rail is actief deelnemer aan de programma’s en projecten van het Offensief
Bereikbaarheid. Vorig jaar werd de e­bikepool enthousiast onthaald, nu geeft
Anders Werken Met Meer Resultaat (AWMMR) een nieuw accent aan het beleid.
Gerard Hoogveld is contractmanager en portefeuillehouder Kwaliteit, Arbo en
Milieu. ‘We doen mee aan de CO 2 ­prestatieladder. Daartoe voelen we ons verplicht,
maar het levert ook wat op. Denk aan energiezuinige lampen. Maar ook aan onze
monteurs, die allemaal een auto nodig hebben en veel kilometers maken. Hoe beter
we ons werk doen, hoe minder zij de auto nodig hebben om storingen op te lossen.’
‘AWMMR staat bij ons in de kinderschoenen, daar zijn we net mee begonnen. We
hebben berekend dat we met een dag in de week thuis werken 1500 reiskilometers
per week kunnen uitsparen. Onze mensen hebben er ook zelf om gevraagd, het
hoort bij de ontwikkeling in de maatschappij.’
43

Colofon
Tekst
LaVerbe ism Marcel Schrijft
Foto omslag
William Moore
Overige fotografie
William, LaVerbe
Ontwerp
LaVerbe

Offensief Bereikbaarheid is een samenwerking van MKB-Midden,
VNO-NCW Midden, de Kamer van Koophandel Centraal Gelderland en
de Stadsregio Arnhem Nijmegen.