Bijlage 8: Overzicht van archeologisch waardevolle gebieden ...

Naam gebied : Dommel, Vresselsche Bosch, Breugelse Beemden,
Nuenens Broek
Oppervlakte : 3232 ha
Reliëf max. : 12 m
Aardkundige betekenis : Mooi voorbeeld van klein rivierdal in
dekzandlandschap, met verscheidenheid aan
fluviatiele landvormen, en bijhorende aardkundige (en
cultuurhistorische) landschapselementen in de directe
omgeving.
Aardkundige fenomenen : Beekdal met overstromingsvlakte, actieve bedding,
stootoevers, kronkelwaard, oeverwallen, afgesneden
meanders; rivierduinen; stuifduinen; stuifzandwallen
Actuele processen : Riviererosie en -sedimentatie; verstuiving,
verlanding, veenvorming, meerafzetting, hellingerosie
Geologische formaties en afzettingen : Formatie van Boxtel (Nuenen Groep, Brabantse
leem, dekzand, fluvioperiglaciale afzettingen);
bedekking met Laagpakket van Kootwijk (stuifzand),
Laagpakket van Singraven (beekafzettingen, vennen)
Geologische ontstaansperiode : Formatie van Boxtel: Weichselien, Laagpakket van
Singraven: Laatglaciaal/Holoceen, Laagpakket van
Kootwijk: Holoceen (tot actueel)
Geomorfologische fenomenen : Beekdalbodem; dalvormige laagte;
Beekoverstromingsvlakte; (verspoelde)
dekzandvlakte; glooiing beekdalzijde,
dekzandrug(gen); laagte zonder randwal
Bodemtypen : Beekeerdgrond, Duinvaaggrond, Gooreerdgrond,
Hoge bruine enkeerdgrond, Hoge zwarte
enkeerdgrond, Koopveengrond, Laarpodzolgrond,
Lage enkeerdgrond, Madeveengrond,
Meerveengrond, Moerige eerdgrond,
Veldpodzolgrond, Vlakvaaggrond, Vlierveengrond
Wetenschappelijke & educatieve betekenis : Dit overzichtelijke rivierdal toont ons naast actieve
rivierdynamiek in wisselwerking met het omliggende
dekzand- en stuifduinlandschap (afgesneden
meanders, stootoevers, oeverwallen, actieve
overstromingsvlakte) , ook de interactie met de
menselijke invloed (bv. percelering, watermolens).
Zowel het geologisch als het archeologisch
bodemarchief zijn interessant.
Algemeen
Dit aardkundig waardevolle gebied (deelkaart 31 tot en met 34) omvat het Dommeldal tussen Boxtel in
het noordwesten en Geldrop in het zuidoosten, en een aantal ermee geassocieerde nabijgelegen
dekzand- en stuifzandgebiedjes en bolle akkercomplexen (esdekken). Het vlakbij gelegen bos-, heide-
en stuifzandgebied van het Vresselsche Bosch en de laaggelegen Breugelse Beemden (of -Broek) en
Nuenens Broek zijn eveneens in het gebied begrepen. Het gebied is relatief lang en smal,
onregelmatig van vorm en wordt onderbroken door de bewoningskern van Sint-Oedenrode.
Aardkunde
De Dommel is omwille van de grootte van zijn stroomgebied, zijn dal en de daarin aanwezige
reliëfvormen eerder te bestempelen als een kleine rivier dan als een beek. De meest opvallende
aardkundige fenomenen in het Dommeldal hebben dan ook te maken met Holocene of Laatglaciale
rivierwerking: het rivierdal met komgronden, oeverwallen langs afgesneden of actieve delen van de
bedding, en dikwijls goed zichtbare glooiingen of zelfs steilranden die de overgang vormen van het dal
naar het hoger gelegen dekzandlandschap. Lokale boogvormige verbredingen van het dal geven de
plaats aan waar op het einde van de laatste ijstijd (Laatglaciaal) grote meanders de actief waren en de
dalwand sterk erodeerden (bijvoorbeeld Moerkuilen, een veengebied waarvan het bodemarchief
paleobotanische informatie bevat). Ook is er de interactie van de vroegere en/of actuele
23